- +77277540900
- +77002724204
- enkaz.kz@gmail.com
- 040400, Алматы облысы, Еңбекшіқазақ ауданы, Есік қаласы, Алматы көшесі, № 112.
На защите граждан
29 сентября на базе районного суда в г.Есике прошли практические ученья по предотвращению актов терроризма. Были задейстованы сотрудники КНБ, РУВД, ОЧС, медики, пожарные, военнослужащие Каракемерской военной части. Целью учений была отработка слаженных действий силовых структур в устранении террористической опасности.
Ернар ЖАХАНГЕР,
главный специалист районного отдела
чрезвычайных ситуаций и гражданской обороны.
Оқырмандар негізі – жастар
Кітапхана – рухани байлықтың кені, болашақ бәсекеге қабілетті жандардың сүйікті орны. Қандай заман, қай қоғамда болмасын білімнің көзі, дамудың кілті болып келген кітап білектің емес, білімнің күшіне сенген осы уақытта, әсіресе, жастарға керек. Білімді, сауатты, ел тұтқасы болар азаматтарды өсіремін деген ел жастарын алдымен кітап оқуға баулиды.
Аудан әкімінің аудандық кітапханасынан бүгінгі күні жас-кәріге қажетті барлық кітаптарды табуға болады. Кітап қоры көркем әдебиет пен салалық әдебиетті қосқанда 52 мыңнан астам. 1936 жылы ашылған кітапхана бір ғасырға жуық уақыттан бері халықтың рухани сұранысын қанағаттандырып, бірнеше буынды әлем классикасымен, ұлт әдебиетімен тәрбиеледі. Ауданымызда аудандық кітапханадан бө-лек, 15 ауылдық кітапхана бар. Бұрындары кітаптарды оқыр-мандардың сұранысына қарай, кітапханашылар алдыратын. Қазіргі уақытта мемлекеттік тапсырыспен келеді. Кітапханада өзіміздің көркем әдебиеттер, шет ел классиктерінің аудармалары, салалық әдебиеттер, психоло-гиялық кітаптар, балалар әдебиеті, бір сөзбен айтқанда кітаптың барлық түрлері бар. Шетел әдебиетінің бұрынғы аудармалары, өзіміздің ХІХ-ХХ ғасырдағы жазушыларымыздың шығармаларының жаңа басылымдары көптеп кездеседі.
Бүгінгі күні кітапсүйер қауым-ның арасында кең танымалы – «Мәдени мұра» бағдарламасы арқылы басылған кітаптар. Кітапханаға «Бабалар сөзінің» 100 томы түгел келіпті. Бір данамен келгенімен, халық ауыз әдебиетінің барлық үлгілері, батырлар жырлары, лирикалық дастандар, басқа да ұлттық нәрдің көзі болып саналатын шығармалар қамтылған жүз томдық аудан тұрғындарының сұранысын қанағаттандырып отыр. Кітапханашылардың айтуынша, «Бабалар сөзін» оқитын жастардың қарасы көп. Сонымен қатар, қолына қалам ұстаған жас ақын-жазушылардың шығармалары да мемлекеттік бағдарламамен басылып, кітапханаларға таратылуда. Аудандық кітапханадағы кітап сөрелерінен бүгінде жас, орта буын оқырмандар арасында кең танылған Бейбіт Сарыбайдың әзіл әңгімелерін, Назира Берда-лының өлеңдерін көзіміз шалды.
Кітапханашы Күлия Саурықова:
– Алдыңғы жылы өзіміз интернет арқылы тапсырыс беріп, 100 кітап алдық. Олардың бәрі оқырмандар сұрайтын кітаптар. Кітапханамызда бес жарым мыңдай оқырманымыз бар. Олардың басым көпшілігі мектеп оқушылары мен студенттер. Кітапханаға жастар көп келеді. Содан соң зейнеткерлер, әртүрлі сала мамандары, бәрі де кітап оқиды. Кеңес кезінен бері бізден үзбей кітап алып келе жатқан ардагер оқырмандарымыз да бар. Біз олардың сұранысын қанағаттандыруға барынша тырысамыз. Бір өкініштісі, қазіргі күні аса танымал болған Қалқаман Сарин, Ақберен Елгезек, Ерлан Жүніс тәрізді ақындарымыздың кітаптары бізге жетпейді. Оқырмандар көбіне осындай «хит» ақын-жазушылардың кітаптарын оқығысы келеді. Олардың шығармаларын неліктен мем-лекеттік тапсырыспен бастырмайтыны түсініксіз. Сондай-ақ, оқырмандар ХХІ ғасырда сәнге айналған өзін-өзі дамытуға арналған психологиялық кітап-тарды сұрайды. Шет елдерде кең танымал болып, бүгінде біздің елімізге де жеткен бестселлер кітаптар қазақшаға аударылып, кітапханаларға таратылса, біз үшін де, оқыр-мандарымыз үшін де жақсы болар еді, – дейді.
Кітапханашының айтуынша, «жастар кітап оқымайды» деген – бекер сөз.
– Балаларды кітапқа баулитын мұғалімдер көп. Бастауыш сыныптың оқушылары жаз айларында бізге келіп, ертегілерді, басқа да балалар әдебиетінің үлгілерін сұрайды. Өзімізде жоқ кітап болса, интернеттен тауып беруге тырысамыз. Сөйтсек, балалар: «Бізге апай кәдімгі кітапты алып оқыңдар деген еді» деп жауап береді. Осы балаларға қарап, «балалар ғаламторға байланып қалды, кітап оқымайды» деген пікірлердің бәрі жалаң сөз-ау деп ойлаймын. Колледж студенттері де үйлеріне кітаптарды алып кетіп немесе оқу залында отырып оқиды. Осындай жастарға қарап, еліміздің болашағы жарқын екеніне кәміл сенуге болады, – дейді кітапханашы апай.
Өкініштісі, оқу залының тарлығы іс-шараларды өткізгенде едәуір ыңғайсыздық туғызады. Көрермендер тар залға сыймай, бейнематериалдар көрсететін теледидар, компьютерді қоятын орын болмайды. Емтихан кездерінде, басқа да кітапханаға оқырмандар көп келетін уақыттарда оқу залында оларға орын жетпей жатады. Бұдан бөлек, өткен ғасырдың орта шенінде іргесі қаланған, кеңес дәуірінде аурухана болған ескі ғимараттың бөлмелері бірінің үстінен біріне кіретін лабиринт сияқты. Мәселен, директордың кабинетіне бару үшін абономент бөлімінен, әдіскерлер кабинетінен, одан соң бухгалтериядан өту керек. Бір қызметкер ғана сыйғандай аядай кабинетте үш адам жұмыс істеп отыр. Үйге кітап берілетін абономент бөлімінде қазақша әдебиеттер қоры орналасқан. Ондағы кітап қоятын стилаждардың ара қашықтығы нормаға сәйкес келмейді. Аралары кемінде 55 см болуы тиіс стилаждар 25-30 см қашықтықта орналасқан. Ондай тар қуыста тұрып, әсіресе, төменгі қатарлардағы кітаптарды қарау, табу қиын. Әліпби бойынша орналасуы тиіс бірқатар әдебиеттерді стилаждарға сыймағандықтан жоғарыға, бірінің үстіне бірін жинай салған. Кітапханашылардың айтуынша, мұнда кітап өңдеу бөліміне арналған бөлме де, қызметкер де жоқ. Кітаптың мүлік нөмірін, бақылау парағын, шифрын желімдеу жұмыстарын мамандар оқу залында отырып жасайды.
Елбасымыз «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласы арқылы еліміздің даму бағыты ұлттық, рухани құндылықтармен тығыз байланысты болмағын, болашақ – білімді, бәсекеге қабілетті жастардың қолында екенін көрсетіп берді. Демек, рухани байлықтың ордасы болған кітапханаларға да мемлекет тарапынан көңіл бөлініп, аудандық кітапхана ғимараты заман талабына қарай жөнделіп, кеңейе, көркейе түседі деген сенім мол. Ғимараттың осындай ыңғайсыздығына қарамай мұнда оқырмандардың көптеп келуі кітапханашылар жұмысының нәтижесі дер едік. Аудандық кітапхананың директоры Салтанат Мамажанова, әдіскер Гүлнәр Жұмашқызы, кітапханашылар – Сәниям Азизова, Күлия Саурықова, Галина Свининникова, Гүлдана Сәрсенбаева, Айша Бүгенебаева, Ләззат Талиповалардың және барлық ауылдық кітапханалардағы кітапханашылардың халықтың рухани сұранысын өтеу мақсатындағы еңбектері зор.
Нұрбану КАМАЛ.
Қоғамдастықтың белсенділігі артты
Жергілікті өзін-өзі басқару
Түрген ауылдық округінің әкімі Бота ЕЛЕУСІЗОВА:
«Қоғамдастықтың белсенділігі артты»
Қазақстан – зайырлы, демократиялық
мемлекет. Бұл туралы Ата Заңымызда айқын жазылған. Жүргізіліп отырған осы саясаттың
аясында, Елбасы Н.Ә.Назарбаев 2012 жылы елімізде жергілікті өзін-өзі басқарудың тұжырымдамасын бекітті. Осы құжатқа сәйкес жергілікті әкімдер сайланып, өз есеп-шоттарын ашып, проблемаларын тұрғындармен ақылдаса отырып шешуге кірісті. Бүгінде аталған жүйенің екінші кезеңі жүзеге асырылуда.Ал бірінші кезеңі 2015 жылы аяқталды. Осы орайда, аталған құжат бойынша округ әкімдіктерінде қандай жұмыстар атқарылды, қандай қиындықтар туындап отыр? Осы сұрақтарға жауап алу мақсатында мемлекеттік қызмет саласында ұзақ
жылдар бойы еңбек етіп жүрген, Түрген ауылдық округінің әкімі Елеусізова Бота Серікқызымен сұхбаттасқан едік.
– Бота Серікқызы, мемлекеттік қызметте ұзақ жыл қызмет еткен тәжірибелі басшы екендігіңіз бізге мәлім. Бүгінде тұрғындар жергілікті өзін-өзі басқарудың қандай жүйе екенін түсіне бермейді. Өзін-өзі басқару жүйесін қарапайым тілмен айтып берсеңіз.
– Бір сөзбен айтқанда, жергілікті өзін-өзі басқару – халықты билік ісіне араластыру. Оларға да жауапкершілікті сезіндіріп, жергілікті мәселелерді шешуге тарту. Өздеріңізге белгілі, Қазақстан Респуб-ликасы Президентінің 2012 жылғы 28 қарашадағы №438 Жарлығымен Қазақстан Республикасында жергілікті өзін-өзі басқаруды дамыту Тұжырымдамасы бекітілді. Осыған сәйкес, елімізде жергілікті өзін-өзі басқаруды екі кезеңмен дамыту көзделген. Бірінші кезеңде (2013-2014 жылдар) басқарудың төменгі деңгейлерінде қолданыстағы жүйенің әлеуетін кеңейту және басқару мен қаржыландырудың тетіктерін іс жүзінде пысықтау қарастырылған. Бұл шаралар өзін-өзі басқаруды одан әрі дамыту үшін негізгі алғышарт болып табылады. Ал екінші кезеңде (2015-2020 жылдары) жергілікті өзін-өзі басқарудың функцияларын одан әрі бөлу мәселелері, өзін-өзі басқару органдарының бюджеті мен меншігін қалып-тастыру, сондай-ақ, ауылдық округтердің деңгейінде әкімші-лік-аумақтық бірліктерді оңтайландыру мәселелері пысықталатын болады.
– Түрген экономикалық-әлеуметтік жағынан дамыған, халық көп шоғырланған округ-тердің бірі. Осындай ірі мекенде жергілікті өзін-өзі басқару жүйесі қалай іске асуда?
– Жоғарыда аталғандай, біздің округімізде де жергілікті өзін-өзі басқару кезең-кезеңімен жүзеге асырылуда. 2014 жылы 2-4 маусым аралығында Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 18 қазандағы №1106 Қаулысымен бекітілген жергілікті қоғамдастық жиындарын өткізудің үлгі қағидасына сәйкес, жиын өтіп, жергілікті қоғамдастық мүшелері сайланды. Бүгінде Түрген ауылдық округі бойынша жергілікті қоғамдастықтың 63 мүшесі бар, яғни, сол кездегі сайлаушылардың 1 пайызы. Бұлар жиынға қатысушы азаматтар. Осының ішінен 15 адам жиналыс мүшелері ретінде сайланды. Негізінен, мәселелердің көпшілігін жиналыс мүшелерімен ақылдаса отырып шешеміз. Тағы 3 адам бюджеттің игерілуіне мониторинг жасап отырады. 2014-2016 жылдар аралығында жергілікті қоғамдастықпен 4 жиын 12 жиналыс ұйымдастырылды.
– Қоғамдастық өкілдерімен ақылдаса отырып округ аумағында қандай мәселелер шешімін тапты?
– Осы уақытқа дейін қоғам-дастық өкілдерімен бірлесе отырып біраз істің басын қайырдық. Айталық, округіміздегі ата-ананың қамқорлығынсыз қалған, жартылай жетім балалар, жалғызбасты аналар мен қарттарымыз, мүмкіндігі шектеулі жандарға көмек беру мәселесі қоғамдастық өкілдерімен бірле-се отырып шешіледі. Сонымен қатар, жастардың саламатты өмір салтын ұстануын да назардан тыс қалдырған емеспіз. Басқосуларда қолма-қол бақы-лау шотындағы қаражаттан окру-гіміздің волейбол командасына біркелкі спорт киімдері алынды.
Ауылдың кіре-берісіне округ-тің аты жазылған заман талабына сай стелла орнаттық. Өздеріңізге белгілі, жыл сайын округімізге туристер мыңдап ағылып жатады. Ауылға кіргеннен-ақ оларға жақсы әсер қалдыру – біздің міндетіміз. Сондықтан, округті көркейтуді кіре-берістен бастадық.
Инфрақұрылым мәселесі де басты назарда. Таутүрген ауылының барлық көшесіне асфальт төселді. Оған қоса, Түрген ауылындағы Достық, Әубәкіров, Петров, Желтоқсан көшелері жөндеуден өтіп, асфальтталды. Бұл да қоғамдастықтың жиналысында шешілген проблема. Ономастикаға байланысты атаулары ескірген немесе өзінің мәнін жоғалтқан көшелердің атауын өзгерту сынды мәселелер де қауымдастықпен ақылдаса отырып жүзеге асырылады.
– Жергілікті бюджетке қанша қаржы жиналды? Түскен қаражат қайда жұмсалуда?
– 2018 жылдан бастап тұрғындардың саны 2 мың адамнан асатын әкімшілік аумақта мемлекеттік бюджеттің 4 деңгейі енгізілуіне байланысты ауыл әкімдерінің және аппарат мамандарын қаражат көзін қалыптастыру және ол қаражатты игеру жұмыстарымен таныстыру мақсатында 2016 жылдың 22 қаңтарынан ҚР Бюджет кодексінің 35-бабына сәйкес, округ әкімдігінің шотына жеке тұлғалардан алынатын жер, мүлік және көлік салықтарынан трансферт ретінде қаражат аударылады. Осы бапқа сәйкес, біздің шотымызға трансферт арқылы аудандық бюджеттен 7 млн 529 мың теңге қаражат бөлінді. Жоғарыда айтып өткен мәселелер осы қаржының есебінен өз шешімін табуда.
– Сіз үш салық көзінен түскен қаражатты айтып өттіңіз. Негізінен, сіздерде қанша кіріс көзі қарастырылған?
– Жергілікті бюджетті толық-тыру көзі ретінде негізгі 11 кіріс көзі айқындалған. Атап айтар болсақ, жеке тұлғалардан алынатын мүлік, жер, көлік салығы. Төлем көздерінен салық салынбайтын кірістерден алынатын табыс салығы. Заңды тұлғалардан алынатын жер және көлік салығы. Ауылдық округтердің аумақтары арқылы өтетін автомобиль жолдарының бөлінген белдеуінде сыртқы жарнаманы орналастыру үшін төлемақы және салықтық емес түсімдер. Жеке және заңды тұлғалардың ерікті алымдарынан түсетін түсімдер. Әкімшілік құқық бұзушылықтар үшін салынатын айыппұлдар. Аудандық бюджеттен берілетін трансферттер. Алдағы уақытта октугтің бюджеті осы 11 кіріс көзі арқылы толығып, оны қайда жұмсау керектігін жергілікті қоғамдастықпен бірлесе отырып шешеміз.
– Округте әкімшілік құқық бұзушылық бойынша айып-пұлдар салынып жатыр ма?
– Айыппұл мәселесі де бір жүйеге келмей тұр. Өйткені, біз айыппұл салуға қаулы қабылдай алмаймыз. Мұны жергілікті полиция өкілдері жүзеге асырады. Яғни, белгіленбеген орында сауда жасау немесе қоғамдық орынды ластап, қоқыс тастағандарға айыппұлды учаскелік полиция инспекторы салады. Ол айыппұл округтің шотына түспейді. Сондықтан, бұл бапты жергілікті полицияда қалдырып, ал төленген айыппұл сол округтің қолма-қол бақылау шотына түссе.
– Тұжырымдамада әкімдер-ге ерікті және нысаналы алымдар, қайырымдылық қорлар мен демеушілердің жарналары есебінен кірістер қалыптастыру құқығы бері-леді делінген. Осы орайда, Түрген округіндегі шаруа қожалық басшылары мен кәсіпкерлер демеушілік етіп, есеп-шотқа ақша аударады ма?
– Менің мемлекеттік қызмет-тегі өтілім 15 жылға жуық. Шыны керек, осы уақыт ішінде тәжірибе көрсеткендей ешбір кәсіпкер немесе мекеме қолма-қол есепшотқа өз еріктерімен ақша аударған емес. Бірақ, белгілі бір мереке қарсаңында және арнайы сұраныс арқылы жылына 1,2 млн теңге көлемінде әлеуметтік жағынан аз қамтылған отбасыларына демеушілік көмектер көрсетеді. Осыны ескере отырып, кәсіпорындар мен кәсіпкерлерге табысынан белгілі мөлшерде арнайы есеп-шотқа қаражат аударып отыру міндеттелсе. Соған сәйкес, оларға салықтан немесе өзге де жеңілдіктер қарастырылса, округіміздегі көптеген мәселелер оң шешімін табар еді. Оған қоса, есеп-шотқа ақша аударғысы келгендер банкке барып, кезек күтіп, құжаттар толтыруы тиіс.
– Жаңадан қолға алған бас-таманың кем-кетігі болары даусыз. Сіздің ойыңызша, жергілікті өзін-өзі басқару бойынша бұдан өзге нені жетілдіру керек?
– Әрине, заңдардың толықтыруды қажет ететін тұстары бар. Мен бұл мәселені Астанадағы мемлекеттік қызмет саласындағы Өңірлік хаб басқарушы комитет төрағасы Алихан Байменовпен кездесуде де ортаға салған болатынмын. Атап айтар болсақ, жасыратыны жоқ, жергілікті қауымдастық мүшелерінің белсенділігі төмен. Оны арттыру үшін Кеңес ұйымы құрылып, тұрғындардың дауыс беруі арқылы округке депутаттар сайланса, сайлаушылар алдындағы жауапкершілігі артар еді. Біздің қауымдастық мүшелері түрлі сала өкілдері болғандықтан, кейбірі жұмыста, кейбірі жеке шаруасынан қолы тимейді. Қайта-қайта жиналысқа келуге қиналады. Сондықтан, Кеңес ұйымы құрылып, өздерінің есеп-шоты құрылса, аз болса да жұмысына қарай жалақы төлеп отырар еді.
Халықтың санын анықтау да бүгінде оңай шаруа емес. Қазіргі уақытта тұрғындарды тұрақты тіркеуге қою халыққа қызмет көрсету орталығы және ішкі істер басқармасы арқылы жүзеге асады. Жергілікті әкімдіктер адам саны, мектепке дейінгі балалар мен әлеуметтік топтар туралы мәліметтерді ауылдарды аралау арқылы ғана анықтайды. Ал базаға қолжетімділік болса, бұл кедергіден арылар едік.
Бізде бірыңғай салық базасы жоқ. Бюджеттің төртінші деңгейін құру бойынша кәсіпкерлердің төлейтін салығы туралы мәлімет жоқ. Олардың салығы мемлекеттік кірістер басқармасына түседі, одан соң трансферге отырғызылады. Бұл жергілікті бюджетті жоспарлауға кедергі келтіреді.
Міне, осындай мәселелер Алихан Байменовпен кездесуде округ әкімдері тарапынан көтеріліп, оны шешу жолдары ұсынылған болатын. Алдағы уақытта өтініштеріміз ескеріледі деген сенімдемін.
– Кемшіліктерден бөлек, жергілікті өзін-өзі басқару жүйесі нәтижесін беріп жатқан болар?
Шыны керек, жергілікті өзін-өзі басқару жүйесі енгізілгелі, халық билікке бір табан жақындай түсті. Өздерінің арасынан белсенділерді сайлап, ол арқылы жергілікті әкімдікпен тікелей байланыс орнатты. Ең бастысы, тұрғындар ауылдың мәселесін шешуге атсалысып, өз пікірлерін ашық білдіре алады. Осы күнге дейін қауымдастықпен 12 жиналыс өткізілді. Басында тұрғындар әкімдік айтқан ұсынысқа қолдау білдіріп, бірауыздан қабылдап жіберетін. Қазір кейбір мәселелерде өздерінің ойларын ортаға салып, ауылдың тыныс-тіршілігіне бей-жай қарамайтындығын дәлелдеуде.
– Уақытыңызды бөліп, сұхбат бергеніңізге рахмет.
Әңгімені жүргізген
Сардарбек НҰРАДИН.
Өлеңім - өмірінің айнасы
Жақында №1 Азат орта мектебінде Нобельдің «Алтын медалінің» иегері, ақын, ұлт жанашыры Мұхтар Шахановпен кездесу өтті. «Өлеңім – өмірімнің айнасы» атты әдеби-сазды шараға округ әкімі Ахмет Жолдыбаев, ауданымыздың құрметті азаматы, ақын, жазушы Шаяхмет Құсайынұлы және ауыл ақсақалдары, ұстаздар мен оқушылар қауымы қатысты.
Кездесу мектеп оқушылары әзірлеген концерттік бағдарламамен басталды. Балалар Мұхтар Шахановтың өлеңдерін оқып, сөзіне жазылған әндерді шырқады. «Отырар» өлеңіне көрініс қойып, жиыл-ған көпшіліктің көз алдына сол кездегі Отырар трагедиясын келтірді. Кейіннен, сөз сөйлеген Ахмет Жолдыбаев пен Шаяхмет Құсайынұлы ұлт жанашырына алғысын жеткізді.
Ұлтжандылық, адамгершілік жайында әңгіме тиегін ағытқан Мұхтар Шаханов алдымен тіл мәселесіне тоқталып өтті:
– Осыдан 12-13 жыл бұрын Елбасы Н.Ә.Назарбаев қазақ халқының жартысынан астамы ана тілінде сөйлей алмайтындығын айтқан болатын. Қазір бұл мәселе күрделеніп келеді. Меніңше, 65-70 пайыз қазақтар өз тілімізде оқып-жаза алмайды. Яғни, рухани мүгедек. Кеңес Одағы кезінде Әліби Жангелдин «Қазақ тілінің не керегі бар? Бізге орыс тілі жетеді» – деген ұран тастап, өзінің фамилиясын Степнов деп өзгертіп алды. Кейіннен, отаршылдарға жағынып, мұсылмандықтан христиан дініне ауыс-ты. Ал қазір Әлібек Жангелдиннің атында күні бүгінге дейін бүтін бір аудан, мектептер мен көшелер бар. Осындай пікірмен қазақтан Нұрболат Масанов деген азамат шықты. Осындай азаматтарды Құдай көзі тірісінде-ақ жазалады – деп өзінің тілін менсінбеген адамның келешегі бұлыңғыр болатындығын ескертті. Сонымен қатар, Желтоқсан оқиғасы жайлы әңгіме қозғап, қазіргі жастардың басым көпшілігі осы трагедия жайында білмейтіндігін ашына жеткізді.
Тағылымды әңгімесімен оқушыларды патриот болуға шақырған Мұхтар Шаханов наурыз мерекесінің алғашқы рет қалай тойланғанын да айтып өтті. Сөзіне сүйенсек, Желтоқсанның қанды оқиғасынан кейін қазақ халқының Колбинге деген өкпесі қара қазандай еді. Осы тұсты пайдаланған Мұхтар Шаханов Колбинге тікелей барып, 62 жыл бойы тыйым салынған ұлттық мерекені тойлауға рұқсат сұраған. «Қазақ халқы Желтоқсан оқиғасын әлі күнге ұмытқан жоқ. Бірақ, наурыз мерекесін тойлауға рұқсатыңызды берсеңіз, халықтың сізге деген ойы өзгерер еді» – деген Мұхтар ағаға Колбин бірден келісімін берген. Биылғы бюджеттің қабылданып кеткендігін айтқан ол, наурызды келесі жылдан тойламыз дегенді алға тартқан. Алайда, Мұхтар Шахановтың тікелей араласуымен, кейбір салалардағы игерілмей қалған ақшаларды жинастырып, Алматының М.Горький атындағы орталық саябағында 100 мыңнан астам халықтың жиналуымен наурыз мерекесі тойланған. Ол кезде биліктен, одан қалса қауіпсіздік комитетінің рұқсатынсыз мұндай жиын-дар болмайтын. Осы кедергілерді республиканың бірінші хатшысы арқылы шешіп, 100 мыңдаған адамның басын қосып, республика көлемінде ұлыстың ұлы күнін атап өтуде Мұхтар Шахановтың еңбегі орасан зор. Сол жылы жарты ғасырдан астам уақыт бойы ұлттық мерекесін сағынған қазақ халқы ұлыстың ұлы күнін қыркүйектің ортасына дейін тойлаған.
Түйінінде Тәуелсіздікті, бірлікті бағалау керектігін жеткізген Мұхтар Шаханов шара соңында өзінің оқырмандарына қолтаңба беріп, естелік суретке түсті. Азаттықтар да құрметті қонақты құр қол қайтармай, қазақтың күмбірлеген қара домбырасын сыйға тартты.
Сардарбек НҰРАДИН.
9 қазан – Пошта күні
Адлан Тоқбаев:
заманға сай қызмет етеміз
Бүгінгідей ақпараттық
технология дамыған заманда пошташының жолына қарап, хат күтетін кезеңдер артта қалды. Бір қарағанда пошта қызметінің маңыздылығы азая түскендей. Алайда, халық әлі де бұл қызмет түріне жүгінеді. Поштаға барады, сәлемдемесін салады, басқа да көптеген қызметті алады. Өйткені,
пошта байланыс торабы
заман өзгеріп, талап күшейген сайын соған сай жаңаруда. Бүгінгі біздің «Қазпошта»
АҚ Алматы облыстық филиалы, Еңбекшіқазақ аудандық
пошта байланыс торабының басшысы Адлан Тоқбаевпен болған сұхбатымыз осы жаңашылдықтар жөнінде.
– Адлан Қадырсызұлы, Еңбекшіқа-зақ – үлкен аудан. Пошта қызметі осы аудан тұрғындарын түгел қамтып отыр ма?
– Есік қаласында Еңбекшіқазақ ау-дандық пошта байланыс торабының орталық операциялық учаскесі, ауылдарда барлығы 41 бөлімше жұмыс істеуде. Ауданды түгел қамтып отырмыз деп айта аламыз. Пошта бөлімшелерінде көптеген қызмет түрлері көрсетіледі. Тұрғындар зейнетақыларын, жалақыларын алып, коммуналдық, кредиттік т.б. төлемдерді төлейді. Бізде барлық қаржылық опера-циялар жүзеге асырылады.
– Есепшот картасы десе ойымызға екінші деңгейлі банктердің карталары оралады. Жақында «Қазпоштаның да карталары бар» дегенді есіттік. Сіздерден қандай есепшот карталарын алуға болады?
– Бізде банктерде ұсынылатын бар-лық карталар – «gold», «visa», «clas-sic», «electron», «express» карталары бар. «Еxpress» карта тез берілуімен ерекшеленеді. Пошта бөлімшесіне келіп, өтініш берген күні сол мезетте картаны аласыз. Орталық учаскеге және бөлімшелерге пост-терминалдар қойылған. Тағы бір айта кетерлігі, біздің карталар арқылы «Qazkom» банкінің және «Қазпоштаның» банкоматтарынан ақша шешкенде пайыз алынбайды. Алдағы уақытта Бәйдібек би бөлімшесіне банкомат қою жоспарлануда.
– Бүгінгі замандағы пошта қызметі бұрынғыдан едәуір ерекшеленеді. Бай-қап отырсақ, қаржылық қызмет-терді көбірек көрсетесіздер. Бұл тұрғыдан алғанда банктермен бәсекелессіздер ме?
– Әрине, екінші деңгейлі банктердің бәрімен және қазіргі таңда елімізге келіп өз қызметтерін ұсынып жүрген шетелдік пошта тораптарымен бәсекелеспіз. Сондықтан да, «Қазпошта» АҚ-да модернизация жүруде. Яғни, біз барынша сапалы қызмет көрсетуге және процесстерді жеделдетуге көшудеміз. Техникалық, операциялық, технологиялық, ақпараттық салада пошта торабы жаңғыртылуда. Орталық операциялық учаске биыл модернизациялық жөндеуден өтті. Жаңадан енгізілген қызмет түрі – «Сәлемдемелер супермаркеті» ашылды. Бұрын тұрғындар жақындары жіберген затты алу үшін кезекте тұратын. Қазір клиенттің өзі келіп, «Сәлемдемелер супермаркетінен» алдын-ала ұялы телефонына келген СМС бойынша тиісті орыннан сәлемдемесін алып кете алады. Жалпы, «Қазпошта» АҚ финанстық, брокерлік, агенттік және электрондық қызметтерді көрсетеді. Сонымен қатар, филиал, бөлімшелер желісінің көптігі, әсіресе, алыс ауылдардың қамтылуы – «Қазпоштаның» басты ерекшелігі. «Бірыңғай терезе» принципі бойынша жұмыстар жүргізілуде. Яғни, клиент балабақшаға ақша төлесе, басқа жаққа хат жолдаса, қысқасы қандай қызмет түрі керек болса да бәрін бір терезеден алуы керек. Бұрын әр қызмет түрі бойынша әр терезеге кезекке тұратын. Халықтық IPO бағдарламасына қатысқан азаматтар дивиденттерін «Қазпошта» арқылы алып отыр. Бізде банктерде көрсетілетін қаржылық қызметтердің бәрі бар. Кредит те беріледі. «Хоумкредит» және «Альфа» банкпен келісім-шартқа отырдық. Ауданымыздағы 10 бөлімшеде несие рәсімделеді. Зейнетақы 3 түрлі жолмен беріледі: есепшоттан, автоматтандырылмаған бөлімше болса тізіммен барып алады және карта арқылы. 41 бөлімшенің 36-сы автоматтандырыл-ған. Яғни, олар заман талабына сай компьютер т.б. барлық техникалық құралдар-мен жабдықталған. Ал агенттік ретінде теміржол және әуе билеттерін сатудамыз. Процестерді жеделдету мақсатында «Күн+0», «Күн+1» жеткізу түрі енгізілді. Яғни, «Күн+0» жеткізу түрінде газет-журнал жарық көрген күні, сәлемдеме поштаға келген күні иесіне жеткізіледі. Бұл орталық операциялық жүйеде жолға қойылған. «Күн+1» жеткізу түрі – ауылдардағы бөлім-шелерде. Орталық учаскеге келген газет сол күні ауылдық бөлімшеге жеткізіледі. Одан кейінгі күні иесіне апарылады.
– Осы жерде айта кететін бір мәселе бар. Қаншама халық тұратын саяжайлар – бүгінде елді-мекен болып саналады. Дегенмен, ол жаққа Сіз айтып отырған жеткізу түрлері енгізілмеген тәрізді. Тұрғын ретінде, саяжайларға газет-журналдардың басқа да сәлемдемелердің мүлдем жеткізілмейтінін нақты айта аламын.
– Негізі, пошташылар саяжай тұр-ғындарына да пошта арқылы алатын заттарының бәрін үйіне жеткізіп беруге міндетті. Бұл қызметке келгеніме көп болған жоқ. Осындай әлсін-әлсін кездесетін проблемаларды рет-ретімен шешудеміз. Алдағы уақытта саяжай тұрғындарына пошта қызметі толыққанды көрсетіледі деп сеніммен айтамын.
– Сапалы қызмет көрсету үшін қыз-меткерлердің еңбекақысы да соған сай болуы керек. Осыдан бірнеше жыл бұрын пошташылар жалақысының мүлдем аз екені мемлекеттік деңгейде айтылып жүрді. Қазіргі таңда бұл мәселе қалай шешілуде?
– Ауданымыздың пошта байланыс торабында барлығы 186 қызметкер еңбек етеді. Былтыр холдинг бойынша жалақы 10 процентке өсті. Кірісімізге қарай жалақы мөлшерін тағы да көтеру ойымызда бар. Жалақыдан бөлек қызметкерлерді ынталандыру мақсатында түрлі мотивациялық жобалар енгізілуде. Мәселен, биылдан бастап бонустар беру жолға қойылды. Қызметкерлер теміржол, әуе билеттерін сату, есепшот ашу тәрізді атқарған жұмыстарына қарай бонустар алып отырады. Жалақыларына кәдімгідей елеулі ақша қосылып, қызметкерлеріміз өз жұмыстарын сапалы атқаруға ынталана түсуде.
– Пошта қызметінің басты бір бағыты – басылымдарға жазылымды жүргізу және жеткізіп беру дер едік. Қазіргі уақытта тұрғындардың газет-журналдарға, оның ішінде аудандық «Еңбекшіқазақ» газетіне деген қызығушылығы, көзқарасы қандай?
– Ақпараттық технология дамыған заман дегенімізбен ауылдық жерде барлық үйде интернет бар деп айта алмаймыз. Әрі интернеттегі алып ақпарат әлемінен керегімізді табу да, ондағы жазылғандардың бәріне сену де қиын. Сондықтан да, қағаз басылымдар бүгінгі күні де өз маңызын, рөлін жойған жоқ. Әсіресе, ауданның өмірі, экономикалық жағдайы, басқа да жаңалықтар туралы жазатын аудандық газет тұрғындарға аса қажет. Мұнда мемлекеттік қызмет түрлері, оны алу үшін қандай құжаттардың керек екендігі және қай жерде не сатылады, кімге қандай жұмыс бар, жалпы аудан тұрғындарына қажетті дүниелердің бәрі жазылады. Ол ақпараттарды ел білуі қажет. Аудандық редакциямен тығыз байланыста қызмет атқаратындықтан біз өз тарапымыздан газетті насихаттаймыз. Аудандық «Қазпошта» бөлімінде каталог бойынша жүздеген газет-журналдар ұсынылады. Солардың қай-қайсысына жазылса да тұрғындарға уақытылы жеткізіледі.
– Жоғарыда айтылғандардан басқа қандай жаңалықтар, өзгерістер бар? Алда келе жатқан пошта қызметкерлері күні қарсаңында әріп-тестеріңізге не тілер едіңіз?
– Қазіргі таңда Бәйдібек би бөлім-шесінде ХҚКО-да ұсынылатын электронды қызметтер көрсетілуде. Бұл тұрғындар үшін өте ыңғайлы болды. Алдағы уақытта басқа бөлімшелерде де осындай жұмыстарды жүзеге асырсақ деген ойдамыз. Сонымен қатар, қазіргі таңда ХҚКО тарапынан босанған әйелдерге перзентхананың өзінде 4 қызмет түрі ұсынылады. Туу туралы куәлік, балабақша кезегіне қою, босануға дейінгі және кейінгі әлеуметтік төлемдерді және бала күтімі үшін берілетін бір реттік жәрдемақыны алуға өтініш беру. Ол үшін жүкті әйелден алдын-ала есепшот ашу талап етіледі. Біз осы жерде өз тарапымыздан перзентханада есепшот ашу мүмкіндігін ұсынсақ деп отырмыз. Сонда алдын-ала есепшот ашуға үлгермеген әйелдер перзентханада есепшот ашып, карталарын қолына алып, сол арқылы ХҚКО ұсынған қызметтерді алар еді. Сонымен қатар, қазір пошта бөлімшелерінде саусақ таңбалары арқылы есепшот ашу мүмкіндігі қарастырылған. Ал www.post.kz сайты арқылы «Қазпошта» АҚ ұсынатын барлық қызмет түрлерін үйде отырып-ақ алуға болады. Кез келген банк карталарымен барлық төлемдерді пошта арқылы төлей алады, тіпті, www.postmarket.kz сайты арқылы газет-журналдарға жазылу мүмкіндігі бар.
Ал кәсіби мереке тұсында пошта саласында бұрын қызмет еткен ардагерлерді, қазіргі таңда еңбек етіп жатқан әріптестерді шын жүректен құттықтаймын. Оларға сапалы қызметі, табысты еңбектері үшін өз алғысымды білдіремін. Денсаулығы мықты, өмірлері нұрлы болып, отбасыларына әрдайым бақыт-береке орнасын!
Нұрбану КАМАЛ.
«Одақ» объединяет партнеров
C участием Евросоюза в Казахстане осуществляется ряд двусторонних проектов Региональной программы для государств Центральной Азии на 2014-2020 годы, которые будут способствовать развитию гражданского общества, «зеленой экономики», продвижению институциональных реформ по Плану «100 конкретных шагов» Президента РК Н.А.Назарбаева.
Один из них – проект «Одақ», реализуется в Енбекшиказахском районе. В состав «Енбекшиказахского альянса для устойчивого экономического и человеческого развития» вошли акимат Енбекшиказахского района, агентство «FORMAPER» торгово-промышленной, ремесленной, сельскохозяйственной палаты Милана (Италия); международная международная школа «КИП» (KIP-School, Рим, Италия), ОО «Международная экологическая ассоциация женщин Востока» (ОО МЭАЖВ) и фонд «Фермер Казахстана». Проект «Одақ» получил финансовую поддержку от Представительства ЕС в РК. Общая сумма проекта: 572 358 евро. Вклад ЕС: 429 268 евро.
Целью проекта является создание благоприятных условий роста экономического потенциала местного сообщества, улучшение доходов мелких фермеров, обеспечение рабочими местами женщин и молодежи, безработных и самозанятых, усиление экономический и экологический устойчивости сельских регионов Енбекшиказахского района. Концепцией проекта является укрепление конкурентоспособности и устойчивости производственно-сбытовых цепочек (цепочек добавленной стоимости), связанных с производством мяса, молока, овощей, плодов, кормовых культур.
В целевые (фокус) группы входят фермеры, кооперативы, малообеспеченные и социально-уязвимые жители села, НПО, предприниматели, учебные заведения, микрокредитные организации. В течение четырех этапов планируется создание перспективной производственно-сбытовой сети, предоставление пилотных услуг по внедрению инноваций в бизнесе и производстве, проведение семинаров и консультаций с привлечением международных и местных экспертов. Результатом проекта, рассчитанного на 40 месяцев, с 1 марта 2017 года по 30 июня 2020 года, будет создание благоприятных условий роста экономического потенциала местного сообщества, улучшение доходов мелких фермеров, обеспечение рабочими местами женщин и молодежи, безработных и самозанятых, усиление экономический и экологический устойчивости сельских регионов.
На конференции в мае 2017 года члены Енбекшиказахского альянса ознакомили фермеров, руководителей кооперативов и крестьянских хозяйств, представителей сельских акиматов, местного самоуправления и неправительственных организаций с содержанием проекта «Одақ», который будет вести мобилизацию ресурсов экономического роста в сельской местности путем создания производственно-сбытовых цепочек в партнерстве с НПО, органами власти и бизнес-структурами района.
20 сентября 2017 года в Есикском гуманитарно-экономическом колледже прошел вводный семинар по проекту «Одақ», который вели руководитель районного отдела внутренней политики Момунжан Исламов, руководитель проекта Франческа ди Паула (Агенство FORMAPER), ведущие эксперты KIP-School и Сети Международных Агентств Развития ILSLEDA Винченцо Милио, Джанкарло Канцанелли, менеджер проекта, председатель координационного совета ОО МЭАЖВ Уркыз Илиева, президент ОО «Международная экологическая ассоциация женщин Востока» Рашида Рахманова, генеральный директор ОФ «Фермер Казахстана» Владимир Левин.
Руководитель районного отдела внутренней политики М.Исламов подчеркнул, что опыт взаимодействия и сотрудничества, знания, полученные от международных экспертов и представителей Евросоюза, в дальнейшем помогут НПО, бизнесу и органам власти самостоятельно работать с целевыми группами фермеров, малообеспеченных и социально уязвимых жителей села, повышая их конкурентоспособность и экономическую устойчивость.
На семинаре состоялась презентация мероприятий по оценке потенциала экономических ресурсов Енбекшиказахского района. Как собщила руководитель проекта Франческа ди Паула, начинается фаза изучения потребностей во внедрении инноваций, улучшения компетенции и взаимодействия между целевыми (фокус) группами. В ходе проекта ожидается укрепление социальной, экономической, экологической устойчивости местного сообщества, максимальное участие заинтересованных сторон, налаживание диалога государственного и частного секторов. Завершающий этап в 2020 году будет посвящен распространению полученного опыта и оценке полученных результатов.
Для этого будет применена методология РЕСКО, разработанная в рамках программы «IL.CLEDA» – партнерской организации «Международная Школа KИП». Данная методология предусматривает формирование фокус-групп по сельскохозяйственным отраслям: плодовощеводству, животноводству и кормовым культурам.
Как разработать стратегию и планы для конкурентоспособного и устойчивого развития производственно-сбытовых цепочек, используя главный фактор – повышение конкурентоспособности, рассказали эксперты Винченцо Милио и Джанкарло Канцанелли.
С 21 по 26 сентября на базе сельского ресурсного центра ОО МЭАЖВ в с.Енбек Балтабайского округа прошли обучающие семинары для фокус-групп по созданию производственно-сбытовых цепочек «Яблоки», «Молоко и мясо», «Овощеводство», «Соя и кормовые».
Семинар и работа фокус-групп организованы партнерами проекта: Агентством Торгово-промышленной, сельско-хозяйственной и ремесленной палаты Милана «FORMAPER» (Италия, ведущий партнёр), акиматом Енбекшиказахского района, общественным объединением «Международная экологическая ассоциация женщин Востока» (МЭАЖВ), общественным фондом поддержки крестьянских хозяйств «Фермер Казахстана» и Международной школой «КИП» (KIP-School).
По итогам работы данных фокус-групп в составе представителей органов власти, ассоциаций производителей и поставщиков услуг, местных фермеров, НПО, микрокредитных организаций, будет разработана стратегия развития каждой из производственно-сбытовых цепочек в различных сельхозотраслях Енбекшиказахского района.
И.ТУРАНИН.
Тағайындау
Алматы облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаментінің 29.09.2017 жылғы Ж-657 бұйрығы негізінде Нұржан Сатылханұлы Жұрынбаев Еңбекшіқазақ ауданы бойынша Мемлекеттік кірістер басқармасының басшысы қызметіне 2 қазаннан бастап тағайындалды.
Нұржан Жұрынбаев 1967 жылы 13 ақпанда Қарағанды облысы Шет ауданы Кеңшоқы ауылында туылған. Алматы халық шаруашылығы институтын «Саудадағы бухгалтерлік есеп және шаруашылық жұмысын талдау» және әл-Фараби атында-ғы ҚазҰУ-дың «Экономист-заңгер» мамандықтары бойынша тәмамда-ған. Еңбек жолын 1990 жылы Түрген ауылдық тұтынушылар бірлестігінің товароведі болып бастап, аудандық тұтынушылар бірлестігінің тауарлар бөлімінің товароведі, салық инспекциясының аға салық инспекторы, аудандық салық комитетінің аудит бөлімінің бастығы, салық комитеті төрағасының орынбасары болды. 2008 жылдан Еңбекшіқазақ, Қарасай, Талғар аудандары бойынша мемлекеттік кірістер басқармасы басшысының орынбасары қызметтерін атқарған. Осы жылдың қаңтарынан күні бүгінге дейін Еңбекшіқазақ ауданы бойын-ша мемлекеттік кірістер басқармасы басшысының орынбасары қызметтерін абыройлы атқарды.
Стратегия ТОО «Будан» — обеспечение семенного рынка «под ключ»
Такую, казалось бы, недостижимую цель в начале 2000-х поставили перед собой учредители и селекционеры крупнейшего в Казахстане оригинатора семян гибридных сортов кукурузы ТОО «Будан», расположенного в Енбекшиказахском районе. В 2001 году предприниматель Марат Сарсенов выкупил заброшенный кукурузо-калибровочный завод в Балтабайском округе, построенный в 1994 году совместно с Югославией и основал ТОО «ККЗ «Продресурс». Вместе с ТОО «ККЗ Продресурс» на землях Балтабайского округа был создан кооператив «Будан» для производства семян казахстанской гибридной кукурузы на основе югославских сортов. Здесь под руководством селекционера из сербского НИИ «Земун поле» доктора Лазара Коича и казахстанского ученого Диляры Айгозиной, наверное, впервые в Казахстане начал действовать частный научно-исследовательский центр по селекции и районированию гибридов кукурузы. С 2002 года по сей день ТОО «Будан» возглавляет генеральный директор Еркен Шакеев. Его талант организатора производства позволил предприятию выйти на производственный уровень, освоить технологии возделывания гибридной кукурузы и получить статус оригинатора кукурузных семян. На сегодня в Государственный реестр РК вошли 17 гибридов кукурузы и один сорт сои, допущенных к использованию в Казахстане. ТОО «Будан» имеет свыше 2 тыс. га посевных площадей, где проведена рекультивация неплодородных земель. В его производственные звенья входят селекционный центр; участки первичного семеноводства, гибридизации, семенной и товарной кукурузы и сои; кукурузо-калибровочный завод, завод по доработке сои; маркетинг элитных семян кукурузы и сои. Производя в год 2 тысячи тонн семян, ТОО «Будан» освоило 80 процентов рынка семенной кукурузы в Казахстане. Решая вопросы продовольственной безопасности, крупнейший элитсемхоз республики обеспечивает отечественными высокоурожайными семенами зерновой кукурузы все климатические зон страны. ТОО «Будан» также ведет поставки семенного кукурузного зерна в страны ближнего зарубежья, выращивает в год 5 тысяч тонн товарной кукурузы, 300 тонн семенной и 700 тонн товарной сои. ТОО «Будан», объединившее науку, сельскохозяйственное и промышленное производство, успешно выполняет поставленные в Стратегии «Казахстан-2050» и Послании Президента РК задачи формирования инновационных кластеров агропромышленного комплекса.
Достижения ТОО «Будан» были представлены на 15-м ежегодном Дне поля, состоявшемся 27 сентября на селекционных участках элитсемхоза в Саймасайском сельском округе. Перед руководителями кооперативов, крестьянских хозяйств Алматинской и других областей Казахстана выступили заместитель акима района Максат БЕКЕТАЕВ, генеральный директор ТОО «Будан» Еркен ШАКЕЕВ, руководитель отдела семеноводства управления сельского хозяйства Алматинской области Аманбек КАСЫМОВ, селекционер с мировым именем из сербского НИИ «Земун поле» доктор Лазар КОИЧ, академик Академии сельскохозяйственных наук РК, проректор Казахского национального агроуниверситета Марат КАЛИАСКАРОВ, директор ТОО «Нұр агро» Карим ХУДАЙБЕРДИЕВ, видные ученые-аграрии Казахстана.
О роли ТОО «Будан» и товарных хозяйств в реализации программы «Агробизнес – 2020», разработанной по поручению Президента РК Н.Назарбаева, говорил заместитель акима района М.БЕКЕТАЕВ. Красной строкой в программе отмечена необходимость повышения урожайности основных культур растениеводства, таких, как соя и кукуруза, от которых зависит обеспечение кормами животноводческой отрасли и расширение ассортимента продуктов питания. Площади под зерновую кукурузу в Енбекшиказахском районе занимают 22 тыс.га. Это одна пятая-шестая часть всех площадей зерновой кукурузы в Казахстане. Наряду с Панфиловским районом он является основным производителем зерновой кукурузы в области. Внедрение современных гибридных сортов позволяет вдвое повысить урожайность кукурузы на деградированных почвах, оптимально использовать ресурс орошаемых земель. Это стало возможным благодаря семеноводам ТОО «Будан».
Руководитель отдела семеноводства управления сельского хозяйства Алматинской области А.КАСЫМОВ подчеркнул, что получаемые у нас урожаи в 2-2,5 раза ниже потенциальных возможностей современных гибридных сортов. Низкий уровень агротехнологий, защиты и удобрения сельхозкультур, деградация почв не позволяют оптимально задействовать ресурс орошаемых земель. Производство мяса и птицы невозможно без развитой и дешевой кормовой базы, в основе которой лежит семеноводство. Поэтому государство путем субсидирования поддерживает семеноводческие программы. Получая государственные субсидии на приобретение отечественных семян, кукурузоводческие хозяйства экономят средства, обновляют технический парк, улучшают плодородие почв. Возможности, предоставляемые семеноводческими хозяйствами, такими как ТОО «Будан», дают шанс на возрождение производства зерновой кукурузы.
Основа успеха в семеноводстве гибридных сортов кукурузы – получение исходных, так называемых родительских форм, из которых и выращиваются семена. такой вывод делает генеральный директор ТОО «Будан» Е.ШАКЕЕВ. Главная заслуга доктора сербского НИИ “Земун поле” Лазар Коича и казахстанского селекционера Диляры Айгозиной в том, что они наладили первичное семеноводство. Получение собственных родительских форм позволило экономить до половины оборотных средств. И, главное, появилось возможность создания собственных казахстанских гибридов. С 2005 года ТОО «Будан» производит семена казахстанских сортов, полностью обеспечивая потребности земледельцев нашей республики.
Инновационно-кластерный подход в производстве позволяет в полной мере внедрять селекционные достижения. В единой системе «завязаны» сельхозпроизводство, наука, кукурузо-калибровочный завод. Кластерная схема производства «под ключ» – от посева до поставки семян заказчикам, себя полностью оправдала. Отечественные субсидированые семена кукурузы с потенциальной урожайностью свыше 100 центнеров на гектар обходятся покупателям в разы дешевле аналогичных импортных. Хорошая новость для кукурузоводов – несмотря на удорожание себестоимости семян из-за роста стоимости ГСМ, техники, и оборудования, ТОО «Будан» не будет поднимать цены. Преимущества казахстанских семян кукурузы – доступность по цене, урожайность, субсидирование, оборачиваются экономическим эффектом и для кукурузоводов, и для животноводов, и для производителей продуктов питания.
Как отметил академик М.КАЛИАСКАРОВ, кукурузу на зерно выращивают во всех агроэкологических зонах Казахстана во многом благодаря селекционной и сортоиспытательной работе ведущих вузов и НИИ, таких как главный аграрный вуз страны – Казахский национальный аграрный университет (КазНАУ). На базе учебно-опытного хозяйства КаЗНАУ в партнерстве с оригинатором семенной кукурузы ТОО «СПК «Будан» и сербским НИИ «Земун поле» с 2007 года идет сортоиспытание казахстанских и сербских гибридов кукурузы. Из 24 совместных гибридов 11 внесены в госреестр РК. Долгосрочный международный проект по внедрению инновационых технологий в растениеводстве, реализуемый Казахским национальным агроуниверситетом, ТОО «Будан» и сербским институтом «Земун поле» ставит целью разработку комплексной агротехники интенсивного возделывания кукурузы и сои. Инициатива тесного сотрудничества наших производственников с учеными принадлежит акиму района Бинали Ыскаку. При его содействии на землях Саймасайского округа создано учебное хозяйство КазНАУ. Совместная работа агроуниверситета и ТОО «Будан», общий вклад в оперативное применение научных достижений и инновационных агротехник – пример эффективно действующего аграрно-индустриального кластера.
Директор ТОО «Нұр агро» в Балтабайском округе К.ХУДАЙБЕРДИЕВ – один из первых хозяйственников, который начал внедрять гибридные сорта кукурузы казахстанской, американской, венгерской селекции, применять капельное орошение кукурузы. Карим Курбанович дал высокую оценку достижениям ТОО «Будан» и обратился к присутствующим с просьбой поддержать его предложение: ходатайствовать перед Правительством РК о представлении гендиректора ТОО «Будан» Е.Шакеева, селекционеров Лазара Коича и Диляры Айгозиной за вклад в обеспечение продовольственной независимости и безопасности РК к высоким государственным наградам.
На практической части мероприятия доктор Л.Коич, уже 25 работающий в РК, познакомил участников Дня поля с последними селекционными новинками, находящимися на сортоиспытании. Особую гордость сербского, а теперь и казахстанского ученого составляет раннеспелый гибрид Каз-ЗП –200, предназначенный для северных регионов. «Чтобы добиться результата в селекции гибридов кукурузы, мало быть хорошим специалистом, – говорит он. – С кукурузой надо не только работать, с ней надо жить».
И.ТУРАНИН.
Халық сенімі бәрінен де маңызды
Ұлт Жоспары «100 нақты қадамның» 13 бөлігі заңның үстемдігін, адам құқын қорғауды қамтамасыз етеді. Осы тұрғыда бүгінгі таңда азаматтық әкімшілік, сот әдебі Кодекстеріне бірқатар өзгерістер еніп отыр. Мақсат айқын: сот жүйесіне деген халық сеніміне селкеу салмау. Осындай маңызды реформаларды түсіндіру мақсатында Алматы облыстық сотының төрағасы Мейрамбек Таймерденов ауданымызға келіп, активпен кездесті. Жиынды аудан әкімі Бинәлі Ысқақ жүргізіп отырды.
Төле бидің туралығын, Әйтекенің әділдігін көрсететін, түйінінде Қазыбектің қазылығын айтатын бүгінгі судьяларымыз-дың мойнында шындығын айтсақ, адам тағдыры тұр. Ал адам және оның өмірі Ата Заңымыздың алғашқы парағынан орын алған. Демек, «бармақ басты көз қысты» әңгіме бұл салаға жат. Осы тұрғыдан кеңінен әңгіме қозғаған Мейрамбек Таймерденұлы электрондық жүйеде талап-арыз, сотқа шақыру процестері жүргізіліп жатқандығын айрықша атады. Әрі ашықтық – әділдікке бастайтынын кесіп айтты: – Қазір облыстағы 87 сот залының бәрі де бейнебақылаумен қамтылған. Яғни, сот кеңесі аяқталғаннан кейін екі тарап та видеосын алуға толық мүмкіндік бар. Екіншіден, қашықтықтан сот отырысын өткізу, ұялы телефон арқылы түсінік беру секілді тәжірибелерді іске асырып жатырмыз. Бұл да өз кезегінде бірқатар түйткілді жеңілдетуде, – деді. Сонымен қатар сот процесі уақытында бас-талмаса, жауапты судьяға да қатаң шара қолданылатынын ескертті.
Қазақстандағы сот жүйесі 2015 жылдан бастап Халықаралық сот Ассоциациясына мүше болған. Бұл өз кезегінде еліміздегі сот жүйесі әлемдік стандарттарға толық сай жұмыс жасайтындығын көрсетеді. Оған тіпті, Ресейдің өзі әлі кірмеген. Осы төңірегінде кеңінен ой қозғаған төраға аудандағы 13 судьяның жұмысына оң бағасын берді. – Еңбекшіқазақ – халық саны жағынан да, көлемі жағынан да іргелі аудан. Осы жылдың тоғыз айының көрсеткішін барлап қарасам, көңілімнен шығып отыр. 5500 азаматтық іс қаралып, оның 97 пайызына шағым түспеген. Яғни, екі тарап та соттың шешімімен қанағаттанған. Бұл мақтауға тұрарлық жағдай. Екіншіден, облыстағы 29 судьяның 4-еуі әйелдер. Бұл өз кезегінде әйелдер қауымының өз жұмысына асқан ыждаһаттылықпен қарайтынын көрсетеді, – деді.
Актив отырысынан кейін Мейрамбек Таймерденов аудан ардагерлерін жеке сұрақтарымен қабылдады.
Қайнар ЖҰМАҒОЖА.
Нашақорлық – қоғам дерті
Нашақорлық – адамзаттың қас жауы. Бүгінде дүние жүзі осы ғасыр дертінің алдын алу мақсатында түрлі шаралар қолданып, мәселені шешудің жолын іздеуде. Елімізде де нашақорлықпен күрес кешенді түрде жүргізілуде. Осы орайда жақында Есік медициналық колледжінде нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күресті ақпараттық насихаттау мақсатында медицина саласының мамандарын тарта отырып «Нашақорлық – ғасырымыздың дерті» атты жастар акциясы өтті.
Аудандық ішкі саясат бөлімінің қолдауымен, «Іле Мұрагер» қоғамдық бірлестігінің ұйымдастыруымен өткен шараға колледж ұстаздары мен студенттер қатысты. Жиын барысында нашақорлықтың қоғам өміріне қауіпті екендігін айтқан қоғамдық бірлестік төрағасының орынбасары Қымбат Құрманжанова жастарды есірткі өнімдерінен аулақ болуға шақырды:
– Есірткі – адамның өміріне жақсылық әкелмейтінін сіздер жақсы білесіздер. Барлық адамдар басында есірткі қабылдауды қызығушылықпен бастайды. Кейіннен, соған тәуелді болып қалады. Ал тәуелділіктің арты қайда апаратындығы баршамызға мәлім. Сондықтан жастар, өздеріңізді Қазақстанның болашағы екендіктеріңізді сезіне отырып, нашақорлыққа қарсы күресуіміз керек. Сонымен қатар, зиянды әдеттерден аулақ болып, саламатты Қазақстанның өркендеуіне үлес қосуымыз керек – деп, жастарды спортпен шұғылдануға шақырды. Ал есірткінің адамның ағзасына тигізер кері әсері жөнінде баяндама жасаған нарколог-дәрігер Сергей Поляков нашақорлық – адамзаттың түбіне жететіндігін айтты. Сөзіне сүйенсек, барлық есірткілер ауруды басатын әсері болғандықтан, есірткі қызметі аяқталған соң адам ауруды тым сезгіш болады. Мысалы, апиындар жөтел орталығын тұншықтырады, сондықтан есеңгіреу жағдайынан шыққан адам жөтел ұстамасына ұшырайды. Сондай-ақ, ағзадан есірткіге қарсы шығарылған гормондар қанағаттану орталығының қызметін тұншықтырады, адам төзгісіз ауруды сезінеді. Есірткінің осындай зияндарын жеткізген нарколог-дәрігер қатысушыларға нашақорлардың арбауына түсіп қалмауын ескертті.
Шара соңында қатысушы жастар нашақорлық пен есірткі саудасына байланысты өздерінің ой-пікірлерін жеткізіп, ұсыныстарын ортаға салды.
Сардарбек НҰРАДИН.
Толығырақ ...
Өнерде шекара жоқ!
Тарихи бастауын сонау Күлтегін, Тоныкөк, біздер айтып жүрген Орхон Енисей жазуларынан, сына тасқа қашап жазылған Естеміс-Бұмын қағандарға арналған мадақ жырларынан бастау алған жыршылық өнер асыл мұрамыз. Елдің мұң-шерін, арман-мақсатын еш бүкпесіз, ашық айтқан Қорқыт ата, Сыпыра жырау, Кетбұға, Асан қайғы, Шалкиіз, Доспамбет, Қазтуған, Үмбетей, Бұқар тізбегі бүгін қайда?.. Иә олардың азаткерлік рухы дәуірдің қыспағына бой бермеді, бастары ноқтаға сыймады. Дегенмен ғасырлар бойы тот шалмас алтындай жарқыраған ата дәстүр жалғасын таба алмай отырғандығы бізді алаңдатуда. Осы тұрғыда «Елім-ай» қоғамдық қорының ұйытқы болуымен Асы округінде дөңгелек үстел өтті. Қолдау білдірген аудандық ішкі саясат бөлімі.
Келелі басқосуға ҚР Мәдениет қайраткері, жыршы Балтабай Ыбыраев, дәстүрлі өнерімізді дәріптеп жүрген азамат Алдаберген Шалипов, тарихшы Жұман Сұраншин қатысып отырды. Дөңгелек үстелді аудандық мәслихат депутаты, «Еңбекшіқазақ» газеті редакторының орынбасары Қайнар Жұмағожа жүргізді. Сонымен қатар, педагогтар, ақсақалдар мен жас буын үстел басынан орын алды.
Алғаш боп қор төрағасы кеңейтілген баяндама оқыды. Келелі ой айтып, қатпар тарих қойнындағы жыршылар рөлін де ашып берді Жаңаберген Мұхамедұлы: – Әдебиет тарихында жыршылар орны ерекше. Себебі бүкіл жыраулар поэзиясы болсын, эпостық жырлар болсын — халық ауыз әдебиетінің барлық үлгісі осы жыршылар арқылы жеткен. Олар кейде өз жанынан белгілі бір тарихи оқиғаларды дастан етіп жырлағандықтан, жыраулар деп те аталып жүрген. Жыраулық-жыршылық дәстүр болған өңірдің, сол өнер мектебінің өзіне ғана тән дәстүрлі әуен-мақамдары да болатыны белгілі. Сырдың жыраулық – жыршылық дәстүрі жергілікті атау ретінде Жиенбай, Нартай, Сәрсенбай, Нұртуған ақындардың жыр мектебі болып төрт топқа бөлінеді. Алайда, уақыт өткен сайын, сондай қайталанбас музыкалық туындыларды дүниеге келтірген талант иелері көбіне көлеңкеде қалып, сол мектеп түлектерінен әр кезеңдерде тәрбие алған жырау-жыршылардың бірі болмаса, біріне телініп кететін жағдайлар жиі кездеседі. Өкініштісі де сол, жырау мен жыршылардың қатары күн санап азайып бара жатқандығы. Қазіргі таңда мені «Бай мәдени-музыкалық мұрамыздың бүгінгі қоғамда мәдени-әлеуметтік үлес салмағы бар ма, дәстүрлі орындаушылардың рухани-ағартушылық жетекші факторға айналуының жолдары қандай?» дейтін сұрақ мазалайды. Біз тіл туралы, дін туралы, діл туралы көп айтамыз. Ал бізге жеткен мыңжылдық мәдениет туралы айта бермейміз, – деді.
Кейіннен ашық әңгіме алаңы басталды.
– Кешегі хан мен бектердің қасында жүріп тарихты тізбелеп бүгінге жеткізуде жыраулардың еңбегі ерен. Осыны мойындауымыз керек. Ал жырау дегенде біз Қазтуған, Ақтамберді, Үмбетейлерді айтамыз. Әрине ол дұрыс. Әйткенмен бүгінгі таңда да жыраулар арамызда жүр. Тек Жетісу өңірінде кенжелеп дамығаны болмаса. Себеп, көңіл бөлінбеуінде, – деп бастады әңгімесін Балтабай Ыбырайұлы.
«Сыр елі – жыр елі» дейміз. Ата өнеріміз тек Сыр өңіріне ғана тән деген ойды да естиміз. Алайда, өнерде шекара болмайды емес пе?» – деген сұраққа: – Өте дұрыс айтасыз, өнерде шекара жоқ. Қазақстанның төрт бұрышында да өнер тең дамуы тиіс. Себебі, қанымыздағы қасиет бұл. Айталық, Жетісу өңірінде Жамбыл, Кенен, Құлмамбет даңғайыр жырау болған тұлғалар. «Түйенің ізі болса, өзі табылады» емес пе? Сол себепті бұл өңірде жырау болмаған деген жаңсақ пікірден арылуымыз қажет – деп түйіндеді.
Ал Жұман Сұраншин Елбасымыздың «Болашаққа бағдар: Рухани жаңғыру» атты бағдарламалық мақаласының төңірегінде кеңінен әңгімеледі. – Қазір жаһандану процесі жүріп жатыр. Ал сол жаһандануға жұтылып кетпес үшін, халықтық келбетімізден айырылып қалмас үшін бізге ұлттық дәстүрімізді қайта қалыптастыруымыз қажет. Бұны Елбасымыз «Болашаққа бағдар: Рухани жаңғыру» атты мақаласында «Ұлттық кодымызды сақтауымыз қажет» деп атады. Ал осы ұлттық кодымыздың бірі – жыршылар. Мұнда тұтас еліміздің дәстүрі, жоралғылары, рухы осы өнерімізде жатыр. Ұлттық тәрбие де осында тұнып тұр емес пе?Ата өнеріміз сонау 14 ғасырда Сыпыра жыраудан 20 ғасырға дейін үзілмей жалғасып келді. Тек ХХІ ғасырда ғана тұралап қалғаны болмаса. Мұрын деген жырау «Қырымның қырық батыры» деген жырды 45 күн жырлаған екен. Бұл Қырғыздың атақты «Манас» жырынан да көлемді, – десе,Балтабай Ыбыраев:
Бұл дәстүрімізге орыс орам алған тұста кісен салынды. Себебі, жыраулар адамға рух береді. Сол себепті, ең бірінші кеңес жыршыларымызды бұғаттап, түрлі жаламен түрмеге тоғытты. Оған мысал айтайық, Балқы базардың бір термесінде:
Жігіттіктің екпіні,
Қаптаған қара дауылдай,
Күркіреп жауған көктемгі,
Қара бір нөсер жауындай... – дейді. Алғашқы екі жолын тыңдаған көкірегінде оты бар азаматтар көрпе астында бұғылып жатпасы ақиқат, – деп атап өтті.
Ал Алдаберген Шалипов көнермес дәстүрімізді дамыту үшін үйірмелер ашу керектігін сөзіне арқау етті. – Қазір бұл өнер Арқада ғана қалпын сақтап қалған. Оған бірден-бір себеп, жыршылық мектептер ашылған. Тіпті, әр ауылда үйірмелер бар. Ал қазір ше? Бізде домбыра үйірмесінің өзі жоқтың қасы. Бар болса да, саусақпен санарлық.
«Туғанда дүние есігін ашады
өлең,
Өлеңмен жер қойнына кірер денең» деп Абай атамыз айтып кеткен ғой. Ал Зотоевич: «Қазақтың даласының өзі ән сап тұрады» деген. Осы қалпымыздан таймайық.
Бәрін айт та, бірін айт,ақын-жырауларға тән суырып-салмалық қасиет турасында, қазақтың тұңғыш ғалымы Шоқан Шыңғысұлы Уәлихановтың: «…Ата-бабалардың ерлігі туралы жыр-дастандарға дегенде, халықтың сүйіспеншілігінде шек жоқ, соншалықты мол мұраны ауыздан-ауызға, жазбасыз, баспасыз, алып даланың бір шетінен, екінші шетіне жеткізіп, ғасырлар бойы ойда сақтау, олардың (жыраулардың) суырып-салма (импровизаторлық) ғажап қабілетінің көрінісі болса керек» деген тұжырымынан артық бірдеңе айта қою қиын. Дегенмен, ата өнерімізді адастырмай, тура жолға салу, оны дамытып, биік тұғырына тұрақтату – бізге міндет.
Қайнар ЖҰМАҒОЖА.
Особая роль – воспитание граждан
В мультикультурном, полиэтническом Казахстане учителя выполняют особые задачи, выходящие далеко за рамки школьных обязанностей: воспитание патриотизма, толерантности, сознания общности всех народов и культур нашей страны. В этом и состоит провозглашенное Президентом РК Н.Назарбаевым формирование нации Единого будущего, в составе которой каждый народ, не теряя национальной индивидуальности, объединен с другими народами в единое целое – народ Казахстана. И не случайно в составе этнокультурных центров педагоги занимают ведущие места, занимаясь воспитательной работой с молодежью.
Зоя МАГОМАДОВА – заместитель директора по учебной части СШ с.Толе би Коктобинского округа – не только ветеран казахстанского образования, преподаватель истории с почти 40-летним стажем. Участница Евразийского женского саммита в г.Астане, Зоя Кайсаровна была у истоков образования чечено-ингушского этнокультурного центра района и является заместителем председателя ЭКЦ, выполняя основную организационную нагрузку. Как руководитель учебного процесса, она в курсе всех образовательных реформ, координируя и внедряя в школе обучение по модели кембриджского университета, ведет наставническую работу с молодыми преподавателями.
Накануне Дня учителя мы попросили Зою Магомадову высказать свое мнение о настоящем и будущем казахстанского образования, о роли учителя в становлении юных граждан Казахстана.
– Зоя Кайсаровна, какие Вы ставите перед собой цели, как один из руководителей чечено-ингушского этнокультурного центра?
– Кроме сохранения и развития языка, традиций, обычаев, в качестве приоритета наш этнокультурный центр выбрал воспитательную работу с молодежью. Я, как учитель, считаю своей обязанностью прививать уважение к общеказахстанским ценностям, главные из которых – патриотизм и преданность своей стране. Этика горских народов, неписанный кодекс чести ставят эти понятия во главу угла и учат их свято исполнять. Старшее поколение стремится у молодежи воспитывать уважение к другим народам нашего единого Отечества, прежде всего к казахскому народу, протянувшему народам Кавказа руку помощи в годы сталинских репрессий, спасавшему от неминуемой гибели женщин, стариков и детей, высланных на чужбину. Только то, что казахи приняли нас как своих, помогло вайнахам выжить, сохранить себя как народ, обрести достойное место на новой Родине. Мы всей душой поддержали решение Главы государства утвердить 1 марта Днем благодарности РК, как дань исторической памяти о той помощи, которую казахский народ оказал репрессированным народам. Кроме того, я стараюсь держать руку на пульсе всех современных событий в Казахстане, непосредственно приобщать к ним младшее поколение. Летом с поддержкой чеченской диаспоры в г.Астане мы организовали поездку молодежи нашего этнокультурного центра на ЭКСПО-2017. Мне выпала честь быть руководителем этой поездки, увидеть самой и показать молодым масштабы деятельности Казахстана на мировой арене, его место в международном сообществе, в мировой политике, экономике, науке. Трудно передать словами, насколько посетителей павильонов Казахстана поражал размах внедрения новейших технологий в экономике, научные достижения, демонстрация географического многообразия и природных богатств Великой Степи.
– Свою трудовую жизнь Вы полностью посвятили образованию в сельской школе: 12 лет преподавали в СШ имени И.Шорманова в с.Алмалы, уже 27 лет работаете в СШ с.Толе би, 16 из них заместителем директора. В чем отличие нынешнего поколения учеников от поколения их родителей?
– Современные ученики намного меньше читают, поэтому им трудно дается изучение гуманитарных предметов. Но я не могу сказать, что они менее развиты. Они просто другие. Это, действительно, «цифровое» поколение, ориентированное на Интернет, на освоение электронных технологий. В нашей школе активно внедряется кембриджская модель самообразования, развития творческого потенциала учащихся. Большинство учащихся стремятся поступить в колледж, чтобы получить профессию, необходимую во взрослой жизни. То, что в сельских регионах открываются профтехколледжи, большой плюс. Такая, «шаговая доступность» профессионального образования дает возможность получить его ребятам из сельских семей со скромным достатком, и в последующем успешно трудиться в сфере экономики, здравоохранения, образования.
– Что, по Вашему мнению, необходимо сельской школе для более успешной работы?
– Необходимо поднимать уровень жизни в сельских регионах, создавать рабочие места с высокой оплатой труда, условия для сельского бизнеса, чтобы семьи сельчан были более обеспечены и по качеству жизни приближены к городским. Что касается непосредственно нашей школы, то это условия учебы. Население растет с каждым годом, школа переполнена, в старом маленьком здании занимаются свыше 500 детей. Аким нашего района Бинали Абдыкапасович Ыскак много делает для улучшения условий образования, в сельских округах каждый год вступают в строй новые школы. Я надеюсь, что в ближайшем будущем руководство района добьется строительства новой школы и в с.Толе би.
И.ТУРАНИН.
Қаражоталықтар қыстан қысылмайды
«Жаздың бір күні жылға азық» екенін мал баққан жақсы біледі. Қабағынан қар жауған қыстың таяу екенін жаздың аптығын басып, енді ғана есіктен аттаған салқын самалды күрең күз де хабар берді. Бұл күні төрт-түлігін өрбіткен Қаражота ауылдық округінің шаруа қожалықтары жем-шөп қорын қыстан қысылмайтындай жинау маусымын да аяқтап қалды.
Қаражоталықтар аудандағы ең малы көп округ саналады. Төрт түлік демекші, Қаражота ірі қара, қой-ешкі, жылқыдан басқа түйе де өсіруімен ерекшеленеді. Қазірдің өзінде 12 мың ірі қара, 41500 ұсақ тұяқ, 3120 жылқыдан басқа 20 түйесі тағы бар. Округтегі 57 мал бағумен айналысатын шаруа қожалық иелері өз қарамағындағы мал басын жылдан
жылға арттырып келеді. Малға былтыр 2038 тонна шөп, 359,5 тонна жем дайындап, қыстан қысылмай, мал басын аман-есен алып шыққан болатын. Биыл да жем-шөп қоры бұл межеден көп болмаса, аз болмайтыны анық. Өйткені, биылғы жылдың ауа райының қолайлы болғаны белгілі. Жем-шөптің қаншалықты жиналғаны маусым аяқталған соң белгілі болатынын айтты, жауапты мамандар. Еліміздегі мал өнімдерін өндіруге олар да өзіндік үлестерін қосып келеді.
Анарбек МӨКІШҰЛЫ.
Жетісу кәсіпкерлері «Атамекенім» акциясын бастады
Талдықорғанда Өңірлік коммуникациялар орталығында Алматы облысы Кәсіпкерлер палатасы Өңірлік кеңесінің мүшелері “Атамекен” ҰКП жаңа бастамасына арналған баспасөз мәслихатын өткізді. Ұлттық кәсіпкерлер палатасы Президент Н.Ә.Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласын жүзеге асыру барысында «Атамекенім» жалпыреспубликалық акциясын өткізу жөнінде мәлімдеген болатын. Жетісу кәсіпкерлерінің пікірінше, шара қайырымдылық мәдениеті мен әлеуметтік жауапкершілікті дамуына жаңа тыныс береді.
Өңірлік коммуникациялар орталығындағы баспасөз мәслихатында Кәсіпкерлер палатасы Өңірлік кеңесінің басшысы, «Алматы бояулары» ЖШС Директорлар Кеңесінің төрайымы Римма Салықова бизнестің әлеуметтік жауапкершілігі саласындағы жұмысты жүйелендіру қажеттілігіне назар аударды.
«Тәуелсіздік жылдары көптеген кәсіпкерлерлер өзінің туған жері, ауданы мен облысының дамуына өлшеусіз үлес қосты. Жеке кәсіпкерлік қаражатына әлеуметтік, білім беру нысандары іске қосылып, маңызды әлеуметтік жобалар жүзеге асырылды. Бұның барлығын кәсіпкер жарнама үшін немесе басқа да мақсат үшін жасамайды. Өзінің парызы деп түседі. Сондықтан осындай игі істерді біз қоғамда белсенді түрде айтып, меценат мәдениетін дамытып, патриоттылыққа шақыруымыз қажет», - деп атап өтті Римма Салықова.
Осы саладағы шешімдердің бірі ретінде Әлеуметтік мәселелер реестрі әзірленеді. Реестр ҰКП-ның atameken.kz сайтындағы «Қайырымдылық» айдарында орналасады. Әлеуметтік мәселелер реестрі арқылы қандай да бір көмекке немесе қолдауға мұқтаж азаматтар онлайн-режимде осы тізімге өтінім қалдыра алады. Кәсіпкерлер өтінім-тілектермен таныса алады. Өтінім қалдыратын немесе кері байланысқа тапсырыс беруге болатын арнайы батырма да іске қосылады.
Мәселен, Алматы облысынан аталмыш тізімге мүгедек азаматтар, қоғамлдық ұйымдар тарапынан демеушілік таныту туралы өтініштер келіп түсті.
Кәсіпкерлер палатасы Өңірлік кеңесінің мүшесі, «Қасымбаева Г.Ш.» басшысы, Кербұлақ ауданының мәслихат депутаты Бақтыбай Қасымбаевтың айтуынша, акция барысында кәсіпкерлер қоғамдастығы «Қайырымдылық туралы» заңды, салықтық жеңілдіктер және саладағы қарастырып, талқыланады.
«Бүгін Қазақстанда бизнесті әлеуметтік жауапкершілікке ынталандыруға бағытталған белгілі бір салықтық жеңілдіктер бар. Бірақ, бұл жеңілдіктер туралы көпшілігі білмейді. Байқауымызша, оны ірі кәсіпорындар пайдаланып келеді. Сондықтан мониторинг болмаған соң, жеңілдіктер механизмінің тиімділігін бағалау қажет. Мысалы, аталмыш жеңілдіктер шағын және орта бизнес өкілдері үшін өте маңызды. Бұл олар үшін моральдық көтермелеу мен еңбегін бағалау белгісі», - деді кәсіпкер.
Сонымен қатар, кәсіпкерлер «Парыз» мемлекеттік наградасын беру туралы ұсынысты қызу қолдап отыр. Награданы берудегі мақсат – қайырымдылық идеясын өрістету мен мәдениетін қалыптастыруға, қайырымдылық бағдарламалары мен әлеуметтік жобаларды жүзеге асыруға, демеушілік көрсетіп, үздік әлеуметтік жобаны іске асыруға, әлеуметтік жауапкершілік ұстанымын енгізуге қосқан үлесін үлесін жоғары бағалау. Жыл сайын өтетін «Парыз» байқауында әлеуметтік мәселелерді шешу саласындағы кәсіпкерлік және т.б. үшін «Үздік әлеуметтік кәсіпкер» аталымын енгізу ұсынылады.
«Жалпы, қайырымдылық біздің халқымыздың ұлттық кодында бар. Біз ежелден әр уақытта бір-бірімізге қолдау көрсетіп келе жатқан халықпыз. Мысалы, осылай «Асар» сияқты дәстүрі пайда болды. Өңіріміз жөнінде айтатын болсақ, Бауыржан Оспановты мысалға келтіруге болады. Ол Алакөл ауданындағы туған жері Жыланды ауылына көмектесіп отыр. Онда спорт, физика-математика мектептерін, әлеуметтік дүкенін салып, тегін түрде қымызды таратады, тұрғындарды үй-жаймен, жұмыспен қамтамасыз етіп отыр. Лепсі ауылында бал өндірісін жолға қойды. Немесе біздің әріптесіміз Өңірлік кеңес мүшесі Бақыт Атайбеков Балқаш ауданының басты меценаты. Бақанас ауылында мешіт салып берді, Миялыда жұмысшылары үшін үй салды, жыл сайын әлеуметтік, білім беру ұйымдарында қаржылық қолдау көрсетіп отырады», - деп қосты Римма Салықова.
Кәсіпкер Бақтыбай Қасымбаев «Атамекенім»-ді қолдау мақсатында Кербұлақ ауданының іскер әйелдері мен Кәсіпкерлер кеңесінің мүшелері ауылдық округтерде “Бәрі де рахмет үшін” көшпелі дүкенін ұйымдастыру жоспарланғанын айтты.
«Біздің кәсіпкерлер мыңнан астам қажетті заттар мен тұрмыстық тауарлар жинады. Оның барлығын әлеуметтік көмекке зәрі ауыл тұрғындарына таратамыз», - деді спикер.
Жалпы, алдағы уақытта облыстың барлық ауданында қайырымдылық шаралары, акциялар мен көшпелі отырыстар өткізу жоспарланып отыр.
Соңғы жаңалықтар
ПАРИЖСКОЕ СОГЛАШЕНИЕ И ПАРНИКОВЫЕ…
️ЭТНОМӘДЕНИ БІРЛЕСТІК ӨКІЛДЕРІМЕН…
Бүгін Халықтық штаб өкілдері…
Энергетиканы дамытудың бір жолы- АЭС…
Жас ақындар мен жазушылар арасында…
АЭС салудың халықаралық тәжірибесі
Безопасность АЭС для Балхаша: мнение…
Хайрушев: Если мы откажемся от АЭС,…
Мнение эксперта: потенциал развития…
