1853 жылы 24 тамызда картоп қытырлағын алғаш рет американдық Джордж Крам ойлап тапты. Бұл кездейсоқ пайда болған дәм.
Бірде мейрамханаға тамақтануға келушілердің бірі қалың кесілген картопты ұнатпайды. Ызаланған аспаз Крам картопты өте жұқа тілімдерге кесіп, қонаққа ұсынады. Қонаққа оның дәмі қатты ұнайды.
Картоп қытырлақтары туралы қызықты деректер:
1. 1860 жылы Крам өзінің мейрамханасын ашты. Бұл әлемде қытырлақ жеуге болатын бірінші орын болды. Мейрамхана тез арада Саратога-Спрингс курортына келетін бай американдықтар үшін сәнді орынға айналады. Айлайда өзімен алып кету үшін қытырлақтар сатылмаған, себебі сату өнертапқыштың ойына келмеген. Дегенмен, дайындау әдісі қарапайым болған қытырлақтарды көп ұзамай американдық мейрамханалардың көпшілігінде ұсынатын болған.
2. Қытырлақты ойлап тапқан Джордж Крам 92 өмір сүрген. Оның ұзақ өмір сүруінің бір құпиясы – ол ешқашан өзі ойлап тапқан тағамын жемеген. Бәзбіреулер ол қытырлақтарды жек көрген деседі.
3. Қытырлақтарды жаппай өндіру тек 1895 жылдан басталған. Уильям Таппендон алдымен өз асханасында, кейіннен зауыт сала отырып, қытырлақтарды шағын көлемде өндіруді бастайды.
4. Алайда өндірістік, яғни үлкен көлемде қытырлақтар әлдеқайда кейінірек шығарыла бастады. Механик Фриман Макбет 1929 жылы әлемдегі алғашқы өнеркәсіптік қытырлақ жасайтын машинаны ойлап табады. Бүкіл процесс 15 минуттан аспайтын болған: машина картопты жұқа тілімдерге кесіп, олардан крахмал жуылады. Тілімдер кептіріліп, қайнап жатқан майда қуырылады. Содан кейін тұз және әртүрлі дәмдеуіштер себіледі.
5. Көп ұзамай 1932 жылы Херман Лэй Теннесси штатының Нэшвилл қаласында Lay's брендін құрды. Айтпақшы, бұл картоп қытырлақтарының алғашқы ұлттық бренді, сәйкесінше, бүгінгі күнге дейін сақталған ең көне бренд.
6. 1 килограмм қытырлақ жасау үшін 4-5 келі картопты өңдеу керек.
Мәліметтер vologda.kp.ru сайтынан алынып, аударылды.