Жұма, 26 Ақпан 2021 12:51

Елдігіміздің белгісі үстем болсын!

Елдігіміздің белгісі  үстем болсын! Сурет интернеттен алынды

Мемлекетттік тілдің ел тәуелсіздігін айғақтайтын басты нышандардың бірі екені – талассыз шындық. Ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев «Тәуелсіздік бәрінен қымбат» атты мақаласында мемлекеттік тілді білу барша қазақстандықтардың парызы екенін, оны  дамыту үшін  ел билігі барлық жағдайды жасау керектігін атап өткен еді. Бүгінде ауданымызда  мемлекеттік тілдің қолдану аясы қай деңгейде? Өзге этностардың мемлекеттік тілді үйренуге деген ынтасы қандай?  Осы  сауалдарға жауап іздеп көрген едік.

Ғасыр бұрын Алаш арыстарының тәуелсіздік үшін күресі ең әуелі  рухани дүниеміздің өзегі – тілдің бостандығынан басталған еді. Cонау 1905 жылдың қарашасында Мәскеуде өткен Ресейдің қайраткерлері съезінде 5 миллионға жуық қазақ халқының атынан Әлихан Бөкейхан сөз сөйлеп, өз халқының ана тіліне бостандық берілуін, іс қағаздарының қазақ тілінде жүргізілуін айтуы жайдан-жай емес еді. Тоталитарлық жүйе кезінде  қазақ тілінің қанаты қайырылып, тәуелсіздік тұсында қайта тұғырына қона бастады. Егемендіктің елең-алаң шағында еліміздің шынайы ұлтжанды азаматтары ең бірінші тіліміз үшін күресіп, 1989 жылғы Қазақ КСР Жоғары Кеңесінде оның мемлекеттік мәртебесіне қол жеткізді. Бұл мәртебе 1995 жылғы Ата Заңда конституциялық шешімін тапты. Міне, содан бері мемлекеттік тілдің мәртебесін көтеру мен қолдану аясын кеңейту ісі өз жалғасын тауып келеді.

Бүгінде өңіріміз көп этнос өкілдері ірге тепкен, ел көлеміндегі ірі аудандардың бірі. Сондықтан да ауданымызда тұтастықтың тұғыры саналатын мемлекеттік тілдің мәселесі  күн тәртібінен  түскен емес. Аудандық мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің мәліметінше, «Қазақстан республикасының тіл саясатын іске асырудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы» аясында мемлекеттік тілдің мәртебесін арттыруға арналған түрлі жобалар қолға алыныпты. Бұл ретте аудандық мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің бас маманы Балауса Шарғынова: «Мемлекеттік тіл нормаларының сақталуын бағамдау үшін аудан орталығы мен ауылдық округтердегі мемлекеттік мекемелер және сауда нысандарына арнайы рейд жүргізілді. Соның нәтижесінде Есік қаласындағы 38 нысанның мемлекеттік тілдің нормасын сақтамағаны анықталып, түзетілді. Бізде тілдік сауаттылықты түсіндіру жұмысынан бөлек, жеке кәсіп иелеріне мәтіннің сауатты жазылуы бойынша арнайы парақшалар таратылды. Сонымен қоса оларға жарнама мәтінін қатесіз  жазу үшін үнемі кеңес беріп отырдық. Жарнаманы мемлекеттік тілде сауатты жазған кей кәсіпкерлер арнайы алғыс хаттармен марапатталды. Қысқасы, біз мемлекеттік тілге арналған кешенді бағдарлама шеңберінде жұмыс істеп жатырмыз», – дейді.

Қазақ тілінің мемлекеттік тіл ретінде қызмет етуінің алғышарттарының бірі – оның қоғамдық өмірдің әр саласында қызмет етуі және соған орай іс қағаздарының қазақша жүргізілуі. Іс қағаздарының ресми құжаттардың тілі бір жүйеге түспей, стильдік жағынан қалыптаспай, мемлекеттік ресми құжаттардың барлығы алдымен қазақ тілінде жазылмай, барлық құрылымдағы іс қағаздары қазақ тілінде жүргізілмей, қазақ тілінің қолданыс аясы, қызмет қарымы өрісін кеңейте алмайды. Қазір ауданымызда мемлекеттік тілдің қолданыс аясын кеңейтуді жебеу мақсатында мемлекеттік мекемелерде іс қағаздарын қазақ тілінде жүргізуге басымдылық берілуде. Аудандық мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің ақпаратынша, өткен  жылдың 4  тоқсанында  өңіріміздің мемлекеттік  тілдегі құжат айналымы 95,01 пайызға жеткен. Дегенмен, бұл көрсеткіш аудан әкім аппаратындағы бөлімдер мен округтердің кіріс-шығыс құжаттары барылығ дерлік мемлекеттік тілде жүргізліп жатыр дегенді аңғартпаса керек. Айталық, 2020 жылдың төртінші тоқсанында Ават, Ақши, Бөлек, Бәйдібек би, Түрген  ауылдық округтер мен ауыл шаруашылық және ТҮКШ бөлімдерінің мемлекеттік тілдегі құжат айналымы төмен пайызды көрсеткен. Мұның ішнде кейбір қазақы ауылдарда да мемлекеттік тілдің ресми іс қағазарда қолданылуы көңіл көншітпейді. Мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің мәліметінше, ресми  құжаттарда мемлекеттік тілді қолдану көрсеткіші төмен мекемелерге арнайы хат жіберіліп, кемшілікті түзету жұмыстары жүргізіледі екен. Бүгінгі күні қазақ тілін білетін азаматқа іс қағаздарын жүргізуде кедергі болатын қандай да бір күрделі қиындықтар жоқ. Дегенмен, заңның солқылдақтығы мен өзіміздің немқұрайдығымыздан туындайтын қиындықтарды жоққа шығара алмаймыз. Сарапшылар ең алдымен мемлекеттік қызметшілер жаппай мемлекеттік тілді меңгеруі тиіс, сонымен қоса, іс қағаздарын мемлекеттік тілде жүргізу жөнінде қажеттілік тудыратын заң қабылдануы керектігін жиі  айтады.

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев «Сындарлы қоғамдық диалог – Қазақстанның тұрақтылығы мен өркендеуінің негізі» атты жолдауында: «Қазақ тілінің мемлекеттік тіл ретіндегі рөлі күшейіп, ұлтаралық қатынас тіліне айналатын кезеңі келеді деп есептеймін» дей келе, мемлекеттік тіл мұндай дәрежеге жету үшін бәріміз даңғаза жасамай, жұмыла жұмыс жүргізу керегін атап өткен болатын. Бұл межелі міндет қазірдің өзінде қазақ тілін жатық білетін, күнделікті тұрмыста қолданып, мемлекеттік тілдің дамуына өзіндік үлес қосып жүрген өзге этонс өкілдері  арасында қызу қолдау тауып, қарқынды жүзеге асуда. Бүгінде аудан аумағында өзге этнос  өкілдері  арасында мемлекеттік тілді насихаттайтын «Мен қазақша сөйлеймін», «Мемлекеттік тіл – тәуелсіздіктің символы», «Тас жүректі тіліммен тілгіледім», «Тілге құрмет – елге құрмет» атты іс-шаралар мен әлеуметтік желілерде түрлі челлендждер ұйымдастырылып келеді. Аталған жобаларда өзге этнос өкілдері айтулы ақындарымыздың өлеңдерін жалындата оқып, қазақ әндерін асқақтата шырқап жүр. Демек, қазір  елімізде ұлттық бірегейліктің іргесі бекемделіп келеді деген сөз. Олардың арасында қазақ тілі мен руханятын өмірінің ажырамас бөлігіне балайтындар да бар. Солардың бірі Ават ауылдық округі мәдениет үйінің директоры Долкунжан Розахунов: «Мен өзге этностың өкілі ретінде мемлекеттік тілді білу –

әрбір қазақстандықтың  парызы деп санаймын. Өйткені біз осы елдің топырағында өніп-өсіп отырмыз. Бізді көптеген құндылықтар біріктіруі керек. Соның бірі – мемлекеттік тіл. Мен қазақ тілінде әуелетіп ән шырқап, қасиетті  қара домбырамен күй тартамын. Қалай десек те,  қазақ тілін білген адам оның рухани байлығынан мақұрым қалуы мүмкін емес. Бүгінде жастарға қазақ тілі мен өнерін насихаттап келемін», – дейді. «Өзіңді өзің жаттай  сыйла, жат жанынан түңілсін» демекші, мемлекеттік тілдің  тұғырын биіктету өз қолымызда екенін ұмытпайық.

 

Ерзат АСЫЛ

Оқылды 1436 рет

Соңғы жаңалықтар

Нау 18, 2024

Құрылтай

Кешегі Атырау қаласында өткен Ұлттық құрылтайда Президент Қасым-Жомат Тоқаев күн…
Нау 14, 2024

Түйінді түйіткілдер оң шешімін…

Жуырда аудандық мәслихаттың тұрақты комиссияларының бірлескен отырысы өтті. Отырыстың күн…
Нау 07, 2024

Аудан әкімінің міндетін атқарушы …

Ардақты ақ жаулықты аналар, аяулы арулар! Сіздерді 8 наурыз – Халықаралық әйелдер күні…
Ақп 22, 2024

Отбасы – тәрбие бастауы

Жақында Азат орталау мектебінде Рахат округінің аналар кеңесінің төрайымы Райхан…
Ақп 22, 2024

Ерлік – елге мұра, ұрпаққа ұран

Кеңес әскерінің Ауған жерінен шығарылғанына 35 жыл толуына орай Есік қаласында ауқымды…
Ақп 21, 2024

Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданы…

Мен Тустукбаев Бағлан Ахихатұлы, 1989 жылы 7 сәуірде Алматы облысы, Еңбекшіқазақ ауданы,…
Ақп 21, 2024

Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданы…

Мен, Әділхан Азамат Әділханұлы, 1993 жылы 11 қаңтарда Алматы қаласында дүниеге келдім.…
Ақп 21, 2024

Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданы …

Мен Тойғанбеков Бақберген Бауыржанұлы 1988 жылы 21 сәуірде Еңбекшіқазақ ауданы Көктөбе…

Күнтiзбе

« Наурыз 2024 »
Дс Сс Ср Бс Жм Сб. Жк
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31

Кез келген материалды
көшіріп басу үшін
mezet.kz - ке гиперсілтеме
қою керек 

Яндекс.Погода

 

https://kurs.kz/ - Курсы валют в обменных пунктах г. Алматы и других городах Казахстана

Жарнама

для детей, достигших 12 лет