Адамзаттың, әсіресе жастардың есін алып, есірткен есірткі заттарының саудасы әлі күнге өршіп тұр. Заман өзгерген сайын оның құрамы да, саудалау жолдары да жетіліп келеді. Салдарынан, есірткі бизнесінің тамырына балта шабу мүмкін болмай отыр.
Бұл мәселе бізде ғана емес, әлем елдерінің өзекті проблемасына айналды. Психотроптық заттармен күрес күшейген сайын, есірткінің саудасы өрши түскендей. Соңғы уақытта синтетикалық есірткілердің түрі көбейіп, интернет арқылы сату белең алуда. Тапсырыс беруші ғаламторға кіріп, есірткі түрін таңдап, тапсырыс береді. Ақшасын «Qiwi кошелек» арқылы төлегендіктен, «саудагердің» аты-жөнін анықтау мүмкін емес. Ол тауардың қайда жасырылатындығын айтып, координатасын береді. Осылайша, ауладағы орындықтардың астына үңіліп, ағаштардың түбін қазбалаған жастардың саны артуда. Сорақысы сол, есірткіге мас болып, тапа-тал түсте қорқынышты фильмдегі «зомбилер» секілді көшеде есіріп тұрғандарды күнделікті өмірде көріп жүрміз.
Бүгінде құқық қорғау органдары тарапынан есірткі бизнесімен айналысушылармен күрес күшейе түскен. Өткен аптада облысымызда синтетикалық есірткі сатумен айналысқан топ ұсталды. Арнайы жедел-іздестіру шаралары барысында Алматы облысы полиция департаментінің есірткі бизнесіне қарсы іс-қимыл басқармасының қызметкерлері синтетикалық есірткілерді заңсыз таратумен айналысқан бір топ адамды құрықтаған.
– Тәртіп сақшылары жедел-іздестіру іс-шаралары мен жасырын тергеу іс-әрекеттерін жүргізді. Оның барысында бес адамнан құралған топ анықталды. Олардың барлығы Талдықорған қаласының тұрғындары. Күдіктілер ұзақ уақыт бойы интернет желісі, «Телеграмм» месенджері арқылы синтетикалық есірткілерді заңсыз таратумен айналысқан. Ұсталғандар есірткі заттарын белгілі орындарға жасыру арқылы сатқан – дейді Алматы облысы полиция дептарменті басшысының орынбасары Данияр Мендебаев. Сонымен қатар, күдіктілердің бірінің пәтерін тінту барысында ішінде қоңыр түсті өсімдік тектес зат бар, сатуға дайындалған 250 орама, ақ түсті ұнтақ зат және жасыл түсті өсімдік тектес зат бар екі полиэтилен пакет табылған. Барлық алынған заттар бойынша сараптама тағайындалған. Қазіргі таңда күдіктілерге қатысты Қылмыстық кодекстің 297-бабының 1, 3-бөліктері (Есірткі, психотроптық заттарды, сол тектестерді өткізу мақсатында заңсыз дайындау, қайта өңдеу, иемдену, сақтау, тасымалдау, жөнелту не өткізу) бойынша қылмыстық іс қозғалды. Барлық күдікті уақытша ұстау изоляторына қамауға алынғандығын жеткізді Данияр Мендебаев.
Сондай-ақ, осы жылдың сәуірі мен қазаны аралағында Ұлттық қауіпсіздік комитеті шетелден Қазақстанға синтетикалық есірткі жеткізуді, оларды жасауды және «Борат24» интернет-дүкені арқылы сатуды жүзеге асырған трансұлттық қылмыстық топ әрекетінің жолын кесу бойынша ауқымды операция өткізді. Нәтижесінде 34 қатысушы ұсталып, 8 есірткі зертханасы жойылды. Еліміздің ірі мегаполистері – Нұр-Сұлтан, Алматы мен Шымкентке контрабандалық жолмен әкелінген 40 кг психотроптық зат алынды. Тәркіленген есірткінің қара нарықтағы бөлшек құнының болжамды бағасы 600 млн теңгені құрайды.
Тәртіп сақшылары осы жылдың 9 айында облыста 464 қылмыстық құқық бұзушылық анықтаған. Оның ішінде 364 есірткіге қатысты іс-әрекет пен 100 есірткі қылмысы бар. Сондықтан бұл қылмыспен күресіп қана қоймай, жастар арасында есірткі қолданудың алдын алу және оның зиянын түсіндіру мақсатында түрлі акциялар да ұйымдастырылып келеді. Оқу орындары мен адамдар көп шоғырланатын қоғамдық орындарда «Есірткіге жол жоқ» акциясы өткізіліп, жастарға нашақорлықтың болашағы бұлыңғыр екендігі ескертілуде.
Қорыта айтқанда, есірткіні тарату да, оны тұтыну да жақсылыққа апармайды. Адамның денсаулығына зиянын тигізіп қана қоймай, ел экономикасына кері әсерін тигізіп, дамуды тежейді. Сондықтан адамды есірткен есірткіге тосқауыл болайық, салауатты өмір салтын ұстанып, насихаттауға өз үлесімізді қосайық, құрметті оқырман.
Сардарбек НҰРАДИН
