Айтыскер әрі жазба ақын Шаяхмет Құсайынұлы бүгінге дейін өзінің тұғырынан түспей келе жатқан ерекше жүйріктердің бірі десек артық болмас. Сөзімді нақтылы дәлелдейтін болсақ, Шаяхмет әрі журналист, әрі ақын, әрі жазушы. Баспадан шыққан 26 кітап бұл айтқанымыздың дәлелі болса керек. Осының ішінде мені ерекше ойға батырып, баурап алған «Саған аманат» кітабы болды. «Екі ғасыр тоғысында» атты бөлімінде былай ой толғайды:

Хош ескі жыл, ескі ғасыр,

Тойда болды өзіңде ұлан асыр!

Жиырмасыншы ғасырда елу жасап,

Бойымды билеп алды ұлан асыр, – деп толғайды ақын.

Білінбеді сондықтан жалғыздығым,

Елден бұрын көргенмін таң қызылын.

Әке-шеше, туыстар болмағанмен,

Көтергенмін мен өзім нардың жүгін!

Шынында да, Шәкең қара нардың жүгін қасқая көтеріп, мойымаған азамат.

Кете алмай сонша далада неге көп тұрдың,

От жүрегіме махаббат дәнін ектірдің.

Мен балконнан қолымды бұлғап қоштасып,

Жанарыңнан еріксіз жас та төктірдім, –

Бұл бірін-бірі шын сүйген екі ғашықтың қимастық сезімінен шыққан ыстық тамшылар еді, бұл – әлсіздіктің емес, шын сүйгендіктің белгісі еді.

Балаларға деген әкелік сезімін былай жеткізген:

Асыл жарым, қыздарым мен жан балам,

Сендер барда аласа емес, тау болам.

Қуансаңдар төрт керегем тең менің,

Күлім қаққан көздеріңнен айналам!

Ата-ананың балаларға деген махаббатын ақын кереметтей суреттеген. Әр әке,әр ана ұрпақтарын осылай бағалай білсе, өлгенде орыны пейіште болмақ екен.

Аласардым, биіктедім, шырқадым,

Жылауменен өтті талай жыр таңым.

Сенен қалған төрт ұрпақты жылатпай,

Жеткізе алмай қалам ба деп қорқамын, - деп жүріп бұл төрт балапандармен қоса он үш жылдан кейін үйленген келіншегі Нұрғайшаның да екі ұлын тәрбиелеп, балауса кезінен әкелік қамқорлыққа алып өсірді, оқытты, білім берді. Ұлын ұяға, қызын қияға қондырды. Бұл ерлік көп еркектің қолынан келе бермейтін, тек Шәкең сияқты қайыспайтын қара нардың ғана қолынан келетін батылдық, азаматтық деп білеміз.

Ақын-жазушыларда шығармашылық үндестік деген болады. Оны Шәкеңнің мына өлең жолдарынан білеміз. «Абай, Абай, Ұлы Абай»поэмасында былай толғанады:

Қазағым үшін жаралған,

Әлейім елге таралған.

Бір бойыңнан табылған,

Жер жүзіндегі бар арман.

Кешсең де өмір сергелдең,

Шабытың шалқар өрлеген.

Мыңмен жалғыз алыстың,

Жандармен сөзге көнбеген.

Ақынның «Қазақ болып туғаныма мақтанам» атты өлеңіндегі туған елін, туған жерін, оның тілін, ділін, дінін қалай қастерлей білгенін төмендегі  үзіндіден байқауға болады.

Қазақ болып туғаныма мақтанам,

Елін, жерін жауларынан сақтаған.

Жамандықтың барлығында жек көріп,

Жақсылықты жаныменен жақтаған.

Қазақ болып туғаныма мақтанам,

«Биссмиллә» деп ақ босаға аттаған.

Ұлтым үшін қазанында қайнаймын,

Керек болса лапылдаған от болам!

Қазақ болып туғаныма мақтанам,

Өз Отанын өзгелерге сатпаған.

Қорғау үшін қажет болса жан берем,

Атылатын зеңбіректен оқ болам!

Міне, бұл өлең жолдарынан оқырман нағыз қазақ патриотының қайтпас қайсар өр тұлғасын көріп тұрғандай. Мен өзім қалың қазақ оқырманының бірі ретінде Шәкеңді «Жолбарыс жүректі қаламгер» дер едім. Бұл еңбектері Қытайдың «Көкжиек» халықаралық журналы мен «Іле айдыны» журналдарының беттерінен қомақты орын алған. Бірнеше рет қайталанып басылыпты. Ақынның прозалық жанрда жазылған «Аққайыңды алғаны, Алатауға қолды салғаны» деп аталатын         туындысы осы айтылған тақырыпты айқындай, анықтай түскендей дер едім. Бұл үлкен жүректі азамат ақынның кейінгі ұрпаққа айтар ақылы, қалдырған әдеби мұрасы халқым деп соққан жүрегінің лүпілі деп ұғуымыз қажет. Қаламгерлердің том-том кітабын санымен емес, сапасымен өлшегеніміз жөн. «Оян, қазақ» деген өлеңінде де ақын айтарын батыл айта алған:

Оян қазақ, жарамайды ұйықтауың,

Келімсектен кеше келген бұқпағын.

Алпыс ата, неше жүзге бөлініп,

Екі жүзді қатыгез болып шықпағын.

Оян қазақ, мәртебеңді көтергін,

Басқаларға кетті талай есең мың.

Жер-су атын өз тіліңмен жазыңдар,

Қазақшалап қойғын атын көшемнің!

Тамаша айтылған батыл шешім, терең ой емес пе?

Алаштың көшбасшыларының бірі де бірегейі Ахмет Байтұрсыновтың: «Сөзі жоғалған жұрттың өзі де жоғалады» деген даналығын Шәкең өзінің мөлдір де таза жыр жолдарымен дәлелдей түскендей. Ақының тілі ойлы да, мұңлы. Шаяхмет Құсайынұлы 26 кітаптың авторы, Халықаралық Жазушылар, Қазақстан Жазушылар, Қазақстан Журналистер одақтарының мүшесі, жолбарыс жүректі журналист, «Еңбекшіқазақ ауданының Құрметті азаматы» – Егеменді Қазақ еліне бергенінен берері көп азамат.

Тоққожа Оразбекұлы,

 ардагер-ұстаз, КСРО-ның орта-жоғары

оқу орындарындағы

                        «Үздік еңбегі үшін»

медалінің иегері.