Ауданымыздың үш мектебіне батыр бабамыздың, алаш ардақтысының,

еңбек ерінің есімдері берілді

Қазақтың ұлан өлкесі сынға түскен сонау бір сұрқай шақтарда басын бұғауға бермей, Алтай мен Атыраудың, Арқа мен Алатаудың арасындағы азаттық үшін арпалысқан оғландар есімі ұрпақ жадынан сөнбейді. Соның бірі – ХVІІІ ғасырда ғұмыр кешкен жоңғар басқыншылығына қарсы Хангелді, Наурызбай сияқты батырлармен бірге азаттық жолында күрескен – Бөлек батыр. Бүгінде Аңырақай аталып кеткен Далатау жазығында болған қалмақтардың бас батыры Аңырақайды тізе бүктірген баһадүр бабамыздың есімін енді жас ұрпақ мәңгі атап жүрмек. Себебі, өзінің туған өлкесі Ақшидегі мектеп Бөлек батыр есімімен аталды. Игі шараға аудан басшысы Бинәлі Ысқақ, аудандық мәслихат хатшысы Бекет Ахметов, Алматы облыстың мәслихатының депутаты Жангелді Осан қатысып, ақшиліктерді торқалы тойымен құттықтады.

Алдымен сөз алған Бинәлі Әбдіқапасұлы: – Міне, бүгін мектептің аты беріліп, өнегелі өткенімізден ұлттығымызды айшықтайтын тұнып тұрған жәдігерге айналған бабамыздың есімі тарих беттерінде осылайша алтын әріптермен жазылып, халқымыздың жан сырын тербеткен ізгі арман-тілектері орындалып отыр.

«Тарихын білмеген ұлттың болашағы бұлыңғыр», – демекші қашанда ер есімі ел есінде болуы қажет. Өйткені, осындай ел басына күн туған, ер етігімен су кешкен, ат ауыздығымен су ішкен алмағайып заманда қазақ жерінің тұтастығы жолында жан алысып, жан беріскен атақты тұлғалардың ғибратқа толы өмір жолы – жастарымызға үлгі-өнеге, – деп барша жиылған қауымды мерейлі тоймен құттықтап, жас түлектерге сәт-сапар тіледі.

Сөз алған ауылдың ақсақалы, Батыр есімі мектепке берілуі үшін 10 жылдан астам бір кісідей тер төккен Махмұт Андақбай: – Бүгін ауылымызда торқалы той. Өшкеніміз жанып, өлгеніміз тірілгендей күй кешудеміз. Батыр атында бір округ, көше бар. Енді бүгін жас ұрпақ білім нәрімен сусындайтын алтын ұяның да есімі берілді. Осындай қуаныштың басында тұрған аудан әкімі Бинәлі Әбдіқапасұлына тұрғындар атынан алғыс білдіремін, – деп, аудан басшысының иығына қазақы салт бойынша шапан жапты. Кейіннен мектеп директоры Салтанат Жошыбаева да ақжарма тілегін жеткізді. Батыр есімі берілгендігі туралы маңдайшаны ашу құрметі қонақтар мен ауыл ақсақалдарына берілді.

Мектеп ішінде Батырға арнайы стенд әзірленіпті. Онда Бөлек батырдың портреті, орталық мұражайда сақталған дулығасының суреті және Елбасы «Рухани жаңғыру: Болашаққа бағдар» атты мақаласында айтып өткен «100 жаңа есім» идеясы негізінде ауылдан шыққан тарихи тұлғалардың есімі мен жеке суреттері қойылған. Ұста Дәркембай Шоқпарұлы, ақын Тұманбай Молдағалиев, академик Жолмұхан Түрікпенұлы, физика-математика ғылымдарының профессоры Әділхан Әбілдаев, жаратылыстану ғылымдарының академигі Анарбек Бекботаев секілді елге белгілі азаматтар стен-діде таңбаланып тұр. Осындай атқарылған жұмыстарды барлаған аудан әкімі ауыл ақсақалдары мен тұрғындарына алғысын білдірді.

Қайнар ЖҰМАҒОЖА.

Пікір-сайыс

Үштұғырлы тіл саясаты – егемендік алған еліміздің жаңа даму кезеңінде оның дүниежүзілік аренаға шығып, басқа елдермен саяси-экономикалық, мәдени қарым-қатынасты қалыптас-тыруда ерекше рөл атқарады. Тілдердің үштұғырлығы идеясына Елбасы Н.Ә.Назарбаев нақты анықтама берген. Қазақ тілі – мемлекеттік тіл, орыс тілі – ұлтаралық қатынас тілі, ал ағылшын тілі – жаһандық экономикаға ойдағыдай кіруге жол ашатын тіл. Алайда, бүгінгі қазақ қоғамында үштұғырлы тілге қатысты түрлі пікірлер қалыптасқан. Осы сан алуан ойларды бір арнаға тоғыстыру мақсатында жақында Есік гуманитарлық-экономикалық колледжінде директордың әдістемелік жұмыстар жөніндегі орынбасары Н.Нүсіпова, колледж әдіскері М.Қондыбаева және гуманитарлық білім беру бөлімінің меңгерушісі Қ.Бекбосынованың ұйымдастыруымен «Үштұғырлы тілдің бүгіні мен ертеңі» тақырыбында дебат өткізілді.

Ұштұғырлы тіл саясаты аясында ой-пікірлерді талқыға салу мақсатында қолға алынып отырған шарада даттаушы және жақтаушы жақтар өзара пікір алмасты. Шара үш тілде жүргізілді. Алдымен сөз алған жақтаушы жақтың өкілдері колледж директоры Гүлнар Жошыбаева, орыс тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Малике Аманбаева, педагогика және психология пәндерінің оқытушысы Наталья Пивоварова ақпараттық технология дамыған заманда ана тілімізбен ғана шектелу өте тиімсіз екендігін жеткізді. Айтуларынша, Әлем кеңістігіне жол бастаған білімнің көшіне ілесу үшін бүгінгі жастарымыз бірнеше тілді меңгеруі тиіс. Әлем тарихында танымал болған ұлы данышпандардың өміріне үңілсек, олардың барлығы да бірнеше тілді қатар меңгеріп, өркениетті елдердің дүниетанымы, түсінік-парасаты арқылы жаңа әлемге еніп, қабілеттерін шыңдаған. Қазіргі уақытта да солай, біз бірнеше тілдерді меңгеру арқылы дамыған елдерден өзімізге керектіні алып, үздік отыз елдің қатарына кіруге жол ашамыз. Ал халықаралық қарым-қатынас тілін білмеген ел әлемдік сахнадан өз орнын  табуы екіталай. Осыны айтқан жақтаушы жақ бірнеше тілді баланың санасына сіңірудің жолдарын қарастырып, бізге берер пайдасын талқылады.

Ал биология пәнінің мұғалімі Бақытгүл Баратова, орыс тілі мен әдебиеті пәнінің оқытушысы Гүлбану Сүлейменова, тарих және құқық пәндерінің оқытушысы Динара Нүсіпова даттаушы жақтың атынан өз ойларын ортаға салды. Айтуларынша, ешқайсысы үштұғырлы тіл саясатының жүргізілуіне қарсы емес. Тек, балаға осы тілдерді оқытуда бірнеше мәселелер ескерілмей қалған. Айталық, дамыған елдерден үлгі алар болсақ, оларда бастауыш мектепті бітіргенше балаға өзінің ана тілін үйретіп, сол тілде білім береді. Оқушы бастауышты бітіргеннен кейін ғана басқа тілдерді меңгеруге кіріседі. Бұл – оқушылардың тіл үйренуіне еш кедергі келтіріп жатқан жоқ. Керісінше, жастары осындай бағдарламамен білім алған ел дамыған елдердің қатарында көш бастап жүр. Бізде мүлде басқаша, өзінің тілін толық білмейтін бүлдіршіндеріміздің санасына балабақшадан үш тілді құямыз. Ол бала келешекте үш тілді де толық меңгеріп кететініне ешкім кепіл бола алмайды. Сондықтан, біз де оқушыларымызды бас-тауыш сыныпты бітіргенше қазақ тілімен сусындатып, кейіннен, орыс және ағылшын тілдерін оқу бағдарламасына енгізуіміз керек. Осындай ұсыныстарын жеткізген даттаушы жақ дамыған елдердің арасында көш бастап тұрған Жапония мемлекетінің оқу бағдарламасын негізге ала отырып, пікірлерін айтты.

Дебат барысында қос тарап лэд-экран арқылы бейнероликтер тамашалап, оған өз ойларын қосты. Сонымен қатар, «Үштұғырлы тіл идеясын қалай түсінесіздер?», «Үштұғыр-лы тіл идеясын Қазақстан қоғамы бірізді қабылдамауының себебі неде деп ойлайсыздар?», «Қазақстан Республикасының латын әліпбиіне өтуінен не күтесіздер?», «Үштұғырлы тіл бағдарламасының келе-шегі қандай?» сұрақтары аясында ой-пікірлерін ортаға салды дебатқа қатысу-шылар. Көрермендер де тақырыпқа орай ұсыныстарын айтты. Жас мамандар жоғарыдағы пікірлерді ескере отырып, «Үш тұғырлы тілді Қазақстан» тақырыбында жоба (постер) құрастырып, дебат соңында қорғап шықты. Колледж психологі Жеңісгүл Жапарханқызы психологиялық тренинг жүргізді.

Шара барысында қатысушылардың пікірлері екіге жарылды. Бірі, баланың кішкентай күнінде есте сақтау қабілеті жақсы болғандықтан, балабақшадан тілді үйрету керек десе, енді бірі, бұл бүлдіршіндердің қалыптасуына кері әсерін тигізеді деп топшылады.

Түптеп келгенде, қос тарап та үштұғырлы тіл саясатын қолдайды. Алайда, осы саясатты жүзеге асыруда көптеген нәрселерді ескеру қажет. Сонда ғана қазақстанның білімді ұрпағы еліміздің өркендеуі жолында қызмет етіп, Тәуелсіз елдің байрағы дамыған мемлекеттердің қатарынан көрінері сөзсіз.

Сардарбек НҰРАДИН.

Маусымның үшінші жексенбісі – Медицина қызметкерлерінің күні 

Ауданның бас дәрігері Болат БАЛАҚОЙШИЕВ:

Қоғамның басты байлығын бақылау – міндетіміз

Осы жыл басынан бері ауданымыздағы денсаулық сақтау саласына мемлекеттен 2 млрд теңгеден астам қаржы бөлінген. Бұл бірінші байлық сақшыларына жасалған қамқорлық емес пе. Яки,  өңіріміздегі 83 емдеу мекемесі, ондағы 300 дәрігер, 1242 орта буынды және 552 кіші буынды медицина қызметкерлері мемлекет қамқорлығында деген сөз. Олардың міндеті  – ауданымыздың 300 мыңға жуық тұрғынына сапалы қызмет көрсету. Төл мерекелері қарсаңында ауданның бас дәрігері Болат Балақойшиевпен сұхбаттасқан едік...

– Құрметті Болат Рысбайұлы, мемлекет қамқорлығын жоғарыда атап өттік. Аудан дәрігерлерінің қамқорлыққа қайтарымы қалай?

– Иә, осы жылдың 5 айында ауданның денсаулық сақтау саласында бірқатар жұмыстар атқарылды. «Денсаулық» мемлекеттік бағдарламасына сәйкес аудан тұрғындарын скринингтік тексеру жұмыстары жалғасуда. Осы тәсілмен бүгінгі таңда қан тамырлар ауруына 11911 адам қаралып, ішінен 330 науқас, қант диабетіне 12173 адамның 37-сі, көкірек безі ісік ауруына 2128 әйелдің 54-і, глаукома ауруына 13192 адам қаралып, оның 5-еуінің науқас екені анықталды. Бүгінгі күні осы бағдарламаға байланысты сапалы және қолжетімді тегін медициналық көмек көрсету мақсатында шалғай ауылдарда жылжымалы медициналық кешен жұмыс жасауда. Бұл кешеннің құрамында жоғарғы білікті дәрігерлер: терапевт, көз дәрігері, лор, хирург, узи дәрігері, стоматолог, гинеколог, ЭКГ, көз қысымын өлшейтін қондырғы, УЗИ, рентген қондырғылары аудан тұрғындарына қызмет көрсетуде. Қазіргі таңда 15 ауылды аралап, шамамен 7000-ға жуық адам скринигтік тексеруден өтті. Осы ретте қатерлі ісіктен өлім көрсеткіші 5 айдың қорытындысы бойынша 40,2-ден 30,7-ге азайып отырғанын мақтанышпен атауға болады.

– Бүгінде материалдық-техника-лық базаларыңыздың жағдайы нендей?

– Материалдық базаны жақсартуда біраз жұмыстар жүргізілуде. Атап айтатын болсақ, 160 млн 200 мың теңгеге Алмалы ауылында күніне 50 адам қабылдайтын дәрігерлік амбулатория және 67 млн 700 мың теңгеге Алға ауылында күніне 20 адам қабылдайтын фельдшерлік-акушерлік пункттің құрылыс жұмыстары аяқталуда. Аталған ғимараттар ағымдағы жылдың 3 тоқсанында іске қосылады деп жоспарлануда. Бүгінде  274 млн 600 мың теңгеге медициналық құрал-жабдықтар мен саймандар алдық.

– Бұл тұрғыда түйткілдер де бар шығар?

– Әрине, жұмыс бар жерде мәселелер де болады. Кейбір елді-мекендерде амбулаториялар немесе фельдшерлік пункттер ғимаратының жоқтығынан түйткілдер орын алуда. Айталық, Төле би, Достық, Ақбастау, Жаңашар, Балтабай және Нұрлы ауылдарына дәрігерлік амбулаториялар, Сазы, Сатай, Көкпек, Екпінді, Ақжар, Шалқар, Лавар, Торғайбаз, Сартау, Қайрат, Таутүрген, Казатком, Амангелді және Майское ауылдарына фельдшерлік пункт ғимараттары керек. Сонымен қатар, Есік қаласының саяжайына болашақта дәрігерлік амбулатория салу да қажет.

– Алдағы уақытта қай елді-мекендерге амбулаториялар салынуы бірінші кезекте тұр?

– 2020 жылға дейін Қорам, Жаңашар, Көктөбе, Ащысай, Достық, Ақбастау, Қызылшарық және Балтабай ауылдарына күніне 50 адам қабылдайтын жаңа дәрігерлік амбулаториялардың құрылысына облыстық денсаулық сақтау басқармасына тапсырыс бердік. Бұйыртса, шешімі табылады деген үміттеміз.

– Мамандар тапшылығы сезіліп отырғанын білеміз. Алайда, шешімі қандай болмақ?

– Иә, өз кәсібін тыңғылықты білетін білікті мамандар қай кезде де тапшы болған. Сондықтан жас мамандарды жұмысқа тарту мақсатында Алматы қаласында Қазақ ұлттық медицина университетінде жуырда өткен «Бос орын жәрмеңкесі» жиынында шамамен 26 жас маман біздің ауданда жұмыс істеуге ниет білдірді. Оның 5-еуіне қазіргі таңда медицина университетімен орталық аурухана арасында жұмысқа орналастыру келісім-шартына қол қойылып, тиісті құжаттары әзірленуде

– Әр сәби баянды болашағымыздың жарқын жалғасы. Бұл ретте Сіздердің яғни, аудан дәрігерлерінің жауапкершілігі атанға артарлық жүк екені айқын ғой?

– Иә, шарана жатырға біткен күннен бастап оның дамуына, аман-есен жарық дүниеге келуіне ең бірінші ана, екіншіден дәрігерлер жауапты. Осы ретте туу көрсеткіші 2016 жылдың 5 айымен салыстырғанда 2167-ден 2391-ге немесе 9,3% көбейіп отыр. Ана өлімі тіркелмеді.

– Кәсіби мерекелеріңіз қарсаңында әріптестеріңізге лебізіңіз...

– Тоқтаған жүректі қайта соқтырып, үміт сәулесін сыйлайтын жауапты жұмыстарыңызға сәттілік тілеймін. Әрдайым сенім биігінен көрініп, емделушілеріңіздің ақ алғысын арқалап жүріңіздер! Мерекелеріңіз құтты болсын!

– Әңгімеңізге рахмет! Мерейлі мерекелеріңізбен, Ақ халатты Абзал жандар!

Әңгімелескен

Қайнар ЖҰМАҒОЖА.

Тұрақты комиссиялардың біріккен көшпелі отырысынан

6 шақырылған мәслихат депутаттарының кезекті біріккен комиссия отырысы Шелек ауылы әкімдігінің мәжіліс залында өтті. Күн тәртібінде төрт мәселе:  «Дипломмен ауылға» бағдарламасының жүзеге асырылуы, осы бағытта бөлінген қаражаттың нысаналы игерілуі және ауданымыздың 2017-2019 жылдарға арналған бюджеті туралы аудандық мәслихаттың 2016 жылғы 21 желтоқсандағы №11-1 шешіміне өзгерістер енгізу. Бұл бағыт бойынша экономика және бюджеттік жоспарлау бөлімінің басшысы Ермек Жәкеев есеп берді. Ал аудандық жұмыспен қамту орталығының атқарған жұмыстары аясында орталық басшысы Самат Буянбаев мінберге көтерілсе, ауданның экономикалық саласын дамыту үшін инвестиция тарту мен мемлекеттік бағдарлама аясында несиеге қолжетімділігін арттыру бағытындағы жұмыстар туралы кәсіпкерлік бөлімінің басшысы Нұрболат Серғали есебі тыңдалды. Жиынды аудандық мәслихат хатшысы Бекет Ахметов жүргізіп отырды.

«Бұл ән бұрынғы әннен өзгерек» демеп пе еді Шәкәрім. Сол секілді бұл жиын да бұрынғыдан басқаша. Олай деуге негіз бар: аудандағы бө-лім басшылары, Шелек өңірі бойын-ша қоғамдық кеңес мүшелері де залдан толық орын алды. Сондай-ақ, 11 ауылдың әкімі де есеп беріп, түйткілдерін таразылады.

Сонымен отырыста «Сен тимесең, мен тиме» жоқ. Алғашқы мәселе бойынша Ермек Ильянұлына сұрақтар толассыз қойылды. Оның ішінде бюджетке енгізілетін өзгерістер жайында Бекет Төлегенұлы: – Асы округінің электр жүйесін жаңғыртуға бөлінген 175 млн теңгені қайтарып отырмыз. Неге? Себебі, жобалау-сметалық құжаттамасының уақыты өтіп кеткен. Осындай олқылыққа кім жауапты? Әрине, аудандық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық бөлімі. Енді міне, кадрлар кесірінен тұрғындар жапа шегуде. Қаншама үй жарықсыз отыр – деді. Алайда, бұған жауап беретін бөлім басшысы Дәурен Мәлібеков болмады. Белгілі себептермен сұранып кеткен. Ендігі кезекте Ермек Жәкеевке берілген қаражаттың сапалы игерілуіне бақылау жүргізу тапсырылды.

Сонымен кезек Нұрболат Серғалиге берілді. Ауданға инвестиция тарту мәселесі жөнінде толыққанды жазылған баяндамасын оқыды. Алдағы уақытта да бұл бағытта жұмысты күшейту керектігі айтылды депутаттар тарапынан.

Ал Самат Буянбаев «Нәтижелі жұмыспен қамту және жаппай кәсіпкерлікті дамыту» бағдарлама-сы шеңберінде биылдың өзінде 1200-ге жуық азамат жұмыспен қамтылғанын, бағдарламаның екін-ші бағыты бойынша кәсіп ашуға ниеттілер саны артқанын сөз етті. Алайда, ауылдағы тұрғындарға бағдарлама шеңберінде нақты түсіндіру жұмыстары әлі де жеткіліксіз екенін ашып айтты депутаттар. Осы бағыт бойынша жұмыстарды жетілдіру тапсырылды.

Кейіннен округ тұрғындары-ның да есептері тыңдалып, бірқатар сын-ескертпелер нақты «адрестерге» жолданды. Атап өтсек, Тескенсу ауылында жыл басынан мал ұрлығы көбейген. Бүгінге дейін 7 факт тіркелген, салдарынан 50-ден астам бас қолды болған. Бұл турасында жергілікті полиция қызметінің басшысы Айдос Жүнісовке ескертіліп, жұмысты күшейту тапсырылды. Ал Шелек ауылында күні кеше біткен жаңа балабақшаның төбесінен су ағып тұрғандығын ашына айтты Бекет Төлегенұлы. Сонымен қатар: – Біз екі күнде он бір округті аралап шықтық. Тұрғындармен кездестік. Өтініштерін тыңдадық. Әлі де түйіні тарқамаған түйткілдер жетерлік. Айталық, аудан мектептерінің материалдық-техникалық базасы-ның 12 пайызы ғана талапқа сай. 30-дан астам білім ошақтарына күрделі жөндеу жүргізу керек. Қаражота ауылындағы су құбыры «Шелек су құбыры» мекемесіне берілгенімен әлі күнге тіршілік нәрі тұрғындарға жетпеген – деді мәслихат хатшысы. Әрі Шелек өңірі бойынша суармалы су мәселесінің жағдайы тұрғындарға әлі толыққанды түсіндірілмегендігін айтып, мінберге ҮАК басшысы Мұрат Жұмашевті шақырды. Ол өз кезегінде көпшілік алдында мәселенің мән-жайын айтып берді. Тұрғындар сұрағына тіл қатты.

Жиын соңында аудандық мәслихат депутаты «Нұр Отан» партиясы аудандық филиалы төрағасының бірінші орынбасары Қуат Байғоджаев:

– Ардақты әріптестер, құрметті көпшілік, бүгін айтылған сөздер осында қалмасын. Әркім осы мәселелерді тұрғындарға барынша жеткізуі тиіс. Осында отырған әрбір азамат өзіне артылған жауапкер-шілікті сезінсе ғана тұрғындарға дұрыс түсінік барады, – деді.

Иә, мәслихаттағы ашықтық, депутат пен тұрғындар арасындағы тығыз байланыс, көшпелі комиссия отырыстары... бәр-бәрі үлкен ізденіс пен толымды тәжірибенің тоғысуынан туындаған тың өзгерістер екеніне тағы бір мәрте көзіміз жетті осы жолы.

Қайнар ЖҰМАҒОЖА.