Мен үшін қазақ өнерінің мұнары һәм шынары көрінетін айтыс – ұрпақтың бойтұмары болуы тиіс. Себебі, бұл құдіретті өнер есте жоқ ескі заманнан бастау алған. Ашығын айтсақ, сонау Қашқаридің заманында іргесіне тас қаланған. Дәлел дейсіз бе, ендеше М.Қашқаридің «Диуани лұғат ат-түрік» жинағындағы «Қыс пен Жаздың айтысын», Қожа Ахмет Яссауидің «Диуани хикметіндегі» «Дозақ пен Пейіштің айтысын» айтайық. Осынау құдіретіміздің құнын асыруды межелеген аудандық мәдениет және тілдерді дамыту бөлімі ауданымызда «Тәуелсіздік  – тұғырым, Ана тілім – ғұмырым» тақырыбында айтыс ұйымдастырылып, ақындарымызды бәйгеде баптап, көрермендеріміздің айызын бір қандырды жақында. Соңғы 10-15 жылда аудан сахнасынан көлеңкесі де көрінбеген құдіретті өнерімізді «қайта тірілтсек» деген бөлім басшысының ойын біз де құптадық. Таңнан тұрып, айтыстың тілеуін тіледік, өнердің еркелерін, сахнаның серкелерін көруге асықтық. Сонымен, сөздері мірдің оғындай он ақын киелі төрде өз өнерлерін көрсетті.

Ай тығылып, күн шыққанын тоқтатпаса, тіршілік те жалғаса бермек. Сұрапыл соғыстан жараланып келген әке жүрегі елжіреп туыстарын іздейді. Әттең, таба алса... амал жоқ, үкілі үміті үзіліп, ет жақындарына деген шексіз сағынышын соғыс өрті басады. Қарағанды топырағында асыр салған сол бір бала кез бұлдырап сағымға айналды. Ақылды Іңкәр ана болса жолдасының тон қалтасынан табылған бір жапырақ суретті алып, құлыпты сандықтың түбіне жасырады. Балаларыма өз елін көрсетіп, атасының мәңгілік сапарға аттанған жері Қарағанды топырағына бір аунатып, балалық шағымның бел жоталарына бурадай мінгізіп келсем деген әкенің арманы еріксіз қара жер қойнына кіреді.

Адам баласы, адамзат қоғамы қашанда алдағы болатын оқиғаны аңсай тосқан ғой. Жаңа мыңжылдық жеткенде сарыуайымшылдар қауымы: «Киелі кітапта айтылған қиямет-қайым деген орнаса, осы жолы орнайды. Жаман істеріміз шашымыздан да асып кетті. Ол үшін күллі адамзат болып жауап беретін кезіміз келді», – деп қорқыпты. Қиялшылдар қауымы: «Жаратқанның жердегі үмбетін тегіс жарылқайтын заманы енді орнайды. Қой үстіне бозторғай жұмыртқалайтын заман орнауын талай күтсек, енді сол заманға да жеттік», – деп қуаныпты. Сөйткен жаңа мыңжылдық та орнады. Сол ғасырдың қызығы мен шыжығына куә болған біз де бір пендеміз. Әзір бәрі бәз-баяғысынша. Таң орнынан атып тұр. Күн орнына батып тұр. Қиямет-қайым болған жоқ. Адамзат жиырмасыншы ғасырдың табалдырығын нешетүрлі әлеуметтік алақызбалыққа ұрына, еліре аттапты. Сол өткеннің бәрі су сепкендей басылды. Тәңірім, жаңа ғасыр табалдырығынан аттап отырған біздерді де қай-қайдағы әулекіліктерге ұрындырмай, етек жиып, ес түгендеп алуымызға мұрша бергізгей... Ең бастысы, жаңа ғасыр мен жаңа мыңжылдыққа егемен ел, тәуелсіз ұлт болып аттадық. Бұған жеткен де, жетпеген де бар. Өйтіп, біреуді көріп шүкір етіп, біреуді көріп пікір ету үшін өткенді қазып, бүгінге көз жіберуге тура келді. Ол үшін  бір сауалға – бұл күнге қалай жеттік? – деген сауалға жауап іздеу қажет.

2014 жыл. Астана қаласы «Алтын адам» мейрамханасында өткен ғалым Қайрат Сақовтың елу жасқа толған мерейтойында  Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің ректоры Ерлан Сыдықов, Сейіт Қасқабасов, Сағымбай Қозыбаев, Қойшығара Салғараұлы, Сұлтан Оразалинов, Дихан Қамзабекұлы, Болат Көмеков тәрізді ғалымдармен дастархандас боп, рухани нәр, ләззат алғанымды ешқашан ұмытпаспын.  Әрқайсысы бір-бір тұлға  бұл азаматтарымыздың өздерін ұстауы, бір-бірін құрметтеп, сыйлауы, айтқан ой-пікірлері мені қатты тебірентіп, ризалық сезімге бөледі. Ішімнен: «Өскен елдің өрендері осындай болу керек. Ұлтымыздың ар-намысын, абырой-мерейін өсірер бүгінгі ерлеріміз осы кісілер» деген сенім құшағында көңілді күй кештім.