Әлемді жайлаған індет елімізде де қауіпті көлемде етек алып отыр. Коронавирусты жұқтырғандар мыңдап есептеліп жатыр. Өмірмен қош айтысқандар да аз емес. Оның ішінде осы коронавирус індетінен зардап шеккендер негізінен. Бұл кіріспені нақты статистикалық деректерсіз-ақ жалпылама сөзбен бастап отырмын. Өйткені бұл деректерді телерадио, әлеуметтік желілер күнделікті жариялап жатыр. Менің оқырмандар назарын аудармақ болып отырғаным ақпарат саласы, сол ақпараттарға зейін қойып оқып, тыңдап, тәртіпке бағыну, бүгінгідей еліміз үшін, әрбір тұрғынымыз үшін, халқымыз үшін ауыр жағдайда ақ-адал пейілімізді сақтап, өз денсаулығымызды, алыс-жақын туысқандарымыздың амандығын сақтауға, елімізді індеттен арылтуға қолымыздан келер үлесімізді қалай қосамыз деген сауалдар төңірегінде.
Үлестің ең біріншісі – ол еш материалдық-қаржылық шығынсыз санитарлық тазалық шарттарды сақтай отырып, адамдар көп жиналатын жерлерге аяқ баспау және сондай жиындарды жасамау. Осы мәселеге тиым болмай тұрғаны өкінішті. Қарапайым есеп: жүз адам жиналған жерден 1 адам індеттен сау болмаса, сол жүздің кем дегенде онына жұқтыруы анық. Ол онның әрқайсы отбасы мүшелері, таныс-білісі бар, көрші-қолаңы бар, кем дегенде, тағы он адамға жұқтырады. Яғни 100 адамдық тойға барғандардан 100 адам індет «арқалап» таратады деген сөз. Орташа әлеуетті қазакем жүз адамға той жасауы мүмкін емес. Кемі 150, әйтпесе, 200-300-ге дейін барады. Байшікештердің тойы жайында айтпай-ақ қояйын. Осы жерде өз тәжірибемнен қоса кетейін. Жақсы көретін немерелес қызымның ұлы үйленетін болып, карантинге дейін «ағалап-жағалап» сырға салу дәстүріне баратын тізімге атымды енгізіп қойды. Ол – ақпандағы көрініс. Наурызда карантин басталды. Жазға көшірілген құдалықта карантинге тірелді. Әулетіміздің үлкен-кішісі болып, бір мәмілеге келдік: жастар азаматтық хал-ахуал жағдай бөлімінде тіркеле берсін. Індет аяқталғаннан кейін той тойланар. Сөйтіп, елімізде тағы бір отау «түтін түтетті». Бұл – қуанышты жағдай. Өкінішке қарай, қайғылы жағдай да болып жатқанын білеміз. Қазақстанның бір қиырындағы құдамыз қайтыс болды. Егер бәріміз жиналып барсақ, дүние тыныш заманда бір қауым ел болып барар едік қой. Қазіргі карантин жағдайында көңілімізді байланыс жүйесі арқылы жеткізіп, көмек қолын да осы жолмен созып, індет таратпау талабын орындауға тырыстық. Ешқандай өкпе де жоқ, ағайын арасындағы бірлік, татулық та орнында.
Ал осы әлемге жайылған індеттің өршіп тұрған қиын кезінде ындыны ақшадан кеуіп, көлденең табыс көзін пайдаланып қалушы мародерлер жайында қайтіп айтпай кете алармын.
Мародер деген сөздің мағынасын айқындай кетпек болсақ, сөздіктер оны былай түсіндіреді. «Мародерлік» дегеніміз – хал-хадері мүлде төмендеген немесе өмірден өтіп кеткен адамның мүлкін тонау деген сөз. Ал дәріхана аралап, індет жұқтырып алған жақынына дәрі таба алмай жанталасқан жандардың жанайқайы сол аптекалардан, қоймалардан арзан «оптовый» бағамен сатып алған дәрілерін еселеп өсірген бағамен сатып жүрген алыпсатарлардың құлағына жетер ме екен?! Мародерлікті «кәсіп» қылған қылмыскерлерге соғыс кезінде ату жазасына дейін жаза қолданылғаны тарих беттерінде сақталған. Ал дәрі-дәрмекті алып-сатарлық табыс көзіне айналдырғандар қанша жазықсыз жандардың обалына қалғанын білер ме екен? Білмесе, қатаң жаза арқылы білдіру керек!
Әлеуметтік желілерде еліміздің басшысының 13 шілдені коронавирустан қайтыс болғандарды аза тұту күні деп жариялауын сынаған болыпты. Әлі індет пандемиясы аяқталмай тұрып, аза тұтқанымыз дұрыс па деп күмәнданатын көрінеді бұл «сыншылар». Ондаған, жүздеген азаматтарымыздың о дүниелік болып жатқанын, мыңдаған тұрғындарымыздың бұл індетті жұқтырып алып жатқанына сенбейтіндер қайда? Неге топталып той-тойлап, дінбасылардың өлік шығару, жаназа тағы басқа діни рәсімдерге қатысушылар санына шектеу қойғанына қарамастан, үкіметтің заңына да қарамастан, діннің, шариғаттың шектеулерін де аяққа басып, індет таратушыларға не айтуға болады?
Бүгінгі таңда ақпарат «таратушылар» көбейіп тұр. Бір құлағымен тыңдап болмай жатып, екінші құлағын өсек-аяңға тосып әлеуметтік желіге қазіргі интернет тілімен айтқанда «фейковый» хабар таратушылардың біреуі биік лауазымды басшыны «өлгендер тізіміне» енгізіп үлгеріпті. Ол кісі ем-домын алып, айығып, апта басында қызметіне кіріскендігін хабарлады жуырда. Жүзге келіңіз! Абай тілімен айтсақ, ақпараттың да естісі бар, есері бар, айтушысы келіспесе, кеселі бар!
Хайролла АХМЕТЖАНОВ
