Коронавирусқа байланысты елімізде төтенше жағдай жарияланғалы кейбір сауда орындарында тұрғындардың күнделікті тұтынатын азық-түлігінің бағасы көтеріліп, Мемлекет басшысы бағаны тұрақтандыру бойынша жергілікті атқарушы органдарға нақты тапсырмалар берген болатын.
Жасыратыны жоқ, халықтың басына түскен қиындық кезінде пайданы ойлап, тауарлардың бағасын шарықтатып жіберетін саудагерлер бар. Осындай кәсіпкерлердің негізсіз әрекеттеріне тосқауыл қою мақсатында аудан әкімдігі, Есік қаласы мен ауылдық округ әкімдерімен бірлесіп күн сайын әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының бағасына мониторинг жүргізілуде.
Аудан әкімдігінің мәліметтеріне сүйенсек, зерттеу нәтижелері көрсеткендей, азық-түлік өнімдерінің негізгі түрлерінің бағалары базарларда 2020 жылдың басымен салыстырғанда 4-5 пайызға өскен. Бағаның өсуі негізінен көкөністерде байқалады, орташа алғанда 13,7 пайыз.
Негізінен, көкеністердің бағасы «құбылмалы» болып табылады, яғни маусымға байланысты өзгеріп отырады. Сондай-ақ, азық-түлік тауарларының бағасы Алматы қаласының жеткізушілері белгілеген бағасына тікелей байланысты. Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының көпшілігі ауданнан тыс жерде өндірілетіндіктен және сырттан жеткізілгендіктен, жоғарыда көрсетілген тауарлардың бағасы өсуі мүмкін.
Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бағаның өсуін тежеу мақсатында аудан әкімдігі, қала және округтері әкімдіктерімен бірлесіп, ауданның дүкендері мен наубайханалары арасында 161 меморандум жасалды. Меморандумның мақсаты – әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына (10 пайыздан артық емес), 1 сұрыпты бидай ұнынан пісірілген нанға (5-6 пайыздан артық емес) ең төменгі сауда үстеме бағасы бойынша сату.
Сонымен қатар, аудан әкімдігі, «Жетісу» ӘККӨДИ» АҚ және наубайханалар арасында арзандатылған ұн сатып алуға, нанның бағасын 90 теңгеде ұстап тұру үшін үш жақты меморандумдар жасалды.
Мониторинг нәтижесінде өткен демалыс күндері ауданның супермаркеттері мен базарларында дүрлікпе байқалғаны анықталды. Төтенше жағдайға байланысты абдыраған тұрғындар азық-түлік тауарларын ірі көлемде сатып алуға көшкен. Нәтижесінде, бұл бағаның өсуіне әкеп соқтырды.
Соның өзінде сауда нүктелерінің сөрелерінде әлеуметтік маңызы бар тауарлардың тапшылығы байқалмады. Алайда, тұрғындар базарларда азық-түлік бағасының қымбаттап жатқандығын айтып шағымдануда. Осыған орай, осы аптаның басында біз де сауда орындарына барып, баға тұрақтылығын байқап қайтқан болатынбыз. Бүгінде тұрмысқа ең қажетті ұнның 50 кг қалтасы 8500 теңгеден саудалануда. Ең қажетті бұл тауар төтенше жағдайға дейін 7000 теңгенің көлемінде болған. Картоп пен сәбіз бағасы 180-200 теңгеге дейін көтерілген, яғни, 60-70 пайызға қымбаттаған. 180 теңге болған қанттың килограмы 260 теңгеден саудалануда, күріш 300 тг. Бұрындары 370 теңге болған күнбағыс майының литрі 100-120 теңгеге қымбаттап, 500 теңгеден сатылуда.
Өткен аптада карантинге жабылған Нұр-Сұлтан қаласында бір адамға сатылатын тауардың көлемі белгіленген болатын. Яғни, бір адамға 5 кг ұн, қант пен күріш, 5 литр күнбағыс майы ғана сатылады деп шектеу қойған болатын Елорда әкімдігі. Бұл, әрине, бағаны тұрақтандырып, азық-түлік қорының тапшылығын тудырмас үшін жасалған қадам. Алайда, аудан аумағында мұндай шектеу жоқ, сонымен қатар, азық-түлік пен тұрмысқа қажетті тауарлар базар мен сауда орындарында жеткілікті.
– Бүгінде біз ең қажетті деген 19 тауардың бағасын қадағалап отырмыз. Алайда, біздің кәсіпкерлер тауарларды негізінен Алматы қаласынан жеткізгендіктен, ол жақта бағаны көтеруі мүмкін. Сәйкесінше, бізде де бағалар өседі. Ал негізсіз тауар бағасын көтерген сауда орындарының иелері әкімшілік жауапкершлікке тартылады. Бұл бойынша жергілікті әкімдіктер күн сайын жұмыс жасап, мониторинг жүргізіп отыр. Егер аудан тұрғындары бағаның негізсіз көтерілу фактілерін анықтаса, жергілікті әкімдікке жүгінуіне болады – дейді кәсіпкерлік бөлімінің басшысы Нұрболат Серғали.
Сонымен қатар, елде төтенше жағдайдың енгізілуіне байланысты ауданның базарлары, азық-түлік желілері мен азық-түлік дүкендері санитарлық және дезинфинкциялық шараларды күшейте отырып, әдеттегі режимде жұмыс істейтін болады.
Сардарбек НҰРАДИН
