Темір тапшылық анемиясы - ең көп тараған және әлеуметтік маңызды аурулардың бірі болып табылады. Кез келген ауруды емдеуден гөрі алдын-алу оңай. Адам көбінесе өзінде темір тапшылықты ауру дамығанын ұзақ мерзімге дейін байқамайды. Теміртапшылық анемия нашар тамақтану мен нашар денсаулықтың индикаторы. Бұл анемия ағзаның темірді аз сіңіруінен болатын түрі.
Анемияның белгілері: шаршағыштық, бас айналуы, шаштың түсуі, терінің бозаруы және тырнақтың сынғыштығы, кейде тіл ұшының шаншуы және ашу сезімі.
Адамда бұл элементсіз шаш пен тырнақтың дұрыс өсуі мүмкін емес.
Қазіргі таңда тұрғындар арасында темір жетіспеушілік анемиясының алдын-алу жолдарының бірі витаминді-минералды кешенді қоспалармен байытылған (фортификацияланған) жоғарғы және бірінші сұрыптағы бидай ұнын пайдалану болып табылады, себебі ұн тұрғындардың барлық әлеументтік тобы жаппай тұтынатын тағам екені белгілі.
Фортификация дегеніміз- бұл ұн тарту кезінде аз мөлшерде дәрумендер мен минералды қосу процесі. Бұл өнімнің сапасы мен қоректілік құндылығын арттыруға мүмкіндік береді. Көпшілік тұтынатын өнімдерді темір мен фолий қышқылымен байыту болып табылады.
Темір тапшылығы адамның орталық жүйке жүйесіне әсер етеді, эмоциялық тонусы пен көңіл күй түседі, жылауықтық, ашуланшықтық, қыңырлық туындайды. Қоршаған ортаға, өмірге деген қызығушылық жоғалады. Анемияның алдын-алу үшін дұрыс тамақтанудың принциптерін сақтау қажет. Адамның күнделікті рационында кем дегенде 20 мг темір, ал жүкті әйелдер үшін бұл көрсеткіш 30 мг болуы керек. Әйелдер ай сайын еркектерге қарағанда темірді 2 есе көп жоғалтады және олар ағзадағы бұл элементті толтыруды ұмытпағаны абзал.
Анемиямен ауыратын науқастардың мәзіріне алма, сәбіз және анарды көбірек енгізу ұсынылады. Жаңа піскен көкөністерді тек ет тағамдарымен бірге тұтыну қажет. Сондай-ақ темірге бай тағамды жегеннен кейін бір стакан апельсин шырынын ішу пайдалы және сіңірілген темірдің мөлшері екі еселенуі мүмкін. Балдың құрамында жеткілікті мөлшерде болатын темір фруктозаның сіңуін жақсартады. Балдың қара сорттарын қолданған дұрыс, себебі олар пайдалы микроэлементтерге бай.
Темір тапшылықты анемия қан сарысуында, сүйек кемігінде темір мөлшерінің төмендеуімен сипатталатын ауру. Бұл эритроцидтердің (қызыл қан жасушалары) бөлігі болып табылатын және біздің органдар мен тіндерге оттегінің жеткізілуіне жауап береді. Қандағы гемоглобин деңгейі біздің денсаулығымыздың маңызды көрсеткіштерінің бірі. Гемоглобиннің төмендігімен ауыратын адамдарда әлсіздік, шаршау, бас айналуы мүмкін, сонымен қатар бозғылт және құрғақ тері болады, яғни дене жеткілікті оттегімен қамтамасыз етілмейді. Гемоглобин деңгейін қан анализі арқылы анықтауға болады. Әйелдер үшін норма- 120 г/л, ерлер үшін – 130 г/л және одан жоғары, өмірдің бірінші жылындағы балалар мен жүкті әйелдер үшін -110 г/л.
Темір тапшылығы анемиясының белгілері туындаған кезде уақытында дәрігерге жүгініп, білікті көмек алу қажет.
Дәрі-дәрмек, дәрумендер тек дәрігердің бақылауымен тағайындалады.
Еңбекшіқазақ аудандық
СЭББ басшысының орынбасары Д. Бақберген
