Халықаралық ЭКСПО-2017 көрмесіне Жетісу өңірінің шеберлері қатысып, «Шығыс базары» этноауылында «Қазақтың қолөнері – төл өнері» көрмесін өткізіп жатыр. Жетісу өңірінде гобелен, зергерлік өнер, керамика, кесте тігу, киіз басу, ағаш, металл, тері, сүйек сынды материалдармен жұмыс істеу жан-жақты дамып келеді. Келуші қонақтар жоғарыда аталған дүниелердің жасалу барысын да тамашалай алады.
Бұл өнер салаларымен айналысып жүрген шеберлердің еркін шығармашылық ізденіс, көркем идеяларды жүзеге асыру мақсатында шынайы шексіз мүмкіншіліктер жинағанын көреміз. ЭКСПО-ның басты мақсаты – «Болашақ энергиясы» тұжырымдамасын талқылау болса, шеберлер көрмесінің мақсаты – Тәуелсіз Қазақстанның ұлттық өнерін әлемге таныстыру болып табылады.
Тәуелсіз жас мемлекетіміз үшін ЭКСПО-2017 көрмесін өткізудің маңызы өте зор демекпін. Себебі, бұл көрме – мемлекетіміздің мығымдығын, еліміздің еңселілігін, ежелгі тарихымызды, өнерімізді, дәстүрімізді және халқымыздың қонақжайлығын, айналып келгенде ұлттың ұлылығын көрсететін тұс. Алдағы уақытта ЭКСПО-2017 еліміздің мерейін көкке көтеріп, тарихта қаларына сеніміміз кәміл.

Ағила Әзиева.

Cуретте: «Ұста Дәркембай атындағы қолөнер музейінің» басшысы Дәулет Дәркембайұлы ҚР мәдениет және спорт министрі А.Мұхамедиұлына қолөнер жәдігерлерін көрсетуде.

Астанада сейсенбі күні «ЭКСПО – 2017» халықаралық көрмесі аясында Алматы облысы Мәдениет күндерінің ашылу салтанаты өтті. Арқа төріндегі ауқымды шараға облыс әкімі Амандық БАТАЛОВ, Астана қаласының әкімі Әсет ИСЕКЕШЕВ, ҚР Мәдениет және спорт министрі Арыстанбек Мұхамедиұлы, сондай-ақ, «Астана ЭКСПО – 2017» Ұлттық компаниясы» АҚ басқарма төрағасы Ахметжан ЕСІМОВ қатысты. Жетісудың өнерін паш еткен шара «Қазақстан» орталық концерт залында ұйымдастырылды.
Зал облыстың өнерін тамаша-лауға келген көрерменге лық толды. Сүйінбай атындағы облыстық филармония өнерпаздары мен «Алатау әуендері» шығармашылық ұжымы астаналықтарды ерекше әсерге бөледі. «Жетісу – жұмақ мекені» деп аталған концерттің шымылдығы әйгілі сазгер Мұқан Төлебаевтың «Біржан – Сара» операсымен түрілді. Концерт М. Төлебаев атындағы халық аспаптары оркестрінің, республикалық байқаулардың жүлдегері, дирижер Арман Аманжолов жетекшілік еткен хор сүйемелдеуімен ашылды. Өнерпаздардың талантына астаналықтар бас иіп, қайта-қайта қошеметпен қол соқты. Аталған оркестрден бөлек, «Алтынай», «Сазген», «Адырна», «Құлансаз» секілді әйгілі ансамбльдердің өнерін Астана тұрғындары ыстық ықылас-пен қабылдады. Қара домбыра көмейінен төгілген «Махамбет» күйі залда отырғандардың рухын жанып, мерейін асқақтатты. Күй құдіретіне елтіген көрермен ерлікке толы тарихқа қайта оралғандай әсер алды. Ұлжан Айнақұлова мен Бейбіт Мұсаның орындауындағы «Той бастар» әні думан көрігін жандандыра түсті.
«Өнерде шекара жоқ» деген рас-ау. Халықаралық бай-қаулардың жеңімпазы Жомарт Тәкебаев, Асхат Мәдиев, Тілек Нағымбаев итальяндық әндерді шырқай жөнелгенде зал тағы да сілтідей тынды. «О, Соломио», «Ғашықсарбаз», «Герцогтың әні» секілді әлемге танымал туын-дыларды жетісулық өнерпаздар нақышына келтіре шырқады. Кеште «Талдықорған әуендері», «Шапағат» шығармашы-лық ұжымдары және Қанат-Айтгүл Құдайбергеновтер «Солай» әнін орындады. Көрермен «Бахор» тобының биін де жоғары бағалады.
Концерттен кейін көрермендер өздерінің алған әсерімен бөлісіп жатты. Солардың қатарында белгілі қазақ спортшысы Нұрбақыт Теңізбаевтың анасы Рысжан апай да бар. Ол ұйымдастырушыларға алғыс айтып, үлкен әсерге бөлен-генін тілге тиек етті. Ал Астана қаласының тұрғыны Сәуле Омарова мұндай кештің есінде мәңгі сақталатынын жеткізді. Сәуле жетісулық жерлестері мен осындай мерекеде жолыққанын жақсы ырымға балап, барлық облыс тұрғындарына татулық, тыныштық және зор денсаулық тіледі.
Салтанатты шараға 400-ге жуық өнер адамдары атсалысуда. Жетісу өлкесінің тұрғындары Есілдің ерке қаласында қызықты көрмелер, қойылымдар, спорттық іс-шаралар, концерттік бағдарламалар ұйым-дастыру үстінде. Райымбек пен Қабанбай батырдың, Балпық би мен Қабылисаның, Сүйінбай мен Жамбылдың, Мұқағали мен Тұманбайдың кіндік қаны тамған өлке өнерпаздары Сарыарқа даласын төрт күн бойы ән мен жырдың бесігінде тербетті.
Баспасөз құралдарынан.

Суретте: ауданымыздың өнерлі азаматтарының бірі Құрманғазы Қадыров қолөнер туындысымен Алматы облысының әкімі А.Баталовты таныстырды.

Округ әкімінің орынбасары Мәди Бектасов алаңға жиналған  жұртты ел болашағы балалар күнімен құттықтап, қамқоршысынан айырылған, мүмкіндігі шектеулі, жағдайлары нашар отбасылар-дың балаларына балмұздақ, түрлі тәттілер таратты. Өнерлі бүлдіршіндердің әр ұлт тілінде ән айтып, биленген билері тамашаланды.

Баршамызды бал тілімен баурайтын,

Бала деген бір бақыт қой  жайнайтын.

Ата-ананың арманы мен тілегін,

Бала емес пе бал-бұлақ боп жалғайтын, – демекші, «Бәйтерек» балабақшасы педагогтары мен бүлдіршіндерінің осы мерекеге орай бір жылдық шығармашылық концерті болды.

Адам өміріндегі ең үлкен бақыт – ұрпақ тәрбиелеу десек, сол тәрбие мен білімнің қандай деңгейде екені осы  шарада көрініс тапты. Бүлдіршіндер балабақшада алған тәлімі мен үйренген өнерін тамашалатты. Бал тілімен баршаны баурап, олар «Әдемі-ай», «Егемен ел – Қазақстан», «Ай дидарлы анашым», «Қошақаным», «Катюша», «Привет лето» тағы басқа әндерді орындаса, әскери, түрлі маманның, ұлттық киімдер киіп, «Домбыра», «Танец с колесами», «Көктем шуағы», «Теңізшілер», «Аспазшылар» билерін мың бұрала билеп, Мұқағали, Абайдың өлеңдерін жатқа оқыды. Педагогтар болса Құрманғазының «Балбырауын» күйін күмбірлетіп, хормен «Өз елім» тағы басқа патриоттық әндерді асқақтатты.

Концерт соңында бір жылда аудан облыс, республика бойынша қол жеткізген жетістіктері аталып өтті. Тәрбиеші – педагогтардан Салтанат Қондыбаева «Біз бейбітшілік үшін», Айгерім Анисова «Қыс ғажайыптар мерзімі», Парида Байғожаева «Наурыз – көктем», Мадина Отарбаева «Тәуелсіздік тұғыры биік»,  Күлзия Малжанбаева  М.Мақатаевтың туған күніне орай «Жырлайды жүрек» республикалық байқауларда бүлдіршіндері жеңімпаз, жүлдегер атанғаны үшін диплом, алғыс хаттармен марапатталса, облыстық аудандық байқау, сайыстары өзі өз алдына бір-бір төбе. Қысқасы, Шығармашылық концерт жоғары деңгейде өтті.

Туа аурушаң болып арнайы балалар үйінде тәрбиеленіп жатқан  мекемеде де бұл мереке ерекше аталып өтілді. «Тұсаукесер» рәсімі жасалып, ән айтылып, би биленді, Округ әкімдігі бүлдіршіндерге арнап, түрлі ойыншықтар сыйлады.  Сөйтіп, бар жақсылық бұл күні балаларға жасалды.  Өйткені:

Тәуелсіздік  ел арманы аңсаған,

Ер бабалар терін төккен, шаршаған.

Бүгін міне, бар әлемге танылған,

Қазақ елі үміт артам мен саған, – деп алдыңғы аталар мен ағалар жолын қуып, өсіп келе жатқан бүлдіршіндер –  еліміздің болашағы.

Анарбек БЕРДІБАЕВ.

Шебердің қолы ортақ

Өзі түйін түймеген,

Зат қадірін біле ме?

Өзі түсіп күймеген,

От қадірін біле ме?

Ағаш жонып көрмеген,

Шот қадірін біле ме? – деп танымал шебер, марқұм Дәркенбай Шоқпарұлы айт-пақшы, қолынан іс келмейтін адамдар заттың да, оттың да, шоттың да қадірін білмейтіні анық. Ал, Ақтоған ауылының тұрғыны  Ақберген Шубаев осы үшеуінің де қадірін біліп, одан үйлестіріп, алуан түрлі кәдесыйлар, басқа да дүниелер жасап жүрген қас шебердің өзі.

Бабалар қашап кеткені,

Тарихтың көне беттері.

Тайсалмай тағдыр тезіне,

Сарғайып бізге жеткені, – деп Ақберген Батырханұлы жырлағандай, бабалардан қалған өнерді жалғастырып, ағаштан ою ойып, темірден түйін түйіп жүрген азамат. Біз керексіз деп мән бермейтін нешетүрлі заттардан тың дүние жасап шығару тек талантты танытып қана қоймайды, көрегендікті де қажет етеді. Қисайып немесе небір пошымдағы ағаштан, не тамырдан әлдебір бейнені елестетіп, оны жасап шығару – шебер-лік емей немене. Жүнді, теріні өңдеп, малдың мүйізін, асығын, сүйегін сүріп, кәдеге асыру – зат қадірін, ал сол затты ығына, бейіміне қарай жонып, шауып іске асыру шот қадірін білгендік.  Енді, темірді отқа балқытып, неше түрлі өрнектеп кәдеге асыру – от қадірін білгендік. Міне, сондай қасиет Ақберген шебердің бойынан табылады.

Отбасы Отаны Қазақстанға көшіп келіп, Ақберген Алматы қаласындағы №9 мектеп-интернатында білім алады. Өзі оқып алған техник, гидротехник мамандығымен бірге,                    жастайынан әкесінен үйреніп, дағдыланған қолөнер саласын да қатар алып жүреді. 1990 жылдан Дәркенбай Шоқпарұлының қармағында тәжірибе жинақ-тайды. 1991-2000-шы жылдары мектеп оқушыларына қолөнер саласы бойынша үйірме ашып, жұмыс жүргізеді. Ақтоған мекте-бінде шебердің бұйымдарына арналған арнайы бұрыш та бар. Қазір оның қолынан шыққан      туындылары осы өңірдің отбасыларында баршылық. Тапсырыс бойынша түрлі бұйымдар жасау-мен айналасуда. Ел көбінесе еліктің не басқа жануардың сирағы мен тұяғынан сапталып, қайыспен өрілген қамшы, ұлттық өрнектермен әшекейленген ерто-қым, белдік, торсық, тағы басқа да бұйымдарына қызығушылық танытып, тапсырыс береді екен.

Ақберген шебер ғана емес, ақындық талабы да таудай екен. Сәті түскен кезде қағаз бетіне ойдан туған шумақтарын түртіп қоятын да әдеті бар. Мен оны Шелекте тапсырыс берген адамдарға, қамшы, ағаш рамкаға кенептен не өңделген теріден керіліп, алуан-алуан бейнелер салынған бұйымдар жасап әкеліп жүрген кезде жолықтырдым. Мына суреттегі дүниелер соның бір дәлелі ғана. «Ел іші – өнер кеніші» деген осы емес пе?

Анарбек БЕРДІБАЕВ.