Президенттің төрағалығымен Шұғыл әрекет ету штабының кеңесі өтті. Оған Үкіметтің және бірқатар мемлекеттік органның басшылары қатысты, деп хабарлайды Ақорданың баспасөз қызметі.
Мемлекет басшысы әлемнің жаһандық экономика мен геосаяси ахуалды қайта өзгертудің күрделі кезеңін бастан кешіріп отырғанын атап өтті. Қазақстанның алдында мүлдем жаңа талаптар кезеңінде экономиканы орнықты даму режимінде сақтау міндеті тұр.
Премьер-Министр Асқар Мамин ел экономикасына кері әсер ететін сыртқы факторларды азайтуға байланысты Үкіметтің қабылдап жатқан шаралары туралы баяндады.
Қасым-Жомарт Тоқаев коронавирустың таралуына қарсы күрес жөніндегі шешімнің ақталғанын және дер кезінде қабылданғанын, оның отандастарымыздың денсаулығын сақтауға бағытталғанын атап өтті. Президент кәсіпорындар мен мектепке дейінгі мекемелер қызметкерлерінің медициналық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қатысты қосымша шаралар қабылдау қажет деп санайды.
Мемлекет басшысы балаларына қарау үшін үйінде отыруға мәжбүр ата-аналардың біріне ақылы еңбек демалысын беру қажеттігін жұмыс берушілерге түсіндіруді тапсырды. Үкімет фискалды механизмдер арқылы кәсіпорындарға қолдау көрсету шараларын қабылдауы керек.
Президент медициналық мекемелер мен азаматтарды дәрі-дәрмектермен қамтамасыз ету мәселесін шұғыл шешуді, медициналық нысандардың дайындығын тексеруді талап етті.
Мемлекеттік қызметшілер мен басқа да лауазымды тұлғалардың шетелдерге іссапармен баруына тыйым салынады, тек азаматтарымыз бен еліміздің қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған сапарларға ғана рұқсат беріледі.
Президент еліміздің әлеуметтік-экономикалық дамуына және бюджет шығындарына қатысты болжамды қысқа мерзімде қайта қарауды тапсырды.
Мемлекет басшысының пікірінше, бюджет шығындарын халықты жұмыспен қамтуға, шағын және орта бизнесті қолдауға бағыттап, қайта қарау керек.
Президент Үкіметке, ең алдымен, отандық өнім өндірушілерге басымдық бере отырып, тауарлар мен қызмет түрлерін сатып алудың тікелей және ашық жүйесіне көшуді тапсырды.
Үкімет отандық ірі кәсіпорындармен бірлесіп, өндірісті қолдау және кеңейту, жұмыс орындарын сақтау бойынша дағдарысқа қарсы мақсатты жоспар әзірлейді.
Мемлекет басшысы отандық тауарларды және жұмыс күшін пайдалана отырып, инфрақұрылымдарды жөндеуді, әлеуметтік нысандар мен жергілікті жолдар салуды көздейтін Жұмыспен қамтудың жол картасын жүзеге асыруға кемінде 300 миллиард теңге бөлу жөнінде тапсырма берді.
Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігіне Ұлттық банкпен бірлесіп, қазақстандық бизнеске несие беру көлемін азайтпау жөнінде шаралар қабылдауға тапсырма берілді.
Аймақ әкімдері азық-түлік пен қызмет түрлерінің бағасын бақылау жұмыстарын белсенді жүргізуі керек.
Сонымен қатар Президент мемлекеттік органдарды жекелеген тауарлардың сұранысына дүрбелең тудырмай, бос үрей мен алып-қашпа сөздің алдын алу үшін ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын белсенді жүргізуге, оның ішінде, әлеуметтік желілерге айрықша көңіл бөлуге шақырды.
Қасым-Жомарт Тоқаевтың айтуынша, еліміздің азық-түлік қоры Қазақстан халқының қажеттілігін толық қамтамасыз ете алады, тұтыну тауарларына қатысты ешқандай тапшылық болмайды.
Дереккөз: inform.kz
Мемлекет басшысының Өкімімен Қайрат Сүнтаев ҚР Ішкі істер министрінің орынбасары қызметіне тағайындалды.
Қайрат Сүнтаев Павлодар облысында туған. С.М.Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университетін заңгер мамандығы бойынша бітірген.
Еңбек өтілі:
1979 жылы Павлодар облысында Комсомол жастар бригадасында тас қалаушы;
1983-1987 жылдары «Алматықұрылыс» тресі тұрғын үй-пайдалану учаскесінің дәнекерлеушісі, тас қалаушысы;
1986-1987 жылдары - «Алматықұрылыс» тресі тұрғын үй-пайдалану учаскесінің 1 санаты бойынша спорттан нұсқаушы;
1992-1993 жылдары – Павлодар облысы Краснокутск ауданы прокуратурасының тергеушісі;
1993-1994 жылдары - Павлодар облысы прокуратурасының тергеушісі;
1994-1995 жылдары – Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі органдарының тергеу мен анықтауды қадағалау жөніндегі прокуроры, Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасы Тергеу департаментінің аға прокуроры;
1995-1997 жылдары - Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының жедел іздеу қызметінің заңдылығын қадағалау басқармасының аға прокуроры;
1997-1998 жылдары – Ақмола облысы Ерейментау ауданының прокуроры;
1998-2000 жылдары – Астана қаласы Алматы ауданының прокуроры;
2000-2002 жылдары – Астана қаласы прокурорының орынбасары;
2002-2004 жылдары - «KEGOC» компаниясы заң департаменті директорының орынбасары;
2004-2006 жылдары – Астана қаласы бойынша Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес департаменті (қаржы полициясы) басшысының орынбасары;
2006 жылы Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі Тергеу және анықтау департаменті басшысының міндетін атқарушы болды;
2006 жылы Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі Тергеу және анықтау департаменті басшысы қызметін атқарды; 2006-2007 жылдары – Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі Тергеу комитеті төрағасының орынбасары;
2007-2008 жылдары Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі Тергеу комитеті төрағасының міндетін атқарушы;
2008-2009 жылдары – Атырау облысы ІІД бастығы;
2009-2010 жылдары Қарағанды облысы бойынша Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес департаменті басшысының орынбасары;
2011-2014 жылдары – ҚР Президенті Әкімшілігі құқық қорғау жүйесі бөлімінің инспекторы;
2014-2016 жылдары – Ақтөбе облысы Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл департаменті басшысы;
2016-2018 жылдары – Ақтөбе облысы бойынша Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл ұлттық бюросы департаментінің басшысы;
2018-2019 жылдары – ҚР Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл ұлттық бюро басшысы;
2019 жылдың шілдесінен бүгінге дейін Алматы қаласы бойынша сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі департаментінің басшысы қызметін атқарды.
«Қазақстан полициясына 15 жыл», «ІІМ-дегі үздік қызметі үшін» төсбелгілерімен марапатталған.
Дереккөз: inform.kz
Мемлекет басшысының өкімімен Бағдат Мусин ҚР Президентінің цифрландыру және инновациялық технологиялар жөніндегі кеңесшісі қызметіне тағайындалды.
Бағдат Мусин 1983 жылы 3 наурызда Павлодар облысында дүниеге келді. Сүлеймен Демирел атындағы университетті, Қазақ құқықтану және халықаралық қатынастар институтын бітірген.
2011 және 2012 жылдар аралығында ҚР БАМ Мемлекеттік қызметтерді автоматтандыруды бақылау және ХҚО қызметін үйлестіру комитеті төрағасының орынбасары болды.
2012 жылдан бастап ҚР Көлік және коммуникация министрлігінің Мемлекеттік қызметтерді автоматтандыруды бақылау және ХҚО қызметін үйлестіру комитеті төрағасының лауазымын атқарды.
2014 жылдың сәуірінде «Ұлттық ақпараттық технологиялар» АҚ Басқарма төрағасы болып тағайындалды.
2017 жылы 25 қаңтарда Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының Құқықтық статистика және арнаулы есепке алу комитетінің төрағасы қызметіне тағайындалды. Оған дейін «Қазпочта» АҚ басқармасының төрағасы қызметін атқарды.
«Еңбектің наны тәтті, жалқаудың жаны тәтті» деуші еді көнекөздер. Расында, адалдан ас тапқанның көңілі жай, жүре-гі тыныш болады. Тіпті, «Бізде мұндай жұмыс бар» деп алдыңызға «асы-ңызды» ұсынып отырса, бұдан артық не керек?! Жақында осындай ізгілікті іс-шараның куәсі бол-дық.
Иә, Шелек ауылы-ның мәдениет үйінде аудандық жұмыспен қамту орталығы және Шелек ауылдық округі әкімінің қолдауымен Солтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан, Қостанай, Павлодар облыстарындағы бос жұмыс орындарының жәрмеңкесі өткізілді. Оған Алматы облысының жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасы басшысының орынбасары Б.Джаксыбаева, басқарма бөлімінің басшысы А.Жусамбаева және Кербұлақ, Ұйғыр, Панфилов, Талғар аудандары, Қапшағай қаласы т.б. секілді халықты жұмыспен қамту орталықтарының директорлары қатысты.
Өткізілген іс-шараның негізгі мақсаты– нәтижелі жұмыспен қамту және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың 2017 – 2021 жылдарға арналған «Еңбек» мемлекеттік бағдарламасы аясында өңіраралық Еңбек ресурстарының ұтқырлығын арттыру әрі жұмыс күші тапшы өңірлерді жұмыс күшімен қамтамасыз ету және өңірлік диспропорция мен демографиялық теңгерімсіздікті жою. Ол үшін ерікті түрде қоныс аударушыларға жәрдем беріледі әрі осы ақылы еңбек ресурстарының аумақ-тық ұтқырлығын ынталандылады.
«Еңбек» бағдарламасына қатысушы-лардың ерікті түрде қоныс аударуы негізгі екі бағыт бойынша іске асырылмақ. Ең әуелгісі, өңіраралық қоныс аудару. Бұл дегеніміз жұмыс күші жеткілікті облыстардан керісінше жұмыс күші жетіспейтін облыстарға жұмысқа орналастыруға немесе сонда өз кәсібін бастауға жәрдемдесу. Мұндай обылыстардың қатарында ШҚО, СҚО, Павлодар, Қостанай облыстары бар.
Екіншісі – облыс ішінде қоныс аудару. Бұл бағыт бойынша экономикалық даму әлеуеті төмен елді мекендерден облыстық немесе аудандық маңызы бар қалаларға, экономикалық өсу орталықтарына қоныс аудару жүзеге асырылады.Бұл бағыттың аясында мемлекеттік тұрғын үй қорынан немесе жұмыс берушілердің қаражаты есебінен тұрғын үймен қамтамасыз ету және тұрақты жұмыс орнына орналасу мүмкіндігі бар.
Жәрмеңке барысында «Отандас Ел» қоғамдық бірлестігінің қатысумен қоныс аудару мәселелесін кең ауқымда түсіндіру жұмыстары жүргізіліп, бағдарламаның негізгі бағыттары айтылды. Аталған жәрмеңкеге 250-ге жуық қоныс аударуға ниет білдіруші азаматтар келіп, сұрақтарына жауап алды. Бос жұмыс орындарын ұсынушы жұмыс берушілер тарапынан да 54 адам келіп, еңбектен нанын табуды ниет еткендерге түрлі ұсыныстар білдірді.
Нұрсерік ТІЛЕУҚАБЫЛ
Жуырда Асы ауылдық округі әкімдігінің ғимаратында «Нұр Отан» партиясы аудандық филиалы төрағасының бірінші орынбасары Қ.Байғоджаев, аудандық мәслихат депутаты А.Сайдуллаев, Асы ауылдық округінің әкімі Ұ.Сағымбеков ауыл азаматтарын қабылдап, олардың мәселесін тыңдады.
Ең алдымен Жаңашаруа ауылының жігітбасы А.Боқашев ауылдағы мәдениет үйінің жайын сөз етті. А.Боқашевтің айтуынша, мәдниет үйі бүгінгі күнде әбден тозығы жетіп, апатты жағдайда тұрғандықтан пайдалануға келмейді. Сондықтан оны түгелдей сүріп тастап, жаңа ғимарат тұрғызу керек. Сонымен бірге ауыл тұрғындарының құдайы тамақ, ас секілді дәстүрлі жиындарын өткізуге арналған қатымхана салу жайын да атап өтті. Ауыл тұрғындарының өзара келісімі мен ұйымшылдығының арқасында қатымхана тұрғызуға 5 млн теңге көлемінде қаржы жиналған. Ендігі кезекте ғимарат тұрғызуға керек жердің құжаттарын рәсімдеуге көмектесулерін сұрады. Әңгіме барысында ауылдың ауыз су мәселесі де көтерілді. Бұл ретте ауданымыздың жомарт кәсіпкерлерінің бірі Ж.Осан өз қаражатымен жаңартып, онда туындаған проблемаларды шешіп беруді өз мойнына алғандығын атау керек. Тек дихандардың жер суарудан қиналып отырған жайы бар. Тіптен жердің биіктігіне байланысты Көктерек ауылына мүлдем су бармайды. А.Боқашев осы мәселені де оңды шешіп беру туралы ауыл тұрғындары атынан өз өтінішін айтты.
Ал Қайрат ауылынан келген В.Зунунов ауылдың ауыз су мәселесін ортаға салды. Бүгінде ауылдағы ауыз су жеткізтетін құбырлар өте ескірген. Кезінде 385 мың теңгеге арнайы насос сатып алынса да құбырдың ескіруіне байланысты жоғарғы қысыммен жұмыс жасауға болмайды. Осы себептен күніге екі сағат су жіберілсе, екі сағат тоқтатуға мәжбүр. Жалпы қыста он сағат, ал жазда он екі сағат су беріледі. Тіршілік нәрін пайдаланып отырған 390 отбасы бар. Оның тек 318-і ғана ақша төлейді. Барлығы 1100 адам болып, адам басына 250 теңгеден ақша алынады. Бірақ ай сайынғы электр шығындары 120 мың теңгені құраса, 80 мың теңге осында жұмыс істейтін адамдардың жалақысына жұмсалады. Сондықтан басқа қажеттіліктерді қамтамасыз етуге қаржы тапшы. Осы жағынан көмек сұрап келген В.Зуноновтың осы мәселені оңды шешіп беруге көмек сұрады.
Келесі кезекте Қызылшарық ауылынан Б.Шалданбаева жаңа түскен құрылыстардың тұрғындары атынан жарық пен ауыз су мәселесін көтерді. Бүгінде ауылда 50-дей жаңа үй салынған. Оның отызында тұрғындар бар. Жалпы 8 көшесі болса да ешқайсысына атау берілмеген. Ауыз суды тұрғындар қолмен қазып кіргізсе де, жарық мәселесі әлі шешілмеген. Жолы да нашар жағдайда. Бұл сұрақтарға байланысты ауылдық округ әкімі Ұ.Сағынбековтің жауабы бойын-ша бүгінде жаңа түскен құрылыстарға электр желілерін жүргізтуге 300 миллион теңге көлемінде қаржы бөлінген. Алдағы уақыттарда бұл мәселе толықтай шешілмек. Сонымен бірге, 24 көшеге атау беру туралы жоғарыға ұсыныс берілген. Оның ішінде аталып өткен 8 көше де бар.
Одан кейін Қызылшарық ауылының тұрғыны М.Сағат пен Қайрат ауылының тұрғыны Н.Нұрболатты да қабылдады. Олардың да мәселесін шешіп беретінін, мемлекет жағынан жәрдем алуға құжаттарына байланысты қолдан келгенше көмектерін аямайтынын жеткізді.
Одан әрі «Шелек-Болашақ» ЖШС-тың директорының орынбасары Аркен Сайдуллаевтің демеушілігемен екі отбасыға азық-түлік жағынан көмек көрсетілді. Бұл да олардың көңіліне демеу болатыны анық. Мұның тағы бір себебі жас кәсіпкерлерді қайырымдылық шараларына көптеп тартып, олардың елдің дамуына үлес қосуына үндеу болып табылады. Одан әрі Қызылшарық ауылында орналасқан жастарға арналған спорт сарайын аралап, ондағы жағдайлармен танысып қайтты. Айта кетейік, бұл ғимаратты аудандық мәслихат депутаты, кәсіпкер А.Сайдуллаев жастардың спортпен айналысуы үшін сыйға тартқан болатын.
Нұрсерік ТІЛЕУҚАБЫЛ
Быть в числе первых, занимать только чемпионские и призовые места – таков настрой воспитанников мастера спорта, победителя Марафона мира в г.Москве, ветерана легкой атлетики Казахстана Алпыса Ермаганбетова, старшего тренера областной ДЮСШ по зимним видам спорта. Его ученики завершили сезон лыжных гонок с отличными результатами.
В первенстве области по лыжным гонкам, состоявшемся 17-18 февраля на лыжно-биатлонном комплексе «Алатау» г.Талгара, они вновь вышли в лидеры среди 300 участников из г.Енбекшиказахского, Талгарского, Райымбекского, Кегенского, Аксуского районов. В юношеской возрастной группе 2006-2007 г.р. в гонке на 3 километра третьим к финишупришел ученик 8 класса СШ имени К.Сатпаева Эмир Султан. В младшей возрастной группе среди девочек четвертый результат на километровой дистанции показала ученица 4 класса СШ имени Райымбека батыра Ангелина Янышевская, выполнив норматив 3-го спортивного разряда.
27-28 февраля в с.Сарыжаз Райымбекского района прошел третий этап открытого лыжного первенства Алматинской области. В возрастной группе 2006-2007 г.р. среди девочек в гонке на 1,5 км второе место заняла Анастасия Михалева, шестиклассница СШ имени В.Терешковой. Анастасия Пашнина, семиклассница той же школы, пришла к финишу третьей. Четвертой завершила гонку ученица 7 класса СШ имени К.Сатпаева Милана Касымова, а пятой – ученица 6 класса СШ имени Райымбека батыра Виктория Коломыцева. Такого успеха не добилась ни одна команда. Среди 270 участниц первенства не было равных лыжницам Алпыса Арыкбаевича и на дистанции 3 км. В той же возрастной группе «золотого» результата достигла Анастасия Пашнина, а «серебряного» – Анастасия Михалева.
Впереди – весенне-летний период, когда легкоалтеты Алпыса Арыкбаевича поменяют лыжи на кроссовки. И будут обгонять соперников уже на беговых дорожках.
И.ВИКТОРОВ
АТАУЛЫ КҮНДЕР
Алғаш рет 2008 жылдың 14 наурызында өтіп, содан бері жыл сайын көктемгі күн мен түннің теңесу күні алдындағы жұма күні өткізіледі. Бұл күннің атап өтуге Халықаралық медицина қауымдастығындағы халықаралық күн комитеті бастамашы болды. Ол Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының ұйқы мен денсаулық мәселелері жөніндегі жобасы аясында атап өтіледі
ЕСТЕ ҚАЛАР ОҚИҒАЛАР
1981 жылы Жамбыл облысының Қордай ауданындағы Кенен ауылында халық ақыны, әнші, композитор Кенен Әзірбаевтың әдеби-мемориалдық мұражайы ашылды. Мұражай залына ақынның шығармашылығын, өмір жолын сипаттайтын 961 экспонат қойылған. Ақын 13 жаста болған кезде жасалған домбыра, Жамбыл Жабаев сыйға тартқан күміс белдік мұражайдың құнды экспонаттары болып табылады.
1992 жылы Қазақстан Республикасы мен Ливия Ұлы Социалистік Халық Араб Джамахириясы арасында дипломатиялық қарым-қатынастар орнатылды.
2001 жылы Алматыдағы Қазақ сәулет-құрылыс академиясының студенттер жатақханасында Халық қаһарманы Қайрат Рысқұлбековке ескерткіш тақта орнатылды.
Қайрат Ноғайбайұлы Рысқұлбеков (1966-1988) Жамбыл облысының Мойынқұм ауданы Бірлік ауылында дүниеге келген. 1986 жылдың күзінде жолдамамен Алматы сәулет-құрылыс институтына (АСҚИ) оқуға түседі. АСҚИ-дің бірінші жатақханасында тұрған Қайрат бірінші курс студенті болғанына қарамастан институттың қоғамдық өміріне белсене араласып кетеді. Сол кезде-ақ жас комсомолдар жасағының командирі, студенттік кәсіптік бюросының (профбюро) мүшесі болды. 1986 жылы 17-18 желтоқсанда Брежнев алаңындағы бейбіт шеруге қатысты. Сол үшін Қайрат шеруге шыққан достарымен бірге тұтқындалып, «18 желтоқсанда Мир (қазіргі Достық даңғылы) және Қаныш Сәтбаев көшелерінің қиылысында сойқандық жасап, Савицкийді өлтірді, Ведельді ауыр жарақаттады» деген айып тағылды, достарымен бірге сотты болады. Тергеу жұмыстары алты айға созылып, соңында Қайратпен бірге болғандар 4-15 жылға дейін бас бостандықтарынан айырылады. Ал Қайрат алғашында ату жазасына кесілді. Кейіннен шетелдік ұйымдар мен қоғам қайраткерлерінің қарсылықтарынан кейін КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының 1988 жылғы 28 сәуірдегі жарлығымен оған кешірім жасалып, сот үкімі 20 жыл бас бостандығынан айыру жазасына ауыстырылды.
2003 жылы «Қазақстан Республикасының қорғаныс-өнеркәсіптік кешенінің кейбір мәселелері туралы» №244 ҚР Үкіметінің қаулысы жарыққа шықты. Қаулының негізінде «Қазақстан инжиниринг» ҰК» АҚ құрылды. Компанияға 19 машина жасау кәсіпорны мен салалық институттар кіреді. Олардың қатарында «Петропавл ауыр машина жасау зауыты» АҚ, «С.М.Киров атындағы Петропавл зауыты» АҚ, «Мұнаймаш» АҚ, «Тыныс» АҚ, «Семей машина жасау зауыты» АҚ, «ҚР радиоэлектроника және байланыс жөніндегі ұлттық орталығы» АҚ, «Металлист» АҚ, «Бронды танк жөндеу зауыты» кәсіпорындары бар.
2014 жылы Мемлекет басшысы «Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті - Ұлт көшбасшысының кітапханасы» мемлекеттік мекемесінің кейбір мәселелері туралы» Жарлыққа қол қойды.
2015 жылы қазақ-түрік лицейінің тәрбиеленушісі Жанар Әбдірахман Оңтүстік Кореяда өткен «Жас ғалым» халықаралық ғылыми байқауында алтын медальға ие болды.
Халықаралық байқауда жүлде үшін Қазақстан мен Оңтүстік Кореяның 10-11 сыныптарындағы 200-ден астам оқушысы таласқан еді.
2017 жылы Құддыс Қожамжаров атындағы мемлекеттік республикалық ұйғыр музыкалық комедия театрына, Мемлекеттік республикалық корей музыкалық комедия театрына, Республикалық неміс драма театрына «академиялық» мәртебесі берілді.
2018 жылы Өзбекстан Президенті қазақтың ұлы ақыны және ойшылы Абай Құнанбаевтың шығармашылық мұрасын насихаттау туралы жарлыққа қол қойды.
2019 жылы Румыния астанасындағы «Галатека» галереясында қазақстандық суретші, қоғамдық қайраткер мен галереяшы Лейла Махаттың «Мен мұндамын» атты жеке көрмесі ашылды.
Көп жылдар бойы оның шығармашылығы түрлі елдердің үздік залдарына қойылып, картиналары Қазақстан, Австрия, Бельгия, Ұлыбритания, Германия, Үндістан, Қытай, Молдова, Ресей, Румыния, АҚШ, Түркия, Чехия және Жапония елдерінде коллекцияда тұр.
Дереккөз: inform.kz
В конце февраля в физкультурном комплесе г.Есика состоялся очередной чемпионат Алматинской области по универсальному бою. В открытии соревнований принял участие руководитель молодежного ресурсного центра района Айбек Илебаев, чемпионы и призеры республиканских и международных первенств по спортивным единоборствам.
По итогам чемпионата представители Енбекшиказахского района показали хорошие результаты. Среди 200 ребят из одиннадцати спортивных клубов Енбекшиказахского, Талгарскго, Уйгурского районов, г.Капшагая и г.Алматы большинство чемпионских и призовых мест заняли бойцы трех спортклубов нашего района: UNIFЕGHT , «Смарт-спарринг» и «Жетi тарлан». Чемпионами в различных весовых категориях стали Дастан Карбузов, Нурахмет Мухамет, Елдос Темиров, Кудрят Таиров, Лоян Рашит, Раим Каримов, Надир Сраждинов, Фариз Тивахунов, Малика Курбанова, Эльзат Рахмединов, Дияр Исламов, Тимур Садыков.
Организатором соревнований выступил президент федерации UNIFЕGHT Алматинской области, он же главный судья чемпионата Ялкунжан Садыков, подполковник в отставке МВД РК, чемпион ВДВ СССР по рукопашному бою, мастер спорта по различным видам единоборств. Он говорит следующее:
– Цель данного чемпионата –отбор на чемпионат РК, который состоится в марте 2020 года в г. Шымкенте. Добавлю, что спортсмены из UNIFЕGHT , «Смарт-спарринг» и «Жетi тарлан» выступают не только в соревнованиях по УНИБОЮ, но и в других видах восточных единоборств. В начале февраля они приняли участие на чемпионате области по ММА и внесли в копилку федерации универсального боя две золотых и две серебряных медали. В дальнейших планах – подготовка достойных претендентов на чемпионские титулы республиканского и мирового уровня.
Долгосрочной задачей федерации унибоя является подготовка ребят к службе в Вооружёных силах РК, к поступлению в ВУЗы силовых ведомств: КНБ, МВД, Вооруженных Сил, а также в Академию спорта и туризма.
И.ВИКТОРОВ
Миға зияны көп
Адамзаттың күннен-күнге технологияға деген қызығушылығы артып, қалталарында бірнеше электромагниттік сигналдарды үздіксіз қабылдайтын гаджеттермен жүреді.
Бұған әлемдегі ең танымал болған Wi-Fi технологиясы да кіреді. Көптеген адамдар Wi-Fi арқылы желіге қосылудың қарапайым және қол жетімді мүмкіндігін пайдаланады және бұл олардың денсаулығына кері әсерін тигізуі мүмкін екендігі туралы ойламайды.
Бірақ егер сіз бұл туралы байыпты ойласаңыз 2,4 ГГц жиіліктегі радио толқындарын шығаратын құрылғылардың қасында үнемі қауіпсіз болу оңай емес екенін түсінесіз. Мұның бәрі ойдан шығарылған нәрсе емес. Мұндай сәулеленудің дененің әртүрлі жүйелеріне әсері дәлелденген факт.
Wi-Fi радиациясының денемізге қандай зиян тигізетінін егжей-тегжейлі қарастырайық.
Wi-Fi-дың адам ағзасына зияны
Кейбір медициналық сарапшылар радио толқындар радиациясының адам ағзасына әсері теріс деп санайды. Көптеген органдар жүйесі зардап шегеді. Осындай қабілеті бар электр құрылғыларының үнемі «назарында» бола отырып, сіз өзіңіздің денсаулығыңызға нұқсан келтіріп, тіпті қауіпті ауруларға шалдықтыра аласыз. Телефондар, ноутбуктер, планшеттер, маршрутизаторлар және басқа да жабдықтар интернетке қосылу үшін ойлап шығарылған. Ал бұл сәулелену организмге әсер етудің кумулятивті қабілетімен сипатталады.
Яғни, адам ағзасында белгілі бір сәулелену деңгейінің жинақталуымен сәтсіздіктер пайда болады. Алдымен бұл денсаулыққа қатысты «жылжулар» болып, содан кейін бәрі өлімге әкелуі мүмкін. Бірақ, әдетте, ауыр диагнозға тап болған бірде-бір адам оның денесінде болған өзгерістерді Wi-Fi маршрутизаторын, телефонды, микротолқынды пешті және т.б. құрылғыларды себепкер деп таппайды.
Әрине, технологияның артықшылықтарынан толығымен бас тартудың қажеті жоқ, тек денсаулығына зиянды әсерді азайту және Wi-Fi-ды қолдануды шектеу керек.
Сәулелену мидың тамырларына қалай әсер етеді?
Тұрғын үйде немесе жұмыс бөлмесінде Wi-Fi маршрутизаторын белсенді қолдану арқылы адам ағзасына келтірілген зиян деңгейін зерттеу үшін бірнеше тәжірибелер жүргізілгені. Белгілі бір сәулеленудің тұрақты әсері қан тамырларының спазмын тудырады. Шамадан тыс әсер ету қан тамырларының қабырғаларының жұқаруына, қан ұйығыштарының пайда болуына, интракраниальды қысымның жоғарылауына әкелуі мүмкін. Осылайша, инсульт қаупі жоғарылайды, ми жасушаларының белсенділігі төмендейді және ми тамырларына байланысты ауыр аурулар пайда болады. Кейбір ғалымдардың пікірінше, адамның миындағы глиомалардың жоғары пайызы соңғы технологияның нәтижесі болуы мүмкін.
Жүйке жүйесіне қалай әсер етеді?
Жаңа технологиялардың адам ағзасына зияны туралы зерттеушілер Wi-Fi жүйесінің жүйке жүйесіне әсері туралы ойландырды. Әр түрлі тәжірибелер барысында Wi-Fi радиациясының қатысуымен технология объектілерін жиі қолданғаннан кейін депрессиялық күйлер жиілей түсетіні, летаргия, апатия дамып, жұмыс қабілеттілігі төмендейтіні анықталды.
Wi-Fi-дың балалар ағзасына тигізетін зияны
Қазіргі ата-аналар Wi-Fi радиациясының өсіп келе жатқан баланың денсаулығына әсері туралы алаңдамауы мүмкін емес. Балалардың денсаулығы ең нәзік, өйткені көптеген ағзалар әлі толық қалыптаспаған. Мәселен, кейбір гематологтар Вай-Фай функциясын қолдайтын қазіргі заманғы технологиялар объектілерінен сәуле шығару гемопоэз жүйесіне зиянды әсер етуі мүмкін деп санайды. Зерттеудің әсерінен қан формуласы өзгереді, жарылыс қан жасушаларының пайда болуы сияқты патологиялық бұзылулар дамуы мүмкін. Шынында да, бүгінгі күнге дейін қан лейкемиясының нақты себебі анықталған жоқ. Гематологтар кейбір жағдайлардың баланың прогрессивті денесіне немесе ересек адамның әлсіреген денсаулығына технологиялық прогрестің әсерін тигізетінін жоққа шығармайды.
Wi-Fi денемізге зиян келтіре ме? Әрине, иә! Шынында да, адамның өзі денсаулығына қауіпті заттарды шамадан тыс пайдалану арқылы зиян келтіреді. Сонымен, технологиялық прогресстің ағзаға тигізетін кері әсерін шектеу біздің қолымызда. Неліктен бұл мүмкіндікті пайдаланбасқа?
Дереккөз: bugin.kz
Тағы бір той Бөлекте болды. Әрі басқалардан бөлек те болды. «Абай – дара, Абай – дана қазақта» атты әдеби-танымдық байқау өткізіп жатқан М.Горький атындағы мектепке бардық.
Үлкен де, кіші де, ер мен әйел де қазақтың ұлттық киімін киіп, алдыңнан топ болып шыққанда ерекше күй кешеді екенсің. Қыздардың киген бүрмелі көйлегі мен кестелі тақиясы еріксіз сүйсіндірді. Басындағы ақ кимешек пен аяғына киген мәсісі де әжелерге жарасып-ақ кеткен. Ал бөрік пен үстіндегі шапаны жігіттер жағын жігерлендіріп тұрғандай. Осы көріністің өзі-ақ залдағы әрқайсымыздың бойымыздағы ұлттық рухты асқақтата түскендей.
Байқауға қатысушылардың киіміндегі оюлардың керемет үйлесімін төрге құрылған тұскиіз де толықтырып тұр. Еденге төселген құрақ көрпелер, керегеге ілінген қара домбыра – бәрінен Құнбай, Абай дәуіріндегі қазақтың қаймағы бұзылмаған салт-дәстүрінің иісі аңқиды. Сол кезеңге еріксіз елітіп барады. Осындай керемет күйде отырып, Абай әндерін тыңдау бір ғанибет.
Үш кезеңнен тұрған байқауға мектеп ұжымынан құралған 6 топ қатысты. Алдымен ақынның өлеңдері мен қара сөздерін жатқа оқыған үміткерлер екінші кезеңде әдемі әуендерін әуелетті. Осы тұста Қ.Ахметов қолына гитарасын алып, Абайдың «Көзімнің қарасы» әнін тыңдарманға ерекше сезіммен жеткізе орындағанын айта кету керек. Дегенмен, өзге қатысушылар да бір бірінен кем түскен жоқ. Бірі Абай әндерін баянмен сүймелдеп айтса, енді бірі попурри айтып ерекшеленді.
Бәрінен қызығы, үшінші кезең болды. Оның шарты – Абай Құнанбайұлының өмірінен немесе ақынның шығармалары желісімен сахналық қойылым қою. Алғашқы болып ортаға шыққан «Жаратылыстану бірлестігі» командасы театрдағы кәсіби әртістерден еш кем еместігін көрсетіп, көрерменді күлкіге қарық қылды. Құнанбайды сомдаған мектеп директоры Ш.Примбаев кейіпкерінің образын керемет ашып, нағыз би, болысқа тән мінезін мінсіз жеткізді. Осы тұста директордың білікті басшы ғана емес, ұжымындағы қызметкерлерге жақсы үлгі көрсете алатын, әрі әркез олардың жандарынан табылатын мықты маман екеніне көзіміз жетті. Олай дейтініміз – қызметкерлерінен өзін бір саты жоғары қойып, сол орыннан төмендеуді қор санайтын бастықсымақтарды жиі көреміз. «Балық басынан шіриді» дегенді қазақ сондайларға қарап айтқан-ау.
«Алдыңғы арба қайда жүрсе, соңғы арба да сонда жүреді» деген тағы бар. Бұл мектеп ұжымы – осы сөздің айқын мысалы бола білді. Командалар Абайдың өмірінен, аударма мысалдарынан көрініс қойып, тапқырлықтарымен ерекшеленді. Байқаудың бас жүлдесі «Жаратылыстану бірлестігіне» бұйырса, 1-орын Бастауыш қазақ сыныптары бірлестігі, 2-орын «Қазақ тілі пәні бірлестігі», ал 3-орын «Дәл ғылымдар бірлестігіне» берілді. Сонымен қатар «Өлең – сөздің патшасы, сөз сарасы» номинациясын «Ағылшын тілдер бірлестігі», «Көңілім әнді ұғады» номинациясын «Бастауыш орыс сыныптар бірлестігі» алды. «Өлмейтін сөздің иесі» номинациясы Қ. Тажибаеваға бұйырды. Кеш соңы әдемі әуенмен, керемет бимен жалғасты.
Құралай МҰРАТҚЫЗЫ
Қазіргі таңда елімізде жастар келешегіне зор үміт артып, үкіметіміз жағдайын жасап, қамқорлығына алып отыр. Соның бір дәлелі, Шелек ауылының №1 орта мектебінің 7»ə» сынып оқушысы Аяла Абдрахманованың жетістігін атап айтуға болады.
Аяла сыныбында озат оқушылар қатарында. Үздік оқумен қатар қазақтың ұлттық қолөнерін дәріптеу жолында шығармашылық талабы да көңілге қуаныш ұялатады. 2019 жылдың 9 ақпанында Алматы қаласында өткен «Жас жұлдыз» республикалық байқауына қатысып қолөнерден яғни, тоқыма тоқудан жəне Мұқағали Мақатаевтың туылған күніне орай жазған «Жыр арқауы Шəлкөде» атты шығармасы үздік деп танылып, екі сында да бас жүлдені иеленіп қайтты.
Наурыз айында Кеген ауданында өткен «Жарқын болашақ» атты республикалық байқауға қатысып, шығарма жазудан бас жүлде, қолөнерден 1- орын алды.
Қыркүйек айында Алматы қаласында өткен «Бойтұмар» атты республикалық байқауда шығарма жазып тағы да бас жүлде алды.
Қараша айында Шелек ауылында өткен «Ұлы дала ұрпағы» атты республикалық байқауға қатысып, қолөнерден кезекті бас жүлдені иеленді.
Шығарма жазудан 1-ші орынды иеленіп, қолөнерден үздік шыққан Аяла Париж қаласына жолдаманың иесі атанды.
2020 жылы қаңтар айында Талдықорған қаласында өткен «Ақжелең» байқауында бақ сынап, шығарма жазудан 1-орын, қолөнер байқауынан бас жүлде иегері атанып, Ташкент қаласына жолдама алды. Аяланың мұндай жетістікке жетуіне №1 орта мектебінің директоры Ардақ Мұхамеджанқызының, технология пәнінің мұғалімі Жұпар Қадырова мен қазақ тілі пəнінің мұғалімі Оразгүл Құрбанова апайларының сіңірген еңбегі зор. Сондықтан ұстаздарына бар жақсылықты тілей отырып əрдайым құрметке бөленіп жүре беріңіздер демекпіз. Сондай-ақ, Аяла қызымыздың атынан анасы Аяла Абдрахмановаға және Сіздерге арнаған өлең шумағын ұсынамыз.
Гүл бағындай жайнап өмір өрісі,
Мейіріммен, шапағаттың кеніші.
Менің əрбір жетістігім өзге емес
Анам сенің еңбегіңнің жемісі!
Редакциядан: Аяланың сан байқауда жеңімпаз болуына себепші болып жүрген «Үздік ұстаз» төсбелгісінің иегері Жұпар Қадырова
«103». Бас ауырып балтыр сыздай қалса осы нөмерді теріп жедел жәрдем көмегін күтетініміз ақиқат. Ондағы мейірімді дәрігер, дәрі-дәрмек, емханаға жедел түрде жеткізетін көлік – өмір мен өлім арасындағы күресте ең алғы шепте жүретін жауынгерлер. Ендеше, медицина саласында жаңа жүйе және тың жаңалықтардың енуіне байланысты халық арасында түрлі түсінбеушіліктер туындауда. Осыған байланысты аудандық көпсалалы емхана қабырғасында орналасқан жедел жәрдем бөліміне арнайы барған едік.
Бүгінде жедел жәрдем көліктері облыс арқылы басқарылады. Сондай-ақ, кейінгі енгізілген тәртіпке сәйкес сіз 103 нөміріне қоңырау шалсаңыз, облыстық жедел-жәрдем бөлімінің диспетчеріне түседі. Осы орайда аудан тұрғындары арасында түсінбеушілік туындауда. Бұрын 103 нөміріне шалынған қоңырау тікелей аудандық көпсалалы емхана қабырғасындағы жедел-жәрдем бөлімінің диспетчеріне түсетін. Сөйтіп, жедел жәрдем көліктері диспетчердің нұсқауымен сіздің үйіңізге келетұғын. Жаңа тәртіп бойынша сіз 103 нөміріне қоңырау шалып, мекен жай, ауыл атауымен қатар қай ауданнан хабарласып тұрғандыңызыды айтуыңыз қажет.
Мұның себебін сұрай барғанымызда облыстық жедел-жәрдем бөлімі, оңтүстік өңірі бойынша жетекші Нариман Нұрғалиев былайша түсінік берді:
– Бұрынғы жүйе бойынша анықталған кемшіліктер салдарынан, яғни, байланыс жүйесіндегі олқылықтар жедел-жәрдем қызметін орталықтандыруға се-бепші болды. Айталық, бұрын 103 нөміріне Есік қаласынан қоңырау шалған тұрғын Қаратал ауданына, ондағы 103 нөміріне қоңырау шалған тұрғын Есік қаласына түсіп кетіп, басқа да түсініспеушіліктер орын алды. Осы себепті орталықтандыру арқылы, қоңырауларды және жедел жәрдем көліктерінің жүріп-тұруын бақылауға мүмкіндік алдық – дейді Нариман Нұрғалиев.
Облыстық жедел жәрдем бөлімінде отырған диспетчерлер қоңырауды қабылдап алып, аудандық жедел-жәрдем бөліміне жібереді. Осы жерде тағы бір келеңсіздік туындайды. Облыстық жедел жәрдем бөлімінің диспетчерлері ауданымызға қарасты Есік қаласы мен ауылдарын, ондағы мекен-жайларды толық білмейді. Сонымен қатар, көше атауларының өзгеруі, тұрғын үй нөмірлерінің ретсіздігі, жедел жәрдем көліктерінің науқастың мекен-жайын таппай көше кезіп жүру себептерін тудырса, Нариман Нұрғалиевтың сөзінше: – «Жақын арада аудандық көпсалалы емхананың жедел жәрдем бөліміне тағы бір диспетчер қызметін енгізу жоспарда тұр. Әзірге онда бір диспетчер бар. Онда аудан орталығы Есік қаласы мен ауылдарды жақсы білетін маман жұмысқа тартылады» – дейді. Сөйтіп, жедел-жәрдемнің науқасқа жедел жетуі үшін жүйені жетілдіре беретіндерін жеткізді жетекші.
Сонымен қатар диспетчер жедел-жәрдем көліктерінің қай жерде жүргендігін «GPS» жүйесі арқылы бақылап отыруға мүмкіндік алған. Облыстық жедел-жәрдем бөлімінің Есік филиалына қарасты жедел-жәрдем көліктері тек Тескенсу ауылдық округіне дейінгі аумаққа жауапты. Әрмен қарай Шелек емханасына қарасты жедел-жәрдем көліктері қызмет көрсетеді.
Сондай-ақ, Нариман Нұрғалиевтың мәліметіне сүйенсек, әрбір 10 000 тұрғынға бір жедел-жәрдем көлігі берілуі тисі. Бұл – белгіленген заң. Облыс көлемінде ең үлкен Еңбекшіқазақ ауданы үшін 9 жедел жәрдем көлігі деген аздық етеді, әрине. Ауданымызда ресми тіркелген 299 800 тұрғын бар. Бұл әлі тіркелмеген аудан тұрғындарын айтпағанда. Сондай-ақ, жедел жәрдем көліктерінің көбі ресейлік «Уаз» маркалы темір тұлпарлар. Мұның себебін сұрағанда Нариман Нұрғалиев: «Аудан таулы жерде орналасқандықтан көбіне жол талғамайтын Уаз көліктеріне тоқталдық. Сондай-ақ, жүргізушілер де Уаз көліктерін жүргізуді қалайтындығын жеткізді. Себебі, бұзылған жайда жөндеу жұмыстары тез арада жүргізіліп қатарға қосылады» – дейді.
Әлгі сіздің шақыртуыңызға жедел жәрдем көлігінің кешігіп жатуы дәл осындай себептерден туындаған. Жақында халық алдындағы есеп беру кездесуінде облыс әкімі Амандық Баталов жедел-жәрдем көліктерінің жетіспейтіндігін айтып, бұл олқылықтың орны осы жылы толатынын жеткізді. Атап айтсақ, облысқа 70 жедел жәрдем көлігін алу жоспарлануда.
Жалпы, өмір мен өлім арасындағы күресте жеңімпаз атану үшін бес қаруың сай болуы қажет екендігі әркімге де аян. Бұлар сенімді көлік, дәрі-дәрмек, тәжірибелі дәрігер. Ал біздің бес қаруымыз сай ма? Сіз не дейсіз оқырман?
Әділет САРЫБАЙ
Жақында «Атамекен» кәсіпкерлер палатасының аудандық филиалында зияткерлік меншік мәселесі бойынша жиын өтті. Шараға кәсіпкерлік бөлімінің басшысы Нұрболат Серғали, Еңбекшіқазақ ауданаралық әділет басқармасы басшысының міндетін атқарушы Толқын Ақанова, «Нұр Отан» партиясы аудандық филиалының партиялық бақылау комиссиясының мүшесі Асыл Байтулақов, «Атамекен» кәсіпкерлер палатасының менеджер-кеңесшісі Нұрлан Дайырбаев, сот орындаушылар және жеке кәсіпкерлер қатысты.
Бүгінгі таңда түрлі бренд тауарлардың бәсекелестері көбейіп, тауар белгісін заңсыз қолданып жатады. Айталық, осыдан бірер жыл бұрын «Coca Cola» және «Dizzy» сусындарын жертөледе заңсыз дайындап, сатқандар ұсталған болатын. Бүгінде осы тектес оқиғалар көптеп тіркеліп, кәсіпкерлер мен тұтынушылар зиян шегуде. Осыны жеткізген әділет басқармасының жетекші маманы Талғат Жүгербаев келген қонақтармен таныстырды. Жоғарыда аталған жағдайдың алдын алу мақсатында ұйымдастырылған шараға зияткерлік меншік және авторлық құқықты қорғаумен айналысатын «Бизнес Оптима» компаниясының өкілдері арнайы келіп, түсіндірме жұмыстарын жүргізді.
– Қазақстанның тұтыну нарығында, сонымен қатар, әлем бойынша контрафактілік (жасанды) өнім көлемі ұлғаюда. Тұтыншушылардың басым бөлігі бұл тауарлардың тигізетін залалын білмегендіктен, сапасыз тауар өндірушілердің құрбанына айналады. Контрафактілік өнім түпнұсқа секілді қымбат бағада сатылуы мүмкін және керісінше, тұты-нушыларды тарту мақсатында арзан сатылады. Елімізде сапасы төмен, ал кейде қауіпті өнімнің пайда болуы ұлт денсаулығына залал келтіреді және тұтынушылардың өміріне қауіп төндіреді. Себебі, ол заттардың кім және қалай жасағандығын білмейміз – деген компания өкілі осындай жасанды тауарларды сатып алуда сақ болуға шақырды.
Жиынға қатысқан тіс пастасын өндіретін «Colgate» компаниясының сарапшысы Юлия Александровна аталған компания өнімінің түпнұсқа немесе көшірме екендігін қалай ажыратуды көрсетті. Ең алдымен, түпнұсқа қорабының ашылатын тұсында қағаз алты жерден кесілген. Ал көшірмесінде үш жерден, кейбірінде мүлдем жоқ. Сонымен қатар, түпнұсқаның жазулары түсінікті, біркелкі әрі қатесіз жазылған. Тауар көшірмесін өндірушілер бұған мән бермеген. Оған қоса, тауарды сатып алғаннан кейін оның иісі мен түрі арқылы анықтауға болады.
Әділет басқармасының бас маманы Ғалым Достанов аудан аумағында осындай жағдайдың тіркелгендігін айтты. Сөзіне сүйенсек, Құлжа тас жолының бойындағы жанармай бекеттерінің бірінде аталған тіс пастасының көшірмесі саудаланып келген. Бірақ, жанармай бекетінің иесі бұл жайттан мүлдем бейхабар болған. Алайда, кәсіпкер жауапкершілікке тартылып, айыппұл төлеген.
Кәсіпкерлік бөлімінің басшысы Нұрболат Серғали да жиылған кәсіпкерлерге алаяқтарға алданып қалмауын ескертті:
– Өздеріңіз білесіздер, Мемлекет басшысы 3 жылға жеке кәсіпкерлерді тексеруге мораторий жариялады. Осыған орай, біз жалған тауар өндіріп сатушыларды тексеріп, анықтай алмаймыз. Олар да жеке кәсіпкер ретінде тіркелген. Осылайша сіздерге келіп, тауарларын ұсынуы мүмкін. Сіз сатқан көшірме тауардан адам денсаулығына зиян келсе, сізді құзырлы органдардың тексеруіне мүмкіндігі бар. Тауар ұсынушылардың сертификаттары мен құжаттарын сұраңыздар – деп кеңес берді бөлім басшысы.
Басқосу соңында сөз алған партиялық бақылау комиссиясының мүшесі Асыл Байтулақұлы:
– Көшірме жасаушы алаяқтар тек күнделікті тұрмыста жиі қолданатын, сұранысқа ие тауарларды жасап шығарады. Оны сіздер де қолданасыздар. Өзіміздің қауіпсіздігіміз үшін тауар аларда абай болғанымыз жөн – деп кәсіпкерлерге кеңесін айтты.
Мамандардың сөзінше, белгілі бір сауда нүктесінде көшірме тауардың сатылып жатқандығы туралы шағым түссе, тауар белгісін заңсыз қолдану фактісі анықталса, тексеру жүргізіліп, қомақты айыппұл салынады кәсіпкерге. Тіпті, кәсіпкердің алданып қалғандығы да жауапкершіліктен құтқармайды.
С.НҰРАДИН