- +77277540900
- +77002724204
- enkaz.kz@gmail.com
- 040400, Алматы облысы, Еңбекшіқазақ ауданы, Есік қаласы, Алматы көшесі, № 112.
Туризм – тәрбие кепілі
«Ел ішіндегі экологиялық туризм мәдениетін белсенді дамыту – маңызды міндетіміз»
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың
Қазақстан халқына Жолдауынан.
Қазіргі заманда туризм – дамып, кейбір елдерде экономиканың өркендеуіне зор үлес қосуда. Алтын киімді адам табылған ауданда соңғы кезде туризм саласы алға жылжи бастады. «Еңбекшіқазақ» газетінде жарияланған кәсіпкерлік бөлімнің басшысы Нұрболат Серғалиұлының газет тілшісіне берген сұхбатына сенсек, қазіргі уақытта ауданда 7 қонақ үйі, 1 қонақжай үйі, 3 демалыс үйлері, 3 сауықтыру лагері, 2 аңшы үйі және 2 демалыс орны жұмыс істеуде. Жарты жылдың өзінде 10496 адамға қызмет көрсетіп, туристік-сауықтыру қызметінің көлемі 23,9 млн теңгені құрады. Әрине, 300 мыңға жуық адам тұратын аудандағы бұл көрсеткіш туризм саласының дамуына көп әсер ете қоймасы анық.
Ауданымыздың география-лық орналасқан жері туризм саласын дамытуға өте ыңғайлы. Бұл өңірде, тау да, көл де, өзен де, орман да, дала да, қала да бар. Аудан арқылы өтетін Батыс Қытай – Батыс Еуропа, Алматы – Көкпек – Көктал және Үлкен Алматы каналының бойымен жүретін автомобиль тас жолы, Жетіген – Шелек темір жолы, сондай-ақ Қапшағай-Іле өзені арқылы жүретін су көліктері аудан индустриясының дамуына серпін берері сөзсіз. Алайда, туризм саласының дамуына қолбайлау болып тұрған кейбір мәселелерді қозғамай өтпеске болмас.
Ертеде әскерлер үлкен өзеннен өте алмай қиналыпты. Сол кезде ақылды бір адам аттардың жал құйрығынан арқан есіп, сал жасап өзеннен өткен екен. «Ертеде» демекші, бабаларымыз талай өзеннен өтіп, талай асулардан асып, «көшпелі туристер» күнін көріп өтті ғой. Ғалым, этнограф, саяхатшы Шоқан Уәлиханов Қашқарияға, Ыстықкөлге саяхат жасап, талай тарихи танымдық еңбектерін жазды. Демек, туризмді тек бір елге, бір жерге барып саяхат жасау деп түсінбеу керек. Қазіргі заманда туризм ол балаларды, жастарды, азаматтарды тәрбиелейтін құрал болмақ. Кезінде халықаралық туризм орталығының басшысы В.Шляков «Коммунизмді тек туризм арқылы құруға болады» деген еді. Демек, туризм арқылы адамдар, бір мақсатпен еңбек етеді.
Тәрбиенің бастауы – мектеп. Бір сыныпта оқыған балалар бірігіп, топ құрып, жорыққа дайындалады. Жол картасын жасайды, керекті заттарды түгендейді, ішінен жол басшысын сайлайды. Топ құрамында: жетекші, суретші, күнделік жүргізуші, аспазшы, дәрігер, биолог, зоолог, географ, геолог, гидролог тағы басқа жорыққа керекті мамандарды оқытып, дайындайды. Жорықтан кейін бәрі ақылдасып, қорытындысын шығарады, жақсы еңбек еткендер марапатталады. Жалқаулар келесі жорыққа қатыстырылмайды. Сөйтіп, «құмырсқа илеуіндей» туризм үйірмесі пайда болады. Осы үйірме арқылы мектепте, ауылда туризм жұмысы жандана бастайды.
Жалпы, туризмді дамыту үшін осындай «құмырсқа илеуінен» бастау керек сияқты. Жаңағы «туристер» құмырсқалар сияқты еңбек етеді. Алғашында оларға ешкім дайын тамақ, көлік, шатыр тігіп бермейді. Қармақ салу, тұзақ құру арқылы бабаларымыз секілді жан бағып, өмір сүруге дағдыланады. Бұл мысалды мен өз басымнан өткен күндерден келтіріп отырмын...
Ал қазіргі заманда бәрі бар, тек дұрыс ұйымдастыра білу тиіс. Ол үшін әр ауылда туризм үйірмесін ашу керек. Мектептерде туризм үйірмесіне факультативтік сағаттардан «өлкетануға» бөлінетін қаражат табуға болады. Үйірмені жүргізетін мамандарды таңдап, олардың білімін жетілдіріп, дұрыс жұмыс жүргізуіне жағдай жасау қажет. Сонда ғана туризм саласының алғашқы бағыттары жұмыс істей бастайды.
Ауданда туризм саласын басқаратын маман керек. Туризмге керекті қаражат бюджет және жеке кәсіпкерлер арқылы жиналады. Сол кезде ғана туристік базалар жұмыс істей бастайды. Ал мектептер мен оқу орындарында туризмді тәрбие құралы ретінде пайдалансақ, жастардың ой өрісі, білімі, дене дайындығы, өмір сүруге, Отан қорғауға дайындығы шынықтырылады.
Ауданда «Менің елім – Қазақстан» деген жастардың туристік-өлкетану экологиялық экспедиция жұмысын жүргізу керек. Ол үшін әр ауылда, әр мектепте 15 адамнан кем емес экспедиция мүшелерін құрып, оларды экспедиция бағыттары бойынша нұсқаулық-оқыту әдістерін үйрету керек. Экспедиция мүшелері өз бағыттары бойынша жоспар жасап, конференциялар, келісулер, серуендер, экскурсиялар, жорықтар, саяхаттар ұйымдастырады. Ең тиімдісі – жаяу жүру жорығы.
Туристер велосипедпен, атпен, автомобильмен, мотоциклмен, су көлігі және авиация арқылы мысалы мынандай бағыттар бойынша жұмыс істейді:
– «Тарих қойнауына» тақырыбында тарихи археологиялық ескерткіштер, мұражайлар, қорықтар т.б.;
– «Сөнбейтін жұлдыздар» ауылдың, қаланың ардақты адамдары туралы деректер. Оларға орнатылған ескерткіштерді қорғау;
– Халықтардың әдебиеті, мәдениеті, әдет-ғұрпы, халықтар достығын бейнелейтін кино, фото материалдарды жинау;
– Ауыл, қала экономикасын зерттеп, талдау, насихаттау;
– Табиғат және экология тақырыбында ауылдың, қаланың жағдайында туристік-экологиялық соқпақтармен жүріп, эколоuиялық туризмді дамыту.
Экспедиция елді мекен тұрғындарының 30%-ын спортпен, туризммен қамтамасыз етудің жағдайын жасауға атсалысады. Осылайша, жыл соңында әкімдердің, мекеме қызметкер-лерінің есебінде экспедиция мүшелерінің жұмысы рейтинг бойынша бағаланып отырса игі еді.
Бұл – менің тәжірибелі туризм маманы ретіндегі ұсынысым ғана. Әлеуеті мол алып ауданымыздағы туризм саласын көркейту – баршамыздың міндетіміз, азаматтық парызымыз. Осы парызын атқару барысында туризм саласында аянбай еңбек еткен, олардың нәтижелі жұмыстарының арқасында Еңбекшіқазақ ауданы облыс, республика, халықаралық дәрежеде жүлделі орындарға ие болды. Есік қаласында балалардың туризм және экскурсиялық орталығы болған. Оларды Мәлік Әлиев, Владимир Гардиенко, Руслан Белобров, Әбжәміл Абдулхаиров, Мәулен Есімханов, Дәулетхан Айтбаев басқарса, соңғы кезде облыстық туризм орталығы тарап, оның орнында Есік қаласында аудандық балалар туризм орталығы құрылған еді. Орталықты басқарған Сейдахмет Жұмалиев зейнеткерлікке шығып, қазір Мұрат Ақаев аудандық балалар және жасөспірімдер туризм-экологиялық орталығын басқарып отыр.
Туристік үйірмелердің іс-тәжірибесі олардың өлкетанудағы жетістігіне байланысты. Ешбір жәдігерлерді жинамай, құры серуендеу ешқандай нәтиже бермейді. Сондықтан туристердің жорық, саяхат, серуен кезіндегі жинаған экспонаттарын өлкетану мұражайында сақтау керек. Ал мұражайды құру бір күндік мәселе емес.
Қазіргі кезде жастар арасында туризм саласында талпынып, машықтанып жүрген Асылбек Сайбосынов, Қанат Жеткербаев, Азамат Мырзағали, Жандос Рахымбай, Бахтияр Таиров және Екатерина Малыгина сияқты жас мамандар өсіп келеді.
Ауданымыздың туризм саласындағы еңбек еткен ардагерлер арасынан Алевтина Волкова – экологиялық туризм, Сәрсен Қасымов – велотуризм, Евгений Кандратов – спорттық бағдарлама, Осман Сардаров – Қазақ Спорт Академиясында туризм кафедрасының магистранты, Орденбек Мазбаев – Астанадағы Еуразия Университетінде география ғылымдарының докторы ретінде қызмет атқарады. Осы сияқты тәжірибелі туризм мамандарының еңбектерін үйреніп, зерттеп жұмыс істесек ауданымыз туризм саласының «меккесіне» айналар еді.
Спорт және туризм саласында жарты ғасырдай қызмет атқарған кездерімізді еске алсақ, талай белестерде, асуларда, бірге қолтықтас болған жолдастарымды халықаралық туризм күнімен құттықтай отырып, олардың алынбаған асуларын келешек ұрпақтар атқаратынына сенемін.
Тоқтасын МҰСАБАЙҰЛЫ,
Халықаралық балалар, жасөспірімдер туризм және өлкетану академиясының құрметті академигі,
ҚР Халық ағарту ісінің озық қызметкері,
«Ерен еңбегі үшін» медалінің иегері, ауданның құрметті азаматы.
Қорам ауылы.
БЖЗҚ салымшыларының зейнетақы жинақтары 12,2 триллион теңгеден асты
«БЖЗҚ» АҚ-дағы зейнетақы жинақтары ағымдағы жыл басынан бері 1,4 трлн теңгеге немесе 13%-ға ұлғайды. Осылайша 2020 жылдың 1 қыркүйегінде зейнетақы жинақтарының жалпы сомасы 12,2 трлн теңгеден асып түсті.
Зейнетақы жинақтарының негізгі сомасы міндетті зейнетақы жарналары (МЗЖ) есебінен қалыптасты, оның мөлшері 11,9 трлн теңге немесе жинақтардың жалпы көлемінің 97,6% құрады. Міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары (МКЗЖ) бойынша зейнетақы жинақтарының сомасы 294 млрд теңге (өсім 2,4%), ал ерікті зейнетақы жарналары (ЕЗЖ) бойынша зейнетақы жинақтарының сомасы 2 млрд теңгеден (өсім 0,02%) асты.
2020 жылдың басынан бері салымшылардың шоттарына жалпы көлемі 685,6 млрд теңге зейнетақы жарналары аударылған, ол алдыңғы жылдың 8 айындағы көрсеткіштен 8% асып түсті.
Жыл басынан бергі төлемдер 117,5 млрд теңгені құрады, олардың басым бөлігі жасы бойынша төлемдерге (39,5 млрд теңге), Қазақстан Республикасынан тыс ТТЖ кету (23,3 млрд теңге), сақтандыру ұйымдарына аударымдар (31,5 млрд теңге), мұрагерлерге (19,8 млрд теңге), жерлеуге (2,4 млрд теңге) берілген.
2020 жылдың басынан бастап 1 қыркүйектегі жағдай бойынша Қор салымшыларының шоттарына 871,9 млрд теңге таза инвестициялық табыс есептелді, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 443,1 млрд теңгеге артық. Ал 2019 жылдың 8 айындағы таза инвестициялық табыс 428,8 млрд теңгені құрағанын естеріңізге саламыз.
«БЖЗҚ» АҚ-ның баспасөз орталығы
Тозаққа түсірер тұзақ
Бүкіл әлем – біртұтас, әрі ондағының бәрі бір-бірімен тығыз байланыста. Яғни ешкім де, ешнәрсе де жеке-дара болып, өмір ағысынан тыс қала алмайды. Әсіресе, қазіргі ақпараттық қоғамда бұған мүлде мүмкіндік те жоқ. Коммуникация дамып, техника тетігін бесіктегі бала да меңгерген бұл заманда «бүкіләлемдік желі» атанған интернет бар дүниенің бәрін бірге матастырып, тіпті оп-оңай шатастырып тастауға да қабілетті екеніне көз жетті. Бұған бір дәлел – діни экстремизм мен терроризмнің тереңге тамыр жаюындағы желі ролінің артып отырғаны.
Бүгінде әлеуметтік желіде екінің бірі тіркелген десек, артық айтқандық емес. Әсіресе, жастар бір емес, бірнеше желіден жеке парақшасын ашып, белсенді қолданып келеді. Олар күнделікті ақпараттың негізгі бөлігін әлеуметтік желілерден алады. Біреулер үшін интернеттегі бұл кеңістік – табыс табу жолы болса, енді біреулер білім алып, тәжірибесін дәл осындағы платформаларда шыңдауда. Дегенмен, әлеуметтік желіге тіркелгендердің көпшілігі онда бос уақытын өткізіп, ермек қылады. Статистикалық мәліметтерге сүйенсек, интернет қолданушыларының дәл осы тобы, яғни нақты мақсатсыз, жай ермек үшін желіні қолданатындар – түрлі тұзаққа оңай түсетіндер екен.
Ол қандай тұзақ?
Интернет маркетинг дәуірлеп тұрған тұста «тұзақтың» да түр-түрі толып жатыр. Әрі олардың көпшілігі жастар пайдаланатын әлеуметтік желілерде орналастырылады. Өйткені көз алдындағы ақпаратты жан-жақты талдауды, оның ақ-қарасын ажыратуды білмейтін немесе оған мән бермейтін бұл топ – белгілі маркетингтік жүйемен жұмыс жүргізетіндер үшін оңай олжа. Басқаша айтсақ, іздегенге – сұраған. Интернетте ерігіп отырғандар «жылт» еткеннің бәрін бір көруге құмар. Ал ондағы жарнама мен жасырын ойды оқуға уақыт, байқауға білім жетпей жатады. Соның салдарынан тұзаққа түсіп, батпаққа бататындар да көп. Қажетсіз затты сатып алу, құмар ойындар, қаржы пирамидалары мен несиелер – бұл батпақтың бергі жағы. Жылтылдағанның соңынан еремін деп, түбінде радикалды діни ағымдарға кіріп, экстремистік топқа мүше болып, Сириядан бір-ақ шығып жатқандар қаншама?! Олар – желіде жарияланған ақпараттың астарын аңдамай, ойнап отырып, от басқандар.
Психолог мамандардың айтуынша, желі террористерінің қақпанына қандай да бір қиындыққа тап болған, өмірге өкпелі, өз ортасының қолдауын көрмеген, ата-анасының, жақындарының мейіріміне зәру жандар түседі екен. Олар туыстарынан сезіне алмаған жылуды желідегі «жерлестерінен» іздейтін көрінеді. Сондықтан бұл топқа жататындар үшін монитордың арғы бетінде кімнің отырғаны, оның түпкі ойы мен мақсат-міндеті емес, сол сәтте өзіне қолдау білдіріп, қолпаштап отыруы маңызды.
«Құрбанының» психологиясын бес саусағындай білетін уағызшы бастапқыда бас изеп, олар не десе де қолдау білдіріп хат алмасқанымен, уақыт өте өз дегенін орындатып, өзгелерге қарсы қояр жендет дайындап шығады. Әлеуметтік желілерде хат алмасу процессі айлап, тіпті жылдап жалғасуы мүмкін. Мұнда оң-солын әлі танып үлгермеген жас қыздар «махаббат құрып», басы айналып отырып-ақ кибертеррористердің қуыршағына айналады. Өкінішке қарай, мұндай мысалдар еліміздің кейбір өңірлерінде тіркелгені туралы БАҚ беттерінен оқып та жүрміз.
Тұзаққа түскендердің әрекеті
Интернет арқылы арампиғылдылар әлемнің кез келген нүктесінде өздерінің жымысқы ойларын іске асыру мүмкіндігіне ие болып отыр. Әрі террористік топтар үшін ақпараттық технологиялармен жұмысын жүргізу әлдеқайда арзан, қолжетімді, үлкен аумақты оңай қамти алады. Осылайша терроризмнің жаңа түрі – кибертерроризм деген ұғым да пайда болды. Терроризм дегеніміз – жекелеген адамға, қоғамға, мемлекетке қарсы күш қолдану, зорлық-зомбылық жасау болса, кибертерроризм өз мақсатын жаңа ақпараттық технология, интернет күшімен орындайды. Яғни денеңізге ешқандай жарақат салмаса да, санаңызды улап, ойыңызды өз ыңғайына қарай өзгертеді. Аудио-видео материалдар арқылы тыңдаушыға гипноз жасайды.
Мұндай «вирусты» мәліметпен сусындаған желі қолданушысының ары қарайғы әрекеті белгілі. Қоғамнан бөлектеніп, әдепкі өмір салтын өзгертуден бастайды. Киім киісі, жүріс-тұрысы танымастай өзгеріп, тіпті туыс-туғанымен ара қатынасы алшақтайды. Өзінен өзгелердің барлығын кәпір көріп, «мұсылмандықтың ақ жолына түстім» деп, қараңғылықтың тас түнегіне еніп бара жатқанын байқамайды да. Санасы, психологиясы уланған адам тек өзінікін дұрысқа балап, өзгені тыңдауға құлық танытпайды.
Құрбанының дәл осы күйін күткен кибертеррористер оған араласатын «өз ортасын» тауып береді. Осылайша әлеуметтік желілер мен мессенджерлерде олардың топтары, чаттары пайда болады. Сол жерде білімдерін жетілдіріп, теріс пиғылды идеологтардың уағыздарын тыңдайды. Әрі бір-бірімен бөлісіп, экстремистік сипаттағы мәліметтердің интернет желісінде көбеюіне, кеңінен таралуына себепші болады.
Мониторинг мәліметі мынандай
«Интернет желісі арқылы таралып жатқан алдау-арбау мен зорлық-зомбылыққа, экстремистік сипаттағы мәліметтерге тоқтау қояр қандай да бір шаралар жасалып жатыр ма?» деген сұрақтың тууы заңды. Өйткені барлығымыз да – ақпараттық технологиялардың тұтынушысымыз. «Абайсызда кибертеррористердің тұтқынына айналмаймыз ба?» деген де қауіп жоқ емес. Бұл сұрақты Алматы облысының Дін істері басқармасы Мониторинг бөлімінің басшысы Айдос Игенбайға қойдық. «Терроризм – бүгінде бүкіл әлемге төніп тұрған қауіп. Оның алдын алу және жою жұмыстары қай елде де тыңғылықты жүргізіліп отырады. Әлеуметтік желілерде таралып жатқан экстремистік сипаттағы мәліметтер, діни терроризм мен экстремизмді насихаттайтын аккаунттар мен топтарға үнемі мониторинг жасалып, тиісті жұмыстар жүргізіледі. Мысалы, жыл басында облыс бойынша теріс ағымды насихаттайтын топтарға тіркелген желі қолданушыларының саны 40 мыңның үстінде еді. Тиісті жұмыстардан кейін бұл көрсеткіш 20 мыңға түсті. Мұнда ескере кететін жайт, интернет қолданушыларының саны күн санап артып жатқандықтан, бұл көрсеткіш үнемі жаңарып отырады», – дейді Айдос Игенбай. Басқарманың берген мәліметіне сүйенсек, теріс ағымдарды насихаттайтын топтарда тіркелген осы 20 мың адамның 1561-і біздің Еңбекшіқазақ ауданынан екен.
Алматы облысы бойынша дәстүрлі емес діни ағымдардың әлеуметтік желідегі аккаунттары мен топтарына тіркелген қолданушылардың басым бөлігі – 18-30 жас аралығындағы жастар. Ал екінші орында 18 жасқа да толмаған жасөспірімдер тұр. Тағы да мониторинг мәліметтеріне мән берсек, дәл осы 18 жасқа толмағандардың басым бөлігі ресейлік «ВКонтакте» әлеуметтік желісіне тіркелген. Жалпы, елімізде қазіргі таңда 4 миллион белсенді интернет қолданушысы бар екен. Яғни жеке парақшаларына күнделікті бірнеше пост жариялап, өзге аккаунттар мен топтардың материалдарын бөлісіп, пікір алмасып, әлеуметтік желінің басқа да функцияларын кеңінен қолданатын белсенді қолданушылар. Бұлардың тең жартысы – жоғарыда айтқан «ВКонтакте» желісінде тіркелгендер. 53,8 %-ы – ерлер, ал 46,2 %-ы әйелдер.
Әлеуметтік желілердің белсенділігі жағынан екінші орында «Инстаграм» тұр. Соңғы уақытта жедел қарқынмен дамып келе жатқан бұл желі қолданушыларының негізгі бөлігі – әйелдер. Мұндағы белсенді 1,5 миллион адамның 71,9 %-ы қыз-келіншектердің үлесінде, ал 28,1 %-ы – ер адамдар.
Қолданушыларының белсенділігі жағынан үшінші орында ресейлік тағы бір әлеуметтік желі «Мой мир» орналасқан. Одан кейін «Facebook», «Одноклассники», «Twitter» тұр. Осы аталған желілерде тіркелген қолданушыларды жалпы алып қарасақ, олардың басым бөлігі – 53 %-ы – әйелдер, ал 47 %-ы ерлер екен.
Теріс ағымдарды насихаттайтын, олардың жұмысын жүргізетін аккаунттар мен топтардың 90%-ға жуығы көршілес Ресейдікі көрінеді. Деструктивті ағымдар туралы әлеуметтік желілерде таралатын мәліметтердің негізгі бөлігі орыс тілінде жарияланған.
Заң алдында жауап береді
Дәстүрлі емес діни ағымды насихаттайтын уағызшылардың аудио-видео материалдары сан мыңдаған қаралыммен әлеуметтік желілерде де, видеохостингтерде де толып тұр. Мессенджерлер арқылы таралып жатқаны қаншама?! Бір өкініштісі, бұл материалдарды таратушылардың көпшілігі білімнің жоқтығынан, аудио-видеода айтылған ойдың түп-төркініне үңілместен, негізінен, жақсы пиғылмен жақындарына жіберіп жатады. Мысалы, жұма сайын қолымыздағы телефонға жан-жақтан толып түсетін «Жұма мүбәрак болсын!» деген сынды жазуы бар сурет-видеоларда араб әліпбиімен жихадқа шақыратын мәтіндер жазылған жайттар да кездеседі екен. Біз тілді білмегендіктен, еш арам ойсыз оларды таратып жатырмыз. Ал бұл білімсіздік пен бейқамдықтың салдары заң алдында жауап беруге дейін апаратынын ойламаймыз да.
Діни экстремизм белгілері бар материалдарды әлеуметтік желілерде қайта орналастырғаны және ондағы ұнату белгісін басқаны, бөліскені үшін ҚР Қылмыстық Кодексінің 174-бабы бойынша екі жылдан жеті жылға дейін бас бостандығынан айырады. Ал осы заңның 256-бабында терроризмдi насихаттау немесе терроризм актiсiн жасауға жария түрде шақыру, сол сияқты көрсетілген мазмұндағы материалдарды тарату мақсатында дайындау, сақтау немесе таратумен айналысқандарға бес жылдан тоғыз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыру жазасы қарастырылғаны жазылған.
Иә, дәстүрлі емес діни ағымды насихаттаушылармен күрес жан-жақты жүргізіліп жатыр. Қазақстан Республикасында діни экстремизм мен терроризмге қарсы іс-қимыл жөніндегі 2018-2022 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарлама да өз жемісін беруде. Әлеуметтік желілерді жымысқы ойлары үшін кеңінен қолданатын арампиғылдыларға қарсы күрес қылмыстың тамырына балта шаппай, жұмысын тоқтатпайды. Осы орайда тек тиісті органдар ғана емес, еліміздің әр тұрғыны жоғарыда айтқандарымызды ескере отырып, бұл күресте бірлесе күш жұмсаса дейміз. Өйткені бұл қылмыстың белең алуына жағдай туғызып отырған да – өзіміз.
Құралай МҰРАТҚЫЗЫ
Түйткілді тарқату тетігі
Әлемдегі озық мемлекеттер дамуының негізгі себебі – халық пен билік арасында орнатылған алтын көпір. Бұл елдерде мемлекеттің және белгілі бір аймақтың ішкі мәселесі жергілікті тұрғындармен ақылдаса отырып шешіледі. Яғни жергілікті өзін-өзі басқару жүйесі өз жемісін беруде.
Демократияның алғышарты саналатын жергілікті өзін-өзі басқару жүйесі уақыт өткен сайын жұртшылықтың белсенділігін арттырып, өз өлкесінің түйінді мәселелеріне бейжай қарамайтындығын көрсетуде.
Өзін-өзі басқару жүйесі аясында құрылған Есік қаласының жергілікті қауымдастық мүшелері осы күнге дейін аудан орталығындағы жұмыстарды бірлесе атқарып, қала әкімінің аппаратымен етене жұмыс жасауда.
Осы жылдың көктемінде өткен қауымдастық отырысына қала әкімінің міндетін атқарушы Д.Сейдахметов, жолаушы көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің басшысы Б.Искаков, тұрғын үй коммуналдық шаруашылық және тұрғын үй инспекциясы бөлімінің басшысы Д.Мәлібеков, «Есік су» ММК директоры М.Бердалиев, мемлекеттік көлік инспекторы Б.Бекенов қатысып, жергілікті қауымдастық мүшелерімен бірқатар мәселелер көтерілді.
Жиын төрағасы Р.Бурнашев соңғы кездері әлеуметтік желілерде және бұқаралық ақпарат құралдарында жаңадан төселген асфальттарды қазу кезіндегі жұмыстарға байланысты халық арасында наразылық туындап жатқандығын жеткізді. Тұрғын үйге су немесе кәріз құбырын жүргізу үшін тұрғындар осындай қадамдарға барады. Ал арыз-шағымдардың барлығы әкімдікке түседі. Осы орайда, жолаушы көлігі және автомобиль жолдары бөлімін міндетті түрде асфальтты қалпына келтіру үшін мердігер мекемемен келісім-шарт болуы қажет деген талап койылды. Мүмкіндігінше асфальтты қазбау, яғни жолдың астын тесіп өтуді тәжірибиеге мейлінше енгізу керектігін айтты бөлім басшысы. Сонымен қатар «Есік су» өздерінің жұмыстары барысында туындаған қиындықтарды жергілікті қауымдастық арқылы аудандық мәслихатқа ұсынатын болды.
Негізінен, жолдың келесі бетіне құбыр жүргізу барысында өз бетімен асфальтты бүлдіріп, қазуға болмайды. Алдымен жолаушы көлігі және автомобиль жолдары бөлімінен рұқсат алу керек.
Қазіргі таңдағы қаладағы негізгі мәселелердің бірі – кәріз жүйесі қақпақтарының болмауы. Бұл жөнінде «Есік су» мекемесінің басшысы М.Бердалиев туындап жатқан қиындықтар жайында сөз қозғады. Айтуынша, стандартқа сай келетін кәріз қақпақтарының бағасы қымбат, оған қоса, темір қақпақтарды ұрлау өршіп тұр. Тіпті 1 түнде 40 қақпақ қолды болған. Ал мемлекеттік көлік инспекторы Б.Бекенов облыс аумағында 150 бейнебақылау камералары орнатылып, аталған ұрлық оқиғаларының азаятындығын жеткізді.
Жалпы, жиын барысында Есік қаласында күнделікті тіршілікте болып жүрген проблемалар көтерілді. Оны жергілікті қауымдастық пен құзырлы мекемелер талқылап, оң шешімін тапты.
Мұндай маңызды жиындар жиі өткізіліп, аудан орталығының дамуына тұрғындар ұсынған азаматтарды араластыру оң нәтиже беріп келеді. Тамыз айында өткен отырыста елді мекеннің санитарлық тазалығы жөнінде атқарылып жатқан жұмыстар мен туындаған мәселелер талқыланды.
Қаланың тазалығымен айналысатын «Бахыт и К» ЖШС директоры Б.Жусупов күл-қоқыс шығару жұмыстарына тоқталып өтті:
– Қазіргі уақытта бізде 14 адам жұмыс істейді. Есік қаласы бойынша уақытылы қоқыс шығарылады. 414 үй және 12 дүкен-мен келісім шарт бар. Әрбір үйге ай сайын қызмет көрсету – 800 теңге.
Қоқыс шығарудағы жалғыз мәселе – қоқыс полигонының толуына байланысты қоқыс төгетін жердің жоқтығы. Қазір бұл проблеманың шешімін қарастыру мақсатында жұмыстар атқарылуда.
Жер, су, көше атауларына тарихи тұлғалардың есімін қою және идеологиялық тұрғыда ескірген көше атауларын ауыстыру мәселесі бүгінгі күні өзекті болып отыр. Осы тақырып бойынша қала әкімінің орынбасары Д.Сейдахметов есеп берді. Бүгінгі таңда Есік қаласының 75 көшесінің атауы «Тарихи тұлғалар», «Тарихи жер-су атаулары» және «Дәстүрлі атаулар» тізіміне сәйкес өзгертіліп, тұрғындар арасында келісім парағы толтырылуда. Есік қаласының тұрғындарына көше атауы өзгерсе де, үйдің құжаттары ауыспайтындығы түсіндірілуде.
Жиын барысында учаскелік полиция инспекторы А.Уразымбетовтың жарты жыл бойы атқарған жұмыстары бойынша қауымдастық алдындағы есебі тыңдалды. Тәртіп сақшысының сөзінше, 6 ай ішінде қала жұртшылығынан 93 арыз-шағым түскен.
Жалпы алғанда, жергілікті өзін-өзі басқару жүйесі қаламызда оң нәтижесін беруде. Жоғарыда аталған жиналыстар барысында қауымдастық өкілдері арқылы түскен тұрғындардың талап-тілектері қаралып, атқарылар жұмыстардың жоспары жасалады. Қысқасы, қалалықтар ортақ мәселені шешуге тікелей атсалысады. Түйткілді тарқату тетігіне айналған бұл жүйе – жарқын болашаққа қадам басқан демократиялық Қазақстанның айқын көрінісі.
А.БОШКУЛОВ,
Есік қаласының әкімінің м.а
Жұмыс жоқ па? Маман тапшы ма?
Қазақстанда жұмыссыздардың саны «жаңбырдан кейінгі саңырауқұлықтай» күрт көбеюде. Жыл басынан бері жұмыссыз ретінде ресми тіркелгендердің көрсеткіші 8 есеге артқан. Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Біржан Нұрымбетов осындай мәлімдеме жасаған еді. Бір қызығы, осы проблемамен үнемі қатар келетін «кадр тапшылығы» дейтін шиеленіс тағы бар. Бұл парадокстың мәнісін іздеп көрейік. Сонымен, қандай салаларда маман жетіспейді? Баспасөз беттерінен сарапшылардың мынадай болжамдарын байқадық: «Мектеп бітірушілер мамандық таңдауда нарықтың сұранысын ескере бермейді. Кейіннен жұмыс таппаған соң, басқа кәсіппен шұғылдануға мәжбүр», – деген екен. Еске салайық, бұған дейін ҚР Тұңғыш Президенті-Елбасы Н.Ә.Назарбаев та осыған ұқсас ой айтқан. «Қазақстанда жұмыссыздық емес, кәсіптің тапшылығы бар. Сол себептен бірінші жұмысшы мамандықтарына тегін оқытатын бағдарлама әзірленген болатын. Біз жастар үшін барлық жағдай мен мүмкіндік жасадық», – деді Нұрсұлтан Назарбаев. Демек, жұмыс бар. Оны игеретін маман жоқ. Ал жастар онсыз да толы қазанды тасытып отыр. Әрине, бәсеке ұғымының барын да ескерер болсақ, бір жағы сан артқан сайын сапа күшейе ме деген үміт те жоқ емес. Алайда, осы тұста кенжелеп, жетімсіреп тұрған кәсіптерді қайтпекпіз?
Ауыл шаруашылығы – Қазақстанның экономикасындағы негізгі сала. Мемлекеттің кең ауқымды, шөбі шүйгін жері де, қолайлы ауа райы да оған толық жағдай жасап беріп отыр. Бірақ осы тұста жоғарыда атап өткен мәселеге қайта тірелеміз. Агроөнеркәсіптік кешендегі кадр тапшылығы туралы бізде жер-жерде айтылып жүр. Егер білімді, кәсіби даярлығы мықты жастар өз болашағын ауылмен байланыстырса, ауылдағы өмірдің деңгейі мен сапасы айтарлықтай жақсарған болар еді.
«Атамекен» Ұлттық кәсіпкерлер палатасының басқарма төрағасы Абылай Мырзахметов: «Елде агроөнеркәсіптік кешенді дамыту үшін субсидияға 2 триллион теңге бөлінгенін, бірақ саладағы көрсеткіштер өспегенін атап өтті. Еліміз импортқа тәуелді. Өңдеу ісі кенжелеп тұр. Тек малды тірідей экспорттаймыз. Бұл жағдай еліміздің азық-түлік қауіпсіздігіне қатер төндіреді», − деген болатын. Ал шын мәнінде қалай?
Халықаралық statista.com деректер жүйесіне сүйенсек, Қазақстандағы жұмысшылар аз шоғырланған сектор – ауылшаруашылығы екен. Өнеркәсіп саласындағы жұмысшылар пропорциясы да салыстырмалы түрде аз. Бұл алдағы 5-10 жылдықта ауылшаруашылығы саласындағы мамандарға деген сұраныс артатынын көрсетеді. Себебі елімізде дәл осы сектор кенже дамып келеді.
Сонымен, агроөнеркәсіптің болашағы қандай? Болжам жасап көру үшін «алдағы уақытта осы салада қызмет атқарамын» деп білек сыбанып отырған студенттерді оқытатын білім ордаларына шолу жасап көрдік. Еңбекшіқазақ ауданы, Қаракемер кәсіптік колледжінің директоры Марат Ысқақовтың пікірін білген едік. «Қазіргі таңда тракторшы-машинисі, электр жабдықтарына қызмет көрсету жөніндегі электрмонтер, дәнекерлеуші мамандықтары оқытылуда. Жоспарда агро сала бойынша мамандықтарды дайындау бар. Кәсіптік колледжін бітірген түлектер «Альтаир», «Gold product» сияқты жеке кәсіпкерліктерден тәжірибеден өтіп, жұмысқа тұра алады. Бүгінгі күні «Еңбек» нәтижелі жұмыспен қамту және жаппай кәсіпкерлікті дамыту бағдарламасы арқылы 3 жылға келісім-шарт жасаған болатынбыз. Олар автомеханик, тігін мамандықтарына грант бөліп отыр». Бір қызығы, ауданымыздағы Шелек политехникалық колледжі де осы мамандықтар бойынша шәкірттерді даярлап жүр екен. Бір ғана ауданда бірнеше колледж құп көріп отырған осы мамандықтардың, бәлкім, маңызы жоғары шығар деп едік.Аудандағы ірі қожалықтардың бірегейі «Әлімжанов» шаруа қожалығының басшысы Тілек Әлімжанов бұл ойымызды теріске шығарды. «Бұл мамандықтардың қажеттігі мүмкін болашақта туындайтын шығар. Әзірге жеке өз кәсібіме мал шаруашылығы бойынша кадр қажет», − дейді ол. Агро саласында еңбек етіп жүрген кәсіпкер, мұндағы кемшіліктің себебін былай деп те жорамалдайды: «Жастар ауылға келгісі келмейді. Бұл – мамандыққа сұраныстың жоқтығының бір себебі. Осы салаға шынайы қалап келетіндер тіптен аз. Тек, әйтеуір, диплом алудың амалын жасайды», – деді Т.Әлімжанов. Нақтылау мақсатында кәсіпкерге: «Қазір – технологияның дамыған заманы. Осындай кезеңде ауыл шаруашылығына кадр жетіспеушілігі орын алуы мүмкін бе?» деген сұрақ та қойдық. «Техника дамығанымен, шаруа қожалығының барлығы осы жабдықтармен толық қамтылған деп айта алмаймыз. Сондықтан бізге әлі де адам күші, кадр керек. Білікті мамандарға мұқтажбыз», − деп ойын жеткізді.
Ауызды құрғақ шөппен сүрте берсек те болмас. Көңілге демеу болатын жаңалықтар да бар. Жуық арада Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданында «Жетісу Вольфрам» ЖШС жұмысын іске асырмақшы. Егер де құрылысқа рұқсат беру құжаттары (рәсімдеу сатысында тұр) шешілетін болса, онда құрылыс жұмыстары биыл басталмақ. Жобаның жалпы құны – 270,0 млн.доллар. Аталған жобаның инвесторы – Jiaxin International Resources Investment Limited (ҚХР). Жобаның қуаттылығы – жылына 10356,9 тонна кен. Бірінші жылы карьерде тау-кен жұмыстарының алдыңғы шебін ашуға және алуға дайындалған қорлармен қамтамасыз ету үшін тау-кен жұмыстары жүргізіледі. Осыған байланысты бірінші жылы жылына 2238 мың тонна көлемінде кен өндіру жобалануда. Қазақстандағы вольфрам триоксидінің жиынтық қоры 2 млн. тоннаға бағаланады. Бүгінгі таңда республикада 12 кен орны барланған. Бұғыты – біздің ауданда орналасқан ең ірі кен орындарының бірі. Олар ТМД, Еуропа және ҚХР елдеріне өнім экспорттауды жоспарлап отыр. Міне, осы «Жетісу Вольфрам» ЖШС өзінің қызметіне кірісетін болса, онда «Қаракемер», «Шелек» кәсіптік колледждер мамандары өз нәпақаларын тауып жейтін күннің де ауылы алыс емес. Демек, екі қолға бір күрек іздеп сабылып жүрген жастарға мұнда мүмкіндіктердің есігі айқара ашылатын түрі бар. Тек «туып-өскен елдің өнеркәсібін дамытамын, осы кәсіпті игеремін» деген ниет болса жеткілікті.
Ілия СҰЛТАН
Тұмауға қарсы екпе басталды
15 қыркүйектен бастап Есік қаласындағы ауданаралық көпсалалы ауруханада тұмауға қарсы екпе егу басталды.
Бірінші күннен-ақ екпе салдыру үшін кезек күткендердің қарасы қалың. Алғашқылардың бірі болып аудан әкімінің бірінші орынбасары Айбек Бидаев,
әкім аппаратының басшысы Бекен Керімбеков бастаған мемлекеттік қызметшілер де тұмаудың алдын алуға арналған вакцина салғызды. «Қазіргі уақытта ауруханаға 16 мың доза вакцина жекізілді. Негізінен, мектеп жасындағы балалар, жүкті әйелдер, диспансерлік есепте тұрған азаматтар мен әлеуметтік қызметкерлер тегін қамтылуда. Вакцина салдыруға келген адамды дәрігер алдымен тексеріп, қызуын өлшейді. Егу жұмыстары 15 қазанға дейін жалғасады», – дейді аурухана директорының стратегиялық даму жөніндегі орынбасары Гүлмира Отынбекова.
С.НҰРАДИН
Кезекші сыныптар: талапқа сай сайланды
Елімізде орын алған төтенше жағдайларға байланысты биылғы оқу жылы онлайн форматта басталды. Дегенмен, ауыл мектептерінде 1-4 сыныптардың дәстүрлі түрде оқуына рұқсат берілген-ді. Әрі бастауыш сынып оқушыларының ата-аналардан көп өтініш түскендіктен I тоқсаннан бастап О.Жандосов атындағы мектепте кезекші сыныптар белгіленген тәртіппен ұйымдастырылды.
Оқу орнында санитарлық талаптар түгел қатаң сақталған. Мектептің кіреберісінде дезинфекциялық кілемше төселген. Әр оқушының қолын антисептик құралдармен тазалауы, бетперде тағуы біздің қадағалауымызда. Сабақ кестелері жасалып, әр сыныптың сабақ арасындағы үзіліс уақыты да бөлек-бөлек белгіленген. Кезекші сыныптарда оқушылардың дене қызулары тұрақты өлшеніп, балалардың денсаулығы қатаң бақылауға алынған. Ата-аналарға мектеп ғимаратына кіруге тиым салынған.
Бүгінде 427 оқушы дәстүрлі форматта білім алып жатыр. Әр сынып бөлмелерінде 10-15 баладан артық отырмауы қадағаланып, 20-22 оқушысы бар сыныптар 2 топқа бөлініп оқытылуда. Атап айтсақ, мектепке дейінгі даярлық сыныптардан – 5, 1 сыныптардан – 8, 2 сыныптардан – 6, 3 сыныптардан 6, 4 сыныптардан – 8 сынып.
Әрине, дәстүрлі форматта білім алуға ештеңе де жетпейді. Мектеп – тек білім ғана емес, сондай-ақ тәрбие ордасы екенін ескерсек, оқушы мен мұғалімнің бірін-бірі көзбе-көз көріп, бірлесе жұмыс атқаруы өте маңызды.
Н.А.Джилгельдиева,
О.Жандосов атындағы орта мектеп
директорының тәрбие ісі жөніндегі орынбасары
Қаланың сәулеті арта түспек
Әлемді әуреге салған коронавирус індеті экономикаға да өзінің кері ықпалын тигізіп, жұмыссыздық мәселесін тудырды. Осыған орай Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Үкіметке жаңа жұмыс орындарын ашуды тапсырып, «Жұмыспен қамтудың жол картасы» бағдарламасы аясында өңірлерді дамыта отырып, азаматтарды жұмысқа орналастыруды тапсырды. Бүгінде аталған бағдарлама ауданымыздың гүлденуіне жол ашып, көптеген бағытта жұмыстар жүргізілуде.
Президент «Жұмыспен қамтудың жол картасы» бағдарламасының дағдарыс кезінде өзін жақсы көрсеткенін айтып, оны қаржыландыруды кемінде 300 млрд. теңге деңгейінде қамтамасыз етуді тапсырды. Бүгінгі таңда осы бағытта ауданда 106 нысан бағдарламаға қосылып, жол жөндеу, әлеуметтік маңызды объектілердің құрылысы, ағымдағы және күрделі жөндеу, су құбырларын, электр желілерін жаңғырту мен жарықтандыру сияқты бағыттарға 11,5 млрд теңге бөлінген. Нәтижесінде, 2000-нан астам жұмыс орны ашылып, «Жұмыспен қамтудың жол картасы» арнайы бағдарламасы аясында жұмыспен қамту орталығы арқылы 1000-нан астам азаматты жұмысқа жіберу жоспарланған.
Қазіргі уақытта Есік қаласының өзінде бағдарлама шеңберінде екі ірі жоба жүзеге асуда. Бірі 1500 балаға арналған жаңа мектеп құрылысы болса, екіншісі, Т.Молдағалиев атындағы мәдениет үйінің күрделі жөндеу жұмыстары. Осы аптада мәдениет қайта жаңғырып жатқан ордасына арнайы ат басын бұрып, құрылыс жұмыстарының барысымен танысқан едік.
Нысанды жөндеуге бюджеттен 549 млн 680 мың теңге бөлінген. Мердігер «ПСК Градцентр» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі көктемде құрылысты бастап кеткен болатын.
– Нысандағы нагізгі жұмыстардың барлығы дерлік аяқталды. Бүгінде ғимараттың сыртына кафель плиткаларын жабыстырып жатырмыз. Бірер күнде шатырды да аяқтаймыз. Кәріз және су жүйелері дайын. Сырттағы жұмыстарды бітірсек, жақын арада жұмысшылардың негізгі бөлгі ішкі жұмыстарына көшеді. Сонымен қатар мәдениет үйінің маңындағы саябақты да жөндеп жатырмыз – дейді құрылыс нысанының прорабы Нұрлан Асанбаев. Айтуынша, жобалық-сметалық құжатта саябақты да көгалдандыру, абаттандыру мен спорт, балалар алаңдарын орналастыру қарастырылған. Және де жаңғырған мәдениет үйінің сәнін алаңдағы субұрқақ кіргізетін болады. Бұл да жобаға енгізілген.
Нұрлан Жақсылықұлының сөзіне сүйенсек, құрылыста тек сапалы материалдар пайдалануда. Сондай-ақ Кеңес үкіметі кезінде салынған ғимараттың қауіпсіздігін күшейту үшін қосымша арматуралар өріліп, бетон құйылған. Бұл жұмысшыларға аздап қолбайлау болса да, мердігер мекеме нысанды уақытында өткізуді жоспарлап отыр. Яғни, желтоқсан айында аудан тұрғындарына есігін айқара ашпақ.
Мұндағы жалғыз мәселе – жоғарыда аталған бағдарламаның жүзеге асуы қиындық тудырып тұр құрылыс алаңында. Нұрлан Асанбаевтың сөзінше, жұмыспен қамту орталығы арқылы азаматтар келген. Бірақ бірнеше күннен кейін құрылысқа бас сұқпаған.
– Орталық бізге азаматтарды жібереді, осында бірер күн жұмыс істегеннен кейін, келмей қояды. Еңбегінің ақысын күнделікті алып үйренсе керек, айлыққа дейін шыдамайды. Қазір бағдарлама арқылы екі-үш адам ғана жұмыс істеп жатыр, – дейді прораб.
Барлап қарасақ, ғимараттағы негізгі жұмыстар аяқталуға жақын. Ішкі жұмыстар, саябақты абаттандырудан кейін мәдениет ошағы адам танымастай өзгермек. Ол үшін күнделікті 70 құрылысшы тер төгуде. Аудан тұрғындары үшін жасалып жатқан игіліктің нәтижесін желтоқсан айында көреміз.
Нысанды аралай жүріп, осында мәдениет үйінің директоры Бауыржан Шаяхметовты де жолықтырдық. Айтуынша, құрылыс жұмыстарының сапалы орындалуын бақылап жүр.
– Адамдар аурухана барып тәнін емдесе, мәдениет үйінде рухани азықтанып, жанын емдейді. Аудан әкімінің бастамасымен сол үшін тұрғындарға барлық жағдай жасалуда. Өзіңіз көріп тұрғандай, ғимаратымыз жаңа кейіпке еніп, қаланың сәнін арттыра түспек. Мұндағы ең басты мәселе – жылу жүйесі өзгертіліп, заманауи қондырғы орнатылды. Енді қыстыңгүні залды жылыту қиындық тудырмайды, бір түйменің көмегімен электрлі ауа жылытқыш іске қосылады. Оның үстіне шатырға да жылу өткізбейтін материалдар қойылды, – дейді Бауыржан Шаяхметов.
Сардарбек НҰРАДИН
Район выходит на всемирную уборку
Министерство экологии, геологии и природных ресурсов РК объявило об участии Казахстана во «Всемирном дне чистоты» («WorldcleanupDay»), который состоится 19 сентября 2020 года. В этот день волонтеры во всех странах планеты будут убирать парки, улицы, берега водоемов от бытового мусора, вести экологическое просвещение населения.
Акимом Енбекшиказахского района К.Кашкимбаевым утвержден общерайонный план мероприятий. Ответственными за ее проведение назначены районный отдел жилищно-коммунального хозяйства, аппарат акима района, руководители районных служб и ведомств, акимыгорсельокругов. В ходе акции с 9.00 до 17.00 предприятия, организации, учреждения независимо от форм собственности, жители райцентра и сельских округов на закрепленных территориях будут вести саночистку улиц, скверов, придомовых территорий, арычной сети. Транспортные и строительные организации обязаны обеспечить техникой и транспортом уборку и вывоз мусора на полигоны ТБО. На местные исполнительные органы власти также возложена разъяснительная работа о значении «WorldcleanupDay».
И.ВИКТОРОВ
Его рука всегда на пульсе жизни
Есть люди, которые в прямом значении создавали историю нашего района, чей вклад в его достижения и успехи неоспорим. Таких наших земляков, как Осман Мамедович АБИБОВ, можно смело зачислить в «золотой» гражданский фонд. Из 40 лет трудового стажа свыше 26 лет, до выхода на заслуженный отдых в 2013 году, Осман Мамедович трудился на посту руководителя крупнейшего в районе Байтерекского округа, начиная с должности председателя в советское время Новоалексеевского сельсовета в 1989-м году. В районе за этот период сменилось восемь руководителей, но каждый из них ценил Османа Мамедовича как образованного, грамотного, волевого государственного управленца, способного проявлять и реализовать собственную инициативу. И сейчас эти личные качества и опыт госслужбы О.Абибов направляет на пользу людям на посту председателя местного самоуправления округа.
В чем секрет такой высокой и долголетней работоспособности? Наверное, в той непростой жизненной школе, которую с детских лет пришлось пройти Осману Мамедовичу. В 1957 году супруги Абибовы с детьми переехали из Южно-Казахстанской области в с.Алга Енбекшиказахского района. Переживший сталинские репрессии глава семьи с подорваным здоровьем рано ушел из жизни. В родительском доме на попечении старшего сына, Османа, осталось восемь братьев и сестер, которых он поднимал на ноги. Суровая школа ежедневного труда и семейных забот не прошла даром, закалила волю, выработала целеустремленность, научила доводить любое дело до успешного завершения. Надежной опорой Османа Мамедовича была и остается его супруга Ханумгуль, тоже из многодетной семьи, с которой они душа в душу прожили десятки лет и которая стала «второй мамой» его младшим братьям и сестрам. В с.Байтерек супруги построили уже свой дом, вырастили сына и двух дочерей, помогают воспитывать девятерых внуков и правнука.
Идя по стопам отца, О.Абибов начинал свой трудовой путь на полях совхоза «Талгарский». После окончания на «отлично» Талгарского сельхозтехникума он трудился помощником бригадира, агрономом, управляющим отделения, был удостоен ордена Трудовой Славы третьей степени. Крепкий хозяйственник, командир производства, О.Абибов был на особом счету у широко известного тогда директора совхоза-миллионера Петра Лысенко. Строительство инфраструктуры сел – отделений совхоза, социальной сферы было также заслугой Османа Мамедовича. Незаурядный лидер, он налаживал досуг, соцкультбыт работников. В 1985 году его единогласно избрали председателем профкома совхоза «Талгарский», а в 1989 году – председателем исполкома Новоалексеевского сельского совета. С этого момента Осман Мамедович бессменно до августа 2013 года руководил тогда еще Новоалексеевским, затем Байтерекским сельским округом. О.Абибов с душевным теплом вспоминает своих лучших наставников – ныне покойную секретаря райкома, затем директора педколледжа г.Есика Нурхан Бектасову и директора ДЮСШ Станислава Тынысбекова. Они для него и теперь дорогие и близкие люди, давшие ему путевку в жизнь.
Байтерекский округ в наши дни считается одним их наиболее благополучных среди сельских округов района. Самое крупное село Байтерек расположено на оживленном участке Кульжинского шоссе, благодаря чему «поднялись» торговля, бизнес, выросли доходы населения. Кроме фермерских хозяйств, в округе действуют десятки магазинов, рынки, кафе, зоны отдыха. На территории округа расположены около 300 крестьянских хозяйств, мощные предприятия горнодобывающей и дорожно-строительной отраслей: АДСК, АО «Асфальтобетон», ТОО «Кентас», в каждом из которых работает от 90 до 120 человек. Уровень безработицы один из самых низких в районе. Почти в каждом подворье есть крупный рогатый скот, сельхозтехника, легковые и грузовые автомашины. Близость мегаполиса Алматы стимулировала рост тепличных хозяйств: в округе их более ста. Построены новые школы в с. Алга и Байтерек, почтовое отделение. Для занятий спортом имеются три стадиона, спортзалы в школах. Действуют быткомбинат, ТОО «Родник-Байтерек», хорошо оснащенная больница в с. Байтерек, комхоз, проведено уличное освещение, асфальтируются улицы. В с.Алга вступила в строй новая врачебная амбулатория. По программе развития регионов продолжается реконструкция водопроводных сетей. Есть где жить и работать.
Но так было не всегда. В тяжелые 90-е О. Абибову пришлось сдать суровый экзамен руководителя местной исполнительной власти. Понадобились все его организационные способности, чтобы после приватизации совхоза сохранить экономический и социальный потенциал округа. Требовали сиюминутного решения социальные проблемы: острая нужда в выплате пенсий, помощь малоимущим, создание рабочих мест, водоснабжение и саночистка…
С начала 2000-х население округа увеличилось в два раза, растет миграция и рождаемость. Кроме активной застройки земель, отведенных под ИЖС, постоянными поселками стали дачные массивы. Остро стоял вопрос здравоохранения, образования.
Увидеть, что требуется округу, население которого за 10-15 лет выросло с 7,5 до 14 тысяч человек, преодолевать безработицу, способствовать мирному сосуществованию интересов всех его жителей – задача была не из легких. Миграция, приток соотечественников-оралманов сильно изменили состав населения округа: на 90% в с. Койшыбек, на 50% в с. Байтерек, на 10 % в с. Алга, жилыми поселками стали расположенные на его территории 18 садоводческих обществ. Но среди его жителей всегда царит добрососедская атмосфера, растет материальное благополучие и коммунальный комфорт. Такой результат, считает Осман Мамедович, достигнут тем, что ему удалось сплотить земляков, сформировать команду надежных и энергичных единомышленников. Осман Мамедович умеет буквально найти общий язык с каждым, в совершенстве владея казахским, родным турецким и русским языками. Сообща на сельских сходах со старейшинами сел, руководителями предприятий и фермерских хозяйств, предпринимателями, участковыми инспекторами полиции, решались все злободневные вопросы по благоустройству и общественному порядку, улаживались бытовые и житейские конфликты.
Выйдя на пенсию, О. Абибов возглавил местное самоуправление и руководит им по сей день.
Осман Мамедович является одним из наиболее опытных руководителей местных общественных структур. Он говорит:
– Местное самоуправление согласно Плану нации «100 конкретных шагов» Елбасы Нурсултана Назарбаева, его Концепции развития местного самоуправления также призвано выполнять функции государственной власти с учетом интересов местного сообщества. Бюджетные инвестиции по госпрограммам значительно повысили качество жизни, разрешили проблемы образования, обеспечения медицинскими услугами, питьевой водой. Местное самоуправление должно брать на себя выполнение текущей работы по благоустройству инфраструктуры, содержанию объектов социального назначения, переданных в коммунальную собственность.
Местное самоуправление – посредник между государством и обществом. Важно вести информационно-пропагандистскую деятельность по разъяснению населению роли самоуправления. На сходах, собраниях должен участвовать каждый член местного сообщества. В каждом доме с. Байтерек установлен водопроводный счетчик, налажен рациональный расход воды из артезианских скважин. Жители сами построили хатымхану при мечети в с. Байтерек, на сходах решили сделать ремонт системы водоснабжения с. Алга, ремонт кровли детского сада «Жулдыз», продолжить освещение улиц, за счет спонсорских средств построили хатымхану при мечети с. Алга.
На совещаниях с акимом округа члены местного самоуправления, совет старейшин, уличные и квартальные комитеты определяют первостепенные направления социально-экономического развития округа. На общих собраниях с представителями населения устанавливаются тарифы по услугам водоснабжения, поливной воды, саночистки. Я считаю своим долгом содействовать государству, местным исполнительным органам, формировать у каждого жителя сознание ответственности за состояние своего села. Эффективность местного самоуправления во многом зависит от понимания населением своих прав и обязанностей, способности и желания граждан участвовать в его работе. Каждый из нас должен делать свой вклад в общую копилку социально-экономического развития страны, ликвидировать иждивенчество. Тогда будет реализован главный замысел самоуправления, заложенный в Концепции и государственных законах.
Четвертого сентября 2020 года ветерану госслужбы и сельскохозяйственного производства, Почетному гражданину района, удостоенному медалей в честь независимости РК Осману Мамедовичу Абибову исполнилось 70 лет. Он по-прежнему активен, энергичен, участвует в социальном развитии Байтерекского округа. Желаем ему крепкого здоровья, долголетия в работе на благо нашей Родины, новых встреч с читателями на страницах нашей газеты.
И.ТУРАНИН
Толығырақ ...
Аружан – жеңімпаз
Жыл сайын дәстүрлі өткізілетін «Voice» жас әншілер байқауы биыл да жалғасын тапты. Алайда форматы өзгеше. Жалпыкөпшілік іс-шараларды өткізуге уақытша тыйым болғандықтан онлайн форматта өтті.
Байқауға аудан бойынша 19 үміткер қатысты. Комиссия шешімімен төрт үміткер ақтық кезеңге шықты. Олардың өнері enbekshikazakh_zhastar инстаграм парақшасына салынып, көпшілік таразысына түсті. Нәтижесінде «ЖАС ӘНШІ» номинациясына Қаракемер ауылдық округінің қатысушысы Жансая Ерқуатқызы қол жеткізсе, жүлделі 3-орынға Ават ауылдық округінің қатысушысы Меруерт Байдахет ие болды. Ал 2-орын иегері Түрген ауылдық округінен қатысқан үміткері Бағлан Шерниязұлына бұйырса, жүлделі 1-орын иегері Бәйтерек ауылдық округінің қатысушысы Аружан Насыролланова атанды. Жеңімпаздарға арнайы дипломдар және бағалы сыйлықтар табысталды.
Айта кетейік, шараның өтуіне ұйытқы болған – «Мәңгілік Ел тұғыры» ҚҚ және аудандық жастар ресурстық орталығы. Қолдаған – аудандық ішкі саясат бөлімі.
Арайлым БАҚБЕРГЕНҚЫЗЫ
Дәулет ШОҚПАРОВ: «Бір әкенің тәрбиесін жүз мектеп бере алмайды»
«Әке – асқар тау, ана – бауырындағы бұлақ, бала – жағасындағы құрақ». Әулетіне пана болған әке мен адалдық, мейірімділіктің символына айналған ананың отбасындағы рөлін осынау бір ауыз сөзге сыйғызған қазақ халқы ежелден шаңырақ пен оның құндылықтарын биік бағалаған. Отан отбасынан басталатындығын айтып, ұлт болашағы үшін де, мемлекеттің тұтастығы үшін де маңызы зор екендігін алға тартқан. Сондықтан да ұл-қыздарын тәрбиенің тал бесігінде тербетіп, иманды, адал, еңбекқор болуға баулыған. Осы орайда, қыркүйектің екінші жексенбісі отбасы күні болып белгіленіп, республикалық «Мерейлі отбасы» ауқымды жобасы қолға алынды. Мереке қарсаңында аталған жобаның қатысушылары Шоқпаровтар әулетінің отағасы, белгілі қолөнерші Дәулет Шоқпаровпен отбасы құндылығы мен құндылықтың негізі – бала тәрбиесі жайында аз-кем әңгімелескен едік.
– Дәулет Дәркембайұлы, сіздің ойыңызша, отбасындағы әкенің рөлі қандай болу керек?
– Қазақ халқының ұғымында әке – отбасының тірегі, балалардың ақылшы, үлгі тұтар азаматы. Сондықтан да біз әкемізді шыңына көз жетпейтін, пана болған асқар тауға теңейміз.
Тарихқа көз салсақ, отбасындағы бала тәрбиесімен, әсіресе, ұл өсіруде әке негізгі рөлді атқарған. Бала күнінен атқа мінуді үйретіп, ерлікке тәрбиелеген. Үлкен кісілерге сәлем беріп, ақ батасын алған баланың көсегесі көгеретіндігін баланың құлағына құйған. Әкесінен осындай тағылымды тәрбиені көріп өскен ұл – ешқашан біреудің ала жібін аттамаған. Ал қазіргі ақпараттық технология мен интеллектуалды білім салтанат құрған уақытта әкенің балаға берер тәрбиесі де заман ағымына қарай өзгеруі керек.
Америкалық жазушы Марк Твен: «Жасым он төртте болғанда әкем өте ақылсыз, ақымақ еді. Мен оны әзер түсінетінмін. Ал, менің жасым жиырма бірге келгенде, сол жеті жыл аралықта әкем өте ақылды, өзіме ақылшы-тіреу, одан артық адам жоқ болды» – деген. Расында, баланың өтпелі кезеңінде үлкендерді түсінуі қиындайды. Сондықтан онымен өз дәрежесінде сөйлесіп, сырласа білу керек.
– Сіз балаларыңызбен жиі сырласасыз ба?
– Әрине, балаларымның тәрбиесі, мен үшін, бірінші орында. Аллаға шүкір, бүгінде 3 ұл, 1 қыз тәрбиелеп отырмын. Үлкен екі ұлым Алматыдағы Т.Жүргенов атындағы өнер академиясының колледжінде оқиды. Үйден жырақта білім алып жүрсе де, оларға үнемі ақылымды айтып, қадағалап отырамын. Осы жылы көктемде коронавирус індетіне байланысты карантин басталып, демалысқа ерте шықты. Мәдениет саласына еңбек етіп жүрген соң мен де жұмысымды уақытша тоқтатып, үйде болдым. Осы уақыт аралығында отбасымызбен уақытымызды тиімді өткіздік. Ата жолын таңдап, сол бағыттағы білімін шыңдап жүрген қос ұлыма қолөнердің қыр-сырын үйреттім. Ер бала болған соң, олар да – болашақта бір отбасының тірегі. Сондықтан демалыста үйдегі құрылыс жұмыстарына да араласып, өздеріне бассейн жасап алды. Футбол алаңын жасақтап, дене шынықтыруға да уақыт бөлдік.
– Ал қызыңыздың тәрбиесі анасының мойнында ма?
– Иә, қыз баланың тәрбиесімен анасының айналысқаны жөн ғой. Анасының бойындағы адалдық, мейірімділік пен имандылықты сіңірген қыз болашақта жаман болмасы сөзсіз. Сол үшін де қазақ халқы әрқашан қыз баласына құрметпен қарап, төрден орын берген. Оған ұлтты тәрбиелейтін болашақ ана ретінде қараған. Біздің отбасымызда да қызымыздың орны бөлек. Мені де оның тәрбиесі бей-жай қалдырған емес. Қыз бала әкесіне жақын болып өседі емес пе? Үнемі менің жанымда жүріп, кішкентай болса да, маған алаңдаушылық білдіреді. Мәдениет қызметкері болған соң іс-сапармен алыс жолдарға шығамыз. Шыны керек, сыртта жүргенде қызым ғана телефон соғып, жағдайымды сұрап, уақытылы тамақтанғанымды қадағалап тұрады.
– «Әке көрген – оқ жонар». Әкеңіз Дәркембай Шоқпарұлы елімізге белгілі қолөнер ұстасы болған. Сіз де ата жолын қуып, ұлттық өнерді жаныңызға серік етіп келесіз. Бұған әке тәрбиесінің ықпалы бар ма?
– Хакім Абай: «Балаға үш мінезі алуан адамнан жұғады. Біріншісі ата-анадан, екіншісі ұстаздан, үшіншісі құрбыдан» – деген екен. Қай бала болса да, құрбысы мен ұстазынан гөрі отбасында көбірек болғандықтан, ата-анасының үйдегі өнегесі, мәдениеті мен ішкі жан дүниесі балаға айтарлықтай ықпал етеді. Маған да отбасымдағы тәрбие ықпал етсе керек, ата жолын таңдадым.
Мен кішкентай кезімнен Қазаткомдағы нағашы атам мен апамның қолында өстім. 7 жасқа толғанда әке-шешем өз қолдарына алып, Алматыдағы қазақ мектебіне оқуға берді. Алматыдағы үйіміздің жанында әкемнің шеберханасы болатын. Мектеп жасымнан-ақ сол жерде оған қолғабыс етіп, тапсырмаларын орындап жүрдім. Басқа балалар секілді менің көше қыдырып, ойнауға уақытым да болмайтын. Қолым босай қалса, шеберханаға барып, өзімше бір нәрсемен айналысатынмын. Әкем отбасында әзілқой, жұмсақ кісі болғанымен, жұмыста жауапкершілік пен еңбекқорлықты талап ететін. Сол себепті де бала күнімнен мамандығымның іргетасы қаланды. Мектеп бітірісімен қандай мамандыққа баратындығым айқын еді. Осылайша, Абай атындағы ҚазПИ-ге оқуға түсіп, атам мен әкем салған жолмен жүріп келемін.
– Балаларыңыздың осы өнер жолын таңдауына сіз себеп болдыңыз ба?
– Қолөнер шеберлігі – біздің отбасымызда қанға сіңген қасиет десем, артық айтқандық емес. Атам, әкем, мен, енді менің балаларым да ұлттық өнер жолын таңдады. Ұлдарым кішкентай күнінен жанымда жүріп, шеберханада өскендіктен, өздері де қолөнерге бейімделді. Өсе келе өз таңдауларымен ағаш ұстасы мамандығы бойынша оқуға түсіп, қазіргі таңда Т.Жүргенов атындағы өнер академиясында оқуларын жалғастыруда. Шынымды айтсам, олардың бұл таңдауларына іштей қатты қуанып, қолдау білдірдім.
– Өкінішке қарай, қазіргі қоғамда отбасы құндылықтары ескерусіз қалып, ата-ана мен бала арасы алшақтап бара жатқан секілді. Бұған не дейсіз?
– Оныңыз рас, отбасының қамы, бала-шағаның бір үзім наны үшін таңнан кешке дейін жұмыста жүретін кейбір ата-аналар балаларының бос уақытында немен айналысатындығын да білмейді. Баланың тәрбиесін мектепке сілтеп, бейқам жүретіндер де кездеседі. Меніңше, бұл дұрыс емес. «Адамға ең бірінші білім емес, тәрбие берілуі керек, тәрбиесіз берілген білім – адамзаттың қас жауы, ол келешекте оның барлық өміріне апат әкеледі» деген екен әл-Фараби. Әлемнің екінші ұстазы айтқан тәрбиені бала отбасынан алуы керек. Себебі бір әкенің тәрбиесін жүз мектеп те бере алмайды.
Күні бойы күйбең тіршіліктің соңынан жүрген азаматтардың балалары не істейді? Әй дейтін әже, қой дейтін қожа жоқ, уақытын бос өткізеді. Жаман әдеттерге еліктеп, бұзақылыққа баруы мүмкін. Сондықтан бір сәт болсын, баланың тәртібіне, тәрбиесіне, сабағына көңіл бөліп, онымен сырласу керек.
– Жастар арасында ажырасу қалыпты дүниеге айналып бара жатқандай...
– Бұл да – бүгінгі қоғамның келеңсіз көрінісі, жағымсыз жағы. Әсіресе, жаңадан отау тіккен жас отбасылардың көп ұзамай, шаңырағы шайқалып, екі бөлініп жатқандығын естисің. Бұның барлығы, меніңше, сананы тұрмыс билегендіктен орын алып жатыр. Көбіне қаражаттың жетіспеушілігі, баспананың болмауы, басқа да тұрмыстық мәселелер жас отбасының бұзылуына әкеп соғады. Үйленуді жоспарлаған кезде оларға барлығы дайын болып тұратындай көрінеді. Кейде болмайтын бір дүние үшін ажырасып жатқандарды естіп, жағамызды ұстаймыз. Оларға тұрмыс тауқыметін тартса да, қаншама баланы осы күнге жетелеп жеткізген ата-апаларымыздың өмірінен үлгі алу керек.
Біз отбасымызбен Алматыдан Ақшиге 90-жылдардың ортасында, өтпелі заманда көшіп келдік. Ондағы әкемнің мақсаты – ауылда музей ашу еді. Алматыдағы барлық жағдайы жасалған баспанадан, ауылдағы ескі үйге келгеніне анам ешқашан кейіген емес. Әкемнің шешімін қолдап, оған сенім артты. Көшіп келгеннен кейін де, елде қиын жағдай орнап, тіпті, жеуге нан таппай қалатын күндер болған. Әкеміз ұстахананың жұмысын жүргізіп, анам, інім, қарындасым мен мені бағып-қақты. Бұл жағдай сол кездегі барлық отбасының басынан өтті. Ешкім мойыған жоқ, болмашыға ажырасып, балалар жетім қалмады. Қолда бардың қадірін білуді үлкендерден үйренген жөн секілді.
– Сұхбатыңызға рақмет.
Тілдескен
Сардарбек НҰРАДИН
ЖОЛДАУҒА ҚОЛДАУ. Аудан активі өтті
Бүгін аудан әкімі Қ.Кашкинбаевтың төрағалығымен Мемлекет басшысы Қ.К.Тоқаевтың Қазақстан халқына жасаған Жолдауын талқылау мақсатында ZOOM платформасы арқылы қашықтықтан аудан активі өткізілді.
Жолдауда Мемлекет басшысының сайлауалды бағдарламасында белгіленген ұсыныстары мен бастамалары жалғасын тауып, қоғамның дамуы үшін алдағы кезеңде атқарылуы тиіс жұмыстарға нақты бағыт-бағдар көрсетілді.
Күн тәртібінде бір мәселе қаралды.
Активте аудан әкімі Қ.Кашкинбаев «Қазақстан Республикасы Президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаевтың Қазақстан халқына Жолдауында белгіленген тапсырмаларды іске асырудағы ауданның атқарушы органдарының жұмысы туралы» баяндама жасап, қаралған мәселе бойынша тиісті мекеме мен бөлім басшыларына бірқатар тапсырмалар берді.
Сондай-ақ, аудан әкімі берілген жұмыстарды жалғастырып, Мемлекет басшысының тапсырмаларын жүзеге асыру басты міндетіміз екендігін жеткізді.
Актив жиналысына аудандық бөлім, басқарма басшылары, аудандық мәслихат депутаттары, аудандық «Нұр Отан» партиясы филиалының бірінші орынбасары, Есік қаласы және ауылдық округ әкімдері, аудан тұрғындары, этно-мәдени бірлестіктердің жетекшілері, үкіметтік емес ұйымдар мен бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері қатысты.
ҚАШЫҚТАН ОҚЫТУ немесе жаңаша оқу жүйесіне дайындық қалай?
Жер жүзін жайлаған коронавирус індеті көптеген саланың жұмысына өзгеріс әкеліп, жаңа қиындықтарға жаңаша шешім қарастыру керектігін көрсеткендей. Әсіресе, білім беру жүйесіне әсер етіп, оқушыларымыз қашықтан оқытуға көшірілді. Биылғы жаңа оқу жылы да солай басталмақ. Соңғы тоқсанда жіберілген олқылықтардың орны толып, бірқатар түйінді мәселелер шешімін тапқан жаңа оқу жылына ұстаздар, оқушылар мен ата-аналар қауымы да қызу дайындық үстінде. Осы орайда, білім саласындағы жаңашыл өзгерістер жайлы олардың пікірін біліп, дайындық барысын сұраған болатынбыз.
Мария ЖАКИПБЕКОВА, ЕГЭК директордың оқу ісі жөніндегі орынбасары:
Білімге құштар жастарға кедергі жоқ
Ғаламның бүкіл шартарабын шарпыған әлемдік пандемияның қарқынды таралуына орай 2020 жылғы 16 наурыздан бастап Есік гуманитарлық-экономикалық колледжі де төтенше жағдайға орай қашықтықтан білім беруді жүргізіп, оқу жылын ойдағыдай аяқтады. Санаулы күндерден кейін жаңа 2020-2021 оқу жылы басталмақ. Бүгінгі күні еліміздегі эпидемиялық жағдайға байланысты коронавирустық инфекцияның таралуына жол бермеуге байланысты шектеу шаралары күшейтілгені баршамызға аян. Сондықтан колледждегі оқу үрдісін 100% қашықтықтан оқыту бойынша бастау жоспарланып отыр.
Колледжде оқу үдерісі «Platonus-колледж» автоматтандырылған жүйесімен жүргізіледі. Қашықтықтан білім беру технологияларын қолдана отырып оқыту онлайн немесе офлайн режиміндегі қашықтықтан оқыту сабақтарының және білім алушылардың өзіндік жұмыстарының үйлесіміне негізделеді. Білім алушылар үшін онлайн-сабақтың үздіксіз ұзақтығы 35 минуттан аспайды. Барлық іс-шаралар, педагогикалық кеңес және ата-аналар жиналысы қашықтықтан өткізіледі.
Қашықтықтан білім беру технологияларын пайдалана отырып, оқу үдерісін ұйымдастыруды және үйлестіруді жоспарлау, оқыту үшін ақпараттық ресурстарды пайдалану нұсқаулықтарын әзірлеу, техникалық және кәсіптік білім берудің мемле-кеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес қашықтықтан білім беру технологияларының ерекшеліктерін ескеретін оқу жұмыс жоспарларын жасау, оқу материалдарын, оның ішінде электрондық оқу-әдістемелік кешендерді, электрондық білім беру ресурстарын қалыптастыру жөніндегі жұмыстар жүргізілді және интернет-платформада орналастырылатын сабақ кестесін, оқу үдерісінің кестесін жасау жұмыстары басталып кетті.
54 жылдық тарихы бар іргелі, облыс көлеміне ғана емес республикаға педагогикалық мамандар даярлайтын оқу орнымызда бүгінгі таңда күндізгі оқу бөлімінде мемлекеттік тапсырыс бойынша барлығы – 986 студент тәлім алады. Оның ішінде оқуын жалғастыратыны – 711 студент болса, 275 студент жаңадан қабылданған.
Күнде өзгеріп жатқан ғаламда уақыт талабынан қалмай, бәсекеге қабілетті болу – бүгінгі күннің басты талабы. Білім саласындағы басты өзгерістердің бірі ретінде білім мазмұнының жаңаруын айтуға болады. Бұл – уақыт талабынан шығуға деген талпыныстан туған жауапты қадам. Өткен 2019-2020 оқу жылында жалпы орта білім беретін мектептердің жаңартылған білім беру мазмұнына толық көшуі аяқталды. Осыған орай 2020-2021 оқу жылында техникалық және кәсіптік білім беретін оқу орындары, яғни колледждер жалпы орта білім берудің білім беру бағдарламаларын жаңартылған мазмұн бойынша оқытуға толықтай көшірілді, яғни мектептің 9 сыныбын бітіріп, колледжге оқуға түсіп, студент мәртебесіне ие болған студенттеріміз жаңартылған білім беру мазмұны бойынша оқиды. Бүгінгі педагогикалық мамандықтар бойынша білім алып жатқан бітіруші түлек – ертеңгі педагог-маман, жаңартылған мектеп мұғалімі. Сол себепті болашақ педагог-мамандардың даярлығының сапасы, кәсіби құзыреттіліктерінің деңгейі – көкейкесті мәселе. Сондықтан қашықтықтан оқытуды сапалы жүргізуге педагогикалық ұжым үлкен жауапкершілікпен қарауда. Оқытудың жаңа форматының көшіне ілесіп кету, тәжірибеде тиімді қолдану мен сандық технологияларды одан әрі жетік меңгеру мақсатында ұстаздарымыз Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігіне қарасты «Талап» коммерциялық емес акционерлік қоғамының оқу-тренингтік орталығы ұйымдастырған «Педагогтардың IT құзіреттіліктерін дамыту және жетілдіру» атты біліктілікті арттыру курстарынан өтіп, кәсіби біліктіліктерін одан әрі шыңдай түсуде. Оқытушыларды қашықтан оқыту жүйесі шығарма-шылыққа, технологиялық ізденіске жетелеуде.
Қазіргі жастар – ақпараттық технологиялардың қыр-сырын жетік меңгерген, бір сөзбен айтқанда сандық технологиямен қаруланған ұрпақ өкілдері.
Қашықтықтан оқыту – оқуға талап білдірген кез келген адамның білім алуға және белгілі бір ақпарат алуға деген құқықтарын іске асыратын үздіксіз білім беру беру жүйесі нысандарының бірі ретінде қарастырылады және мамандардың негізгі қызметін атқара жүріп еш кедергісіз білімін, біліктілігін арттыруға мүмкіндік беретін жүйе болып табылады. Білімге құштар жастар үшін – қашықтан оқу кедергі емес. Ахмет Иүгінеки айтқандай: «Білген адам білімді өмір бойы іздейді».
Арсен БЕКМҰХАНБЕТҰЛЫ, №1 Рахат орта мектебінің оқушысы:
Баяу интернет – оқуға кедергі
Тышқан жылы еліміз үшін, барша әлем үшін оңай жыл болмады. Коронавирус індеті адамзатты әуреге салып, төтенше жағдай жариялап, қатаңдатылған карантин шараларын енгізуге мәжбүрледі. Тиісінше, барлық салаларда өзгерістер болып, қауіпті вирус оқушылар қауымы үшін де қиындықтар туғызды.
Өткен оқу жылында көктемгі тоқсандық демалысқа ерте шықтық. Әрине, мұның барлығы біздің қауіпсіздігіміз үшін жасалған шаралар. Десек те, мектеп қабырғасында отырып, сыныптастармен бірге білім алғанға ештеңе жетпейді ғой.
Төртінші тоқсанда онлайн оқу жүйесіне ауысып, ұстаздарымыз қашықтан білім берді. Бұл тәсіл басқа өңірдің балалары үшін қиындық туғызбауы мүмкін, алайда, мен тұратын саяжай оқушыларына оңай болмады. Есік қаласының төменгі жағындағы саяжайларда интернет желісі өте нашар, сондықтан онлайн оқудың біз үшін машақаты көп. Ал алаңсыз білім алу үшін жоғары жылдамдықты ғаламтор желісі болу міндетті. Әрине, тосыннан келген қауіпті індет дайындық жұмыстарын жүргізуге мұрша бермеді. Білімді әрі тәжірибелі ұстаздардардың арқасында мектепті аяқтап, жазғы демалысқа шықтық. Бірақ, қауіптің беті қайтар емес. Президентіміз қоғамдық орындарда медициналық бетпердемен жүруді ескертіп, адам көп жиналатын жерлерге бармауға шақырды. Сонымен қатар, жаңа оқу жылы да қашықтан оқыту арқылы басталатындығын айтты. Жоғарыда айтқан интернет желісінің кемшілігі биыл қайталанбайды деп сенеміз. Өйткені осы мәселе «Еңбекшіқазақ» газеті тарапынан көтеріліп, құзырлы мекемелер интернет желісі нашар жерлердің географиялық координаталарын анықтап, тізімі тиісті органдарға жіберілгендігі айтылған.
Шыны керек, онлайн оқу жүйесі маған аса ұнаған жоқ. Оның бір себебін, атап өттім. Екіншіден, мұғалімдеріміз бен сыныптастарымды сағынамын. Бір партада отырып, бәсекелесіп сабақ оқығанға ештеңе жетпейді. Сондықтан коронавируспен күрес адамзат үшін нәтижелі аяқталып, тыныс-тіршілігіміз, әсіресе, білім беру жүйесі қалпына келіп, мектеп қабырғасында алаңсыз білім алатын күн туарына сенемін.
Асия НУРЕББАЕВА, ата-ана:
Жұмыла көтерген жүк жеңіл
Негізінде, қашықтан оқыту білім саласы үшін таңсық дүние емес. Бұған дейін еліміздегі көптеген жоғарғы оқу орындарында қашықтан оқыту бөлімдері ашылып, студенттер өз ісінің мамандары атанды. Осы жүйе арқылы қазақстандық жастар шетелдік оқу орындарын тәмамдап шықты. Ал әлемді жайлаған пандемия кезінде қашықтан оқыту жүйесі өзінің қажеттілігін көрсете білді. Осылайша, орта білім ошақтарының оқушылары да онлайн түрде оқуға көшті.
Әрине, бұл бірінші кезекте балалар мен ұстаздардың қауіпсіздігі үшін жасалған шара болды. Алғашында олқылықтар да орын алғаны жасырын емес. Білім алу платформасы бірнеше рет өзгеріп, оқушылар мен ата-аналар абдырап қалғаны шындық. Ұлым Таутүрген орталау мектебінің 4 сыныбында оқып жүрген. Қашықтан білім алу жоғары сынып балаларына қиындық туғызбауы мүмкін. Ал бастауыштың оқушыларына тәжірибелі ұстаздар мен ата-ананың қолдауы үнемі қажет. Төртінші тоқсанда қашықтан оқу барысында қиыншылықтар болды, интернет желісінің баяулығы және негізгі пәндерді түсінуі мектеп қабырғасындағыдай болмайтындығы жасырын емес.
Әне-міне дегенше жазғы демалыс та аяқталып, балам 5-сыныпқа бармақ. Әлемді жайлаған індеттің әлі де беті қайтпай тұр. Сондықтан жаңа оқу жылы қашықтан білім берумен басталады. Оқушылар сағына күтіп, достарымен, ұстаздарымен қауышатын білім күніндегі алғашқы қоңырау соғу дәстүрі де биылға болмайды. Бұл балаларымыз үшін қиын болғанымен, солардың амандығы мен қауіпсіздігі үшін жасалып жатыр. Қазіргі таңда бала тұрмақ, ересек адам үйден шықса, жанымызды шүберекке түйіп аман-есен оралуын күтіп отырамыз. Сондықтан, мамандардың кеңесіне құлақ асып, сақтық шараларын барынша орындағанымыз жөн.
Әр баланың мектепке барып білім алғаны, үйде онлайн түрде сабақ өткенінен мың есе артық. Ұлым 1 қыркүйек күні мектепке барып, мұғалімдермен, сыныптастарымен қауышып, білім ордасында оқуды қалайды. Меніңше, барша балалардың арманы сол. Алайда, «Сақтықта қорлық жоқ» – деген ғой дана қазақ. Сол себепті де, балаларымызға бұл тұрғыда түсіндіру жұмыстарын жүргізіп, қазіргі жағдайда, тазалық пен сақтық шараларының қаншалықты маңызды екендігін ұғындырғанымыз абзал. Өмір бойы осылай жалғаспайтындығы анық. «Жұмыла көтерген жүк жеңіл». Сондықтан, уақытша қиындық кезінде ұстаздарымызға да түсіністік танытып, балаларға білім мен тәрбие беруге өзіміз де атсалысайық. Сонда ғана, қауіпті індетті бірге жеңіп, ұл-қыздарымыздың мектеп қабырғасында сапалы білім алуына жол ашамыз.
Бибінұр БӨДЕНБАЕВА,
Шелек ауылындағы № 1 орта мектебінің бастауыш сынып мұғалімі:
Жаңа оқу жылында жаңа серпін
Биылғы 2020-2021 оқу жылы да келіп жетті. Оқушылар мен мектеп табалдырығын жаңа аттағалы отырған бүлдіршіндер 1 қыркүйекті тағатсыздана күтеді. Өкінішке қарай, еліміздегі ахуалды тұрақтандыру мақсатында және әлемді жайлаған пандемияға байланысты оқушылар қашықтықтан оқуға мәжбүр.
Мектепке келуді асыға күтіп отырған бүлдіршіндерге сапалы білім мен саналы тәрбие беру – мұғалімнің шеберлігі мен ізденімпаздығы және шығармашылығының жоғары деңгейде болуына байланысты. Қашықтықтан оқыту – оқушы мен мұғалімнің жанама (алыстан) немесе толық емес жанама өзара іс-қимылы кезінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды және телекоммуникациялық құралдарды қолдана отырып жүзеге асырылатын оқыту. Осыған орай, ұстаздар қауымы кез-келген жағдайда балаларды сапалы біліммен сусындатуға дайын болуымыз керек. Оқушылардың білім сапасының жоғары деңгейде болуы үшін әрбір ұстаз жауапкершілікті мойнына алады. Сол себепті биылғы оқу жылына дайындық ретінде мектеп директоры А.Қырықбайдың басшылығымен барлық мұғалім «Қашықтықтан оқытуды үйретемін» тақырыбында курс оқып, сертификатталды. Біздің мектебіміз «BilimLand.kz – онлайн мектеп» платформасымен жұмыс істеуді жоспарлап отыр.
Баршамызға мәлім, қашықтан білім алып, онлайн оқу үшін балаларға компьютер мен планшет-смартфондар керек. Ал көпбалалы және әлеуметтік жағдайы төмен отбасылардың оған шамасы келмейді. Осы орайда мектебіміздегі көпбалалы отбасы, аз қамтылған отбасы балаларына мектеп тарапынан 157 компьютер берілді. Сонымен қатар, 15 мұғалім компьютермен қамтылды. Оған қоса, мектеп ұстаздары мен сынып жетекшілердің қолдауымен қаржылай көмек ұйымдастырылып, 1 отбасына компьютер алып беру жоспарланып отыр.
Қандай жағдай болмасын, балаларымыз сапалы білім алуға құқылы. Біз, ұстаздар қауымы, осы мақсатта жиған тәжірибеміз бен білімімізді пайдалана отырып, барымызды саламыз. Қиын кезеңге қарамастан, өз саласының дамуына жаңа серпін беретін маман ғана өз елін жарқын болашаққа бастамақ.
Әзірлеген Сардарбек НҰРАДИН
Соңғы жаңалықтар
АЭС – объективті қажеттілік
о проведении республиканского…
Республикалық конкурс өткізу туралы …
Сарапшы: Қоғамдық мәселелерге…
АЭС салуды қолдау штабының өкілдері…
Члены Народного штаба за…
АЭС-тен көмірқышқыл газы да, күл де…
Халықтық штаб: Атом электр…
АЭС салуды қолдау жөніндегі халықтық…
