Алғаш боп мінберге облыстық Дін істері басқармасының бас маманы Бауыржан Ниет көтерілді.
– Алматы облысы бойынша 559 діни бірлестіктер мен филиалдар жұмыс істейді. Жыл басынан 20 ақпараттық топ құрылып, олардың қатысуымен 90-нан астам түрлі бағыттағы іс-шаралар өтті, – деп облыс көлеміндегі діни ахуалды жан-жақты таразылады. Сондай-ақ, Бауыржан Амангелдіұлының айтуынша, ҚР Әкімшілік құқық бұзушылық Кодексінің 490 бабымен жұмыс жүргізу қазір басқарма құзырына берілген. Яғни, ҚР діни қызмет және діни бірлестіктер туралы заңнамасын бұзу фактісі байқалған жағдайда басқарма өкілдері сотқа жүгінуге құқылы.
Ал Рақымжан Әкімбеков әңгімені әріден қозғады.
– Қазіргі түрлі келеңсіздіктердің себебі не? Біріншісі – сауатсыздық. Кеңес өкіметі кезінде «Барлық қоғамдағы мәселені шешетін түйін ол – маман» деген ұран бар-тын. 70 жыл кеңестің бұғауында болып, санасына сіңірген сол идеологиядан босап шыққан жас мемлекетке теріс пиғылдар ентелеп енді. Естеріңізде болса, бастапқы жылдары ауылдарда екі ауыз құраны мен намазын оқып, жаназа шығаратын адам таппай қалдық. Сол уақыттарда бұл саламызды әлсіретіп алдық. Әйтеуір тездетіп білім бердік, шала білетін имамдарға мешіттің есігін аштық. Екінші, тәуелсіздік алған жылдары басқа салаға басымдық берілді де, дін саласына білікті кадрлар дайындалмады. Оған дәлел, Әлиасқар университетін бітіріп келген білікті кадрлар республика бойын-ша саусақпен санарлық. Ал медреседен шыққан бала не бітіреді? Мысалы, бұл мектеп бітірмегенді университетке жетектеп барғанмен тең. Дәл сол секілді діни мектептік бағдарламадан өтпеген халық қазіргі қоғамда болып жатқан академиялық деңгейдегі күрделі мәселелерді түсінбейді, – дей келе, есте жоқ ескі заманнан санамызға сіңіп қалған осал тұсымызды да белгілеп берді:
– Бағзы заманнан санамызда қалыптасып қалған психология бар. Айталық, екі балаңыз алдыңызда отыр. Біреуі мектепті өте жақсы оқиды. Ал екіншісі бұзық. Қай балаңызды ҚазҰУ-ға бересіз? Әрине, жақсы оқитынын. Ал бұзықты: «Сен медресеге бар, түзелесің, тәубеңе келесің, жаман болмайсың» деп медресеге жібереді.
Дін – ұстара. Онымен ойнауға болмайды. Ал кім ойнайды, соның отына өртенеді. Сондықтан бұл салаға да қағілез жастар керек. Білікті маман мәселесін шешпей, бұл теріс ағымдардан құтыла қоюымыз екіталай.
Ия, жас мемлекеттің өркендеуі білікті мамандардың қолында екені ақиқат. Ал ол үшін жас өркенге жағдай жасау керек. Бұл турасында да: – Кез келген ауыл, округтерде білімді жастар жетерлік. Солардың біреуін медреседе оқытып, білімін толық жетілдіріп, ауылға қайтаруға жергілікті әкімдіктер жағдай туғызса құба-құп еді, – деген ниетін де жасырып қалмады Рақымжан Әкімбеков.
Ал доцент Қайрат Затов «Қазақстанда-ғы діни жағдай және зайырлы мемлекет пен дін арақатынасының негізгі үлгілері» деген тақырыпта баяндама оқыды.
– Қазір әлемде көптеген мемлекеттерде зайырлылық принципі кең таралған. Одан да өзге теократиялық қағидатын ұстанған мемлекеттер бар. Оларда бір дінге басымдық беріледі. Мысалы, Сауд Арабиясында, Иранда.
Зайырлы мемлекеттің ерекшелігі – діни бағыттарға басымдық берілмейді. Ал неге әлемнің жартысынан астамы зайырлылық принципін ұстанып отыр? Себебі, тарихтан байқағанымыздай, діндер арасындағы жанжалдар ең ауыр қантөгістерге, аяусыз соғыстарға әкеп соқтырады.
Дін мемлекеттен алыстағанымен қоғаммен біте-қайнас. Оны ешкім де ешнәрсе де ажырата алмайды. Сол себепті, ата дінімізді қараусыз сақал мен қара жамылғандарға қаралатпауымыз керек. Осы және діннің ұлт тұтастығындағы орны жайлы Нұржан Манапбаев кеңінен әңгімеледі:
– Ел тыныш болсын десек, ең алдымен басшыға бағынуымыз керек. Сәйкесінше, басшы да сол елдің парасатты жетекшісі бола білуі ләзім. Аллаға шүкіршілік айтайық, бүгінде мемлекет тізгінін көрегендікпен, даналықпен басқарып отырған Нұрсұлтан Әбішұлындай Көшбасшымыз бар. Пайғамбарымыз Мұхаммед (с.а.у): «Патша – Алланың жер бетіндегі көлеңкесі. Кім оны құрметтесе, Алланың құрметіне ие болады» деген хадисінде. Сондықтан бірлігіміз бекем болу үшін, ең алдымен ұлт тізгінін ұстаған азаматқа бағынуымыз керек. Абай атамыз «Біріңді қазақ, бірің дос, көрмесең істің бәрі бос» деген еді. Әрдайым бірімізді бауыр, бірімізді дос санап, адамгершілік тағынан түспейік!.
Пайғамбарымыз Мұхаммед (с.а.у) «Шынайы мұсылман адамдар тілі мен қолынан зиянын келтірмеген адам» деген екен бір хадисінде. Осыны басшылыққа алсақ, бағытымыз түзу, бағдарымыз айқындалары хақ. Ең бас-тысы, қылыштан гөрі қаламға, сойылдан гөрі ғылымға жүгіне білейік. Бейбіт күнде айқын жолдан адаспай, әліміз жетсе, іштегі нәпсімен, сауатсыздықпен күресейік.
Қайнар ЖҰМАҒОЖА.
