Сонымен қатар мінездегі тағы бір кемшілігіміз: кейде ағайынмен араздасып қалатын, сөйтіп бірліктен айырылып, күш-қуатымызды жоғалтып алатын сәттерден сақтандырып «Жақыныңды жаттай сыйла, жат-жанынан түңілсін» деп ақылын айтты данышпан бабаларымыз.
Ақшаға, бизнестегі үлесіне таласып, о дүниеге өтіп кеткен ата-ананың дүние-мүлкін бөлісе алмай жаға жыртысқан ағайын жоқ па арамызда? Осы жайды болдырмау үшін ертеректе сөзі салмақты ел ағалары болмап па еді? Болды. Қазір де бар шығар. Бірақ сирек. Елбасымыздың қоғам дамуын ширату үшін жасалған қадамдарының бірі – билікке тіреу бола алатын ел ағаларынан, беделді азаматтардан құралатын жергілікті қауымдастыққа сүйену еді ғой. Ендеше сол ел ағалары атына сай, сөзі де салмақты болу керек-ақ. Осыдан біраз жыл бұрын Есіктегі екінші шағын ауданның бес-алты көп қабатты үйінің ортасындағы үстелдің айналасында жайғасып алып карта ойнап отырған «қарияларды» көріп жүрдім. Бұл сөзді тырнақшаға алу себебім карташылар негізінен зейнеткерлікке шыққан кешегі қызмет адамдары еді. Сыра, шараптарын жанына қойып алып, аузына келген балағаттарын, орысша маттарын сапырып отырған сол «ақсақалдарға ескерту жасамақ болып жанына бардым: «Оу, ағайындар, мынау алаң – қоғамдық жер. Бала-шаға ойнайтын жер. Жас келіндер кірін жайып, бозбалар жолығатын жер. Ауыздан шыққан жаман сөзге сақ болмайсыздар ма?» Естіген жауабымды жазбай-ақ қояйын. Бейпіл ауыз, тәртіптен ада ағаларды жөнге салу үшін құқық қорғау қызметіне жүгінуге тура келді.
«Екі елі ауызға – төрт елі қақпақ» деген сөз бар. Сол «қақпақты қоя алмаған «ағалардан» не үміт, не қайыр?»
Ұлы жазушымыз Мұхтар Әуезовтен «Ел болам десең, бесігің-ді түзе» – деген сөз қалды. Отбасындағы тәрбиеден бастау алады осы «бесігіміз». Одан кейін жоғарыда айтылған аулада жалға-сып, көшеге ұласады. Мектеп сыныптары мен акті залы, спорт залы да денешынықтыру сауықтыру кешені (ФОК) мен мәдениет ошақтарын-дағы концерттер мен дискотекалар да – тәрбие орындары. Дискотека демекші жаңа жылдың алдында Есіктегі көпірдің алдында «Назад в СССР» – новогодняя дискотека» деген билборд пайда болды. Ауданымыздың идеология саласын бағыттайтын бөлімнің жеделдігінен болар, бірнеше сағат қана ілініп тұрған билборд алынып үлгерді. Бірақ сол бірнеше сағатта көпірден өткен жүздеген жаяу, көлікті жүргіншілердің санасында күдікті сұрақ ұялап үлгерді. Міне, сөздің салмағы дегенге осындай жайттар да жатады. Ең соңында айтпағым, Тәуелсіздікке қол жеткізу оңай болған жоқ. Ұстап тұру, тұғырынан тайдырмау одан да қиын. Сол тұғырды мығымдап бекіту жолында салиқалы да, салмақты сөздің орны бөлек ұлттық мінез құлқымызда, менталитетіміздегі ұрпақ тәрбиесіндегі ұлағатты сөз қадірін көтере беруіміз керек.
Хайролла АХМЕТЖАНОВ.