АТАУЛЫ КҮНДЕР

Достық құшақтың халықаралық күні

Бұл жаңа мерекенің дәстүрі бойынша танымайтын адамды да достық құшағына алуға болады. Мереке батыс еуропалық студент жастардан бастау алады. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің инженерлік әскер күні Тәуелсіз Қазақстанда инженерлік әскер Қарулы Күштер құрылғаннан бері бар. Инженерлік әскер жасақтарының сарбаздары еліміз аумағында да, шетелде де түрлі оқу-жаттығу жиындарына қатысып келеді.

ЕСТЕ ҚАЛАР ОҚИҒАЛАР

1932 жылы «Казахстанская правда» газетінің алғашқы нөмірі жарық көрді. «Казахстанская правда» газетінің бұрынғы атауы «Известия Киргизского края» болған, оның алғашқы нөмірі 1920 жылы 1 қаңтарда шықты. Ол бейсенбі сайын шығатын апталық газет болды. 1932 жылғы 20 қаңтарда Қазрайком III Пленумының қаулысымен «Советская степь» «Казахстанская правда» болып өзгертілді. 1932 жылғы 21 қаңтардан бастап алғашқы нөмірі шыға бастады.

1992 жылы Гурьев облысы мен Гурьев қаласы (1640 жылы негізі қаланған) Атырау облысы және Атырау қаласы болып өзгертілді. Облыс аумағы 113,5 мың шаршы км. Облыс құрамына бір қала мен жеті аудан кіреді. 1995 жылы Қазақстанда «Іскер әйелдер қауымдастығы» республикалық қоғамдық бірлестігі құрылды. Бірлестік іскер әйелдердің қызмет саласын мен әлеуметтік бағыттылығынан тыс іскер әйелдердің жоғары мәртебесі мен имиджін қалыптастыру, іскер әйелдерді шоғырландыру, сондай-ақ әйелдер мен отбасы құқықтары мен мүдделерін қорғау мақсатында құрылды.

1997 жылы Алматыдағы Магнитогорск көшесі актер, КСРО-ның халық әртісі Ыдырыс Ноғайбаевтың атына өзгертілді.

2009 жылы Республиканың елордасында қаланың 10 жылдық мерейтойына арналған «Астана» энциклопедиясының тұсаукесер рәсімі өтті. Одан қаланың тарихы, экономикасы, тұрғындар құрамы, мәдениеті, бiлiмі, ғылымы, көрікті жерлері, тарихи және мәдени мұрасы, қала құрылысы, сонымен бiрге сирек кездесетiн ғимараттар, сәулеттiк ансамбльдері туралы танысып білуге болады. Энциклопедияда ғылым мен бiлiм, өнер саласындағы белгiлi қайраткерлердің өмiрдеректері бар. Энциклопедия 20000 данамен қазақ және орыс тілінде шығарылған.

2013 жылы ҚР Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Жарлығымен Астана қаласы мен Ақмола облысының шекаралары өзгерді. Осылайша Астана қаласы жерлерінің жалпы алаңы 17,1 гектар бөлігі Ақмола облысының Целиноград ауданының шекарасына және Ақмола облысы Целиноград ауданы жерлерінің жалпы алаңы 17,1 гектар бөлігі Астана қаласының шекарасына қосылды.

2014 жылы Нью-Йоркте БҰҰ жанындағы тұрақты өкілдер Қазақстаннан Қайрат Әбдірахманов пен Тринидад және Тобагодан Родней Чарлз екі мемлекет арасындағы дипломатиялық қатынастарды белгілеу туралы бірлескен құжатқа қол қойды. Тринидад және Тобаго - Кариб теңізінің оңтүстігінде орналасқан арал мемлекет, онда 1,3 миллионнан астам адам тұрады. Негізгі экономикалық секторлары - мұнай, табиғи газ өндіру және өңдеу.

2014 жылы Дүниежүзілік тхэквонодо федерациясының президенті Чунгвон Чо Нұрсұлтан Назарбаевқа құрметті тоғызыншы дан (WTF) мен белдік және кимано тарту етті. Мемлекет басшысы бұл киманоны тхэквондодан жоғары атақ алатын қазақстандық спортшыға сыйлайтынын атап өтті.

2016 жылы Түркі халықтарының бүкіләлемдік конгресі әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университетіне «Түркі елдерінің үздік жоғары оқу орны» атағын берді.

2017 жылы отандасымыз Кирилл Герасименко Қазақстан Республикасы тарихында ITTF World Tour жарыстарының ақтық кезеңіне өтіп, үстел теннисінен әлемдік тур чемпионы атанған тұңғыш спортшы болды. 21 жасқа дейінгі топта Астана қаласы әкімдігінің Мамандандырылған жоғары спорттық шеберлік мектебінің өкілі Кирилл Герасименко ақтық сында 3:2 есебімен француз Аккузу Каннан басым түсті.

2019 жылы Өскеменде Ольга Рыпакова сыйлығына жеңіл атлетикадан халықаралық турнир өтті. Михаил Литвин жеңіске жетіп, Қазақстанның жаңа жоғары жетістігін орнатты. Спортшы 400 метрге жүгіруден бірінші орын алды. Оның уақыты – 46.26 болып, Қазақстанның жаңа рекорды орнатылды.

Дереккөз: www.inform.kz/kz

АТАУЛЫ КҮН

Әзербайжанда бүкілхалықтық аза тұту күні 1990 жылы 00 сағат 20 минутта КСРО-ның басқа өңірлерінен келген совет әскері Әзербайжан КСР Жоғарғы Кеңесі Президиумының келісімінсіз Баку қаласына баса-көктеп кіріп, КСРО және Әзербайжан КСР Конституцияларын, сондай-ақ республиканың егемендігі туралы Конституциялық заңды өрескел бұзды. Қарулы акция салдарынан жүзден астам бейбіт тұрғын, негізінен әзербайжандар қаза тапты. Қайғылы оқиғалардың себептері мен салдарын тексеру жөніндегі республикалық комиссияның деректеріне сәйкес, 131 адам қаза тауып, 744 адам жараланған. Сол күн «Қаралы қаңтар» деген атпен Әзербайжан тарихында қалды.

ЕСТЕ ҚАЛАР ОҚИҒАЛАР

1919 жылы қазіргі Алматыда Жетісу жыршы-ақындарының слеті өтті. Оған халық ақыны Жамбыл Жабаев та қатысты.

1932 жылы Қазақ Өлкелік Комитетінің ІІІ Пленумының Қаулысымен «Советская степь» газеті «Казахстанская правда» болып өзгерді.

1984 жылы Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Төралқасының Жарлығымен «Қазақ КСР-інің халық жазушысы» құрметті атағы бекітілді. Құрметті атақты алғашқылардың бірі болып Ғабит Мүсірепов, Дмитрий Снегин, Тұрсынхан Әбдірахманова иеленді. 1999 жылдан бастап «Қазақстанның халық жазушысы» атағын беру тоқтатылды.

1994 жылы «Байқоңыр» ғарыш айлағынан «Галс» телехабар таратудың алғашқы ғарыштық қондырғысы ұшырылды.

1994 жылы Қазақстан Республикасы Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Жарлығымен Қазақстанның мамандандырылған коммерциялық жинақ банкі Халық банкі болып қайта құрылды.

1996 жылы Қазақстанның екі палаталы Парламенті – заңнамалық қызметтерді атқаратын Қазақстан Республикасының жоғары өкілетті органы өз жұмысын бастады

2009 жылы «Қазпошта» АҚ Екінші Ұлттық халық санағына арналған пошта конвертін айналымға шығарды. «Kazpost» таңбалы конвертте Екінші ұлттық халық санағының белгісі мен «Елтаңба» стандартты пошта маркасы басылған. Көлемі 220 х 110 мм-лік конверт - 1 миллион дана.

2010 жылы Ақордада ядролық қаруды таратпау жөнінде ҚР Президенті жанынан құрылған Комиссияның алғашқы отырысы өтті. Мәжіліс барысында ядролық қаруды таратпау, Қазақстанның осы саладағы халықаралық серіктестіктері мен Вашингтонда өтетін саммитке қатысатын Қазақстан делегациясының дайындығы талқыланды.

2010 жылы Қорғаныс министрінің орынбасары генерал-лейтенант Болат Сембиновтың басшылығымен қазақстандық делегацияның Брюссельге сапары барысында «НАТО+Қазақстан» форматында отырыс өтті, онда НАТО-мен Қазақстан әріптестігінің жеке іс-қимыл жоспарының (ӘЖІЖ) екінші циклі мақұлданып, қабылданды.

2012 жылы Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев жаңадан сайланған, үш партия өкілдері енген V шақырылымдағы ҚР Парламентінің бірінші сессиясын ашты. 2012 жылдың 15 қаңтарында болған кезектен тыс сайлауда үш саяси партия: «Нұр Отан» ХДП, «Ақ жол» партиясы мен Қазақстанның ұлттық коммунистік партиясы жеткілікті дауыс жинап, Парламент Мәжілісіне өтті.

2015 жылы соғыс ардагерлері мен тыл еңбеккерлерінің ерлігі, қаһармандығы мен қайсарлығы үшін Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев «1941 – 1945 жж. Ұлы Отан соғысындағы Жеңіске 70 жыл» бірыңғай мерекелік медалі туралы» Жарлыққа қол қойды. 2016 жылы Алматыда Мұрат Мұтырғановтың цирк студиясы ашылды. ҚР Тұңғыш Президент Қорының арқасында аз қамтылған отбасылардың балалары цирк студиясында тегін білім алады.

2018 жылы Қазақстан Республикасы мен Франция Республикасы Абай мен Жюль Верннің құрметіне «Абай-Верн» стипендия бағдарламасын бекітті. Бұл бағдарламаны Франция үкіметі «Халықаралық бағдарламалар орталығы» АҚ-мен бірлесіп қаржыландыруда. Бағдарлама жыл сайын 100 стипендия тағайындайды.

2018 жылы әлемдегі ірі кітапханалардың бірі – Нью-Йорк кітапханасында Қазақ әдебиеті мен мәдениеті орталығының салтанатты ашылуы өтті.

2019 жылы Мәскеудегі Третьяков галереясында «Қазақ хандығы. Алмас қылыш» фильмінің арнайы көрсетілімі болды. Тарихи жобаның авторы - ҚР Президенті Н. Назарбаев. Фильм ҚР Мәдениет және спорт министрлігінің тапсырысы бойынша Ш.Айманов атындағы «Қазақфильм» АҚ «Centaurus Rustem Abdrashev production» ЖШС-ның қатысуымен түсірілген. Фильм сценарийін жазушы Смағұл Елубай Ілияс Есенберлиннің «Алмас қылыш» романының желісі бойынша дайындаған. «Алмас қылышты» түсіруге екі жыл уақыт кеткен.

2019 жылы Қазақстан алғаш рет Германияда өткен ауқымды халықаралық ауылшаруашылық көрмесіне қатысты. Оған әлемнің 65 елінен 1700 компания қатысты. Еліміз отандық 10 ауылшаруашылығы тауарларын өндірушілердің өнімін таныстырды. Олар жақсы дайындықпен барып, Берлинде өнімнің түр-түрін көрсетті. Жент,құрт және халуадан бастап танымал қазақстандық шоколадқа дейін. Тәттіден бөлек түйе сүті мен балық әкелінді. Бірақ көпшілік бие сүтінен жасалған шоколадқа таңданды. Қант пен трансмай қосылмаған өнімді шетелдіктер бірегей деп танып, рахаттана дәмін татты.

Дереккөз: https://www.inform.kz/

Бүгін - Балалар өнертабысы немесе Өнертапқыш балалар күні

Бұл күн АҚШ-тың әйгілі өнертапқышы, мемлекет қайраткері, ғалым, журналист Бенджамин Франклиннің туған күніне орай таңдалған. Ол өзінің ең алғашқы өнертабысы - жүзуге арналған қол жарғақты 12 жасында ойлап тапқан екен.

1960 жылы қазақ тіліндегі республикалық «Білім және еңбек» ғылыми танымдық журналының алғашқы саны жарыққа шықты. Алғашқы редакторы – Камал Смайылов. 1989 жылдан «Зерде» деген атауымен шығып келеді. Журнал өз оқырмандарын, оның ішінде жастар мен жасөспірімдерді отандық және әлемдік ғылым мен білім саласындағы жаңалықтармен таныстырып келді. Қазақ басылымдарының ішінен алғаш рет әл-Фараби туралы мақала осы журналда жарияланды. Абылай хан мен Әбілхайыр ханның суреттері де тұңғыш рет осы журналда жарық көрді.

1992 жылы Жоғарғы Кеңес «Қазақстан Республикасының Прокуратурасы туралы» Заң қабылдады.

2006 жылы Қазақстан Республикасы Парламентінің 10 жылдық мерейтойына арналған пошта маркаларын «Қазпошта» АҚ айналымға шығарды. Пошта маркасында Парламенттің 10 жылдық мерейтойының ресми символикасы Қазақстанның туын бейнелейтін көгілдір түсте бейнеленген. Маркалардың номиналы - 50 теңге, тиражы - 50 мың дана. Суретшісі - Данияр Мұхамеджанов.

2010 жылы Астанада Мәскеу және бүкіл Ресей Патриархы Кирилл жаңадан салынған Успен кафедралдық соборын дәріптеу рәсімін өткізді. Успен кафедралдық соборы Астанада Қасиетті Успения құдай-ананың құрметіне салынды. Бұл соңғы онжылдықтағы Орталық Азияда тұрғызылған алғашқы кафедралдық храм. Храмға бір мезгілде төрт мың адамға дейін сыяды.

2011 жылы Жуалы ауданындағы халық жазушысы, аңызға айналған қолбасшы-батыр Бауыржан Момышұлының мұражайына батырдың жеке заттары тапсырылды.

2012 жылы ҚР Ұлттық банкі Қазақстандағы VII қысқы Азия ойындарына арналған 2000 теңге номиналындағы банкноттарды айналымға енгізді.

2012 жылы Жамбылдық суретші Айдархан Сихаев Тараздағы ең биік мүсінді қашап жасады. Қозы Көрпеш пен Баян Сұлудың өшпес махаббатына арналған ескерткіштің биіктігі бес метрді құрайды, мүсін қола жалатылған бетоннан жасалды.

2014 жылы ҚР Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Тәуелсіздік сарайында халыққа жыл сайынғы Жолдауын жариялап, онда «Қазақстан-2050» Стратегиясын жүзеге асыру мәселелері айтылды.

2015 жылы әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті Әлем университеттері консорциумының (WUC) толыққанды мүшесіне айналды. Әлем университеттері консорциумы ғаламның жетекші ЖОО-лары мен ғылым мен білім беру саласындағы халықаралық ұйымдарды біріктіреді. Айта кетерлігі, әр мемлекеттен тек бір ғана университет WUC мүшесі бола алады.

2017 жылы Bloomberg агенттігінің сарапшылары әлемдегі инновациялық экономикасы дамыған елдердің рейтингін жасады. Онда Қазақстан 45,56 тармақтық көрсеткішпен 48 орын алды. Айта кетерлігі, Қазақстан бұл рейтинг тізіміне енген Орталық Азиядағы жалғыз мемлекет болды.

2018 жылы Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың АҚШ-қа жасаған ресми сапарының аясында ғарыш саласында Жерді қашықтықтан зондтау бойынша ғарыш технологияларын қолдану және кеңістіктегі мәліметтер инфрақұрылымын дамыту саласында өзара тиімді ынтымақтастыққа бағытталған бірқатар құжаттарға қол қойылды.

2019 жылы Түркістан облысының тарихи және қасиетті орындары туралы альбом-кітаптар жарыққа шықты. Авторлық ұжым Түркістан облысының тарихи-киелі орындары туралы ақпаратты жинақтап, қорытындылауды мақсат еткен. «Оңтүстіктің қасиетті орындары: аңыз-әпсаналар» кітабы оқырмандарға белгілі тарихи фактілер мен оқиғаларды кеңінен түсіндіретін ақпарат алуға мүмкіндік береді. Ұсынылған кітаптар жақсы суреттелген, кең ауқымды оқырмандар қауымына арналған және үш тілде - қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде шығарылған.

Дереккөз: https://www.inform.kz/kz

Уайым, беймазалық – қайғы-қасіретті «шақырушы» сигнал.

Егер шынымен үрей мен қорқыныш туғызатын жайт орын алып, соған бола уайымдасаңыз, ол – бөлек әңгіме. Ал егер жоқтан өзгеге уайымға салынып, қорқыныштың құрсауында жүретін болсаңыз, онда бұл ­– өте қауіпті.

Мұндай уайым өзіңізді жегідей жеп, дұрыс өмір сүруіңізге, жұмыс істеп, демалуыңызға тек кері әсерін тигізеді. Сондықтан уайымға көп салынбауға, жабырқап емес, жарқырап жүруге тырысыңыз.

Төмендегі тест сіздегі уайымның деңгейін анықтайды.

«Иә» немесе «жоқ» деп жауап беріңіз.

1. Еш шаршамай, ұзақ жұмыс істей аламын.
2. Орын алған қиындықтарға қарамастан, сөзімде тұрып, уәдемді орындаймын.
3. Аяқ-қолым үнемі жылы жүреді.
4. Бас ауруы өте сирек мазалайды.
5. Мен өз күшіме сенемін.
6. Күтудің еш қиындығы жоқ.
7. Кейде қолымнан түк келмейтіндей көрінеді.
8. Көп жағдайда өзімді өте бақытты сезінемін.
9. Бір нәрсеге ұзақ көңіл бөлу маған оңай емес.
10. Кішкентай кезімде маған берілген тапсырмаларды тиянақты орындайтынмын.
11. Айына, көп болса, бір рет асқазанымдағы ауырлықты сезінемін.
12. Мен жиі уайымға салынамын.
13. Мен өзгелер сияқты өте күйгелек емеспін.
14. Мен тым ұялшақ емеспін.
15. Мен үшін өмір арпалысқа толы.
16. Кейде өзім де түсінбейтін тақырыпта сөз қозғайтын кездер болады.
17. Мен өзгелер сияқты жиі қызармаймын.
18. Болмашы затқа өкпелейтін кездерім жиі болады.
19. Мен жүрегімнің алқына соққан дүрсілін көп байқамаймын.
20. Танитын адамдарымның барлығы бірдей көңілімнен шыға бермейді.
21. Егер әлдене мені уайымға салса, ұйықтай алмаймын.
22. Әдетте тым салқынқандымын және менің ашуыма тию оңай емес.
23. Түнде жиі шошып оянамын.
24. Мен бәрін жүрегіме жақын қабылдаймын.
25. Уайымдасам, терлеп-тепшіп кетемін.
26. Ұйқым тыныш емес, жиі оянамын.
27. Ойын ойнағанда жеңілу емес, тек жеңу қажет деп ойлаймын.
28. Мен өзгелерге қарағанда тым сезімталмын.
29. Кейде ерсі, дөрекі қалжың мені шын күлдіреді.
30. Менің де өзгелер сияқты өміріме риза болғым келеді.
31. Асқазаным қатты ауырады.
32. Мен материалдық жағдайым мен жұмысыма үнемі алаңдап жүремін.
33. Маған еш зиянын тигізбейтін болса да, мен кейбір адамдарды жаныма жолатпауға тырысамын.
34. Кейде алдымда қолымнан келмейтін іс күтіп тұрғандай көрінеді.
35. Мені абдыратып, алаңдатып қою оңай.
36. Кейде тау қопарар күш пайда болып, тіпті ұйықтай алмайтын кездерім болады.
37. Кейде дау-жанжал мен қиындықтан алыс жүрген абзал.
38. Жүрегімді айнытатын жайттар болып тұрады.
39. Мен кездесу мен жұмысқа ешқашан кешікпеймін.
40. Өзімді ешкімге керексіз сезінетін кездер болып тұрады.
41. Кейде ішімдегіні ақтарып, айғайлап алғым келеді.
42. Біреуді немесе бір нәрсені уайымдап жүретін кезім көп.
43. Болуы ықтимал қиындықтар үшін уайымдаймын.
44. Ел алдында екі бетім қызарып кетеді деген қорқыныш жиі мазалайды.
45. Жабырқау жүретін кездерім де анда-санда болып тұрады.
46. Мен күйгелек, әрі тез оталып кететін адаммын.
47. Әлденені жасарда қолымның дірілдеп тұратынын жиі байқаймын.
48. Менің қарным үнемі ашып тұрады.
49. Менде өзіме деген сенімсіздік басым.
50. Мен тіпті салқын күндерде де оңай терлеп кетемін.
51. Ешкімге айтуға болмайтын заттар жайында жиі армандаймын.
52. Анда-санда құрсағым /іш/живот/ ауырады.
53. Қандай да бір тапсырма немесе жұмысты қолға алу, бастау маған қиынға соғады.
54. Кей кездері бір орында отыра алмаймын деген уайым қатты мазалайды.
55. Маған келген хаттарды оқи салып, бірден жауап беремін.
56. Тез ренжіп қаламын.
57. Ешқашан бетім қызармайды.
58. Таныстарым мен достарыма қарағанда менің уайымым мен қорқынышым әлдеқайда аз.
59. Бүгін істеуге болатын істі ертеңгі күнге қалдыратын кездерім болып тұрады.
60. Мен әдетте жұмысымды пышақтың жүзінде отырғандай күймен жасаймын.

Инструкция

• Егер 6, 7, 9, 11, 12, 13, 15, 18, 21, 23, 24, 25, 26, 28, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 40, 42, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 53, 54, 56, 60 сұрақтарға «иә» деп жауап берсеңіз, ал 1, 3, 4, 5, 8, 14, 17, 19, 22, 39, 43, 52, 57, 58 сұрақтарға «жоқ» деп жауап берсеңіз, онда әр жауапқа 1 ұпайдан жинайсыз.
• Егер 2, 10, 55 сұрақтарға «иә», ал 16, 20, 27, 29, 41, 51, 59 сұрақтарға «жоқ» деп жауап берсеңіз, ол жауаптарыңыз өтірік. Осындай өтірік жауап саны 5-тен асса, тест қорытындысы да шынайы болмайды.
• Ұпай санын есептеп, төмендегі қорытындыға көз жүгіртіңіз.

Тест қорытындысы

40-50 ұпай. Сіз ­– өте уайымшыл адамсыз. Өзіңізді жегідей жемеңіз. Уайым – қайғы-қасіретті «шақырушы» сигнал екенін есте ұстаңыз.

25-40 ұпай. Уайымыңыздың деңгейі – тым жоғары. Шамадан тыс уайымға салыну – өзіңізді құрдымға тастаумен тең. Өйткені уайым көңіл күйіңізді ғана емес, бүкіл өміріңізді өзгертеді. Әрине, жақсы жаққа еместігі түсінікті. 

15-25 ұпай. Уайымыңыздың деңгейі – ортадан жоғары. Уайымдаумен ешқандай мәселе шешіле салмайды. Уайым ауруға шалдықтырады.

5-15 ұпай.  Уайымыңыздың деңгейі ­– орташа. Бұл да – қауіпті диагноз. Өмірдің әр сәтіне қуана білуді үйреніңіз. 

0-5 ұпай. Сіз айтарлықтай уайымшыл адам емессіз.