Дүйсенбі, 02 Наурыз 2020 17:02

АТАУЛАР ГНОСЕОЛОГИЯСЫ

Қазақ – ат қоюға шебер халық. Әрине, атау беріп, ат қою былай қарағанда қарапайым көрінгенімен, тереңдей түссеңіз ,оның тым күрделі екенін байқайсыз. Өйткені әрбір берілген атаудың өзіндік ерекшелігі болады. Көбінесе басқа халықтардың тілінде кездесетін атауларда оның сыртқы пішініне көп мән беріледі. Мұндай олқылық тіптен ғылыми терминдерге де қатысты. Ал біздің бабаларымыз атау бергенде оның сыртқы тұрпатына емес, оның ішкі мазмұнына мән береді. Сондықтан берілген атау терең мағынаға ие болып, халықтың философиялық танымы мен өмір тәжірибесінен хабар беріп тұрады. Осыған байланысты халқымыздың «құрттың атын жаңылып малта қойыпты» деген мақалы бар. Яғни, орнымен айтылмаған немесе жөнімен қолданылмаған нәрсеге қарата айтылатын сөз. Ал шын мәнінде малта дегеніміз судың түбінде жататын, сықпа құртқа ұқсап кететін, түсі ақ, өте жеңіл тастың атауы. Кезінде құртты суға езіп көжеге қататын немесе сусын ретінде пайдаланатын болған. Суға езіліп кішірейіп кеткен құрттар осы малта тастан аумай қалатын. Сондықтан екеуінің сыртқы ұқсастықтарына қарап кішкентай езілген құрттарды малта құрт деп атаған. Сырттай қарағанда құртқа малта атауын беруде ешқандай сөкеттік жоқ сияқты көрінеді. Бірақ бабаларымыз осы бір сырттай салыстыруға көңілдері көншімегені анық. Демек атау беру қазақтар үшін өте маңызды процесс болғаны анық.

Мәселен ас қорытуға арналған аса қажетті ферментті бөлетін безді ғылымда «Pancreas» деп атайды. Бұл тасбақаның жотасындағы тасы немесе сауыты дегенді білдіреді. Яғни бұл термин де без бен тасбақа сауытының сыртқы ұқсастығына қарап берілген атау. Ал орыстар «поджелудочная железа» деп атаған. Мұнда да асқазанның астында орналасуына қарап атағандығы анық. Екеуінің де көзбен көргендеріне бола атай салғандары күмән тудырмайды. Ал қазақтар болса мұны «ұйқы безі» деп атағанды жөн көрген. Себебі бұл бездің жұмысы тоқтаған жағдайда адам ауыр ұйқыға кетеді. Яғни, комаға түседі. Демек, ұйқы бұл бездің атқарар қызметімен байланысты. Тағы бір тілімізде кездесетін атаулардың бірсыпырасы отпен байланысты. Иә, от өмірдің өзегі екені шындық. От – жылу мен жарықтың бастамасы, энергияның көзі. Адамзат қоғамының дамуы мен гүлденуі де осы отпен тығыз байланысты. Сондықтан ежелгі халықтар оны тәңірінің бір сипаты ретінде көріп, оны қасиетті культ ретінде білген. Алғаш болып мифтік түсініктен бас тартып, нақты ғылымдарға жол бастаған ежелгі грек философтары да әлемнің негізін от, су, ауа, жер деп қараса, қытайлар бұл элементтердің қатарына металды қосады. Демек ежелгі философияның негізін қалаған мектептердің бәрінде от ең басты элемент. Ал бабаларымыз отты қасиетті деп қарағанын жақсы білеміз. Жаңа түскен келінге отқа май құйдыру, ауырған малды оттың арасынан айдап өту, отты сабамау т.б. секілді дәстүрлеріміз осының айғағы. Тіптен оттың өзін ғана емес, оның қалдығы күлді де кез-келген жерге төкпеген, күл төккен жерді баспаған. Бұрынғы сақтар мен ғұндар, үйсіндер мен қаңлылар да, одан бері түріктер үшін ошақтың маңызы ерекше. Ол үйдің ортасында орналасып, оған аса мән берілген. Сондықтан бүгінгі жанұяны бейнелейтін «от басы, ошақ қасы» тіркесі де тегіннен-тегін айтылмаса керек. Отау, отбасы, отан түсінігі де осы отпен тығыз байланысты. Ошақты айнала отырып, оттың басында өз жанұясымен отырған адамнан бақытты жан барма екен, сірә?! Отбасы да от секілді адамның жанын жылуға бөлеп, болашағына жарық түсіретін мейірім мен махаббатқа толы қасиетті орта. Ал Отанның отбасынан басталатынын ескерсек барлығы түсінікті болып шыға келеді. Барлығымыз осы ұлы отанның құшағында түтін түтетіп, өсіп-өнеміз.

Осындайда Отан ұғымының ішкі мәніне үңілсеңіз тағы бір қызыққа тап боласыз. Орыстың «родина» атауы туып өскен мекен, туған жер деген мағынаны беретінін  жақсы білеміз. Демек, бұдан қай жерде туып-өссе сол жер отаны деген ұғым туады. Ендеше атақты дін ғұламасы, алғашқы болып Құран Кәрімнің аудармасын жасаған Халифа Алтай ақсақалдың оқиғасын қалай түсіндіреміз? Оның туған жері де, өскен ортасы да түрік елі. Яғни, оның отаны да сол жер болуы керек. Бірақ қазақ елі тәуелсіздігін алысымен-ақ Қазақстанды Отаным деп осында қоныс аударғанын, ұшақтан түсе салып жерін сүйгенін неге жоримыз?! Онда ол өз туған жерін тәрк етіп, басқа елді таңдағаны сатқындық болып шықпай ма?! Мұстафа Өзтүрік, Қабдеш Жұмәділовтардың да осы қатарда болғаны ма?! Осыған негізделгенде Отан дегеніміз тағдырыңды сол жермен байланыстыруға негіз болған, оның атын естігенде жүрегің жалынға оранатын, сен үшін оттан да ыстық мекен. Ал олар үшін ондай жер туып-өскен жері емес, алыстағы қазақ елі болғаны ақиқат. Сол себепті Отан ұғымы мен туған жер ұғымының арасындағы айырмашылықты дәл тапқан бабаларымыздың теңдессіз тапқырлығына таң қаласың.

 

Нұрсерік ТІЛЕУҚАБЫЛ

Бас-аяғы екі айдан астам уақыттың ішінде дүниежүзін дүр сілкіндірген коронавирусты жұқтырғандар саны ресми дерек бойынша 89 242-ге жетті. Әлемнің 80 еліне тараған бұл вирустан көз жұмғандар – 3058 адам. 45 207 жан ауруынан емделіп шыққан. WorldOmeter ақпарат ресурсында жарияланған соңғы деректер осындай.

COVID-19 коронавирус инфекциясының негізгі ошағы – Қытайда 80 026 адам ауруды жұқтырса, қайтыс болғандар саны мұнда 2912 болған. Дүниежүзі бойынша COVID-19 коронавирусынан көз жұмғандардың көптігімен Иран тізімнің басына шықты, 55 адам. Ал 978 адам вирусты жұқтырған. Айта кетейік, коронавирус тараған Иранмен арадағы жалғыз әуе рейсі, Әзербайжан, Оңтүстік Корея, Жапонияға әуе рейстері наурыздың бірінен бастап тоқтатылды.

        Ауруды жұқтырғандар саны 4335-ке жеткен Оңтүстік Кореяға аптасына тоғыз рет қатынайтын әуе рейсі үшке дейін қысқартылды. Бұл туралы бүгін Үкіметтің баспасөз орталығында премьер-министрдің орынбасары Ералы Тоғжанов: «Әлбетте Қытай секілді емес, Оңтүстік Кореяға әуе рейстері неліктен тек шектелгені жайлы сұрақтар қойылып жатыр. Ол жақта осыған дейін айтылғанындай, 35 мыңға тарта Қазақстан азаматы жүр. Оларға Отанына оралуға мүмкіндік беруіміз керек. Олар үшінші мемлекет арқылы да еліне қайта алады», – деді.

Сондай-ақ 5 наурыздан бастап Токио – Нұр-Сұлтан бағытындағы рейстер де азаяды.

Бүгін Үкіметтің баспасөз орталығында өткен брифинте Денсаулық сақтау министрі Елжан Біртанов: «Ең бастысы – елімізде коронавирус инфекциясын жұқтырған адам анықталған жағдайға дайын болу. Ол тұрғыда бізде «Б» жоспары бар. Ол жоспар әзірленіп, барлық мемлекеттік органмен мақұлданды. Бұл жоспардың негізі – Қазақстан аумағында инфекцияның таралуын барынша шектеу. Қазіргі уақытта барлық мемлекеттік органмен, әкімдікпен тиісті жұмыстар жүргізіліп жатыр», - деді. Сондай-ақ «Дүрбелеңге берілудің ешқандай негізі жоқ. Бізді алаңдатып тұрған негізгі проблема – жалған ақпараттардың таралуы. Сол себепті барлық ақпаратты тек министрліктің ресми сайтынан бақылап отыруды өтінемін», - деген министр коронавирус инфекциясы бойынша жағдай толығымен бақылауда тұрғанын айтты.

Дайындаған Қ.Мұратқызы

 

Country,
Other

Total
Cases

New
Cases

Total
Deaths

New
Deaths

Active
Cases

Total
Recovered

Serious,
Critical

China

80,026

+202

2,912

+42

32,354

44,760

7,110

S. Korea

4,335

+599

26

+5

4,279

30

27

Italy

1,704

+3

41

 

1,580

83

140

Iran

1,501

+523

66

+12

1,144

291

 

Diamond Princess

705

 

7

 

688

10

36

Japan

256

 

6

 

208

42

19

Germany

150

+20

   

134

16

2

France

130

 

2

 

116

12

9

Singapore

106

     

32

74

7

Hong Kong

100

 

2

 

62

36

6

USA

88

+13

2

+1

77

9

8

Spain

86

+2

   

84

2

3

Kuwait

56

+10

   

56

   

Bahrain

47

     

47

   

Thailand

43

+1

1

 

12

30

1

Taiwan

40

 

1

 

27

12

1

U.K.

36

     

28

8

 

Australia

30

+1

1

 

14

15

1

Malaysia

29

     

7

22

 

Canada

24

     

20

4

 

Switzerland

24

     

23

1

 

Iraq

21

+2

   

21

   

U.A.E.

21

     

16

5

2

Norway

19

     

19

   

Vietnam

16

     

0

16

 

Austria

14

     

14

   

Sweden

14

     

14

   

Macao

10

     

4

6

 

Israel

10

     

9

1

 

Lebanon

10

     

10

   

Netherlands

10

     

10

 

1

San Marino

8

 

1

 

7

 

1

Belgium

8

+6

   

7

1

 

Croatia

8

+1

   

8

   

Greece

7

     

7

   

Ecuador

6

     

6

 

1

Finland

6

     

5

1

 

Oman

6

     

4

2

 

India

5

+2

   

2

3

 

Mexico

5

     

5

   

Denmark

4

     

4

   

Pakistan

4

     

4

   

Philippines

3

 

1

 

0

2

 

Algeria

3

     

3

   

Azerbaijan

3

     

3

   

Czechia

3

     

3

   

Georgia

3

     

3

   

Iceland

3

     

3

   

Qatar

3

     

3

   

Romania

3

     

2

1

 

Brazil

2

     

2

   

Egypt

2

     

1

1

 

Indonesia

2

+2

   

2

   

Portugal

2

+2

   

2

   

Russia

2

     

0

2

 

Afghanistan

1

     

1

   

Andorra

1

+1

   

1

   

Armenia

1

     

1

   

Belarus

1

     

1

   

Cambodia

1

     

0

1

 

Dominican Republic

1

     

1

   

Estonia

1

     

1

   

Ireland

1

     

1

   

Lithuania

1

     

1

   

Luxembourg

1

     

1

   

North Macedonia

1

     

1

   

Monaco

1

     

1

   

Nepal

1

     

0

1

 

New Zealand

1

     

1

   

Nigeria

1

     

1

   

Sri Lanka

1

     

0

1

 

Total:

89,778

1,390

3,069

60

41,208

45,501

7,375

 

Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер жайлы «ҚР Кодексін қолданысқа енгізу туралы» ҚР Заңының 57-1-бабына сәйкес, бизнес өкілдері мен жеке тұлғаларға салықтық рақымшылықтың шарапаты тиді.

2018 жылғы 1 қазаннан бастап 2019 жылғы 31 желтоқсанға дейінгі кезеңде дербес шотта есепте тұрған берешек сомасын төлеген жағдайда ШОБ субъектілері және жеке тұлғалар салықтық рақымшылыққа ілінді.

Алматы облысында кіші және орта бизнес бойынша салық рақымшылығына 9608 субьект қатысқан , олардың 2018 жылғы 1 қазандағы берешек сомасы қорытынды бойынша 5176,0 млн теңгені құрайды. Оның тек 532,1 млн. теңге берешегі төленді.

Салық төлеушілердің келіп түскен көптеген сұраныстарына байланысты, Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік кірістер комитеті салықтық амнистияға жататын адамдардың шеңберін кеңейту бойынша жұмыстар жүргізілді.

Жүргізілген іс-шаралар нәтижесінде 2020 жылдың 1 қаңтарына салықтар бойынша берешегі 4 178 млн теңгені құраған , яғни 6 572,7 млн теңгеге төмендеді, - деп хабарлады берешекпен жұмыс басқармасының басшысы Руслан Ахметжанов.

Салықтық рақымшылыққа іліккендердің қатарында жеке тұлғаларда бар. Аумақтық мемлекеттік кірістер басқармаларында салықтық рақымшылыққа жататын жеке тұлғалардың тізімін ақпараттық жүйелерден алып есептен шығару бойынша комиссиялар құрылған. Комиссия шарттарға сәйкес салық төлеушілерді іріктеу үшін жеке шоттарды түгендеу бойынша жұмыстар жүргізеді.

Салықтық рақымшылыққа байланысты азаматтардың екі категориясы кіреді:

1-катергория. Орындалмаған салықтық міндеттемелері бар жеке тұлғалар. Тарқата кетсек көлік салығы, мүлік салығы, жер салығы , жеке табыс салығы, жер учаскесін қолданғаны үшін төлем, және жеке тұлғаның басқа міндеттемелері кіреді. Осы категория бойынша Алматы облысында биылғы жылы 49 379 жеке тұлғаның 196202,7 мың теңге өсімпұл сомасы есептен шығарылып, жалпы төленген негізгі берешек сомасы 843375,8 мың теңгені құрады.

2-категория. Кәсіпкерлік қызметі бойынша, құн салығы, әлеуметтік салық және басқалар. Бұл категория бойынша салықтық берешектің барлық сомасы есептен шығарылуы тиіс. Екінші дәрежеге сәйкес, Алматы облысында барлығы 15 жеке тұлға жалпы берешек сомасы – 39,7 мың теңге, оның ішінде 22,7 мың теңге, өсімпұл -17,1 мың теңге.Салық берешегі толық есептен шығарылған.

Қазіргі таңда салық берешегін және әлеуметтік төлемдер берешекті төмендету бойынша жұмыстар жалғасуда.

Гүлжанат Нұрасыл

Надо НАДЫРОВ, председатель курдского ЭКЦ района, депутат районного маслихата:

С 2016 года   Казахстан отмечает  новый праздник, утвержденный указом Первого Президента Республики Казахстан Нурсултана Назарбаева.  На 22-й сессии Ассамблеи народа Казахстана в апреле 2015 года он предложил отмечать 1 марта – дату учреждения АНК РК, как День благодарности в Республике Казахстан.

«Этот день может стать ярким праздником милосердия, дружбы и любви всех казахстанцев друг к другу», – сказал тогда Нурсултан Абишевич. Ассамблея народа Казахстана – ключевой инструмент государственной национальной политики,  включает в себя более 800 этнокультурных объединений. Работа АНК, региональных ассамблей и этнокультурных центров обеспечивает стабильность единства и согласия  казахстанцев 130 этносов и 17 религиозных конфессий, живущих в республике.

В течение ХХ века на его территорию прибыли свыше пяти миллионов человек из Украины, России и Белоруссии. В начале 20 века в Казахстан прибыло 1,1 млн. переселенцев в ходе столыпинских реформ. В  1930-е годы сюда было сослано 250 тысяч раскулаченных крестьян. Еще 1,2 млн. человек со всех уголков СССР  прибыли на строительство промышленных объектов, подъем целинных земель. Все они обрели возможность спокойно жить и работать, полноправно участвовать в строительстве суверенного  Казахстана.  

Вспомним и то, что многонациональная семья Казахстана – также во многом следствие миграционных потоков, состоявших из депортированных  народов  довоенного и военного времени. Люди, лишенные родины,  зачастую выбрасываемые  из эшелонов в открытую степь, смогли не только выжить, но и сохранить свою культуру, языки, вырастить детей, внуков и правнуков. Потомки репрессированных получили образование, обрели достаток и достойное место в казахстанском обществе, восстановили незаслуженно отнятое доброе имя и историческую память – это в первую очередь неоценимая заслуга казахского народа. Его жертвенность, самоотверженность, человечность, подарили обреченным на гибель народам будущее на новой Родине, право на продолжение своей истории  на  древней  казахской земле.

Мы видим, как в 21 веке на наших глазах миллионы людей на планете становятся  мигрантами  без роду–племени, без исторических корней, надежды на нормальное существание в условиях лагерей для беженцев на чужой земле. Тем  ясней значимость подвига   коренного народа Великой Степи. В тяжелейшие для себя годы,  пройдя через голодный геноцид, военную мобилизацию, он  нашел  в себе силы проявить милосердие и гостеприимство, принял   по сути таких же мигрантов, как родных, невзирая на этнические, религиозные, культурные различия.   

Наглядный пример – Енбекшиказахский район, в котором дружно проживают представители 52-х национальностей, в том числе потомки депортированных греков, курдов, турок, корейцев, чеченцев, поляков, немцев, крымских татар. Все они  являются гражданами Казахстана, имеющими равные права и свободы,  активно участвуют в социально-экономической жизни,  избираются в представительные органы власти.  В нашем районе действуют восемь этнокультурных центров, которые служат надежными проводниками государственной стратегии межэтнического единства и добрососедства.

Основополагающие принципы мультикультурного и  полиэтнического общежития: толерантность, дружелюбие и уважение,  в Казахстане проверены и закреплены  многолетним опытом  поддержки и взаимопомощи всех  народов, сплоченных в единое целое вокруг казахского народа. Проявление благодарности к казахскому  народу  и друг другу  – важнейшая и неотъемлемая традиция   Казахстана в прошлом, настоящем и будущем, залог его успешного развития в третьем тысячелетии.

Жұма, 28 Ақпан 2020 11:33

«One step» – үздік

Жақында Алматы облысының білім басқармасы облыстық білім беруді дамыту оқу-әдістемелік орталығы мектеп директорлары арасында мастер класс өткізді. Ондағы мақсат –  «Білім беру сапасын арттыру және тиімді жұмыс істеудің режимі» бағдарламасын іске асыру, білім беру мазмұнын жаңарту жағдайында мектеп басшыларының кәсіби дамуын жетілдіру.

Шарада аудан намысын «One step» белсенді тобы қорғады. Құрамында Б.Букаева (Рахат №1 орта мектебінің директоры), М.Сакалова (Т.Рысқұлов атындағы мектеп директоры), Н.Жумадилов (Қазақстан орта мектебінің директоры), А.Нуркасымова (О.Мухаммади атындағы орта мектеп директоры) секілді білікті, тәжірибелі басшылар бар құрам шеберлік сағаттарын жоғары дәрежеде орындады. Нәтижесінде жүлделі І орынды иеленді.

Әлбетте, жеңістің соңында табанды еңбек пен тұрақты қолдау тұратыны заңдылық. Осы ретте, Еңбекшіқазақ аудандық білім бөлімінің басшысы Б.Аманованың еңбегі ерен. Бұл – ауданымыздағы инновациялық-педагогикалық тәжірибелерді жинақтаудың, зерттеу-жобалау әрекеттерін насихаттаудың, мектеп басшылары мен аудандық білім бөлімі арасындағы кәсіби байланыстың нәтижесі.

«Білікті маман – ел тірегі» демекші,  кәсіби құзыреттілігі жоғары мектеп басшыларының жетістігін көре отырып, білім саласындағы  жас мамандардың өз кәсібіне деген қызығушылығы, ізденушілігі артып, жаңашылдықтан жатырқамай толағай табыстарға жететініне бек сенеміз.

М.ЕДІЛ,

Рахат №1 орта мектебі директорының тәрбие ісі жөніндегі орынбасары

Сәрсенбі, 26 Ақпан 2020 10:02

Ел бірлігін жырлаған жыр алыбы

28 ақпан – Жамбылдың туған күні

Жамбыл жырлары теңіз түбінде шашылып жатқан маржан секілді. Оны жинап алып, халқының қолына беру – біздің әрқайсымыздың азаматтық борышымыз.

Сәкен Сейфуллин

 

Ел тарихында халқымыздың рухани тұғырын көтеруді мұрат еткен екі тұлға бар. Олардың бірі Абай болса, екіншісі – Жамбыл Жабаев. Екеуі де ел еңсесі биік болса деген мұратын жырына арқау етті.

«Жамбыл - менің жай атым, халық - менің шын атым» деп жырлаған Жамбыл Жабаев өз өмірі мен өнерінде адамгершілік құндылықтарды, мейірімді жырлауға арналған ақын екенін аңғаруға болады. Атақ-абыройы қазақ-қырғызға түгел тарап, шығармашылық бақытына ерте бөленген ақын. Оның туындылары әлем халықтарының 50-ге жуық тілдеріне аударылып, тек қазақ қана емес, әлем ғалымдарының зерттеу нысанына айналды.

Қазақтың Гомері атанған ақынның «Ел бірлігін сақтаған татулықты айт» деп жырлаған туындыларынан бүгінгі бейбіт тірлік пен берекелі өмірін көреміз. Жамбыл шығармаларының негізгі идеясы бүгінгі тәуелсіз Қазақстанның қарышты қадамдарымен, жасампаз істерімен үндесіп келеді. Дәлірек айтсақ, Тұңғыш Президентіміз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев жыр алыбы Жамбылды қазақтың дәстүрлі әдебиетінің аса дарынды өкілі дей келе, Жамбылдың жырларын өзі ұсынған «Мәңгілік Ел» Жалпыұлттық патриоттық идеясымен тамырласып, мазмұндасып жатыр деген болатын.

Бүгінде көптеген елді мекендер мен даңғылдар, көшелер Жамбыл есімімен аталса, тек Қазақстанда ғана емес, әлемнің өзге де көптеген мемлекеттерінде бар. Мысалы, Ресейдің Санкт-Петербург қаласындағы байырғы Лештуков бұрылысы мен Липецк қаласындағы бұрылысқа Жамбылдың аты берілген. Ижевскіде көше бұрылысы мен көшеге қарасаң, Жамбылдың аты көзге шоқтай басылып тұрады. Волгоград, Иркутск, Кемеров, Қорған, Нижний Новгород, Новосибирь, Хабаровск қаласынан да көруге болады және Украинаның астанасы мен Ужгород қаласынан да Жамбыл атындағы көшелерді көре аласың. 2002 жылы Санкт-Петербургтегі жыр алыбы Жамбыл Жабаев атындағы бұрылысқа 4 метрлік қола ескерткіш орнатылды. Бұл Қазақстанның Санкт-Петербург қаласының 300 жылдығына жасаған сыйы болатын.

Бүгінде, міне, аудан тұрғындары Жамбыл Жабаевтың есімі ел есінде қалсын деп бір ауыздан қолдау көрсетіп, Есік қаласында орналасқан саябақты

«Жамбыл атындағы Жастар саябағы» деп атап, атын алтын әріппен кіре беріс маңдайына жазып қалдырды. Бұл саябақ бүгінгі күнде аудан жастарының бас қосып, демалыстарын көңілді өткізетін орталық саябақ болып есептеледі.

Жамбыл руханияты – халық өмірі. Ауданымызда 209 көше тарихи тұлғалардың атымен аталған көшелер болса, оның ішінде 19 көше жыр алыбы Жамбыл Жабаевтың атымен аталып отыр.

Ақын бірде өзін жүз жасаған терекке теңеп: «Менің тамырларым – туған халқым, бұтақтарым – жырларым, жапырақтарым – ұлдарым мен қыздарым. Мен бар болғаны жүз жылдық терекпін, қартайғанда тапқан жарық күнімді, халқымның бақытын, ұлдарым мен қыздарымның бақытын жырлаймын. Қазақ жерінің ұлдары мен қыздары нағыз керемет істер істейді» деп жазған болатын кезінде.

Бүгінгі таңда, ақынның арманы орындалып, қазақ халқы еңсесі биік ел болып, тәуелсіздіктің туын жыр етті.

Салтанат Беспаева,

Мәдениет және тілдерді

дамыту бөлімінің басшысы

 

Сәрсенбі, 26 Ақпан 2020 08:46

Абайды оқы, ерінбе!

Жақында Абай Құнанбайұлының туылғанына 175 жыл толуына орай Қаракемер ауылындағы «Аружан» балабақшасының тәрбиеленушілері арасында «Асыл сөзді іздесең – Абайды оқы, ерінбе» атты байқау өтті.

Жас ұрпақтың бойына Абай Құнанбайұлының өлеңдері арқылы өнеге дарыту, жас күнінен бүлдіршіндерді иманға, білімге, әдеп пен әсемпаз болуға тәрбиелеу мақсатында аталған іс-шара балабақша ұжымының ұйымдастыруымен аса жоғары деңгейде өтті. Бесіктен Абайдың ғажап әлеміне бой ұсынған жастың келешекте кең ойлы, мейірімді әрі әділет жолын қуатын қайсар боларын ұқтырғандай байқау. «Ақбота» орта тобының тәрбиеленушісі үш жастағы Жанель Сейсенбай Абайдың «Ғылым таппай мақтанба» атты өлеңін әсерлі оқып бірауыздан бірінші орынды жеңіп алды. Екінші орынға «Балауса» атты ересектер тобынан Абайдың «Құлақтан кіріп бойды алар» өлеңін мәнерлеп оқып Жасмин Ғабитбек ие болды. «Жұлдыз» мектепалды даярлық тобының тәрбиеленушісі Ақнұр Нұрғожа «Абайдың бес нәрсеге асық бол, бес нәрседен қашық бол» өлеңі арқылы бүлдіршіндерді Абай тілімен ақыл мен парасатқа үндеп тұрғандай әсер қалдырып, үшінші орынды иеленді. Әділ қазылар алқасы Қаракемер ауылдық мәдениет үйінің көркемдік жетекшісі Ерқуат Оңашхан, Қаракемер ауылдық әкімдігінің жастар ісі жөніндегі әдіскер-нұсқаушысы Данагүл Мырзабай, «Аружан» балабақшасының меңгерушісі  Сәуле Серікқызы және балабақша психологы Бибіжамал Таванова бүлдіршіндердің өнеріне әділ төрелік жасап, артынан байқау жеңімпаздарына сыйлықтар мен мақтау қағаздарын табыс етті. Сондай-ақ, балабақша тәрбиешілері де іс-шарадан шет қалған жоқ. Олар Абайдың өлеңдерін әсерлі оқып, әндерін де шырқады. «Күз» өлеңін нақышына келтіре оқыған Айман Серікқызы, «Өлсем орным қара жер сыз болмайма?» өлеңімен көрерменге ой салған Зағипа Үркінбаева, «Әсемпаз болма әрнеге» деп Абайша сөйлеген Райхан Төлепбергенова, «Есіңде ме жас күнің?» өлеңімен көңілді күй сыйлаған Айгүл Сейтқалиева және өзге де ұстаздар байқаудың сәнін ашып, мәнін кіргізді. Олар да әділ қазылар алқасы тарапынан сыйлықтар алды, мақтау қағаздарымен марапатталды.

Әділет САРЫБАЙ

Сейсенбі, 25 Ақпан 2020 10:03

Мен өмірді жырлау үшін келгенмін

Аламан бәйгеге оза шауып, өлең-жырда тұяғына шаң жұқтырмаған, санаулы ғұмырында артына мол мұра қалдырған, сыршыл, ойшыл, шыншыл, «Ғасыр ақыны» атанған Мұқағали Мақатаевтың туылған күніне арналған қазақ тілі мен әдебиеті пәні бірлестігінің ұйымдастыруымен «Мен өмірді жырлау үшін келгенмін» атты әдеби-сазды кеш өтті жуырда Балтабай орта мектебінде.

Тәрбиелік мағынасы жоғары мерекелік кеш мың бұрала аққудың бейнесін сомдаған аққудай сұлу қыздарымыз Қымбат Карсакбаева мен Жанна Мыңбаеваның «Аққу» биімен шара шымылдығы түрілді. Одан әрі ақынның «Арыз жазып кетейін» атты өлеңін Дастан Аяпов нақышына келтіре, әдемі әуен сүйемелімен жырлады. Иә, өз заманында лайық бағасын ала алмаса да, өзінен кейінгілер үшін мәртебесі биік ақиық ақын Мұқағалидың жілігін шағып, майын ішкен қара өлеңдерінен әдеби-монтаж ұйымдастырылды. Мұзбалақ ақынның «Менің анкетам», «Махаббат диалогы» өлеңдері театрландырылды. Онда Серік Тоқтар мен Мұрагер Нұрдариға қойылымды үздік орындап, кеш қонақтарының ыстық ықыласына қанық болды. Ал, «Үш бақытым», «Отаным, саған айтамын!», «Қарасаз», «Поэзия», «Шеше, сен бақыттысың...», «Жоқ, дәрігер», «Ғашықпын», «Қара өлең» атты туындыларын Жексенбай Ернұр, Серік Әкежан, Шабарбек Мақпал, Нұр Ұлдана, Джумағали Ахатали, Әбдібек Мерей, Сейтқазы Ания, Ерзат Шұғыла тебіреніспен орындап, көрермен жүрегіне жол салды. Мұқағали сөзіне жазылған «Шәлкөде» әнін  5-6 сыныптардан құралған хор тамаша қоңыр дауыспен әуелетті. Сонымен қатар, Нұрғожа Эльнара да Абай мен Мұқағали аталарына арнап жазған жүрекжарды қауырсын жырын,жылы лебізін паш етті.

Айта кету керек, Г.Е.Нургазиева, И.С.Агыбаева, З.Т.Далдабаева, Н.Р.Ауғанбаева, А.У.Омаржанова, А.Н.Адилова, М.К. Алимходжаева шараның сапалы өтуіне ұйытқы болды.

Әсерлі  кеш көрермендері ұйымдастырушыларға риясыз алғыстарын білдіріп, естелік суретке түсіп тарқасты.

 

Индира АГЫБАЕВА,

қазақ тілі мен әдебиет пәнінің мұғалімі

Сейсенбі, 25 Ақпан 2020 09:26

ҰБТ-2020: Сіз білуге тиіс өзгеріс

2019 жылдан бастап жоғарғы оқу орындарына түсу үшін Ұлттық бірыңғай тестілеу жылына төрт рет өткізіліп келе жатқаны айқын. Яғни, мектеп бітірушілер ақылы негізде оқуға түсу үшін қаңтар, наурыз, маусым және тамыз айларында ҰБТ тапсыра алады. Талап төртеуінде де бірдей. Бірақ, мемлекеттік грант конкурсына тек маусым айындағы нәтижемен ғана қатыса алады. Әрбір мектеп бітіруші  барлық тестілеуге қатысуға құқылы. Бірнеше рет тапсыру – мектеп бітірушілердің теориялық және психологиялық шыңдалуына, ҰБТ тапсыру ережесін меңгеруіне әсері мол.

Биылғы оқу жылында да елімізде қаңтар айының 15-20 аралығыннда ҰБТ өтті. Есік қаласының Райымбек атындағы мектеп ғимаратында орналасқан ҰБТӨП-де Еңбекшіқазақ және Талғар аудандарының 2123 түлегі өтініш беріп, 2107-сі тестілеуге қатысты. Биылғы жылғы басты өзгеріс – ҰБТ тапсырушыдан тексеру барысында аудиторияға ұялы телефон, шпаргалка және т.б табылса, бірден акт толтырылып, тестілеуге кіргізілмейді.

Қаңтардағы ҰБТ нәтижесінде ең жоғары балл – 116, ең төмен балл – 8 болды. Орташа балл-55,7.

Енді наурыз айында болатын ҰБТ-ға өтініш қабылдау екі түрлі тәсілмен жүзеге асырылады. Біріншісі, оқушы өтінішті (құжаттарымен бірге) ҰБТӨП арқылы береді. Екінші, оқушы  цифрлық профилін құра отырып, сайт арқылы онлайн тәртіпте өтініш береді. Онлайн тіркелу оқушыда жеке басын куәландыратын куәлігі немесе паспорты бар болған жағдайда және тек қана ата-анасының (немесе қамқоршысының) келісімімен жүзеге асырылады (жасы 18-ге толмағандар үшін).

Ақылы негізде өтетін наурыздағы тестілеуде төлемақы түбіртегінде тестіленушінің ЖСН-ы көрсетілуі міндетті. Сол секілді ол түбіртек міндетті түрде ҰБТӨП-ке хат ретінде тапсырылуы қажет. Тестілеу құны – 2242 теңге.

Ескеретін жайт, ҰБТ-да алған балдары сертификат бланкісіне шығарылмайды. ҰБТ нәтижесін тестілеу ведомсынан немесе www.testcenter сайтынан (ЖСН және ТЖК-сы арқылы) көруге болады. Жалпы ЖОО-ға ақылы негізде оқуға қабылдану үшін немесе республикалық бюджет қаражаты есебінен білім беру гранты Конкурсына қатысу үшін ҰБТ балдары ЖОО-лармен Орталықтың базасынан жүктеледі.

ҰБТ-ға қатысу үшін төлемді Қазақстан Республикасының барлық екінші деңгейлі банк кассалары мен «Қазақстан Халық Банкі» АҚ терминалдары, «Kaspi.kz» мобильді қосымшасы арқылы төменде көрсетілген реквизит бойынша жасауға болады:

«Ұлттық тестілеу орталығы» РМҚК  ҚР БҒМ

010011 Нұр-Сұлтан қ., Жеңiс д., 60

БИН 000140001853

ИИК KZ536010111000001515

БИК HSBKKZKX     КБE 16

«Қазақстан Халық Банкі» АҚ

ҰБТӨП арқылы тіркелу:

1) Кез келген пошта сервистерінде электрондық пошта ашу (mail.kz, mail.ru, gmail.com, yandex.ru және т. б.). және http://ent.testcenter.kzсілтемесі арқылы алдын ала өтініш береді). Ол үшін сілтемемен «Өтініш ҰБТ-2020» веб-қосымшасы жүйесіне тіркелу. Логин мен пароль оқушының электрондық поштасына жіберіледі. Алдын ала өтініш берген жағдайда ҰБТӨП-ке құжаттарын тапсыра отырып, тіркеуден өтуі қажет.

Құжаттар тізбесі:

- өтініш (ҰБТӨП-те беріледі);

- 3 x 4 көлеміндегі екі фотосурет;

- жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесі;

Бұл ретте жасы 16-ға толмаған және жеке басын куәландыратын құжаты жоқ адамдар «Туу туралы» куәлігінің көшірмесін тапсырады.

- өзі білім алатын орта білім беру ұйымынан анықтамасы

Анықтама 2 данада алынады, тексерілгеннен кейін бір данасы мектеп бітірушіге қайтарылады (тестілеуге кіргізу барысында «Туу туралы» куәлікпен бірге көрсету үшін).

- ақы төлегендігі туралы түбіртек.

2) ҰБТӨП-тен тестілеуге рұқсаттамасын алу (өтініш қабылдау базасы жабылғаннан кейін).

Онлайн тіркелу:

1) Кез келген пошта сервистерінде электрондық пошта ашу (mail.kz, mail.ru, gmail.com, yandex.ru және т. б.).

2) http://ent.testcenter.kz сайты арқылы онлайн тіркелу (авторизациялану). Логиндер мен парольдер тіркеу кезінде көрсетілген поштаға жіберіледі.

3) http://ent.testcenter.kz сайтында мектепті көрсете отырып, жеке мәліметтерді толтыру, тексеру үшін түбіртектің суретін жүктеу және жария офертаның келісімін қабылдау.

4) http://ent.testcenter.kz сайтындағы Digital ID батырмасын басу арқылы цифрлық профильді құру (смартфондар үшін Digital ID қосымшасы PlayMarket және AppStore арқылы қол жетімді).Digital ID жүйесіне тіркелгеннен кейін оқушы жеке мәліметтерін өшірмеуі қажет (маусым-шілде айларындағы және тамыздағы ҰБТ-ға өтініш беру барысында қолдану үшін).

Цифрлық профильді құрудағы міндетті талап:

- оқушыда жеке басын куәландыратын куәлігінің немесе паспортының болуы (туу туралы куәлігі бар оқушылар үшін мүмкін емес);

- цифрлық профильді құруға және тестілеуге қатысу үшін оқушының жеке деректерін өңдеуге ата-анасының (немесе қамқоршысының) келісімі болуы (жасы 18-ге толмағандар үшін).

Яғни, цифрлық профильді оқушы ата-анасымен (немесе қамқоршысымен) бірге толтырады (жасы 18-ге толмағандар үшін). Ата-ана (немесе қамқоршысы) келіскен жағдайда өзінің және баласының ЖСН-н көрсете отырып, офертаны қабылдайды.

3) Тестілеу үшін төлемақы жасау.

- http://ent.testcenter.kz сайтында дұрыс құрылған Digital ID цифрлық профилінің статусын, қабылданған өтініштің мәртебесін, тестілеу өткізілетін күні мен орнын білуге болады.

- онлайн тәртіпте ҰБТ деректер базасына тіркелген оқушылар тестілеуге жеке басын куәландыратын куәлігі немесе паспорты арқылы және «Face ID» тексеруімен жіберіледі.

- тестілеу өткізілетін күні мен орны республика бойынша өтініш қабылдау аяқталғаннан кейін, сондай-ақ аудиториялар бойынша бөлу жұмыстары жүргізілгеннен кейін белгілі болады.

Қ.ҚАСЫМОВА,

Ұлттық тестілеу орталығының Есік қаласындағы филиал

 басшысы

«Наша общая задача – воплотить в жизнь концепцию «Слышащего государства», которое оперативно и эффективно реагирует на все конструктивные запросы граждан», – сказал в Послании Президент РК Касым-Жомарт Токаев. Согласно данной концепции и Закону РК «О государственном управлении и самоуправлении» в округах района состоялись отчетные встречи  депутатов шестого созыва районного маслихата с избирателями. Самый крупный населенный пункт – город Есик в районом маслихате представляют три депутата – Гульсара Егинбаева, Гульнар Кураметова и Гульмира Мухтарова. Во время встречи они отчитались перед общественным активом Есика о выполнении депутатских запросов по обращениям избирателей, о результатах  приема граждан, об участии в работе постоянных комиссий раймаслихата по социально-экономическому развитию района. В отчетной встрече также участвовал заместитель акима г.Есика Досжан Сейдахметов.

 На повестке дня были вопросы по благоустройству райцентра и строительству новых социальных объектов. Наибольшей проблемой является переполненность городских школ в связи с быстрым демографическим приростом населения Есика. По депутатским запросам и заявке акима г.Есика ожидается капитальный ремонт и расширение средней школы им. Абылайхана, запланировано строительство дополнительного здания на 1000 мест  средней школы имени В. Терешковой. Предусмотрено выделение земельного участка для строительства еще одной средней школы в районе дачных массивов.

После отчетов и ответов на вопросы зала депутаты провели прием жителей своих избирательных округов. 

 

И.ВИКТОРОВ

Соңғы жаңалықтар

Қаз 02, 2024

️Жастар АЭС мәселесі бойынша…

Шелек медициналық колледж студенттерімен кездесу өтті. Кездесудің басты тақырыбы –…
Қаз 02, 2024

БҮГІН АЭС ҚҰРЫЛЫСЫНА ҚОЛДАУ КӨРСЕТУ…

Кездесу барысында өзекті мәселелер талқыланып, ұстаздар АЭС құрылысына қатысты пікірлері…
Қаз 02, 2024

️ Халықтық штаб Қаражота ауылының…

Нарынқол ауылының мектебінде өткен кездесуде Халықтық штаб өкілдері АЭС салудың…
Қаз 02, 2024

Референдум – это шанс для каждого…

Недавно я говорил с приятелем, который настаивал, что участие в референдумах – это пустая…
Қаз 02, 2024

Халықтық штаб өкілдері Келес…

Халықтық штаб өкілдері Келес ауданында білім саласының қызметкерлерімен және…
Қаз 02, 2024

АЭС салудағы ең маңызды мәселе –…

Аудандық штаб өкілдері АЭС салудың өзектілігін және де бұл мәселеде әрбір азаматтың…
Қаз 02, 2024

Опыт Китая в атомной энергетике:…

В преддверии референдума по строительству атомной электростанции в Казахстане вопрос…
Қаз 02, 2024

Экономический референдум:…

Уже на этой неделе состоится первый экономический референдум. Важно отметить, что данный…
Қаз 02, 2024

Атомная энергетика: Чем опыт Венгрии…

Председатель правления венгерской АЭС "Пакш" Гергей Якли рассказал, что Венгрия довольна…

Күнтiзбе

« Қазан 2024 »
Дс Сс Ср Бс Жм Сб. Жк
  1 2 3 4 5 6
7 8 9 10 11 12 13
14 15 16 17 18 19 20
21 22 23 24 25 26 27
28 29 30 31      

Кез келген материалды
көшіріп басу үшін
mezet.kz - ке гиперсілтеме
қою керек 

Яндекс.Погода

 

https://kurs.kz/ - Курсы валют в обменных пунктах г. Алматы и других городах Казахстана

Жарнама

для детей, достигших 12 лет