Бұл сөзді зерттеп-зерделеп жатудың өзі артық. Себебі, тазалық – саулық негізі. Аурудың алдын алып, түрлі індеттің ілмегінен сақтайтын екі жол болса, бірі және бірегейі – тағы да тазалық. Ғалымдар әлемді әбігерге салған COVID-19 вирусына тосқауыл қоюдың алғы шарттарының бірі осынау тазалықты сақтау екендігін алға тартады. Демек, қолымыз таза, жолымыз жинақы, ауылымыз ажарлы болса, өміріміз игілікпен өрнектелмек. Аудан басшысы Қ.Қашқымбаевтың да қатаң талабы осы.
Табиғаты сырға, тарихы терең жырға толы, ежелгі өркениеттің бесігі – «Алтын адамның» атамекені болған Есік қаласында тазалықты сақтау мәселесі күн тәртібінен түскен емес. Биылдың өзіне қала тазалығын қамтамасыз етуге жергілікті бюджеттен 42 миллион теңгеден астам қаржы қарастырылған. Қала әкімі міндетін атқарушы Айдар Бошқұловтың айтуынша, «Сымбат» ЖК, «Бақыт» ЖШС және «DСУ-13» компаниясы – аудан орталығындағы тазалық сақшылары. Аталған кәсіпорындар қала тұрғындарымен және өзге де мекемелермен келісім-шарт жасасқан.
Аталған мекемелер 45-тен астам тұрғынды тұрақты жұмыспен қамтыған. Әлбетте, тазалықпен қатар Алтын адам атамекенін абаттандыру да аталған кәсіпорындар құзырында. Қолдағы мәлімет бойынша 50 мыңға жуық тұрғындардан шыққан қалдықтарды аптасына бір рет жауапты мекемелер жинайды. Сөйтіп, қоқыс алаңына жеткізеді. Олардың айтуынша, бір жетіде шамамен 200 тоннадай қоқыс шығарылады екен.
Бұл ретте «Бақыт» ЖШС директоры Бүркіт Бақытұлы: «Бүгінде Есік қаласында жер үйде тұратын 2280, ал ықшам аудандарда тұратын 2170 отбасы бізбен келісімшарт жасасқан. Ықшам аудандар тұрғындарының 95 пайызының келісімшарты бар. Алайда, жер үйде тұратын 2 мыңнан астам отбасы әлі келсімшарт жасаған жоқ. Олар көбінде келсімшарты бар көршілердің жинап қойған тұрмыстық қалдықтарына өз қоқыстарын қосып жібереді. Соның салдарынан, біз нормадан артық қоқыс шығаруға мәжбүр боламыз. Бізде баға арзан, соған қарамастан қаладағы көп санды базарлар мен дүкендер келісімшарт жасаспай отыр. Олар көбінде қоқысты жол жиегі мен өзен аңғарына төгеді. Кейде сол бей-берекет төгілген қоқыстарды да тазалап тұрамыз. Тіпті, қоқыс тау болып үйіліп жатқанымен, оны тазаламайтын отбасылар да кездеседі.Қаланың әрбір тұрғыны таза ортада, жасыл аумақта жүргісі келеді.Оны жасау – бәріміздің ортақ ісіміз»,– дейді.
Рас, әлеуметтік мәселенің қордалануына әркімнің өз жауапкершілігіне салғырт қарағаны себеп. Дей тұрғамен, көше тазалығының көңіл көншітпеуіне әкеп соққан көп түйткілдің жауабын да, жалпы жұрттың кейде жай тұрмыстық қағидалар мен қоғамға ортақ ережелерге көлеңке түсіре қарауынан іздеген жөн болар. Қарапайым қала тұрғыны Айнұр Бекенқызы кей адамдардың әлеуметтік тазалықты сақтауға мүлдем құлықсыз екендігін айтады. Оның сөзінше, көшедегі жүргізушілердің бір парасы кез келген жерге қоқыс тастайды немесе әлеуметтік орындарда қақырып-түкіреді. Тіпті, ескертуге құлақ аспайтындар да табылады. Қала тұрғыны тазалықты сақтауды әр адам өзінен бастауы, оны өмірдің ажырамас бөлігі ретінде қарау керек деп біледі.
Қала әкімі аппаратының мәліметінше, былтырдан бері қала маңындағы үш қоқыс полигоны заласыздандырылған. Қазір Есікте коқыс полигондарына қатысты қандай да бір түйткіл жоқ екенін айтады. Елдегі пандемия жағдайына байланысты, қала көшелерін дезинфекциялау жұмыстары дер кезінде қолға алынып келеді.
Айдар Бошқұлов қала тазалығын сақтау үшін абаттандыру мен жөндеу жұмысының маңызы зор екендігін айтады. Қазір қаланың екі ықшам ауданында жөндеу жұмыстары жүргізілуде. Айталық, қаладағы Абай атындағы, Р.Тоқатаев атындағы, М.Мәметова атындағы, Қ.Орынбетов атындағы, Кешубаев атындағы көшелер мен Алтын адам аллеясы жөндеуден өткен. Онымен қоса, қала орталығындағы даңғылдар кеңейтіліп, жаяу жүргіншілер жолы салынуда. Осы жұмыстар қазан айында тәмамдалса, қаланың келбеті одан әрі ажарлана түспек.
Есік қаласы тарихтың таңғажайып құпиясын жасырған құтты мекен. Ол – біздің ортақ отбасымыз. Оның табалдырығының таза, шаңырағының шаңнан ада болуына да әрбіріміздің жауапкершілігіміз бар. Біз бәрімізге ортақ артылған жүктің салмағын сезініп, санамыз сауалдарға лайықты жа-уап тапқанда ғана, туған жеріміздің келбеті жарқын, келешегі нұрлы болмақ.
Қорыта айтқанда, тазалықты сақтау тәрбие ретінде тал бесіктен сіңірілуі керек. Ғалымдар әлеуметтік тазалық пен экологиялық ортаны қорғау танымы қаршадайынан адам санасына сіңіріліп, ол тұрмыстық әдет ретінде қалыптасу керек екендігін айтады. Себебі, өркениетті елдерде әлеуметтік тазалықты сақтау мен экологиялық ортаны қорғау арнайы тәлім-тәрбиенің өзекті бір түйіні ретінде қаралады. Енді бізге де ұлттық дүниетанымды өзек,әлемдік озық тәжіри-бені үлгі ететін, тазалықты сақтау мен ортаны қорғауды үйрететін жаңа «әліппе» керек сияқты.
Рухани құндылықты бүгінгі замананың іргетасы деп білген Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев үстіміздегі жылы шілде айында Үкіметтің кеңейтілген отырысында орта білім бағдарламасына өскелең ұрпаққа экологиялық білім беретін жаңа пән енгізуді тапсырды. Қазір, Білім және ғылым министрлігі Президент тапсырмасына сай жаңа бағдарлама әзірлеп жатыр. Аталған бағдарлама жүзеге асса, орта мектеп оқушыларына «Экология» пәні енгізілетін болады. Біз үшін туған даламыздың жарық нұрға, қаламыздың жасыл нуға оранғаны қымбат.
Ерзат АСЫЛ
