Өзі кетсе де, көргенін жіпке тізгендей етіп, қолынан келген өнері қағазға жазып кеткен кәсіби қаламгерлердің қатарына жатқызамын Мұрат Нақатаевты. Марқұм Мұрат Тойғанбайұлын.
Журналист, мемлекет қызметкері М.Нақатаев Іле ауданынан қызмет орным, лауазымым ауысып Еңбекшіқазаққа келгенімде Мүкең радио хабарлар ұйымдастырушы (радиоорганизатор) болып жедел хабарлар таратушы «радиорубканың» басшысы еді. Бүгінгі ұрпақ білмесе де, ескінің көзі менің замандастарым жақсы біледі – әрбір ауданда әрбір ауыл, елді мекендерге тартылған желілер арқылы жергілікті хабарлар таратылатын еді. Әрбір үйдің төрінде немесе ас ішетін бөлмесінде шағын ғана радиотаратқыш аспап ілулі тұратын да, тәуліктің әр мезгілінде аудан тынысын таратып, қалған уақытта облыс, республика жаңалықтарын трансляциялап тұратын еді. Міне, осы керемет медиақұрылымның құлағын бұрап, «Есік қаласынан сөйлеп тұрмыз» деген биязы ғана қоңыр дауыспен көп жылдар бойы радиохабарлар таратқан Мүкең, Мұрат Нақатаевтың өткен бел-белестері де көп болды.
Қазақтың Левитаны атанған қазақ радиосының ардагері Әнуарбек Байжанбаевпен бірге орталық радиода қызмет атқарған күндерін өзіне тән қуақылық әзілмен айтып отырушы еді-ау Мұрат. Бірде Алматының автобустарының қырсығынан тікелей эфирге кешігіңкіреп келіп, «Алматыдан сөйлеп тұрмыз» деудің орнына «Сөйлеп тұрған Байжанбаев!» – деп тікелей эфирден айта салған Байжанбаев: «Е-е, не қылар дейсің? Алматыға тіл бітіріп, жаңалықтар беріп жатқан жан осы Байжанбаев емес пе?» деп Әнекең бізге жас дикторларға ірілігін, беделін көрсетіп қоюшы еді деп естелігін айтып отыратын еді, Мұрат. Мүкеңнің өзі де беделден құралақан емес еді. Демократияның шексіз «шеруі» басталған одақтан тәуелсіздікке өтер өтпелі кезеңде республикалық жоғарғы кеңес құрамына үміткерлер саны оннан асып, сол кандидаттардың бірі өзін қолдауды өтінген болатын. Қолдадық. Сайлауалды жиналыстарына қатысып, бағдарламасын газетке жариялап дегендей. Бірақ ол үміткеріміз, газет редакциясының атынан біздің келісімізсіз мыңдаған тиражбен баспаханаға бастырып, шала сауатты листовка таратып жібергенін көзі қарақты сайлаушы оқырмандар хабарлады маған. «Сайлауға аз-ақ уақыт қалды, не істеу керек?» – деп дағдарып тұрғанда радио хабарлар таратуды ұйымдастырушы Мұрат Нақатаев түсті ойыма. «Мүке осылай да осылай... газет шығып кетті, сайлау болса екі-үш күннен кейін. Мына заңсыз, сауатсыз листовка-парақтардың күшін жою сіз бен біздің ғана қолымызда» деген өтінішімді жерге тастамай, түн ішінде радиорубкасына келіп, листовка-парақшаларға терістеме (опровержение) мәтінді бірнеше рет қайталап елді құлақтандырып берді. Бұл жайттың есімнен кетпейтіні – Мүкең радиохабарлар кестесін бұза тұрып, газет редакциясын заңсыз әрекеттен құтқарып қалуы еді.
Кеңес заманында – 1970 жылы Есік қорым-қорғандарында табылған, кейіннен Алтын адам деп әлемге аян болған, сақ дәуіріндегі ханзаданың алтын киімге оранған сүйегі табылған еді.
Кеңестік заманда ашылған бұл тарихи археологиялық жәдігер-жаңалыққа одақтық орталық қатардағы оқиға деп қарап, соншама мән бере қоймаған болатын. Еліміз егемендік алып, экономикамыз әлеуметтік-мәдени салаларға, ғылымға терең де жан-жақты қарап, дамыту ісі қолға тигенде сол Есік қорымынан тауып, ханзада сүйегін, киімін реконструкция үлгісімен Алматыдағы археология музейіне қойғаннан кейін де біршама уақыт өткен еді. Міне, сол өткен ғасырдың тоқсаныншы жылдары газет редакциясында Есікте табылған «Алтын адамды неге Есік тұрғындары, аудан азаматтары көрмейді?» – деп сол жердегі бастаманы қолдап қана қоймай, сол ханзада мүсінін Есік қаласына келтіруге, оны жарнамалап, ғалымдардың, орта, жоғары білім орындарындағы шәкірттердің назарына салушылардың бірі – ауданымыздың тумасы марқұм Нақатаев та бар еді. Осы еңбегі үшін де редакцияның марапатталған үш қызметкерінің қатарында Мұрат Қазақстан республикасы Жүрналистер Одағының лауреаты төсбелгісін кеудесіне тақты.
Өмірінің ең бір толысқан шағында Мұрат Нақатаевты жаңадан құрылып жатқан жас тәуелсіз мемлекетіміздің құрамындағы үлкен ауданымыздың басқару органына шақырып, зейнет жасына келгенге дейін әкімдіктің сауатты да білікті маманы бола білді. Алматыдағы, өзі туып-өскен Еңбекшіқазақ ауданындағы ақпарат құралдарында жинақтаған тәжірибесінің арқасында билік органында қызмет атқара жүріп, бір сәтке де қаламын тастамай тарихи таным мақалаларын, белгілі тұлғалар туралы өмірнамалық материалдарын жариялаудан тынбады ғой Мүкең әріптесіміз. «Басшының қолы тимейді. Игорь мына орысша жазған материалдарымды өңдеп, баспаға ұсын», – деп Туранинге жүгініп, ұжымдағы жаңалықты біліп тұруға «балдызым» деп әзілдей беретін әдепті өтінішін Индира арқылы жеткізетін Мүкең төсек тартып жатқанда да шығармашылықтан қол үзбеді.
Жатқан жерің жайлы болсын, рухың пейіште шалқысын дейміз жерлес, туыс, әріптес досымыз Мұрат Тойғанбайұлы марқұмға.
Хайролла АХМЕТЖАНОВ, «Еңбекшіқазақ» газетінің бас редакторы.
