Осы жылдың 4 тамызынан бастап Алматы мен Есік арасына қоғамдық көлік қатынады. Бұл игі іске қуанып,бөркін аспанға атқандар қаншама. Біз де редакция атынан жұрт асыға күткен сапарға ақжолтай тілеген едік.Әрине, жанға жайлы автобуспен арзан ақы төлеп, Алматыға баруға кім асықпасын. Ел елеңдеген игі істің аяқ алысы мен алдағы бағыт-бағдарын жауапты мекемеден, автобус жүргізушілерінен анықтаған болатынбыз.
Алып шаһар Алматы мен Алтын адамның ата қонысы арасын қоғамдық көлік жалғағанына да айға жуықтапты. Содан бері халық ірі мегаполисқа өз қажетімен барып-келіп жүр. Екі арадағы транспортқа жауапты «BAS Trade»ЖШС-ның директоры Махумджан Срайловтың айтуынша, бүгінде Алматы мен Есік арасында 15 автобус әр күні таңғы сағат 5.30-дан бастап араға 12 минут салып кезігімен қатынайды. Қазір күніне 5 мыңға жуық жолаушы тасымалдануда. Алда бұл сан үздікісіз артуы мүмкін.Көліктердің барлығы жаңа, онда 25 орындықпен қатар мүмкіндігі шектеулі жандарға да жағдай жасалған. Әрі қазіргі пандемия жағдайына байланысты автобустар күніне екі рет дезинфекцияланып тұрады. Қоғамдық көлікке мінген әр жолаушы «Оңай» картасымен 80, ал қолма-қол 150 теңге жол ақысын төлейді екен. Сонымен қоса, зейнеткерлерге, оқушылар мен студенттерге түрлі жеңілдіктер де қарастырылған. Бұл ретте: «Қоғамдық көліктің қатынауын жұрт қуана қабылдады.Бірақ автобустар жүргеннен кейін біз кейбір қиындықтарға тап болдық. Ең бастысы, аялдамалар мәселесі. Бізде бұрынғы аялдамалардың барлығы жеке меншікке сатылып, өзге нысанға айналған. Оны қайта жаңарту керек. Енді бірі халық қоғамдық көлікпен жүрудің жаңа тәртібіне бейімделе алмай жатыр. Әсіресе, жол ақысын төлеуде қиындықтар туындауда. Тіпті, қасақана төлемейтіндер де бар. Қоғамдық көлікте тазалық сақтамайтын, тәртіп бұзатындыр да жиі кездеседі. Жоғарыдағы мәселелердің шешілуін талап етіп, қалалық әкім аппаратына өтініш білдірдік. Қала әкімі тисті тапсырмалардың беріліп, бізді алаңдатқан проблемалардың оң шешім табатындығын айтты», – дейді М.Срайлов.
«Алысты жортқан, ащыны татқан білер», дегендей мекеме басшылығының қоламтасын қоздатып отырған мәселенің сырын білмекке қоғамдық көлікке міндік. Көлік іші тап-таза, кірген жерден жанға жайлылық танытады. Қоғамдық көлікте біреулер әңгіменің сары қымызын сапырса, тағы біреулер шытырман ойға батыпты. Тәтті ұйқының құшағында шырын түс көріп жатқандар да бар сияқты. Жол бойы жүргіншілерді сөзге тарттық. Олар қоғамдық көліктің жүргеніне дән риза. Қазір уақыты да, қаражаты да үнемделетіндігін айтты. Бұрын көлік күтіп көп сарылса, енді діттеген жеріне деркезінде жетіп баратындығын айтып ағынан жарылды.
Қала ішінде жасыл автобус жай қозғалып келді. Қоғамдық көлікке жол бермейтіндер көп екен. Әсіресе, аялдамаларға келсін-келмесін қөлігін қаңтарып кететіндер жүргізушіні қатты қинайтын тәрізді. Екі-үш аялдамаға әзер тоқтадық. Сонан кейін, қоғамдық көліктің қызығы мен шыжығын тең көретін жүргізушіні сөзге тарттық. Көлік тізгіндеуші Абдырасул жолаушылардың шашауын шығармай қалаға жеткізудің қиындығын айтты. Оның сөзінше, адамдардың бір парасы автобуста тазалыққа көңіл бөлмейді. Қоғамдық көлікте үлкендер насыбай атып, қақырып-түкірсе, жастар қоқыс тастайды. Ескертсең ерегесетіндер де жолығады. Әрине, алуан-алуан адам бар. Мекеме басшысы айтқандай, жол ақысын төлемейтіндер де жоқ емес. Қазір жол бойында бақылау жоқ болғандықтан, бәз-біреулер тегін жүргісі келетін сияқты. Жүргізуші Абдырасул Хожанбердиев: «Көп санды адамдар «Оңай» картасы жоқ болғандықтан жол ақысын төлеуге қиналамыз дейді. Бізде қазір «Оңай» картасы қоғамдық көлікте сатылады. Автобусқа мінген кез келген жолаушы оны сатып ала алады.Біз жолаушылардың кейбірі тазалықты сақтамағандықтан, қоғамдық көлікті өзіміз тазалауға мәжбүр боламыз. Уақыт тығыз, жолда кептеліс тағы бар. Сонықтан кейде қара су ұрттауға да мұрша болмайды. Жүргіншілер бізге де түсінікпен қараса екен», – деп ағынан жарылды.
Қоғамдық көлік жүргізушілерінің сөзінше, автобус белгілі уақыт кестесімен қатынайды. Алайда, межелі уақытта жетуге кедергі келтіретіндер, жолда шу шығаратындар бар. Жүргізушілердің басым бөлігі аялдама мәселесі арқаға аяздай бататындығын айтады. Себебі, аялдама жоқ болғандықтан, халық шоғырланып тұрмай, жолдың әр тұсынан қол көтереді екен. Оның үстіне қауіпсіздігі қадағаланбаған кез келген жерге тоқтаудың өзі қауіпті.
Екінші мәселе – жоғарыда атағандай қоғамдық көлік мәдениетін сақтауға дағдылану. Сондай-ақ, жол ақысын төлеме-гендерге тиісті жауапкершілік қарастыруы қажет секілді.
Жүргізушілердің шағымын шамамызша шанағымызға тоқуға тырыстық. Әп-сәтте көлікке орта жастан асқан кісі кіріп келді. Мен амандасып, орын бердім. «Алматыға автобус жүріп жатыр деп естігенмін. Енді, міне, сәтін салып мініп жатырмын, бұл да қызық. Ертеде үлкендер өмір есігін ашқан әр пенде баласы жолаушы деуші еді. Біз бәріміз – жолаушымыз. Көздеген жерге аман жетсек болғаны», демесі бар ма. Сол айтқандай, жолаушы ғұмырда сыйластыққа не жетсін. Біз де жолортада сапарға сәттілік тілеп, аяңдап қалдық.
Ерзат АСЫЛ
