Жазықсыз жаны қиылған жандарды еске алу мақсатында Талғар ауданының Жаңалық ауылына елі мен жері үшін, ұлт үшін құрбан болған Алаш арыстарының арман-мақсатынан сыр шертер қаралы жиынға облыс әкімінің орынбасарлары Ләззат Тұрлашов пен Ақан Әбдуәлиев, «Нұр Отан» партиясы облыстық филиалы төрағасының бірінші орынбасары Ғалиасқар Сарыбаев, Талғар ауданының әкімі Рыскелді Сатбаев, саяси қуғын-сүргін құрбандарының ұрпақтары қатысты.
Жиырмасыншы ғасыр Қазақ елі үшін қиын-қыстау кезең болды. 1929 жылдан 1953 жылға дейін Қазақ елінде мыңдаған адам қуғын-сүргінге ұшыраған. Оның арасында алаш арыстары Тұрар Рысқұлов, Әлихан Бөкейханов, Ахмет Байтұрсынов, Міржақып Дулатов, Мағжан Жұмабаев, Сәкен Сейфуллин, Ілияс Жансүгіров, Бейімбет Майлин сынды халқымыздың қамын ойлаған, зиялы қауым өкілдері де бар. Халқымызды қырғынға ұшыратқан қаралы жылдары 25 мың қазақ зардап шексе, оның 4 жарым мыңы осы Жаңалық ауылында жерленгені жайлы деректер бар.
Жиынды ашқан облыс әкімінің бірінші орынбасары Ләззат Тұрлашов:
- Қазақ халқы түрлі «тар жол, тайғақ кешуден» өтіп, қасіретті жылдарды артқа тастаған тарихы тереңге бойлаған қасиетті халық. Өткеннің өкініштерін еске алсақ, Бірінші дүниежүзілік соғыс зардабы, 1917 жылы болған Қазан революциясы, азамат соғысы, ашаршылық, Ұлы Отан соғысы салдарынан алапат демографиялық шығынға ұшырады. Бүгін еске алып отырған саясат, мәдениет қайраткерлері, ғалым, жазушылар, қазақ зиялылары сол зұлмат заманда жазықсыз өлім құшқаны Қазақстан болашағына көп зиянын тигізді. Өткен жылы Елбасының «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында саяси қуғын сүргін құрбаны болған осы жерде жерленген 4 мыңнан аса боздақтарға арналған музей ашылды. Тарихи ошақта ұлт қайраткерлері туралы материалдар қойылып, есімдері тасқа ойылып жазылды. Біздің халқымыз жазықсыз жапа шеккен қайраткерлерді, олардың рухтарын құрметтеуді ешқашан естен шығармайды, мәңгілік есінде сақтайды, – деді өз сөзінде.
Келесі сөз кезегін алған республикалық «Әділет» қоғамы бірлестігінің төрағасы, тарих ғылымдарының докторы, профессор Ханкелді Әбжанов:
- Біз бүгін ұлттық тарихымыздағы ең бір қасіретті оқиғалардың тағдырын, бүгіні мен ертеңін айтуға жиналып отырмыз. Қазақ қазақ болғалы екі ұлы апатты басынан өткерді. Бірі – Ақтабан шұбырынды, екіншісі – ХХ ғасырда 70 жылға созылған қыспақ, зорлық-зомбылық, әділетсіздік. Соның ішінде қиянаты ешқашан ұмытылмайтын ашаршылық пен халқымыздың қаймағының атылып, асылып, жойылғаны, - деп бұл тарихи кезеңдердің ел есінен ешқашан кетпейтіндігін, тарихтан өшпейтіндігін айтты.
Алашорда үкіметінің мүшесі Садық Аманжоловтың немересі Шолпан Аманжолова, Ұзақбай Құлымбетовтің қызы Орынша Құлымбетова, Мұхаметжан Тынышпаевтың баласы Дәулет Тынышпаев әкелерінің асыл қасиеттерін, қанды қырғында көрген қасіреттерін баяндап берді жұртшылыққа. Осы әулеттің немересі Нұрсәлім қажы облыс әкімшілігіне алғыс білдіріп, М.Тынышпаевтың 140 жылдығына арналған медальдарды табыс етті.
Саяси қуғын-сүргінге ұшырап, жазықсыз жапа жеккен құрбандар рухына Талғар ауданының бас имамы Мұсабек Тағанұлы құран бағыштады. Жиын соңынан жиналған қауымға арнайы ас берілді.
Жансая ЫСҚАҚ
