Қалдыгүл айсина:

Мемлекетіміз қоғамның әлсіз топтарын назардан тыс қалдырған емес. Қазынадан жыл сайын қомақты қаржы бөлініп, көп балалы аз қамтылған отбасыларға, мүмкіндігі шектеулі жандарға, соғыс ардагерлеріне, жалғызбасты кісілерге әртүрлі жәрдемақылар тағайындалады. Ал сол көмекті халыққа жеткізетін, көмекке мұқтаж, қолдауға зәру жандардың қасынан табылып, оларға демеу болатын – әлеуметтік қызметкерлер. Аудандық жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімінің басшысы Қалдыкүл Оспанәліқызы Айсинамен сұхбаттасып, салада атқарылып жатқан жұмыстармен таныстық.

– Қалдыкүл Оспанәліқызы, Сіз басқарып отырған бөлім арқылы мемлекет тарапынан қандай отбасыларға жәрдемақы беріледі?

– Орташа табысы кедейшілік шегінен төмен отбасыларға мемлекеттік атау-лы көмек, сондай-ақ, орташа табысы азық-түлік себетінен төмен балалы отбасыларға мемлекеттік жәрдемақы төленеді. Әрине, бұдан бөлек, мүгедек жандарға төленетін, мүгедек баласы бар азаматтарға, туберкулезбен ауыратын кісілерге әлеуметтік көмек, олардың жеке көмекшілеріне жалақы, соғыс ардагерлеріне қосымша жеңілдіктер тәрізді мемлекет тарапынан көрсетілетін көмектің түрлері көп.

– Биылғы жылы жәрдемақы көлемі қандай болды?

– 2017 жылдың 1 қазанындағы есеп бойынша, орташа табысы кедейшілік шегінен төмен 146 отбасына 25 млн 102 мың 600 теңге көлемінде мемлекеттік атаулы көмек, 1891 отбасына 102 млн 986 мың теңге көлемінде орташа табысы азық-түлік себетінен төмен балалы отбасыларға берілетін жәрдемақы берілді. Өздері жылытатын үйде тұратын тұрмысы төмен 1762 отбасына тұрғын үй көмегін көрсету үшін 78 миллион теңгеге жуық төленді. Үйде тәрбиеленетін және оқытылатын 224 мүгедек баланың ата-анасына жергілікті бюджеттен 6 млн 996 мың теңге, туберкулез індетімен ауыратын адамдарды әлеуметтік қолдау мақсатында 91 адамға 4 млн 38 мың 800 теңге көлемінде әлеуметтік көмек берілді. Ұлы Отан соғысының қатысушылары мен мүгедектеріне тұрғын үй-коммуналдық қызметтер бойынша қосымша жеңілдіктер көрсету барысында 571мың 400 теңге төленді. Жеке оңалту бағдарламасы бойынша 258 мүгедек азаматқа жеке көмекші қызметі мен ымдау тілі қызметін көрсететін 224 қызметкерге 55 млн 800 мың теңге төленді. Ұлы Жеңістің 72 жылдық мерейтойы қарсаңында Ұлы Отан соғысының ардагерлері мен мүгедектеріне 1 млн 600 мың теңге, 203 ауған соғысының ардагерлері мен 3 ауған соғысында қаза болғандардың отбасыларына 10 млн 200 мың теңге, 72 Чернобыль апатынан зардап шеккен азаматтар мен 1 қаза болған отбасына 3 млн 700 мың теңге бір жолғы әлеуметтік көмек көрсетілді. 257 мүгедек азаматқа ортопедиялық бұйымдар заводына жолдама, 24 мүгедекке тифлотехникалық, 38 мүгедек азаматқа сурдотехникалық құралдар, 141 мүгедекке қол арбалар берілсе, 503 мүгедекке 61 млн теңгенің гигиеналық құралдары берілді.

– Аудандағы жұмыссыздық деңгейі қалай?

– Жұмыссыздық деңгейін орташа деуге болатын шығар. Жыл басынан жұмыспен қамту орталығы арқылы 3782 жұмыссыз адам тіркеліп, 1316 адам жұмысқа орналастырылды. 785 азамат ақылы қоғамдық жұмысқа тартылды, 1006 жұмыссыз кәсіби даярлау курсына оқуға жіберілді. Ауданда 2245 жаңа жұмыс орны құрылды.

– Мүмкіндігі шектеулі жандардың жұмыспен қамтылуы туралы не айтасыз?

– Жыл басында 73 мүгедек азамат жұмыссыз ретінде тіркелген. Олардың сегізі тұрақты жұмысқа орналастырылды, алтауы әлеуметтік жұмыс орнына жіберілсе, жиырма сегізі қоғамдық жұмысқа тартылды. 23 мүгедек азамат кәсіби даярлау курстарында білім алды. Сондай-ақ, екі мүгедек жастар тәжірибесінен өтуде.

– Ауданда жалпы қанша мүгедек азамат бар? Оларға қандай қамқорлықтар көрсетілуде?

– Аудан бойынша 6682 мүгедек бар, оның ішінде І, ІІ топтағылар – 3704, ІІІ топтағылар – 2523, 16 жасқа дейінгі мүгедек балалар – 989. Жыл басынан Ұлы Отан соғысының қатысушылары мен мүгедектеріне, жалпы мүгедектер мен мүгедек балаларға санаторлық-курорттық емделуге «Текелі», «Спутник», «Қаратал» республикалық пансионаттарында емделуге 105 жолдАма берілді. Ауданда жалғызбасты қарттар мен мүгедектерге үйде әлеуметтік көмек көрсететін 4 бөлімше және кемтар балаларға үйде әлеуметтік көмек көрсететін 2 бөлімшеде барлығы 51 қызметкер 208 жалғызбасты қарттар мен мүгедектерді және 84 мүмкіндігі шектеулі балаларды күтуде.

– Осы салада жүрген маман ретінде аудан тұрғындарының әлеуметтік жағдайына қандай баға берер едіңіз?

– Аудан тұрғындарының әлеуметтік жағдайы салыстырмалы түрде алғанда жақсарып келеді. Бір ғана мысал, бізде 2016 жылы орташа табысы кедейшілік шегінен төмен 212 отбасында 1037 адам бар болатын. Биыл бұл көрсеткіш, жоғарыда айтқанымыздай 730 адамы бар 146 отбасыны құрап отыр. Жалпы, халықтың тұрмысы жаман емес. Ауданда тұрғындардың әлеуметтік жағдайын жақсарту үшін мемлекет тарапынан шаралар жүргізіліп келеді. «Өрлеу» пилоттық жоба ретінде 2015 жылы осы Еңбекшіқазақ ауданында ғана жүзеге асырылды. Өткен жылы Панфилов ауданы мен біздің аудан осы жобаны іске асырдық. Биыл ғана Алматы облысының барлық аудандарына пилоттық жоба ретінде енгізілді. «Өрлеу» жобасының мақсаты – орташа тұрмысы төмен отбасылардың жағдайын жақсартуға көмектесу. Яғни, оларға балық емес, балық аулайтын қармақ беру. Жыл басынан «Өрлеу» жобасына қатысуға өтініш берген 180 аз қамтылған отбасылардың 972 адамына барлығы 31397, 0 мың теңге төленді. Оның ішінде республикалық бюджеттен 20497,0 мың, жергілікті бюджеттен 10900,0 мың теңге. Аталмыш жоба арқылы берілген шартты ақшалай көмекке кейбір отбасылар сиыр сатып алды, кейбірі табыс әкелетін басқа заттар сатып алды. Жоба аясында осы отбасылардың ішінде еңбекке жарамды 182 адам тұрақты жұмысқа орналастырылды. 10 адам әлеуметтік жұмыс орнына жіберіліп, 16 адам қоғамдық жұмыспен қамтылды.

– Салада алдағы уақыттарда қандай өзгерістер күтілуде?

– 2018 жылы жәрдемақылар мен атаулы әлеуметтік көмек жаңа форматта болады деп күтілуде. Сондай-ақ, 2015 жылы жоғарыда аталған «Өрлеу» жобасын халық арасында түсіндіру үшін 3 округқа бір ассистенттен, барлығы 2 консультант, 10 ассистент келісім-шарт бойынша бекітілген еді. Келесі жылдан осы мамандарымыз жұмыспен қамту орталығына штатқа қабылданады. Бұл да тұрғындардың орташа табысының кедейшілік шегінен шығып, тұрмысының жақсаруында өз ықпалын тигізеді деп ойлаймын.

Нұрбану КАМАЛ.

Историко-культурный музей-заповедник на сакских курганах «Есік» со дня открытия в 2010 году стал мега-площадкой для реализации республиканских и международных проектов, таких как «MUSEUMstan» в Центральной Азии,  совместных исследований  с Научно-исследовательским центром культуры Mahan и Институтом культурных ценностей Республики Корея. В канун ЭКСПО-2017  музей принял участие в масштабном   проекте  «Золотая карта музеев Алматинской области».

Министр культуры РК Арыстанбек Мухамедиулы, в июле текущего года посетил музей «Есік» и отметил, что за семь лет     коллективом под руководством кандидата исторических наук Гульмиры Мухтаровой сделано все возможное, чтобы музей вошел в число лучших историко-культурных объектов, созданных по стратегическому проекту «Мәдени мұра», и прочно вошел в состав туристических маршрутов по Великому Шелковому пути.

Продолжая традицию ежегодных научно-исследовательских семинаров для  музейных работников, 20-21 октября 2017 года на базе  музея в рамках программы «Рухани жаңғыру» был организован республиканский  семинар «Векторы модернизации: от стандартов хранения до развития туристического потенциала». По своему содержанию данное мероприятие можно смело назвать научным форумом. В программу вошли презентации музеев республики, лекции и практикумы по проведению археологических экспедиций, хранению музейных фондов, обсуждение планов в контексте проекта  «100 новых лиц Казахстана», заседание «Клуба директоров», экскурсия по экспозиции музея «Есік». Открытие семинара и его лекционная часть были проведены  в школе с.Рахат. В приветственном слове заместитель директора департамента по делам культуры и искусства Министерства культуры и спорта  РК Абил Жоламанов и представитель ЮНЕСКО Айгуль Халафова подчеркнули актуальность таких семинаров. Их результатами становятся новые совместные проекты, такие как «Золотая карта музеев», пользующийся большим успехом у посетителей, пользователей социальных сетей. Музей «Есік» играет ключевую роль в реализации государственных историко-культурных программ, во внедрении  информационных smart-технологий, обеспечивающих удаленный доступ к музейным экспозициям.  

Результатом сотрудничества с другими музеями Казахстана являются экспонаты древней и средневековой тюркской культуры, представленные на временных и постоянных экспозициях, археологические находки эпохи саков. Территория музея под открытым небом занимает свыше 400 га, на которых расположились 80 курганов, еще ждущих своих исследователей. Кроме того, терра инкогнита остается Рахатское городище, хранящее немало тайн.          

На второй день семинара состоялся выезд его участников на курганный могильник Бесшатыр, находящийся на территории государственного национального природного парка «Алтын-Эмель». Посещение памятника истории эпохи саков, не имеющего аналогов в Центральной Азии, завершило встречу руководителей  и научных работников 10 ведущих музеев Казахстана.

И.ВИКТОРОВ.       

Жақында аудандық кітап-ханада ауданымыз-дың ардагер-лері мен мектеп оқушылары арасында кездесу өтті. Жастарға ардагер ата-әжелердің өнегелі әңгімелерін, ақыл-кеңестерін тың-датып,  өскелең ұрпақты кітап оқуға шақыру, ұлттық тәрбие беру мақсатында өткізілген кездесуге  ардагер ұстаздар – Жұмахан Бұқаев, Алтын Найманбаева, Күлімкөз        Шаяхметова,  Хадиша Ережепова, ауданымыздың құрметті азаматы, аудандық қоғамдық кеңес төрағасы Әділбай Талқанбаев, «Еңбекшіқазақ ауданының әйелдері одағы» қоғамдық қорының төрайымы Роза Исатаева,  танымал ақын Шаяхмет Құсайынұлы қатысты.

Кездесуді ашқан Күлия Саурықова жиналғандарға қонақ-тарды таныстырып, алғашқы сөз кезегін  ұзақ жылдар білім беру саласында басшылық қызметтер атқарған, зейнеткерлікке шыққан соң да ауданның қоғамдық өміріне белсене араласып келе жатқан қарт ұстаз Жұмахан Бұқаевқа берді.

Өз сөзінде мектеп оқушыла-рына кітап оқудың маңыздылығы жөнінде әңгімелеген ардагер:

– «Жасымда ғылым бар деп ескермедім, пайдасын көре тұра тексермедім», – деген еді Абай аталарың.  Ыбырайдың «Кел, балалар, оқылық!» өлеңінің өзі қандай?! Осы аталарыңның айтқанын істеп, жас күндеріңде көп оқып, білім алсаңдар, сендерден асқан ақылды, бақытты адам болмайды, – деген аталық ақылын айтты.

Ауданымыздың дамуына елеулі еңбегі сіңген, бірқатар басшылық қызметтерді атқарып, қазіргі уақытта халқының алғысына бөленіп отырған Әділбай ағамыз Елбасының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласының мәнін балаларға түсіндірді. Сондай-ақ кітапхананың негізін қалап, еңбегімен ел есінде қалған азаматтарды еске алды.

– Мен екі кезеңде – Кеңестік дәуірде және Тәуелсіздік жылдары еңбек еттім. КСРО тұсында біз білмеген жымысқы саясат – қазақты ұлтсыздандыру, ұлттық салт-дәстүрден, менталитеттен алыс-тату ісі астыртын жүргізіліп келген екен. Егемендіктің арқасында біз ұлттық санамызға қайта оралдық. Елбасының биылғы жылғы «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласында ұлттық код туралы айтылады. Ұлттық код дегеніміз – қазақ халқының болмыс-бітімі – салт-дәстүрі, тілі, ділі, діні. Міне, осының бәрін сақтап, барлық этнос өкілдерімен бірге тату-тәтті өмір сүруіміз керек, – деді Әділбай Талқанбаев.

Бұдан соң сөз сөйлеген қонақтар да балаларға  ғибратты әңгімелер айтып, кітап оқудың пайдасы, білім алудың қажеттілігі жөнінде мазмұнды сұхбат өткізді. Кітапханашылар балаларға  ақсақалдар ақылы –  шамшырақ болар алтын қазына екенін айтты.  Кездесу барысында Рахат ауылдық округінің №1 орта мектебінің, В.Терешкова атындағы, Р.Тоқатаев атындағы орта мектептердің оқушылары ән айтып, кейбірі өз жанынан шығарған өлеңін оқып, өнерлі жас-тар екенін көрсетті. Кездесуге Абылайхан атындағы орта мектептің оқушылары қатысты.

Нұрбану КАМАЛ.

Өткен аптада Есік гуманитарлық-экономи-калық колледжінде «Ағым және алаңдаушылық» та-қырыбында ауданымыз-дың бас имамы Сапархан Төреқұлов пен колледж сту-денттері арасында кездесу өтті.
Студенттерге ислам дінінің тарихын ұғындыру, олардың теріс ағымдарға бағытталған көзқарастардан аулақ болуына, өзіндік діни дұрыс бағдар таңдауына ықпал жасау, дәстүрлі емес түрлі діни ағымдардан сақтандыру, адам-гершілік қасиеттерді қалып-тастыра отырып, имандылыққа тәрбиелеу мақсатында өткен кездесуде сөз сөйлеген колледж директорының тәрбие ісі жөніндегі орынбасары Гүлнәр Байтукенова қонақтарды таныс-тырып, шараны ұйымдастырған психологтар – Жеңісгүл Хабаева мен Индира Қаңлыбаеваға алғыс білдірді.
Алдымен «Ағым және алаңдаушылық» тақырыбында ҚМДБ тапсырысымен дайын-далған бейнесюжет көрсетіліп, онда жат ағымдардың жетегінде кеткен жастардың тағдыры, қара ниетті миссионерлердің жымысқы әрекеттері туралы айтылды. Сюжет мәліметі бойынша, елімізде шет елдерге кетіп, діни білім алып жатқан жастардың 90 пайызы бейресми орындарда оқитын көрінеді. Әсіресе, жеке пәтерлерде бар-жоғы 3-4 ай оқытып, шәкірттерін «жиһадқа барасың» деп алдап, Сириядағы соғысқа айдап салатын дәстүрлі емес діни ұйым басшылары ел жастары үшін үлкен қауіп тудыруда.
Кездесуде сөз алған ауданы-мыздың бас имамы Сапархан Айдарханұлы Пайғамбарымыз Мұхаммедтің (с.ғ.с) «Отанды сүю – иманнан» деген хадисін айтып, жастарға имандылықтың, мұсылмандықтың басты шарттарының бірі – ата-ананы, Отанды сүю, қастерлеу екенін ұқтыруға тырысты.
– Біз Алла берген ұлы нығмет – ақылымызды пайдаланар болсақ, ешқашан адаспаймыз. Көрінгеннің соңынан еріп, әртүрлі ағымдардың жетегіне ілесу – ақылсыздық. Пайғамбарымыздан (с.ғ.с) кезінде бір сахаба: «Ата-анам әлі мұсылмандықты қабылдаған жоқ, менің олармен қарым-қатынасым қандай болуы керек?» – деп сұраған екен. Сонда Алла елшісі (с.ғ.с): «Ата-анаң кәпір болса да оларды сыйлап, ардақтау – парыз. Өйткені, олар сенің дүниеге келуіңе себепші болған жандар», – деп жауап берген. Ал қазіргі адасқан жастар әке-шешесіне «кәпірсің» деп, ауыр сөздерді айтып, олармен қарым-қатынасын үзуде. Осындай арсыздыққа, жауыздыққа шақыратын жат ағымдардан жас-тар саналы түрде бас тартып, аулақ болуға тырысулары керек, – деді Сапархан Айдарханұлы.
Бас имамның әңгімесінен кейін жастар өздерін толғандыр-ған сауалдарын ортаға салды. «Пайғамбарымыздың туған күні әр кітапта әртүрлі жазылады, қайсысы дұрыс?» дегеннен бас-тап, «Мекке, Мәдинеге қандай адамдардың барғаны жөн?», «Салафи, жиһад» дегеніміз не?» «Әнге, биге діннің көзқарасы қандай?», «Бақсыға бару дұрыс па?» тәрізді ондаған сұрақтар қойып, бәріне тұшымды жауаптар алды. Кездесу соңында әнші-термеші Дәурен Сәрсенбаев «Алладан басқа жоқ Тәңір» әнін орындады.

Нұрбану КАМАЛ.