- +77277540900
- +77002724204
- enkaz.kz@gmail.com
- 040400, Алматы облысы, Еңбекшіқазақ ауданы, Есік қаласы, Алматы көшесі, № 112.
Тұрғындар өтініші тасада қалмайды
ҚР Президенті Қ.Тоқаев партияның кезектен тыс ХХІІ Съезінде «АМАNAT» партиясын модернизациялау туралы тапсырмасына сәйкес, шалғайдағы елді мекендердегі халықтың өтініштерін тыңдау мақсатында ағымдағы жылдың 17 наурызынан бастап мобильді қоғамдық қабылдау жүзеге асуда. Мобильді топтардың мақсаты – шалғай орналасқан елді мекендердегі тұрғындарды қабылдап, олардың әлеуметтік, қоғамдық және өзге де ортақ түйіткілді мәселелерінің шешілуіне ықпал ету, бағыт-бағдар мен кеңестер беру.
Осы орайда, 1500-ден астам тұрғыны бар Сарыбұлақ ауылында мобильді қоғамдық қабылдау өтті. Тұрғындардың талап-тілегі мен өтінішьерін тыңдауға «AMANAT» партиясы республикалық қоғамдық қабылдау бөлмесінің меңгерушісі Әлия Садырбаева, «АМАNAT» партиясы Алматы облыстық филиалының атқарушы хатшысы Гүлнар Тойлыбаева және облыстық партия филиалының Саяси кеңес мүшесі, облыстық маслихаттың депутаты Гүлнар Құраметова, аудан әкімінің бірінші орынбасары Айбек Бидаев және облыстық басқарма басшылары қатысты.
Сарыбұлақ ауылының тұрғындары көшелерді жарықтандыру, жаңа мектеп құрылысы, тозығы жеткен электр желілері, трансформаторларды жөндеу, жолдарының жөнделуі сынды мәселелерді көтерді. Ауыл тұрғына Сағатбай Қаңлыбаев ауыл көшелерін жарықтандыру және асфальттау қажеттігін айтып, аталған мәселені оңтайлы шешіп беруді сұрады.
Сонымен қатар, зейнеткерлер Емелхан Қайыпова және Зияш Жиеналиева ауылдағы дәрігерлік амбулаторияның заман талабына сай емес, тозығы жетіп тұрғанын айтып шағымданды. Аялхан Рахыбаева жаңа мектеп қажет екенін тілге тиек етті.
Тұрғындардың өтініштеріне құлақ асқан Әлия Садырбаева және Гүлнар Тойлыбаева көтерілген мәселелердің оң шешімін табуына ықпал ететінін жеткізді.
Қабылдауға жазылған 13-ке жуық азаматтың өтініштерін егжей-тегжейлі талдаған партия өкілдері, көтерілген мәселелерге байланысты зерделеу жұмыстарын жүргізіп, тиісті шаралар заң аясында қабылдауды сала басшыларына тапсырып, бірқатар міндеттер жүктеп, орындалу барысы бақылауда болатыны жеткізді.
Құндыз ДАРБАЕВА,
партия консультанты.
«Діни ақпараттарды әлеуметтік желілерде тарату және оны насихаттау – заңға қайшы»
Қазіргі заман технология дамып, ақпарат жан-жақтан ағылып жатқан ғаламтор заманы екені бәрімізге белгілі. Жат ағымды қолдайтындардың үгіт-насихатын осы әлеуметтік желіде үнемі бақылауда ұстау мүмкін емес. Сананы улайтын, теріс пиғылды адамдардың арбауына жастар түсіп, зардабын көруде. Жастар түрлі сайттарға кіріп, әр түрлі парақшаларға тіркеліп, сол оқыған нәрсесін дұрыс деп санап, қоғамннан да сол нәрсені талап етеді. Ғаламтордың осындай жетістігі мен қолжетімділігін дәстүрлі емес діни ағымдар да өз пайдаларына тиімді қолдануда. Олардың қызметі өздерінің идеологиясын белсенді түрде насихаттауға, жаңа мүшелерді өз қатарларына тартуға, жақтастарын теориялық және практикалық тұрғыдан оқытуға және өздеріне қарсы шыққан желі қолданушыларына қарсы ақпараттық күрес жүргізуге бағытталады. Діни сауаты таяз адамдардың діни ақпаратты ғаламтордан іздейтіндігі белгілі. Ал, мұндай адамның ақпарат тарату мәселесінде өте белсенді жұмыс жүргізетін радикалды ұйымдардың қармағына ілінуі әбден мүмкін. «Google» арқылы бір мәселені іздеген кезде радикалды бағытты ұстанатын ұйымдардың салған ақпараттарына кезігіп, олардың шейхтарының бейне және аудио жазбаларын тыңдауы мүмкін. Олардың жазбаларында жиһадқа шығу, шейіт болу секілді ұғымдардың бұрмаланған мағынасы беріліп, мұндай ақпараттар желі қолданушының санасына кері әсер етуі ықтимал. Мысалы, оларда парыздарды (намаз, ораза) орындамағандар кәпірге баланып, дәстүрлі ханафи мәзһабына қайшы ақпараттар беріледі. Ал, діни сауаты жеткіліксіз ізденуші мұндай сайттардағы дін тақырыбындағы барлық мәліметтер мен деректерді сол қалпында қабылдап, санасына сіңіреді. Сондай-ақ, діни экстремистік әрекеттердiң белгілерін және (немесе) оны жүзеге асыруға шақыруды қамтитын не оларды жасау қажеттігін негiздейтiн немесе ақтайтын кез келген ақпараттық материалдар діни экстремистiк сипаттағы материалдар болып табылады және ол «Экстремизмге қарсы іс-қимыл туралы» Қазақстан Республикасының Заңы шеңберінде қылмыстық жауапкершілікке тартылады. Сондықтан, діни мәліметті, қажетті пәтуаны іздеген әрбір азамат мүмкіндігінше шетелдік ғаламтор сайттарын пайдаланбауға тырысып, Дін істері комитетінің жобасы аясында жұмыс істейтін kaz-islam.kz, Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының ресми сайты muftyat.kz және онымен серіктес fatua.kz, azan.kz, muslim.kz, ummet.kz және т.б. секілді еліміздегі сенімді сайттарға жүгінген жөн.
Қорыта келгенде, еліміздің әрбір азаматы өзінің діни сауатын арттыруға мән беріп, рухани және ұлттық құндылықтарды дәріптеуге өз шамасының жеткенінше атсалысатын болса елдің ішкі тұрақтылығы мен бүтіндігіне ешқандай жат пиғылды ағымдардың сызат түсіре алмасы анық. Өзіне керегін алып, уақытын үнемдей білетіндер ғана бұл дертпен күресе біледі. Дайын асқа дәмеленбей, өз мақсатына жетуді, жеңіспен бірге жеңіліс қатар жүретін өмірді сүруді интернеттен қызығырақ көрсек қана өз өзімізді тәуелсіз мемлекетіміздің болашағы деп есептей аламыз.
М.ИСЛАМОВ,
Еңбекшіқазақ ауданының ішкі саясат, мәдениет, тілдерді дамыту және спорт бөлімі басшысының орынбасары.
Тағылымы мол көрме
Өңімде ме еді, түсімде ме еді,
Көріп ем ғой бір армандай қызды...
Бір нәзік сәуле күлімдеп еді,
Сұрапыл соғыс соқты да бұзды.
Сапырды дауыл, тебіренді теңіз,
Тулады толқын, шайқалды шың-құз...
Қып-қызыл өрттің ішінде жүрміз,
Қайда екен, қайда, дариға,
Сол қыз?! – деп ақын Қасым Аманжолов жырлағандай, биыл міне сұрапыл соғыстың аяқталғанына 77 жыл толып отыр. Осыған орай, Шелек тарихи-өлкетану музейінің қызметкерлері «Күркіреп күндей, өтті ғой соғыс...» атты тақырыпта Кеңес Одағының батыры Құсайын Бижановтың музей қорындағы жеке заттарынан көрме ұйымдастырды. Аталған шараға Қ.Бижановтың ұлы Бижанов Бекмұрат Құсайынұлы да арнайы келіп қатысты. Батырдың ұлы көрмеге қойылған заттардың тарихына тоқталып, әкесі жайлы қызықты естеліктерімен бөлісті. Көрмені Ы.Алтынсарин атындағы орта мектептің 7 сынып оқушылары тамашалады. Қ.Бижановтың өзі жазған кітабы, қызмет барысында пайдаланған кеңсе телефоны, кеңсе құралдары, қолсағат, шапаны секілді 14 музей заты қойылды. Көрмеге қойылған әрбір музей экспонаттары тамашалаушыларды өзінің тарихымен қызықтырды. Оқушылар батырдың өмірімен жақын танысып, сұрақтарына жауап тапты. Соңында музей залдары бойынша экскурсия жүргізілді.
Ердос ҚАЛИБЕКҰЛЫ,
Шелек тарихи-өлкетану музейінің меңгерушісі.
Көркем – үздік оқырман
Кел, балалар, оқылық,
Оқығанды көңілге
Ықыласпен тоқылық.
Оқысаңыз , балалар,
Шамнан шырақ жағылар,
Тілегенің алдыңнан
Іздемей-ақ табылар.
Иә, Ы.Алтынсарин айтқандай, өнер, білім бәрі де оқуменен табылған. Осы орайда, Мемлекет басшысы Қ.Тоқаевтың бастамасымен қолға алынған «Оқуға құштар мектеп, оқуға құштар ұлт» жобасы аясында Р.Тоқатаев атындағы орта мектеп кітапханашысының ұйымдастыруымен бастауыш сынып оқушылары арасында «Бақыттың жолын – білім ашар» атты «Үздік оқырман – 2022» сайысы өтті.
Кітап – біздің рухани құндылығымыз, теңдессіз байлығымыз. Өткен замандардың тұңғиық тереңінен сыр шертетін қазынамыз. Талай оқиғалардың куәсі, талай жаңалықтың көзі осы кітапта екеніне оқушы, ұстаз, ата-ана арасындағы байланысты орната отырып, тағы бір көз жеткізгендей болдық. Байқаудың шарттары бойынша ІІ кезеңге жолдама алған 26 оқырман арасынан оза шапқан 16 үміткер өз бақтары мен баптарын сынап, білімдері мен өнерлерін ортаға салды. 16 жас оқырман тартысты ойын үлгісін көрсетті.
Балаларды кітап оқуға баулитын, оқырмандарды поэзия әлеміне жетелейтін шара барысында қатысушылар тұнық жырдың тумасы Т.Молдағалиевтің өлеңдерін нақышына келтіріп оқыды. Жас ерекшеліктеріне қарай Ы.Алтынсарин шығармашылығынан макеттерді сөйлете отырып үзінділер оқу көрініс тауып, жас оқырмандар А.Байтұрсыновтың мысал өлеңдерінің маңыздылығын түсіндірді.
Әдеби байқауға мектеп директоры Т.Байжұмақызы, «Еңбекшіқазақ» газеті бас редакторының орынбасары С.Нұрадин, №1 Рахат орта мектебінің кітапханашысы М.Ерболатқызы, Қ.Сәтпаев атындағы орта мектептің кітапханашысы Г.Нұрмашқызы төрелік етіп, әділ бағаларын берді.
Байқау нәтижесінде 3 сынып оқушысы Көркем Әділбай бас жүлдені иеленіп, спорттық велосипед табысталды. I орын Айжұлдыз Қуандыққа, II орын Мадина Қонысбаеваға, III орын Каусар Қабдулға бұйырып, Есік қаласындағы қолөнер шебері Дәурен Жамбылұлының қолынан шыққан сағат және пенал тарту етілді. Қатысқан оқушыларға алғыс хаттар мен бағалы сыйлықтар табысталды.
С.САДЫКОВА, кітапхана меңгерушісі.
«Мерейлі отбасы» ұлттық конкурсы / Национальный конкурс «Мерейлі отбасы».
Алматы облысында өнегелі құндылықтарды жаңғыртуға және отбасы мен некенің (ерлі-зайыптылықтың) жағымды үлгісін таратуға, отбасы мәртебесін арттыру мақсатында «Мерейлі отбасы» ұлттық конкурсы өткізіледі.
Конкурсқа әкімдіктердің аудандық (қалалық) комиссияларға 15 мамыр мен 15 маусым аралықтарында қатысуға өтінім арқылы, өзін-өзі ұсыну жолымен, сондай-ақ жергілікті атқарушы органдардың, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен тіркелген заңды тұлғалардың ұсынуы бойынша отбасылар (үміткерлер) қатысады.
Конкурсқа қатысуға мүшелерінің еңбектегі, спорттағы, шығармашылық, зияткерлік, ғылыми жетістіктері жоғары, сондай-ақ қоғамдық пайдалы қызметке белсенді қатысады (волонтерлік, қайырымдылық, меценаттық, тәлімгерлік) отбасылар жіберіледі.
Қызметі Қазақстан Республикасының аумағында тыйым салынғанұйымдардың құрамына кіретін мүшелері бар, бұрын сотталған мүшелері бар отбасылар конкурсқа қатыса алмайды.
Конкурс екі кезеңде жүргізіледі. Бірінші кезең – аудандық (қалалық), екінші – облыстық деңгейде.
Конкурсқа қатысуға өтінім қағаз және электрондық нұсқада аудандық (қалалық) комиссияға келесі құжаттар тапсырылады:
1) ата-аналардың (қорғаншылардың, қамқоршылардың) жеке басын куәландыратын құжаттардың көшірмелері, балалардың туу туралы куәліктерінің көшірмелері;
2) асырап алушы (қорғаншы) отбасылар үшін — жергілікті уәкілетті органның кәмелетке толмаған балаға қорғаншылықты (қамқоршылықты) белгілеу туралы шешімінен үзінді көшірме;
3) неке қию туралы куәліктің көшірмесі;
4) ата-аналарының біреуі қайтыс болған жағдайда, қайтыс болу туралы куәліктің көшірмесі (болған жағдайда);
5) балаларды тәрбиелегені үшін алған көтермелеулердің, белгілі бір жетістіктері үшін алған көтермелеулердің бар екенін куәландыратын құжаттардың көшірмелері;
6) заңды және (немесе) жеке тұлғалардың ұсыным хаттары (кемінде екі);
7) отбасы мүшелерінің еңбектегі, спорттағы, шығармашылық, зияткерлік, ғылыми жоғары жетістіктерін куәландыратын құжаттардың көшірмелері;
8) дербес деректерді жинауға және өңдеуге келісім.
Құжаттарды көрсетілген мерзімнен кейін ұсынған үміткерлер конкурсқа қатысуға жіберілмейді.
Аудандық (қалалық) комиссияға ұсынылған құжаттар қайтарылмайды.
Барлық мәліметті аудандық (қалалық)ішкі саясат бөлімінен алуға болады.
_____________________________________________________________________________________________
В Алматинской области в целях возрождения нравственных ценностей и культивирование позитивного образа семьи и брака (супружества), повышение статуса семьи проводится Национальный конкурс «Мерейлі отбасы».
Заявление на участие в Конкурсе подаются в районные, городские комиссии акиматов с 15 мая по 15 июня текущего года, путем самовыдвижения, а также по представлению местных исполнительных органов, юридических лиц, зарегистрированных в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.
К участию в конкурсе допускаются семьи, члены которых имеют высокие трудовые, спортивные, творческие, интеллектуальные, научные достижения, а также активно участвуют в общественно-полезной деятельности (волонтерство, благотворительность, меценатство, наставничество).
В конкурсе не могут участвовать члены, которых входят (входили) в состав организаций, деятельность которых запрещена на территории Республики Казахстан и члены, которых были ранее судимы.
Конкурс проводится в два этапа. Первый этап – районный (городской), второй – областной.
На участие в конкурсе подаются нижеследующие документы:
1) Заявка для участия в конкурсе в бумажном и электронном вариантах подается в районную (городскую) комиссию
2) копии документов удостоверяющих личность родителей (опекунов, попечителей), копии свидетельств о рождении детей;
3) копии выписки из решения местного уполномоченного органа об установлении над несовершеннолетним ребенком опеки (попечительства) – для приемных (опекунских) семей;
4) копии свидетельства о заключении брака;
5) копии свидетельства о смерти в случае смерти одного из родителей (при наличии);
6) копии документов, свидетельствующих о наличии поощрений за воспитание детей, поощрений за определенные успехи;
7) рекомендательные письма от юридических или физических лиц (не менее двух);
8) копии документов, подтверждающих высокие трудовые, спортивные, творческие, интеллектуальные, научные достижения членов семьи;
9) Претенденты, представившие документы позже указанного срока, не допускаются к участию в конкурсе.
10) Представленные в районную (городскую) комиссию документы не возвращаются.
По всем вопросам необходимо обратиться в районные и городские отделам внутренней политики.
Ерліктері әрқашан есте
Ағымдағы жылдың қаңтарында жауынгерлік тапсырманы орындау кезінде қайғылы қазаға ұшыраған ҰҚК Шекара қызметінің қос әскери қызметшісі капитан Е.Карменов, келісімшарт қызметінің қатардағы жауынгері Ш.Армадинов (қайтыс болғаннан кейін) Қазақстан Республикасының Президенті Қ.Тоқаевтың 30 сәуірдегі Жарлығымен «Жауынгерлік ерлігі үшін» медалімен марпатталды.
Мемлекеттік марапат 9 мамыр – Ұлы Жеңістің 77 жылдығы мерекесі күні әскери қызметшілердің ата-аналарына салтанатты жағдайда табыс етіліп, шекарашылар Отанымыздың батыл ұлдарының рухына тағзым етті.
Капитан Е.Карменовті марапаттау рәсіміне марқұм офицердің ата-анасы, жұбайы және Шығыс Қазақстан облысының әкімі Д.Ахметов, ҰҚК Шекара қызметі Шығыс Қазақстан облысы бойынша департаментінің бастығы генерал-майор Е.Алдажұманов қатысты.
Сондай-ақ, өзінің туған жері Алматы облысы Ұйғыр ауданының Үлкен Дихан ауылында жерленген келісімшарт қызметінің қатардағы жауынгері Ш.Армидиновтың марапатын шекарашының анасы Қалбинур Шариповаға аудан әкімі Шухрат Нурахунов табыс етті. Алматы облысы бойынша департаментіне қарасты Райымбек ауданы бойынша шекара басқармасының бастығы подполковник Әмірбек Әкімбеков бастаған 60-қа тарта әскери қызметші сап түзеп, шекарашыға лайықты құрмет көрсетті.
...Ал оқиға қалай болып еді? 2022 жылдың қаңтары. Бұл кезде Алматы қаласындағы жаппай тәртіпсіздікке қатысушылар әділ заңның құрығынан қашып, таулы аймақтарға жасырынуға тырысқан. Алайда, қазақ-қырғыз шекарасын берік күзетіп тұрған шекарашылар қылмыскерлердің арам ойларын іске асыруларына мүмкіндік берген жоқ еді.
10 қаңтарда ҰҚК Шекара қызметінің Жамбыл облысы бойынша департаментінің Қордай ауданы бойынша шекара басқармасының арнаулы мақсаттағы ұтқыр іс-қимылдар тобының «Барлау-із кесу» наряды «Қарасай батыр» шекара бөлімшесінің сол қапталына жауынгерлік тапсырмамен аттанған болатын.
Сол күні ауа-райы аяқ астынан күрт бұзылып, тау ішімен келе жатқан «Урал» автокөлігінің жүрісіне кедергі келтіре түскен. Қатардағы жауынгер Шавкат Армидиновтің барынша сақтықпен жүргеніне қарамастан, бір кезде көліктің дөңгелектері сырғанып барып, төменге қарай сырғи бастады. Осы кезде сасқалақтамаған жүргізуші тежегішті қосып үлгеріп, қаруластарының көліктен секіріп кетулеріне мүмкіндік жасап жасады. Алайда, топты басқарған офицермен бірге өзі ажалдың аранынан құтылып кете алмады.
Иә, ерлік ешқашан ұмытылмайды. Сын сағатта сынбаған Отанымыздың қос оғланы шекарашылардың жүрегінде мәңгі сақталады.
Хандияр ӘДІЛ.
ҰҚК Шекара қызметінің майоры.
Шекара сендерді күтеді
Ағымдағы жылдың 15 мамырында ҰҚК Шекара қызметінің Алматы облысы бойынша департаментінің шекара басқармаларында «Көктем-2022» шақырылымының жас сарбаздары Әскери Ант қабылдады.
Тоқталар болсақ, полковник А.Каюпов басқаратын Алматы облысы бойынша департаментіне қарасты Райымбек, Алакөл ауданы бойынша шекара басқармаларының Әскери Ант қабылдау рәсіміне сарбаздардың ата-ана, туғандары мен достары қатысып, болашақ шекарашылардың төл қуаныштарымен бөлісті.
... «Бұл ән бұрынғы әннен өзгерек...» демекші, екі жылға созылған індеттің беті қайтып, осыған дейін өткізуге тиым салынған шараға қатысуға мүмкіндік алған халықтың санында есеп болған жоқ. Республикамыздың түкпір-түкпірінен келген қалың жұртшылық үшін әскери басқармалардың қақпасы айқара ашылып, рәсім де басталды.
Бүгінгі шараға 400-ге жуық сарбаз қатысып, өздерінің Отан алдындағы азаматтық парыздарын өтеуге сөз берді. Мұндайда қазақ атам: «Ердің екі сөйлегені – өлгені» демеуші ме еді. Сондықтан, жүздерінде толқу, жүректерін шаттық кернеген сарбаздарды аталған шекара басқармасы бастығының орынбасары – кәсіптік-техникалық және даярлық бөлімінің бастығы подполковник Бауыржан Керкембаев шабыттана оқыған Мағжан Жұмабаевтың «Мен жастарға сенемін» атты патриотық рухтағы өлеңі жас сарбаздардың жігерлерін одан сайын жанып, намыстарын қамшылай түскендей болды...
Рәсімге қалың жұртшылықпен бірге Шекара қызметінің «Застава тарландары» республикалық қоғамдық бірлестігінің Алматы облыстық филиалының төрағасы запастағы полковник А.Дубов бастаған шекарашы ардагерлер қатысып, жас шекарашыларды айтулы меркелерімен құттықтап, алдағы қызметтеріне сәттілік тіледі. «Сендердің ел шебіндегі мінсіз қызметтерің – біздің тыныштығымыздың кепілі», деген сардар шекара шебінде іздері сайрап жатқан шекарашы ардагерлер атынан кәсіптік-техникалық және даярлық бөліміне рухани жағынан аса бағалы сыйлықтарды табыс етті.
Сондай-ақ, сарбаздардың ант қабылдау рәсімінен кейін өткен жиында ата-аналар атынан сөз алған Айымбүбі Тайбағарованың мінберден саңқылдап шыққан үні орталық алаңда сап түзеген сарбаз ұлдарына қарағыштаған қалың жұртшылықты елең еткізген... Өйткені, отты сөздер еді, жас жүректерді бұлқынтып, ата-әже, әке-ана, достар мен құрбылардың айтар ойларын дөп басқан.
«...Кеудесінде намысы, бойында жігері, жүрегінде оты бар нағыз азамат екендеріңді алдағы бір жылдың ішінде дәлелдеп, біздің үмітімізді ақтаңдар! Ерлік білекте емес, жүректе! Жүректерің – Отаным деп соқсын. Біз сендерге сенеміз, құлындарым!..» деп кеудесіндегі жалын сөздермен көпшілікті тәнті еткен Айымбүбі апаймен біз де жиын соңында кездесіп, сұхбаттасқанша асықтық. Сөйтсек, А.Тайбағарова да осал жан болмай шықты. Еліміздің өскелең ұрпақтарын тәрбиелеп келе жатқан ұстаз екен, өзі ұлы Абай Абылқасым мен шәкірті Саят Саясаттың төл мерекесіне ортақтасу үшін Алматы облысының Еңбекшіқазақ ауданынан келіпті.
... Бұл кезде Алакөл ауданы бойынша шекара басқармасында өтіп жатқан Әскери Ант қабылдау рәсіміне 400-ден астам сарбаз қатысты. Шараға ата-аналармен бірге жергілікті билік өкілдері, Қарулы Күштердің аталған шекара басқармасына көрші орналасқан әскери бөлімдерінің басшылары, шекарашы ардагерлер арнайы шақырту алған. Сондай-ақ, бүгінгі шараның есте қаларлықтай өтуіне аудандағы №3 орта мектебінің жоғары сынып оқушылары аз үлес қосқан жоқ. Қабанбай елді мекенінен келген жас ұландар халықтың назарына қарудан дефиле көрсетілімін ұсынды. Жиын жас сарбаздар орындаған «Біз - шекарада» әнімен аяқталды. Шекарашы сарбаздар шабыттана орындаған патриоттық ән бүгінде ҰҚК Шекара қызметінің гимне айналып үлгерген.
Иә, ерлікте білекте емес, жүректе! Жүрегі Отан деп соққан шекарашы тұрғанда еліміздің шекарасы тыныш.
Майор Хандияр ӘДІЛ.
ҰҚК Шекара қызметінің Алматы облысы бойынша департаменті.
Қазақстанда әлеуметтік төлемдердің мөлшері өсті
«2022 – 2024 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы» заңға енгізілген өзгерістерге сәйкес 2022 жылы жекелеген есептік көрсеткіштердің мөлшері ұлғайтылды.
Осылайша, 2022 жылдың 1 сәуірінен бастап есептік көрсеткіштер келесідей бекітілді:
- айлық есептік көрсеткіш - 3 180 теңге;
- мемлекеттік базалық зейнетақы төлемінің ең төменгі мөлшері – 20 191 теңге;
- зейнетақының ең төменгі мөлшері - 48 032 теңге;
- базалық әлеуметтік төлемдердің мөлшерін есептеу үшін ең төмен күнкөріс деңгейінің шамасы – 37 389 теңге.
Бұл ретте ең төменгі жалақы мөлшері өзгерген жоқ (60 000 теңге).
Қазақтан шыққан тұңғыш ұшқыш әйел Хиуаз Доспанованың туғанына 100 жыл
2022 жылдың 15 мамырында қазақтан шыққан тұңғыш ұшқыш әйел, Ұлы Отан соғысының ардагері Хиуаз Доспанованың туғанына 100 жыл болды. Ол 588-інші түнгі мезгілде жау шептерін бомбалайтын әйелдер авиаполкінің құрамында соғысқан. Оңтүстік майданда, Солтүстік Кавказда, Закавказьеде, Украинада және Беларусьте жауынгерлік міндеттер орындады.
Ұлы Отан соғысындағы ерлігі мен батылдығы үшін Хиуаз Доспанова Қызыл Жұлдыз, II дәрежелі Отан соғысы, Қызыл Ту ордендерімен, "Кавказды қорғағаны үшін", "Варшаваны азат еткені үшін", "Германияны жеңгені үшін" медальдарымен және басқа да жауынгерлік наградалармен марапатталды. Қазақстан Президентінің Жарлығымен Жеңістің 60 жылдығы қарсаңында оған "Халық Қаһарманы" атағы берілді. Ұлы Отан соғысының ардагері 2008 жылдың 20 мамырында қайтыс болды.
1941 жылдың қазанында КСРО тарихындағы бомбалаушы әйелдердің жалғыз авиациялық полкі құрылды. Полк 17 мен 22 жас аралығындағы 115 қыздан тұрды. Алдымен олар Энгельсте оқып, 1942 жылдың мамырында алғаш рет әскери шабуылға қатысты. Әйелдер ұшқыштар мен штурмандар ғана емес, механик пен техник те болды. Фашистер оларды Nachthexen ("Түнгі мыстандар") деп атаған. Ұшқыштардың тактикасы ерекше болды - олар нысанаға белгілі бір қашыққа ұшып келіп, кейін ұшақ шығарған шуды азайту үшін қозғалтқыштарды сөндіреді де, ақырындап ұшақты түсірген, сол кезде жау оларды байқамай тұрған сәтте қарсыласына бомба тастаған. Естілген жалғыз дыбыс сыпырғыштың дыбысына ұқсаған екен. Әуедегі шабуылдар арасындағы үзілістер 5-8 минут болды, кейде түнде экипаж жазда 6-8 рет, ал қыстың ұзақ түндерінде 10-12 рет шабуылдаған.
Полк штурман-снайпері, қазақтан шыққан тұңғыш ұшқыш әйел Хиуаз Доспанова 300-ден аса әуе шабуылына қатысқан.
Елордада баланы құтқарған Сәбит Шонтақбаевқа үш бөлмелі пәтер берілді
Сегізінші қабаттың терезесінен құла жаздаған қызды құтқарған Сәбит Шонтақбаевқа үш бөлмелі пәтер табысталды, деп хабарлайды Egemen.kz.
Сәбит Шонтақпаев өзіне үй сыйлаған «G-Park» компаниясының басшылығына шексіз алғысын білдірді.
«Бұлай болады деп ешкім ойламаған. G-Park компаниясының директоры Ғабит мырзаға алғысым шексіз. Осы астана қаласынан 3 бөлмелі пәтер сыйлап жатыр. Рахмет!», деді ол.
Сәбит Шонтақбаев бүгін Нұр-Сұлтан қаласының әкімі Алтай Көлгіновтің қабылдауында да болды.
ТЖМ бірінші вице-министрі, генерал-майор Ибрагим Құлшымбаев батыр азаматты «Төтенше жағдайдағы ерлігі үшін» төсбелгісімен марапаттады.
Толығырақ ...
Айбын шекарашылармен кездесті
Шекара аймақтарының халқы «Шекараны бүкіл ел қорғайды» қағидасымен етене таныс. Осы өңірде дүние есігін ашқан жас өспірімдердің арасынан шекарашыларға қарап бой түзеп, Отан қорғаушы мамандығын таңдағандар аз емес. Бәрінен де ел шебіне жақын орналасқан ауыл халқы қырағылықты қалт жіберген емес. Өздерін шекарашылардың көмекшісі санайды. Жергілікті билік орындары да шекарашыларға қашанда көмек қолын созуға даяр.
...Жақында Алматы облысы Панфилов аудандық мәслихатының бір топ депутаты, өңірдегі мектеп директорлары, сондай-ақ жергілікті кәсіпкерлер ҰҚК Шекара қызметі Алматы облысы бойынша департаментіне қарасты Панфилов ауданы бойынша шекара басқармасының учаскесінде болып, шекарашылардың ел шебіндегі қызметімен танысты.
Қонақтар екі топқа бөлініп, «Қорғас» шекара бөлімінің«Қорғас», «Ынталы», «Іле», «Басқұншы», «Алмалысу», «Қарақұм» шекара бөлімшелерін аралап, ел шебін көздерінің қарашығындай күзетіп жүрген Отан оғландарымен сұхбаттасты. Шекара бөлімшелерінің офицерлер құрамына арналған тұрғын үйіне барып, шекарашылардың жанұя мүшелерімен кездесті.
Жергілікті мәслихат депутаттарымен бірге ел шебінде болған мектеп басшылары өскелең ұрпақты тәрбиелеу ісіне шекарашылардың қосып келе жатқан үлестері зор екеніне ерекше тоқталды. Әсіресе, білім ошақтарында тұрақты жұмыс істейтін «Шекарашының жас досы» үйірмесінің арқасында қаншама баланың өз болашақтарын шекарамен байланыстырып, шекарашылардың оқуына түскендерін, енді бірқатары шекарашы офицер атанып, Отан қорғау ісіне өздерінің үлестерін қосып жүргендерін мақтанышпен тілге тиек етті.
Сондай-ақ, екі күнге созылған сапар кезінде шекарашылар Панфилов ауданының Дәнеш Рақышев атындағы өнер мектебінің ұстаздары мен өңірге өздерінің бай репертуарымен танымал мәдениет үйінің өнерпаздары дайындаған тамаша концерттік бағдарламаны тамашалады. Лайықты бағасын беру керек, аудандық мәдениет үйі мен Панфилов ауданы бойынша шекара басқармасының арасында тығыз қарым-қатынас орнаған. Соның арқасында аталған өнер ошағының ұжымы шекарашыларда жиі қонақ болып, патриоттық рухтағы ән кештерімен қуантуды дәстүрге айналдырған.
Шекара бөлімшелерінде болған кездесу соңында қонақтар жеке құрамға теледидар, музыкалық орталық, домбыра, гитара, дойбы, шахмат секілді үстел ойындарын сыйға тартты. Сонымен қатар, шекара бөлімшелерінің ақпарат және тәрбие жұмыстарына арналған бөлменің шағын кітаптар сөресі жаңа туындылармен толықты.
Майор Х.ӘДІЛ.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КОНСТИТУЦИЯЛЫҚ ЗАҢЫ
«Республикалық референдум туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына
өзгерістер мен толықтыру енгізу туралы
1-бап. «Республикалық референдум туралы» 1995 жылғы 2 қарашадағы Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына мынадай өзгерістер мен толықтыру енгізілсін:
1) 3-баптың 2) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:
«2) мемлекеттің тəуелсіздігін, Республиканың бiртұтастығы мен аумақтық тұтастығын, оны басқару нысанын, Республика қызметінің түбегейлі қағидаттарын өзгерту;»;
2) 28-бапта:
1-тармақтың 3) тармақшасындағы «сызылып тасталмаған» деген сөздер «белгіленбеген» деген сөзбен ауыстырылсын;
2-тармақтағы «сызылып тасталған» деген сөздер «белгіленген» деген сөзбен ауыстырылсын;
3) 29-бап мынадай мазмұндағы екінші бөлікпен толықтырылсын: «Азамат дауыс берген кезде өзі дауыс беретін жауап нұсқасының оң жағындағы бос шаршыға кез келген белгіні қояды.».
2-бап. Осы Конституциялық заң алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.
Қазақстан Республикасының Президенті Қ.ТОҚАЕВ
Нұр-Сұлтан, Ақорда, 2022 жылғы 5 мамыр
№ 119-VІI ҚРЗ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ПРЕЗИДЕНТІНІҢ ЖАРЛЫҒЫ
2022 жылғы 5 маусымда республикалық референдум өткізу туралы
Қазақстан Республикасы Конституцияның 91-бабының 1-тармағына және «Республикалық референдум туралы» Қазақстан Республикасы Конституциялық заңының 18-бабына сәйкес ҚАУЛЫ ЕТЕМІН:
- 2022 жылғы 5 маусымда республикалық рефе-рендум өткiзiлсiн.
- «Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Заңының жобасы «2022 жылғы 6 мамырда бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланған «Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Заңының жобасында баяндалған Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгерістер мен толықтыруларды қабылдайсыз ба?» деген тұжырымдағы сауал қойылып, республикалық референдумға шығарылсын.
- Осы Жарлық және «Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Заңының жобасы 2022 жылғы 6 мамырда бұқаралық ақпарат құралдарында ресми түрде жариялансын.
- Республикалық референдумды ұйымдастыру мен өткiзу Референдумның орталық комиссиясының қызметiн атқаратын Орталық сайлау комиссиясына, сондай-ақ референдумның аумақтық және учаскелiк комиссияларының қызметiн атқаратын аумақтық және учаскелiк сайлау комиссияларына жүктелсiн.
- Қазақстан Республикасының Үкіметі Қазақстан Республикасының Орталық сайлау комиссиясымен, Қазақстан Республикасының басқа да орталық мемлекеттік органдарымен және жергілікті атқарушы органдарымен бірлесіп, республикалық референдумды ұйымдастыру мен өткізу жөнінде қажетті шаралар қабылдасын.
- Осы Жарлық жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.
Қазақстан Республикасының Президенті Қ.Тоқаев
Нұр-Сұлтан, Ақорда, 2022 жылғы 5 мамыр
№ 888
Конституцияға енгізілетін түзетулер бойынша бағыт-бағдар
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Ата Заңға енгізілетін өзгерістер мен толықтырулар жобасы бойынша биылғы 5 маусымда республикалық референдум өткізу туралы Жарлыққа қол қойды.
Конституциялық реформа – Президенттің наурыз айындағы Қазақстан халқына Жолдауында айтылған саяси реформалар бағдарламасын жүзеге асыру үшін қолға алынған маңызды іс-шара.
Конституциялық түзетулер жобасы азаматтардың сұранысына негізделген және бүкіл қоғамның мүддесі үшін жүзеге асырылмақ. Ата Заңға енгізілетін өзгерістер мен толықтырулар жобасын белгілі заңгер-құқықтанушылар және конституциялық құқық саласының мамандары әзірледі. Оған Конституциялық Кеңес оң бағасын берді.
Конституцияға енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың бәрі өзара байланысты және бір мақсатты көздейді. Атап айтқанда, мынадай үдерістерге құқықтық негіз қалыптастыруға арналған:
- Суперпрезиденттік басқару үлгісінен президенттік республикаға түбегейлі көшу;
- Бірқатар билік өкілеттігін қайта бөлу;
- Парламенттің рөлін күшейтіп, мәртебесін арттыру;
- Елді басқару ісіне халықтың қатысу мүмкіндігін кеңейту;
- Азаматтардың құқықтарын қорғау тәсілдерін жетілдіру.
«Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобасы республикалық баспасөзде 6 мамыр күні ресми түрде жарияланды.
Конституцияның қазіргі және жаңа нұсқаларының айырмашылығын түсіну, ұсынылып отырған көптеген түзетудің байыбына бару мұндай істен хабары аз адам үшін қиындық туғызатыны анық.
Сондықтан жұртқа ұғынықты болу үшін бұл түзетулер Ата Заңның нақты баптары мен тармақтары көрсетілген бірнеше бөлікке бөлінген.
Суперпрезиденттік басқару үлгісінен президенттік республикаға түбегейлі көшу
Конституциялық реформа билік тармақтары арасындағы қарым-қатынастың тепе-теңдігін және оңтайлы болуын қалыптастырады. Сондай-ақ президенттік институттың барынша дербес болуын қамтамасыз етеді.
Ата Заңымыздың 43-бабына 3-тармақ қосылады. Онда Қазақстан Республикасының Президенті өз өкілеттіктерін жүзеге асыру кезеңінде саяси партияда болмауға тиіс деп көрсетіледі. Осы логикаға сәйкес Конституциялық Соттың, Жоғарғы Соттың және өзге де соттардың төрағалары мен судьяларына, Орталық сайлау комиссиясының, Жоғары аудиторлық палатасының төрағалары мен мүшелеріне де осындай тыйым салынады (Конституцияның 23-бабы 2-тармағының жаңа редакциясы). Соның нәтижесінде саяси бәсеке артып, барлық саяси партияны дамытуға бірдей жағдай қалыптасады, дербес әрі әділ шешім қабылдауға жол ашылады.
Мемлекет басшысы барлық азаматқа тең мүмкіндік берілуінің мызғымас кепілі болуға тиіс. Сол себепті Конституцияның 43-бабына 4-тармақ қосылады. Онда «Президенттің жақын туыстары мемлекеттік саяси қызметшілердің, квазимемлекеттік сектор субъектілері басшыларының қызметтерін атқаруға қақысы жоқ» деп көрсетіледі.
Жұмыс тобы мүшелерінің ұсынысы бойынша Тұңғыш Президенттің Президент лауазымына қатарынан екі реттен көп сайлануына мүмкіндік беретін баптың (Конституцияның 42-бабы 5-тармағының жаңа редакциясы), сондай-ақ Тұңғыш Президенттің мәртебесі мен өкілеттіктері Конституциямен және конституциялық заңмен айқындалатыны туралы 46-баптың 4-тармағы Ата Заңнан алынып тасталмақ.
Конституцияның 91-бабынан Тұңғыш Президенттің тәуелсіз Қазақстанның негізін салушы деген мәртебесі туралы норма алынып тасталады (Конституцияның 91-бабы 2-тармағының жаңа редакциясы).
Конституциялық реформаның нәтижесінде тиісті аумақтағы ахуалға жауапты жергілікті өкілді және атқарушы органдардың жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару өкілеттіктері кеңейеді.
Жобада Президенттің облыстар, республикалық маңызы бар қалалар мен астана әкімдері актілерінің күшін жоятыны не қолданылуын толық немесе ішінара тоқтата тұратыны туралы құзыретін жою көзделген (Конституцияның 44-бабы 3) тармақшасының жаңа редакциясы).
Сондай-ақ Президенттің аудан, қала, ауылдық округ әкімдерін лауазымынан босату туралы құзыретін алып тастау көзделген (Конституцияның 87-бабы 4-тармағының жаңа редакциясы).
Облыстар, республикалық маңызы бар қалалар мен астана әкімдерінің құзыретке ие болу тәртібі де едәуір өзгереді.
Конституцияның 87-бабы 4-тармағының жаңа редакциясына сәйкес енді оларды Президент облыс аумағында орналасқан мәслихат депутаттарының немесе республикалық маңызы бар қалалардың және астананың мәслихат депутаттарының келісімімен тағайындайды.
Бұл ретте Мемлекет басшысы кемінде екі кандидатура ұсынып, дауысқа салады. Дауыс беруге қатысқан депутаттардың көпшілігінің дауысына ие болған кандидат келісім алған болып саналады.
Осылайша, жергілікті билікке қатысты Президенттің өкілеттігі азайып, ол мәслихаттардың рөлін айтарлықтай арттыру арқылы өңірлік деңгейдегі әкімдердің қолына жинақталады.
Бірқатар билік өкілеттігін қайта бөлу
Сенаттағы Президент квотасының саны 15-тен 10 депутатқа дейін азаяды. Оның бесеуін Қазақстан халқы Ассамблеясы ұсынады (Конституцияның 50-бабы 2-тармағының жаңа редакциясы).
Сенаттың өкілеттігі бірқатар құқықтармен толығады. Атап айтқанда, Сенат Президент енгізетін Конституциялық Соттың және Жоғары Сот Кеңесінің төрағалары лауазымына кандидаттарды келісу құқығына ие болады (Конституцияның 44-бабы 4) тармақшасының, 55-бабы 2) тармақшасының және 82-бабы 4-тармағының жаңа редакциясы).
Жалпы, Конституциялық Сот (қазіргі Конституциялық Кеңестің орнына) құру арқылы конституциялық бақылау жасау институты жаңғыртылады.
Конституциялық Сот 11 судьядан тұрады (қазіргі Конституциялық Кеңестің 7 мүшесі бар).
Конституциялық Соттың құрамы мынадай тәсілмен жасақталады: 6 судьяны Парламент (Мәжіліс пен Сенаттың әрқайсысы 3 судьядан), 4 судьяны Президент тағайындайды. Конституциялық Соттың төрағасын жоғарыда айтылғандай Сенаттың келісімімен Президент тағайындайды (Конституцияның 57-бабы 1) тармақшасының, 58-бабы 3-тармағы 7-тармақшасының және 71-бабының жаңа редакциясы).
Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитеті Жоғары аудиторлық палата болып өзгереді. Оның төрағасы жылына екі рет Мәжіліс депутаттарының алдында есеп береді (Конституцияның 53-бабы 2) тармақшасының жаңа редакциясы, 56-бабы 1-тармағындағы 3-1) жаңа тармақшасы).
«Мемлекеттік хатшы» институты «Мемлекеттік кеңесші» институты болып өзгереді (Конституцияның 44-бабы 19-тармақшасының жаңа редакциясы). Ол Мемлекет басшысына ұсыныстар мен ұсынымдар әзірлеумен айналысады.
Парламенттің рөлін күшейтіп, мәртебесін арттыру
Конституциялық реформаның нәтижесінде биліктің заң шығарушы тармағы айтарлықтай өзгереді. Соның арқасында Парламенттің және оның палаталарының рөлі едәуір күшейіп, мәртебесі артады.
Жоғарыда айтып өткеніміздей, Президент Конституциялық Соттың және Жоғары сот Кеңесінің төрағаларын тағайындау үшін Сенаттың келісімін алады. Сондай-ақ Президент Сенатқа 15 емес, 10 депутат тағайындайтынын айттық. Оның 5-еуі Қазақстан халқы Ассамблеясының ұсынысы бойынша тағайындалады (Конституцияның 50-бабы 2-тармағының жаңа редакциясы).
Осы орайда Қазақстан халқы Ассамблеясының Мәжілістегі квотасы Сенатқа беріледі. Оның саны 9-дан 5 депутатқа қысқарады. Соған сәйкес Мәжіліс депутаттарының жалпы саны 107-ден 98-ге азаяды (Конституцияның 50-бабы 3-тармағының жаңа редакциясы).
Мәжіліс депутаттары аралас сайлау жүйесімен, яғни пропорционалды және мажоритарлы жүйе бойынша сайланады (Конституцияның 50-бабы 3-тармағының жаңа редакциясы). Аралас сайлау жүйесі барлық азаматтың құқықтарын толық сақтауға, сайлаушылардың мүддесін қорғауға мүмкіндік береді.
Сайлаушылардың бір мандатты сайлау округі бойынша сайланған Мәжіліс депутаттарынан мандатты кері қайтарып алу құқығы енгізіледі (Конституцияның 52-бабы 5-тармағының жаңа редакциясы). Соның нәтижесінде демократия дәстүрлері нығая түседі, депутаттар мен сайлаушылардың арасында өзара жауапкершілік пен сенімге негізделген жаңа саяси мәдениет қалыптасады.
Мәжілістің құзыреті кеңейіп, республикалық бюджеттің атқарылу сапасына парламенттік бақылау күшейеді. Ол үшін, бұған дейін айтқанымыздай, Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитеті Жоғары аудиторлық палата болып қайта құрылады. Оның төрағасы жылына екі рет Мәжіліс депутаттарының алдында есеп береді (Конституцияның 53-бабы 2-тармақшасының жаңа редакциясы, 56-бабы 1-тармағының 3-1) жаңа тармақшасы). Бұл Мәжілістің және жалпы Парламенттің мәртебесін одан әрі күшейте түседі.
Саяси жүйеде тепе-теңдік және тежемелік тетіктерді нығайту және заң шығару жұмысын оңтайландыру мақсатында Мәжіліске заңдарды қабылдау (бұрын заң жобаларын қараған және мақұлдаған), ал Сенатқа заңдарды мақұлдау не мақұлдамау (бұрын заңдарды қабылдаған) құзыреті беріледі (Конституцияның 61-бабы 4 және 5-тармақтарының және 62-бабы 5-тармағының жаңа редакциясы).
Парламент конституциялық заңдарды Палаталардың бірлескен отырысында, кемінде екі оқылымда қабылдайтын болады (Конституцияның 53-бабының жаңа редакциясы).
Айрықша қажеттілік туындаса, заңдарды жедел қабылдау тәртібі енгізіледі. Халықтың өмірі мен денсаулығына, конституциялық құрылысқа, қоғамдық тәртіпті сақтауға, елдің экономикалық қауіпсіздігіне қатер төндіретін жағдайларға жедел ден қою мақсатында Үкіметтің заң шығару бастамасы арқылы енгізілетін заң жобалары Парламент Палаталарының бірлескен отырысында шұғыл қаралады. Бұл заң жобаларын қарау кезінде Үкімет заң күші бар уақытша құқықтық-нормативтік актілер қабылдай алады (Конституцияның 61-бабы 2 және 3-тармақтарын толықтыру).
Бұл тәсіл елге төнген қауіп-қатердің бетін қайтару үшін билік тармақтарының бірлескен әрі шұғыл жұмысын үйлестіруге қажет. Оны қалыпты, күнделікті жұмыс барысында қолдануға болмайды. Бұл үдеріс Парламент депутаттары мен Үкімет мүшелерінің өзара жауапкершілікке негізделген қарым-қатынасы арқылы іске асады.
Елді басқару ісіне халықтың қатысу мүмкіндігін кеңейту
Негізгі Заңда жер және жер қойнауы, су, өсімдіктер мен жануарлар дүниесі, басқа да табиғи ресурстар халыққа тиесілі екені жайындағы норма нақты және кесімді түрде бекітілген. Меншік құқығын халықтың атынан мемлекет жүзеге асырады (Конституцияның 1-бабы 2-тармағының жаңа редакциясы).
Жоғарыда айтылғандай, Мәжіліс депутаттарын аралас сайлау жүйесімен: біртұтас жалпыұлттық сайлау округінің аумағында пропорционалды жүйе бойынша, сондай-ақ бір мандатты аумақтық сайлау округтері бойынша сайлау ұсынылады (Конституцияның 50-бабы 3-тармағының және 51-бабы 1-тармағының жаңа редакциясы). Сондай-ақ бір мандатты аумақтық сайлау округі бойынша сайланған Мәжіліс депутаттарының мандатын кері қайтарып алу мүмкіндігі пайда болады (Конституцияның 52-бабы 5-тармағының жаңа редакциясы).
Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың әкімдерін Президент өңірдің (қаланың) мәслихаттарының барлық депутаттың келісімімен және баламалы негізде (кемінде екі кандидатура ұсынылады) тағайындайтын болады (Конституцияның 87-бабы 4-тармағының жаңа редакциясы). Осылайша, белгілі бір өңірдің дамуына жауапты жергілікті өкілді және атқарушы органдар жүзеге асыратын мемлекеттік басқару мен өзін-өзі басқару ісіне берілетін кепілдік нығая түседі.
Азаматтардың құқықтарын қорғау тәсілдерін жетілдіру
Жоғарыда баяндағанымыздай, Конституциялық Кеңес Конституциялық Сот болып қайта құрылады. Конституциялық Сот азаматтардың өтініштері бойынша олардың Конституцияда бекітілген құқықтары мен бостандықтарына тікелей қатысты Қазақстан Республикасының нормативтік-құқықтық актілерінің Республика Конституциясына сәйкестігін қарайтын болады (Конституцияның 71-74-баптарының жаңа редакциясы).
Өлім жазасын жою туралы шешім конституциялық деңгейде түпкілікті бекітіледі (Конституцияның 15-бабы 2-тармағының жаңа редакциясы).
Прокуратураның құзыреті, оның жасақталуы мен қызмет тәртібі Конституциялық заңмен белгіленеді (Конституцияның 83-бабы 4-тармағының жаңа редакциясы). Бұл құқық қорғау қызметінің жүйелі жұмыс істеуін және заңда белгіленген тәртіпке сәйкес мемлекет атынан Қазақстан Республикасының аумағында заңдылықтың сақталуын қадағалауды күшейтуге тиіс.
Конституцияның жаңа 83-1-бабының нормалары Адам құқықтары жөніндегі уәкілге иммунитет береді. Ол азаматтардың құқығы мен бостандығын қорғау кезінде қандай да бір өзге мемлекеттік органдар мен лауазымды тұлғаларға тәуелді болмайды, ешкімге есеп бермейді. Ол өз жұмысында Конституциялық Сотқа жүгіне алады. Адам құқықтары жөніндегі уәкілдің құқықтық мәртебесі мен қызметін ұйымдастыру Конституциялық заң арқылы айқындалады.
Осылайша, конституциялық реформа азаматтардың елді басқару ісіне қатысу мүмкіндігін арттырады және саяси үдерістерді шын мәнінде демократияландырады деп толық сеніммен айта аламыз.
Ерлан ҚАРИН,
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік хатшысы.
Соңғы жаңалықтар
«Діни ақпараттарды әлеуметтік…
Тағылымы мол көрме
Көркем – үздік оқырман
«Мерейлі отбасы» ұлттық конкурсы /…
Қазақтан шыққан тұңғыш ұшқыш әйел…
Конституцияға енгізілетін түзетулер…
Участие казахстанцев в управлении…
Он защищал свою страну
Часовые
