Жұма, 13 Қыркүйек 2019 14:38

Қазақ журналистері ауданда

Көзмоншақ көлі, тұп-тұнық Түргендей белі, қонақжай елі, шыбық ексең тал өскен жері бар Еңбекшіқазақ ауданы туризмді дамытудың қайнары-ақ. Әйткенмен, сан соғудың қажеті жоқ, уақыт ырғағымен бұл сала да дамуға бет алған. Дәлел десеңіз айтайық, осы жылдың тоғыз айының өзінде    75 729 турист ауданға ат басын бұрған. Сәйкесінше, 106,3 млн теңгеге ақылы қызмет көрсетілген. Бұл туралы блог-турда белгілі болды.

Елбасының «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында жүзеге асқан шарада аудандық ішкі саясат бөлімінің басшысы Момунжан Исламов, «Еңбекшіқазақ» газетінің бас редакторы Хайролла Ахметжанов, ардагер журналист Мұрат Нақатаев және бірнеше БАҚ өкілдері болды. Мақсат айқын: ауданымыздың киелі жерлерін көпшілікке насихаттау, туризмді дамытуға ықпал ету.

Алдымен журналистер Республикалық «Алтын адам» археологиялық мұражайын аралады. Оларды арнайы аудан делегаттары күтіп алып, қазба жұмыстары жүргізіліп жатқан өңірге апарды. Онда музей директоры Тасқын Тойбаев қазба жұмыстарының жай-жапсарын әңгімелеп берді.

 

Кейіннен бір топ тілшілер қауымы Есік көліне жол тарты. Кеңес үкіметі тұсында туристердің ерекше ықыласына бөленген көзмоншағымызға 1963 жылғы қайғылы оқиғадан кейін келушілер саябырлаған. Ауданның тізгінін Алханбек Мәлкеев ұстаған тұста көлге дейін жол салынып, теңіз деңгейінен 1700 метр биіктікте тұрған Іле Алатауының көзмоншағына жан бітті. Көл тарихын жан-жақты Хайролла Ахметжанов және Мұрат Нақатаев әңгімелеп берді тілшілер қауымына.

Қазір көлдің жан жағында арнайы автотұрақ, жалға берілетін шатырлар келушілерге жұмыс істеуде. Тұмса табиғатты көремін десеңіз, Есік көлі есігін айқара ашып тұр.

Түс ауа журналистер Түргендегі кіші сарқырамаға бет алды. Аюсай деп аталған сарқырама 50 метр биіктіктен құлай аққан. Тас жолдан 1300 метр тау жағалай жүріп жеткен журналистер мұндағы сұлулыққа тамсанбай қоймады. Құлай аққан судың гүрілі құлақ тұндырады. Арыны қатты су екпіні түскен жеріндегі тастарды ойып, мүжіп, кішігірім көлдің пайда болуына жағдай жасаған. Күннің ыстықтығына қарамастан ондағы су мұздай. Осынау табиғат тылсымдарына қаныққан тілшілер қауымы естелік суретке тоқтаусыз түсіп жатты...

Бүгінде ауданда туризмді дамыту бойынша кешенді жоспарлар жүзеге асуда. Ол турасында аудандық кәсіпкерлік бөлімінің басшысы Нұрболат Серғали әңгімелейді: – Ауданда табиғи қорықтар мен мұражайлар және археологиялық ескерткіштерді аралатудан бөлек туристерді қызықтыратын ауданда басқа да нысандар қызмет көрсетеді. Ауданда барлығы 12 туристік бағыт бойынша туристер қабылдануда. Ауданда туристерді орнықтыруға арналған нысандар жеткіліксіз болғандықтан, олардың санын көбейту мақсатында инвесторларды тартуда бірқатар жұмыстар жүргізілуде. Атап айтсам, «Ескене» ЖШС «Батыс Еуропа-Батыс Қытай» республикалық тас жолының бойында ауданға келген туристерді және жол жүрушілерді қабылдауға арналған заманауи, стандартқа сай жол бойындағы қызмет көрсету кешенін салу жобасы облыстық комиссиядан инвестициялық жоба ретінде оң шешім алып, бүгінгі таңда сұралған жерінің құжаттары рәсімделуде. Жоба құны 600 млн теңгені құрайды, – дейді.

– Бүгінгі блог-турдың маңызы зор. Бұлай дейтініміз, ішкі туризмді дамыту – аудан әкімі Бинәлі Ысқақтың күн тәртібінде тұрған мәселе. Екіншіден, Елбасының «Рухани жаңғыру» бағдар-ламасы шеңберінде іргелі өңіріміздегі киелі жерлерді насихаттау – журналистер құзырындағы іс. Осы ретте аудан әкімдігі қолдау білдіріп, «Мәңгілік Ел тұғыры» қоғамдық қоры ұйытқы болып отырған кездесудің жемісін көреміз деген ниеттеміз. Әрине, бүгінгі аралаған жерлеріңіз біздің ауданның киелі де көркем нысандарының оннан бір бөлігі десек артық айтқандық емес. Ауданымыздағы 79 елді мекеннің әрбірінің киесі бар, мақтанып, марқайып көрсететін құндылықтары да жетерлік. Алдағы уақытта әрбірін жеке-жеке көрсетеміз, елге танытамыз. Бұл аудан әкімінің тікелей қамқорлығында тұрған жайт, – деді аудандық ішкі саясат бөлімінің басшысы Момунжан Исламов журналистерге берген сұхбатында.

 

Қайнар ЖҰМАҒОЖА.

 

Жұма, 13 Қыркүйек 2019 11:51

«Тілдер мерекесі» өтуде

«Ұлттың сақталуына да, жоғалуына да себеп болатын нәрсенің қуаттысы – тіл» деп қазақ халқының тағдыры мен тілі үшін күрескен алаш арысы, ұлт ұстазы А.Байтұрсыновтың туған күніне сәйкес келетін «Тілдер мерекесі» өз деңгейінде аталып өтті.

Райымбек батыр атындағы орта мектепте мектеп кітапханашысы Л.Еділбаева мен мен бастауыш сынып мұғалімі Г.Абдрахманованың ұйымдастыруымен «Үш тұғырлы тіл – жарқын болашақтың кепілі» атты бастауыш сынып оқушылары арасында үш тілде тақырыптық мәнерлеп оқу мен білім сайысы өткізілді. Бастауыш сынып оқушылары белсене қатысып, жан-жақты білімдерін паш етті.

 

Бастауыш сынып бірлестігі.

Жастарды тәрбиелеу мектеп пен мекемелердің ғана емес, ата-ананың да міндеті. Баланың бос уақыты көп болған сайын жаман нәрселерге ұрынады. Қадағалаусыздық, түнгі уақытта беймезгіл жүру еліктегіш балаларды қылмысқа итермелейді.

Осыған орай, жуырда Түрген ауылдық округінде түнгі рейд өткізілді. Ондағы басты мақсат – жасөспірімдер арасындағы қылмыстың алдын алу және ескерту, спирттік ішімдіктерді пайдаланатын кә-мелетке толмағандарды, сонымен қатар, оларға алкогольдік ішімдіктер мен темекі өнімдерін сату арқылы қоғамға қарсы іс-әрекеттерге итермелейтін ере-сектерді, түнгі мезгілде ойын-сауық мекемелерінде, тұрғын жайдан тыс жерлерде ата-аналарының қарауынсыз жүрген кәме-летке толмағандарды анық-тап, ойын-сауық мекеме иелеріне және ата-аналарына әкімшілік шаралар қолдану.

Түнгі рейдке аталмыш округтердің жастар ісі жөніндегі нұсқаушылары және Еңбекшіқазақ ауданы ішкі істер басқар-масының жергілікті полиция қызметінің ювиналдық полиция тобының учаскелік полиция инспекторлары қатысты.

Рейд барысында Түрген ауылдық округінің кафелері мен ойынханалары т.б. жастар жиі жиналатын орындар тексерілді. Қазақстан Республикасының әкімшілік құқықбузушылық заңы-ның 132.1 және 442.2 бабы бойынша ешқандай құқықбұзушылық фактілері тіркелген жоқ.

 

Түрген ауылдық округі әкімі аппараты.

Жұма, 13 Қыркүйек 2019 11:37

Бала мәселесі - қоғам мәселесі

Жақында №1 Рахат орта мектебінде ҚР Президенті әкімшілігінің жанынан құрылған балалардың құқықтарын қорғау жөніндегі республикалық кеңес мүшелерінің қатысуымен жиын өтті. Шараға қатысқан «Nur Otan» партиясы жанындағы балалардың құқығын қорғау жөніндегі кеңестің мүшесі Мансия Исказина, облыстық жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасының бөлім басшысы Ақзира Нұрдуллаева, ҚР Денсаулық сақтау министрлігі Ұлттық денсаулық орталығының маманы Шыңғыс Байкубеков, аудан әкімінің орынбасары Айбек Бидаев, «Nur Otan» партиясы аудандық филиалы төрағасының бірінші орынбасары Қуат Байғоджаев тақырып аясында қордаланған мәселелерді көтерді.

Осы уақытқа дейін жұмыс тобының 7 өңірді аралағандығын айтқан Мансия Исказина Алматы облысы кәмелеттік жасқа толмағандар арасындағы суицидтен бірінші орында екендігін жеткізді:

Бүгінде Алматы облысы өз-өзіне қол салатын жасөспі-рімдерден көш бастап тұр. Ағымдағы жылдың 8 айында 18 оқиға тіркелген. Бұл – өте үлкен көрсеткіш. Олардың суицидке баруының негізгі себебі,  ата-ана мен бала арасын-дағы кикілжің және жауапсыз махаббат. Оған қоса, қыз балалардың ерте бала көтеруі де жиі кездеседі. Бұрындары 16 жастағы қыздар екіқабат болса жағамызды ұстаушы едік. Қазіргі таңда 13 жастағы балалар жыныстық қатынаспен айналысып, бала көтеріп жүр. Сондай-ақ, кәмелеттік жасқа толмағандардың және оларға жасалатын қылмыс көрсеткішінің артып келеді – деген Мансия Аяпбергенқызы мәселенің алдын алу жолдарын айтты. Сөзіне сүйенсек, бүгінде құзырлы органдар бірлеспей, жеке жұмыс жүргізеді. Бұдан нәтиже шамалы. Балалардың құқықтарын қорғап, олармен жақын қарым-қатынаста болу үшін мекемелер бірігіп жоспарлы жұмыс жүргізуі тиіс.

Аудандық аурухананың мәліметінше, 2018 жылы кәмелеттік жасқа толмаған 48 қыз жүкті болған. Ал ағымдағы жылдың 8 айында 36 жасөспірімнің жүктілігі анықталған. Ең жасы 15-16 жас-та. Десек те, басым көпшілігі некеде тұрғандар. Аурухана қызметкерлерінің айтуынша, ауданымызда тұратын кейбір ұлт өкілдері қыздарын 9 сыныпты бітіргеннен кейін тұрмысқа береді. Нәтижесінде, ерте ана атанып жатыр.

Жиын барысында тікелей жасөспірімдердің ісімен айналысатын ювеналды полицияның да жұмысы талқыланды. Бүгінде ауданымызда мектеп инспекторлары тапшы. 84 мектепке – 20 инспектор. Демек, әр инспекторға 4 мектептен келеді. Оның ішінде мың, екі мың бала оқитын мектептер бар. Шара барысында ювеналдық полиция қызметкерлерінің санын арттыру мақсатында сұраныс берілетіндігі айтылды.

Сонымен қатар, Мансия Аяпбергенқызы тікелей отбасы және балалармен айналысатын құзырлы органдардың жоқтығын алға тартты. Аудандағы 90 мыңға жуық балалардың жұмысымен әкімдікте бір адам ғана айналысады. Осыған орай, өңірлерде отбасы, бала және жастар мәселесі жөнінде басқарма құру туралы ұсыныстар да айтылды. Кеңес мүшелері аталған ұсынысты республикалық деңгейде көтеріп, тіпті, министрлік құрылуы мүмкін екендігін жасырмады. Себебі, отбасы мен бала төңірегінде қордаланған мәселелер шаш-етектен.

Көпбалалы аналарды тұрғын үймен қамту мәселесі де сырт қалмады. Ауданда 161 көпбалалы ана пәтер кезегінде тұр. Айбек Бидаевтың   айтуынша, олардың жеке тізімі жасалған. Бүгінде Есік пен Шелек өңірлерінде көпқабатты үйлер салу үшін жобалық-сметалық құжаттар әзірленген.

 

С.НҰРАДИН.

Сәрсенбі, 11 Қыркүйек 2019 09:11

О Казахстане, Китае. И не только

 


Каков главный итог многовекторной внешней политики Нурсултана Назарбаева за прошедшие четверть века? Итог прост и очевиден: Казахстан, пожалуй, одно из немногих государств в мире, у которого на внешней арене нет врагов и недоброжелателей. С первого дня независимости Назарбаев уделял первостепенное значение взаимоотношению с соседями, другими государствами, всем мировым сообществом в интересах собственной страны и народа. Говорят, что внешняя политика неразрывно связана с внутренней политикой государства. Межнациональное и межконфессиональное согласие внутри страны, демократия, стабильность и устойчивое развитие, социальная политика и рыночные реформы неразрывно связаны с добрососедскими отношениями с приграничными государствами, политикой ядерного разоружения, интеграционными инициативами в СНГ и др.

По Конституции Глава государства определяет внешнюю и внутреннюю политику. И нам есть чем гордиться за 28 лет независимости. Наверное, и в этом есть определенная логика и смысл, когда 19 марта сего года Нурсултан Назарбаев в своем знаменитом теперь выступлении назвал своего преемника Касым-Жомарта Токаева как самого достойного на пост Президента страны. А ведь Токаев был не только исполнителем внешней политики Назарбаева. Бывший министр иностранных дел работал и Премьер-министром, и Государственным секретарем. Трехлетняя «командировка» в ООН, где Токаев был заместителем Генерального секретаря, дала свои плоды. Когда члены ООН выбирали между Казахстаном и Таиландом на место непостоянного члена Совета Безопасности ООН, подавляющее большинство стран проголосовали за Казахстан. Кстати, немногие знают, что сам Токаев прошел горнило жесткой конкуренции на свою должность (было 10–12 кандидатов, в «финал» вышли Токаев и бывший министр иностранных дел Италии; Генсек Пан Ги Мун остановился на кандидатуре Токаева).

С чего начал свою внешнеполитическую деятельность второй Президент Казахстана? Правильно, с официального визита в Россию, нашего главного стратегического партнера (Евразийский экономический союз, Таможенный союз, ОДКБ, СНГ). Дело не в договорах и структурных организациях. С Россией у нас и де-юре, и де-факто вечная дружба. Слишком многое нас соединяет, и нет ничего такого, что могло бы разъединить. После распада СССР именно Россия и Казахстан продемонстрировали всему миру как надо строить братские и взаимовыгодные отношения в новых условиях и при новом геополитическом раскладе.

Второй визит Токаев осуществил в Узбекистан. С Узбекистаном в целом всегда были хорошие отношения, но за последние 2 года в них произошел настоящий прорыв. Дружба и сотрудничество Казахстана и Узбекистана – это залог стабильности и процветания всей Центральной Азии.

Третий визит Президент Токаев совершает в Китай, и на этом хотелось бы остановиться подробно. Дело не в синофобии (отдельных проявлениях антикитайских настроений в нашем обществе). В конце концов, о «желтой опасности» еще 100 лет назад говорили. Еще в начале ХХ века тогдашний 400-миллионный Китай внушал трепет и опасения. А дело в том, что массовые антикитайские предрассудки базируются на незнании, нежелании знать своего могучего соседа, который, кстати, никуда не денется, не переедет и с которым надо выстраивать умные и правильные отношения. Собственно, Назарбаев их как раз выстроил: и казахстанско-китайские внешнеполитические (например, ШОС) и торгово-экономические отношения (Китай на первом месте по товарообороту) взаи­мовыгодны для наших стран и народов. Однако у нас есть отдельные граждане, которые опасаются «китайской угрозы», «китайской экспансии», фактически требуя свернуть активное сотрудничество с этой сверхдержавой. О Китае написаны тысячи и тысячи самых различных книг и научных исследований. Я порекомендую одну и публично прошу (в рамках госпрограммы «Рухани жаңғыру») перевести ее на казахский язык и распространить ее во всех школах и вузах. Это книга Генри Киссинджера «О Китае», вне всякого сомнения, мировой бестселлер. Если бы митингующая молодежь на антикитайских пикетах знала бы хоть толику о Китае (и не только из этой книги), то я уверен, что видение и отношение к Китаю было бы совершенно другим. Современный Китай можно понять только в контексте его истории, непрерывной пятитысячелетней государственнос­ти, уникальной цивилизации и несокрушимых традиций этой страны и народа.

В начале книги Киссинджер убивает наповал одним историческим фактом. В октябре 1962 года лидер Китая Мао Цзэдун собрал высших военных и политических руководителей на встречу в Пекине. На китайско-индийской границе в Гималаях войска двух стран стояли на грани военного столкновения из-за маленького спорного участка. Мао решил обратиться к старой китайской традиции и поведал своему партийному и военному активу, что за всю историю отношений Индия и Китай провели всего «полторы» войны. Первая война произошла 1 300 лет назад во время правления династии Тан (618–907 годы), когда Китай поддержал одного индийского князя в борьбе с агрессивным и незаконным врагом. После успешного завершения войны обе страны поддерживали долгое время хорошие отношения. Этот исторический урок, по мнению Мао, свидетельствовал, что у Индии и Китая нет абсолютно никакой почвы для вражды и тем более войны. «Полвойны» же, считал Мао, произошло в 1262 году, когда монгольский завоеватель Тамерлан, наверняка с нашими далекими предками, пришел в Индию, разграбил и сжег Дели, убил 100 000 пленников. Мао Цзэдун пояснил, что «половинка войны» в том смысле, что тогда монголы и китайцы находились в одной военно-политической общности. Действительно, монгольский военный менеджмент, китайские инженеры, техника и стенобитные машины, многочисленная кыпчакская конница наводили ужас на весь тогдашний мир. Мао призвал извлечь исторические уроки, проявить «сдержанность и принципиальность». Короче, Китай нанес короткий, но сокрушительный удар по индийским позициям, быстро отступил на линию контроля и даже не захватывал пленных и индийское тяжелое вооружение.

К чему эта история? А к тому, что ни в одной стране мира никогда руководитель государства не начал бы войну, опираясь на стратегические принципы и события тысячелетней давности (это при том, что официально коммунистический Китай отказался от феодального прошлого своей страны). Уникальность Китая заключается в его беспрерывной многотысячелетней государственности, цивилизации и культуре. В сущности, любой народ склонен рассмат­ривать себя вечно. У любого народа есть свой миф о своем происхождении. Спецификой китайской цивилизации является то, что она не имеет начала. Ментальность и ДНК китайца таковы: Китай – центр Земли, в отличие от Египта или древних шумеров, которые появлялись как традиционные нации-государства, Китай как естественный феномен существовал всегда. Китайцы знали о Корее, Вьетнаме, Таиланде, Бирме, северных кочевниках, но в понимании китайцев Китай – центр Земли, Срединное государство, Поднебесная мира. Границы между Китаем и окружающими народами заключались больше в культурных отличиях, чем в политических и территориальных разграничениях.

Если США считали своей главной миссией распространение демократии и прав человека по всему миру, иногда и силой оружия, то Китай исключал даже административное давление, не говоря о военном. Исключительность США – в миссионерском характере. Исключительность Китая – в культуре. Китай не занимается обращением других стран и народов в свою веру, ни тысячу лет назад, ни сейчас. Китай не считает, что его программы и представления должны иметь силу за пределами страны – преемницы Срединного государства, силой и мощью которого была уникальная культура. Ни одна страна не может похвастать такой длительной историей цивилизации, тесной связью с древнейшей историей, стратегическими принципами управления государством. Вообразите только, первые обнаруженные китайские иероглифы датируются вторым тысячелетием до нашей эры (династия Шан). Современные китайцы свободно читают надписи Конфуция, жившего и творившего в V веке до нашей эры. Китайский язык и культура, философия и эстетика, политическая власть и юрисдикция императора оказались гораздо сильнее конницы кочевников и стенобитных машин. Ареал распространения этой культуры и конфуцианских ценностей превышал размеры континентальной Европы. Удивительно, что задолго до экспедиции Колумба китайцы имели мощный флот, гораздо больший и боеспособный, чем испанская армада. Но в отличие от европейцев Китай никогда не проявлял территориальных притязаний. Зачем? Китай и так центр Земли, мироощущение китайцев – это самодостаточность. Если европейцы, открывая новые земли, считали необходимым обратить всех в христианство огнем и мечом, то Китай вообще никогда не стремился владеть заморскими колониями. Китай, искренне считая окружающие народы варварами, никогда не стремился превратить их в адептов конфуцианства или сделать их буддистами. Вот эта потрясающая и уникальная изоляция пронизывала мироощущение каждого китайца. Из поколения в поколение китайцы были убеждены, что их цивилизация не в ряду цивилизаций других народов, а сама по себе Цивилизация, или, по словам американского политолога Люсьена Пая: «цивилизация, притворяющаяся государством». Не сейчас «китайский дракон» появился, он был всегда, превосходя европейские страны по размеру, населению и экономике. На протяжении 18 из 20 последних веков Китай производил наибольшую часть мирового ВВП. Еще в 1820 году Китай производил 30% мирового ВВП, что превышало ВВП Европы и США вместе взятых. Французский путешественник Франсуа Кенэ в 1766 году написал: «Никто не сможет отрицать тот факт, что эта страна самая красивая в мире, самое многонаселенное и самое процветающее королевство из всех нам известных. Такая империя, как Китай, равна тому, чем могла быть вся Европа, будучи объединенной под властью одного монарха». Да, Китай прозевал промышленную революцию, потому что, считая себя Поднебесной мира, лишь изредка воспринимал идеи и изобретения из-за рубежа. Но опять же, вообразите только: Китай существовал во времена Тутанхамона и Хаммурапи, когда еще не было античной Греции и Древнего Рима. Все империи создавались силой, и ни одна из них не смогла сохраниться. Китайская история также изобилует многочисленными восстаниями, кровавыми внутренними распрями и войнами. Но только в этой стране благодаря уникальной культуре правители во все времена умели предвидеть и формировать будущее – в этом высшая цель искусства управления государством. Китай был, есть и остается потому, что сила часто уступала место консенсусу. «Искусство войны» Сунь Цзы уже две с половиной тысячи лет остается главным трактатом военной мысли. А между тем Сунь Цзы считал войну вынужденным злом, которое следует всячески избегать. Он отмечал, что «война – как огонь, люди, которые не сложат оружия, погибнут от собственного же оружия». Ну а если война началась, то следует вести ее быстро во избежание экономических потерь. Сунь Цзы считал, что следует избегать резни и зверств, потому что это может спровоцировать сопротивление и дать противнику возможность обратить войну в свою пользу. Интересно, изучали ли труды китайского мыслителя, скажем, нацисты, 80 лет назад развязав самую кровопролитную войну? Или те же японские милитарис­ты, творившие именно в Китае самые ужасающие зверства и дичайшие преступления против человечности? Как видите, китайские культурные ценности не были какими-то особенными и далекими от реальной жизни и здравого смысла. И действительно, китайская культура и философия жизни чрезвычайно проста, притягательна и универсальна. Если в индийской культуре появился буддизм с его стержнем медитации и погружения во внутренний мир, иудаисты, христиане и мусульмане продвигали монотеизм с его главным постулатом о жизни после смерти, то в Китае не было ничего религиозного через призму перечисленных мировых религий – буддизма, иудаизма, христианства и ислама. Как точно заметил Киссинджер, китайцы никогда не придумывали мифов о происхождении мира, поскольку их Вселенная была создана китайцами, не имеет ни начала, ни конца. Китай вступил в новое время как империя, претендующая на всемирный характер ее культуры и политических институтов, но не делающая ничего по распространению своего представления о миропорядке. Китайцы даже отказались от традиции мореплавания, дабы не завоевывать заморские колонии как европейцы. Мощь китайской философии и культуры была настолько сильна, что когда европейцы пушками и крейсерами начали «открывать» Китай миру, то китайцы рассматривали это как очередное нападение варваров. Читатель может задать вопрос: а зачем такой затяжной экскурс? Ответ: мироощущение китайцев мало изменилось со времен Конфуция.

Наполеон 200 лет назад сказал: «Пусть Китай спит, ибо когда он проснется, мир будет потрясен». Не знаю, что имел в виду или предвидел Наполеон – глобализацию или резкий выход Китая из изоляции, но одно очевидно: Китай проснулся. За 40 последних лет Китай совершил гигантский скачок и превратился в промышленную мастерскую мира. Китайский экспорт растет в геометричес­кой прогрессии. Крупнейшие финансовые корпорации Запада и Японии постоянно инвестируют в китайскую экономику, которая уже без пяти минут экономика номер один в мире. Повсюду говорят о «китайской угрозе», все ведущие эксперты твердят, что Китай стремится к мировой гегемонии, что идет сильное противостояние Китая с США и коллективным Западом за мировое лидерство. На наших глазах разворачивается торговая война США и Китая. Пока выигрывает Китай, ибо уже четверть века ежегодное положительное сальдо в торговле в пользу Китая (в несколько сот миллиардов долларов).

Какое место занимает Казахстан в планах Китая (если таковые имеются, конечно)? Неужели экспансия, как заявляют некоторые, особенно импульсивные казахстанские патриоты? Ведь экспансия – это политика распространения своего политичес­кого и экономического влияния на другие страны с целью захвата чужих территорий и рынков сбыта. Захватил, захватывает или собирается захватить Китай землю Казахстана? Ответ один: не было, нет и не будет такого никогда. Ни территорию Казахстана, ни какого-либо другого государства Китай никогда и ни при каких обстоятельствах захватывать не собирается. В противном случае Китай перестанет быть Китаем и перечеркнет всю свою уникальную историю и культуру. Более того, малейшая территориальная агрессия вызовет коллапс в самом Китае, население которого – это 56 национальностей, а исследователи насчитывают более 80 отдельных национальных языков и диа­лектов. Когда кто-то серьезно начинает утверж­дать, что Китай в перспективе собирается «оприходовать» Казахстан, то это такой бред, на обсуждение которого не надо тратить и двух секунд. Поэтому, когда недавно в некоторых городах Казахстана произошли антикитайские немногочисленные митинги, то посол Китая в Казахстане, забыв дипломатический этикет, воскликнул, обращаясь к митингующим: «Вы в своем уме?!» Я еще понимаю, когда синофобными предрассудками в этом вопросе страдают неграмотные люди, поверхностные и ограниченные, но когда бывший посол Казахстана в Китае говорит, что «население Китая огромно, а земли мало», что страны Цент­ральной Азии могут потерять свою независимость, что Президенту Токаеву перед визитом в Китай надо открыто сказать своему народу, что китайская угроза для казахов существует, – то это за пределами моего понимания. 999 999 китайцев из одного миллиона переедут на ПМЖ в Сингапур, Филиппины, Ванкувер или Лос-Анджелес, но не в Казахстан. Для меня это очевидно, как закон всемирного тяготения. Да сейчас в одной Америке живут и работают свыше 20 млн китайцев.

Рассматривает ли Китай Казахстан как рынок сбыта? Сейчас Китай рассматривает весь мир как рынок сбыта, но есть приоритеты. Безусловная зона китайских интересов – это Вьетнам, Бангладеш, Лаос, Таиланд, Камбоджа, Индонезия, Филиппины, Бирма, африканские страны. Это при том, что рядом постоянно находятся мощные и динамично развивающиеся японская и южнокорейская экономики. Вообще для Китая тихоокеанский и южноазиатский регионы жизненно важные не только экономически, но и для долго­срочных политических интересов и будущего процветания. Была давняя тысячелетняя китайская традиция – предлагать льготы и мастерски использовать политическую арену, терпеливо добиваться от соседних народов признания его центральной роли, демонстрируя образ потрясающей величественности, чтобы потенциальным агрессорам не могла даже в голову закрасться мысль проверить Китай на военную прочность. В новейшее время Китай стал образцом в проведении «реал-политик», адептом стратегических доктрин, четко и коренным образом отличавшихся от стратегии и дипломатии Запада. Борьба за сферы влияния и рынки сбыта, территориальные споры и затяжные экономические кризисы привели к двум мировым войнам в Европе в ХХ веке. Германия и Франция погубили миллионы жизней за Эльзас и Лотарингию, а Китаю никогда не приходила мысль установить какой-либо контроль над Японским архипелагом или присоединить Корею. Многовековая, насыщенная событиями история учила китайское руководство тому, что не каждая проблема имеет свое быстрое решение и что чересчур большой упор на полное господство над каким-то отдельным событием может разрушить гармонию Джунго (так китайцы до сих пор называют свою страну – Срединное царство). Китайцы никогда не шли на риск. Там, где западные страны шли в стремительное наступление, для китайцев идеальной тактикой считалась искусная дипломатия, использование окольных путей и терпеливое накопление даже маленьких преимуществ. Китай 99 лет терпеливо ждал и дождался возвращения Гонконга и Макао. Уверен, что со временем и Тайвань станет частью Китая не только де-юре, но и де-факто. Если для великого немецкого военного теоретика Карла Клаузевица «война являлась продолжением политики, но другими средствами», то Сунь Цзы считал доминирующей такую политическую и психологическую позицию, при которой результатом конфликта становится отказ от конфликта. Для западных политиков важны победы в сражениях, для китайцев важны победы, делающие сражения ненужными.

На втором месте я бы обозначил рынки США и Европейского союза. Здесь китайцам пытаются закрыть дверь, но они пролезают в форточку. Эти гигантские рынки с самым высоким уровнем покупательной способности населения вообще невозможно представить без китайской продукции. Что касается стран СНГ, то здесь ограниченный и сдержанный интерес ввиду отсутствия нужной инфраструктуры и человеческого капитала. Тем не менее Китай выступает здесь крупнейшим кредитором и инвестором. Долг Кыргызстана перед Пекином – 30% от ВВП, Таджикистана – 25%, Беларуси – 13%, Узбекистана и Казахстана – менее 5%. 6,7 млрд долларов задолжал Туркменистан. Конечно, есть опасения, что финансовая зависимость приведет к зависимости политической. Вашингтон постоянно предупреждает страны третьего мира, что их ждет долговое рабство от Китая. Час­то приводят опыт Шри-Ланки. Правительству для погашения долгов перед Пекином пришлось на 99 лет передать Китаю недавно построенный на Индийском океане новый порт. Но это же в управление! Порт же не уплыл в направлении Южно-Китайского моря. Это не ирония. 20 лет назад китайцы занимались демонтажом крупнейших заводов в Западной Европе и кораблями перевозили заводское оборудование в морские порты Китая. Кстати, Казахстан, например, вложил 342 млн долларов прямых инвестиций в экономику Грузии и взял на 49 лет в аренду Батумский порт. Нам нужен выход к морю и, кроме северного пути (через Россию и Беларусь), нужен южнокавказский транспортный коридор с выходом в Турцию и в Европу.

В 2013 году Китай выдвинул грандиозную программу «Один пояс – один путь». Триллионы долларов будут выделены на строительство мостов, портов, железнодорожных и автомобильных дорог, трубопроводов и других инфраструктурных объектов от Тихого океана до Атлантики. Главная цель Китая – это не мировая гегемония, не экспансия ради экспансии, а создание инфраструктуры. Китайскую экономику так разогнали, что если ее остановить, то будет вселенская катастрофа, и начнется она прежде всего в самом Китае, когда десятки и сотни миллионов выйдут на площади и улицы. Китай закупает ежегодно свыше 200 млн тонн нефти, иначе экономика встанет. Китай вынужден строить дорогостоящий нефтепровод из Западного Казахстана в Западный Китай. Китаю нужна развитая инфраструктура в Африке, Азии, везде, где потенциально в будущем можно будет торговать. Китай и без этой грандиозной программы считался абсолютным мировым лидером по развитию промышленной инфраструктуры, перехватив инициативу у Америки, Европы и Японии, став основным поставщиком финансовых и материальных потоков. Весь Африканский континент на 20% от совокупного ВВП задолжал Китаю (свыше триллиона долларов). Америка и Запад крайне недовольны, но Китай не отягощает свое присутствие в Африке риторикой о правах человека и демократии, что создает дополнительную благосклонность со стороны политических элит стран континента. Население тоже довольно, так как строятся дороги, больницы, школы, электросети, маркеты для сбыта китайского ширпотреба. Но и про Европу Китай не забывает. КНР закрепляется в тех странах, которые переживают наиболее серьезные экономические и финансовые проблемы (Греция, Португалия, Италия). Недавно Госдеп США открыто предупредил Португалию, что нельзя китайцам отдавать под контроль крупнейшую энергетическую и авиакомпании, банк, страховую фирму. И как быть, если Маргарет Тэтчер назвала в свое время китайцев самыми предприимчивыми людьми на планете?! Как быть, если пос­ледние 15 лет Китай постоянно располагает половиной мировых запасов валюты?

В апреле нынешнего года Елбасы Нурсултан Назарбаев
участвовал в крупнейшем форуме в Пекине «Один пояс – один путь». Договорились о реализации 55 проектов для Казахстана на сумму 27 млрд 608 млн долларов. На форуме Назарбаев сказал: «Китай никогда не диктует свои условия, никогда не говорит: «Живите, как мы живем», как Запад учит нас всегда. Китай не говорит: «Мы будем вам помогать, а вы станьте, как мы», эта политика Китая нравится, притягивает». Понятна эта оценка в свете исторического экскурса и всего вышесказанного о специфике и исключительности Китая и его подходов. Что это за проекты? 1) Модернизация установки производства порошкового полипропилена; 2) производство легковых автомобилей бренда JAC методами крупноузловой сборки; 3) производство рисового масла; 4) сухой порт в Хоргосе; 5) производство сухого кобыльего и верблюжьего молока; 6) производство штапельного волокна; 7) реконструкция Шымкентского НПЗ; 8) развитие многопрофильного автосборочного кластера; 9) проект по строительству стекольного завода; 10) вхождение Шанхайской фондовой биржи и Фонда Шелкового пути в МФЦА; 11) производство цемента; 12) строительство солнечной электростанции; 13) организация производства тракторов; 14) производство стальных сварных труб большого диаметра; 15) производство полипропилена; 16) производство кальцированной соли; 17) строительство электростанции мощностью 60 МВт; 18) модернизация Тургусунской ГЭС-1; 19) строительство ветровой электростанции мощностью 100 МВт; 20) завод по производству промышленных взрывчатых веществ; 21) производство керамической продукции; 22) строительство солнечной электростанции; 23) строительство опреснительного завода пластовой воды; 24) строительство маслоэкстракционного завода; 25) выкуп доли в предприятиях по производству солнечных элементов; 26) производство мобильных буровых установок; 27) строительство ветряной электростанции мощностью 50 МВт; 28) переработка и производство изделий из натурального камня; 29) производство газовой сажи; 30) производство кабельной продукции; 31) горно-химико-металлургический комплекс в Жамбылской области; 32) промышленная разработка месторождения вольфрамовых руд; 33) производство комплексных сплавов.

Остальные проекты находятся еще на стадии подготовительной работы (завод электролитического марганца, переработка опасных нефтяных отходов, комплекс по переработке сельскохозяйственных культур, создание биохимичес­кого кластера, строительство ТЭЦ и другие).

Абсолютно во всех проектах иностранная рабочая сила в качестве менеджмента и 99% – местная рабочая сила. Создаются десятки тысяч рабочих мест, и вся продукция гарантировано имеет рынок сбыта – Китай.

По официальным данным, в настоящее время в Казахстане по квоте привлечения иностранной рабочей силы находятся 4 300 китайских специалистов. Квота на 2019 год составляет 23 000 человек. Если есть опасения в области экологии, то можно и нужно установить общественный контроль перед реализацией проекта, все должно быть предельно открыто. Но как можно требовать фактичес­ки прекратить сотрудничество с Китаем – сверхдержавой, которая 28 лет поддерживает самые дружеские и плодотворные двусторонние отношения с Казахстаном?! Как можно недружелюбно относиться к ядерной сверхдержаве, имеющей 1 700 км границы с Казахстаном и являющейся сегодня одним из мировых лидеров в цифровых технологиях, инновационной экономике (5G Big Data), искусственном интеллекте, облачных технологиях, суперкомпьютерах, роботизации?! Китай богатеет и остро нуждается в качественной и экологически чистой сельхозпродукции, и здесь для Казахстана непаханое поле. Уже давно реализуются совместные инвестиционные проекты в области переработки и экспорта пшеницы, сахара, молока, мяса, шерсти, льна, томата, рапсового масла и другой сельхозпродукции. Конечно, хотелось бы СП с Китаем в области роботизации или Интернета вещей, для этого и запускался «Болашак» и создавался Назарбаев Университет, но я уверен, что это дело ближайшего будущего. Кстати, во время официального визита Президента Токаева в Пекин казахстанской стороне будет передан суперкомпьютер для обработки больших данных, подписаны соглашения в IT-технологиях. У нас есть талантливая и креативная молодежь, а власть создает для их творческого развития и эвристичес­кого мышления все условия.

Без Казахстана невозможно осуществление проекта «Один пояс – один путь». Практичес­ки все транзитные сухопутные маршруты пролегают через Казахстан. Именно через нашу страну Китай быстро выходит на рынки СНГ, Европы и Ближнего Востока. С момента провозглашения независимости и установления дипломатичес­ких отношений между Китаем и Казахстаном все китайские лидеры всегда относились с большим уважением и искренним интересом к нашей стране. Всегда руководитель Китая цементировал дружбу между нашими странами и развивал взаимовыгодное торгово-экономическое сотрудничество. Вот и сейчас китайский руководитель Синь Цзиньпин пригласил нашего Президента Касым-Жомарта Токаева с официальным визитом в Китай, чтобы закрепить все ценное, что есть в наших отношениях, и вывести, если потребуется, эти двусторонние договоренности на новый качественный уровень. Китайская сторона всегда высоко отмечала историческую роль Первого Президента Казахстана – Елбасы Нурсултана Назарбаева
в установлении всестороннего казахстанско-китайского парт­нерства. Примечательно, что второй Президент Казахстана Касым-Жомарт Токаев еще в середине 70-х годов прошлого века, окончив МГИМО, начал дипломатическую карьеру на работе в посольстве СССР в Пекине. Он свободно владеет китайским языком, является своего рода китаеведом. О специфике Китая и значимости этой сверхдержавы для нашей страны можно много найти интересного и содержательного в книгах Токаева «Под стягом независимости», «Преодоление: дипломатические очерки казахстанского министра», «Свет и тень: очерки казахстанского политика», «Внешняя политика Казахстана в условиях глобализации» и других. Казахстан с первых дней своего суверенитета взял твердый курс на многовекторную внешнюю политику, стараясь развивать сотрудничество со всеми цент­рами экономической силы и ключевыми геополитическими игроками. США и Европейский союз, например, опережают Китай по размерам инвестиций в экономику Казахстана, но не все измеряется инвестициями, кредитами и финансовой помощью. Казахстан не стремится быть крупным игроком на международной арене, но согласитесь, что это уникально и весомо, что наша страна находится в ОДКБ с Россией, в ШОС с Китаем, имеет стратегические партнерские отношения с США, Великобританией и Узбекистаном. Находясь между Россией, Китаем и мусульманским миром, Казахстан будет продолжать многовекторную внешнюю политику, признанную всем миром и ставшую дос­тоянием мировой дипломатии.

 

АВТОР:
Ермухамет Ертысбаев
Сейсенбі, 10 Қыркүйек 2019 14:22

Энергияны үнемдеу – әлемдік мәселе

Физика заңдылығы бойынша белгілі бір жұмыстың істелуі үшін оған жұмсалатын соған сай энергия болуы керек екені бұлжымыс заңдылық. Ал физиканың заңдылығы табиғаттың заңы екенін ескерсек, адам баласының өмір сүріп, тіршілік жасауы үшін де энергияның маңызы зор. Десе де, энергия ешқашан өзінен өзі пайда болмайтыны тағы шындық. Сондықтан мәңгі жұмыс істейтін құрылғы жасау да мүмкін емес шаруа. Бірақ энергияның сақталу заңына орай жұмсалған энергия із-түзсіз жоғалып та кетпейді. Тек басқа энергияға өзгеріп қана отырады (Мысалы, механикалық энергияның электр энергиясына айналуы). Осыдан келіп энергияны дұрыс пайдалана білу үшін де адамдардың көп ізденуіне тура келді. Адам баласы жаралғалы бері қажетті энергияны табиғаттан алып, соның арқасында өсіп-өніп, жер бетіндегі талай кереметті жаратқаны рас. Дегенмен мәдениеті биік белеске көтеріліп, өркениетті қоғам құруына байланысты энергияны өздері өндіретін деңгейге жетті. Яғни, табиғаттағы бар энергияны келесі бір энергияның түріне айналдырудың жолын үйренді. Бірақ ғылым мен техника дамыған сайын адамзаттың энергияны тұтыну көрсеткіші де жоғарылай берді. Сонымен бірге, энергия көзі болып табылатын шикізаттардың қоры азайып, экологиялық пробемалар күн өткен сайын күрделене түсті. Енді адамдар энергияны аз жұмсаудың әрі экологияға қауіпсіз болуының жолдарын қарастыруына тура келді. Бұл ғаламдық маңызы бар жағдайға айналып, ақыр соңында қазіргі заман ғалымдарының ең алдымен шешуі тиіс мәселесі болып отыр. Бұл адамзат тарихы ары қарай жалғасуы үшін қажет. Егер шешімін таппаса адамзат баласының ғасырлар бойы жасаған өркениеті желге ұшып, жер бетіндегі тіршіліктің жойылып кетуі ғажап емес. Қазақстан Республиксы да әлемнің бір бөлшегі ретінде осы үрдістен шет қала алмасы анық. Сондықтан энергияны үнемдеудің жолдарын қазақ елі де қапысыз меңгеруі тиіс. Осыған орай, «Энергияны үнемдеу – 2020» бағдарламасы қабылданып, энергияны экологияға қауіп төндірмейтін жолмен үнемдеп пайдаланудың ұлттық жоспары жасалған болатын.

Ежелгі заманда-ақ «Әлемнің жеті кереметін» жасаған адамзат баласының математикалық білімін ертеден қалыптастырғанын байқаймыз. Дегенмен осы алып құрылыстарды салуда жұмсалған энергия көздері бірдей еді. Олар ауыр заттарды көтеруге рычагтарды пайдаланғанымен, оны қозғалысқа келтіруге адам мен жануарлардың күші жұмсалатын. Жылынуға, металдарды балқытуға, тамақ пісіруге керекті жылу энергиясын алу үшін отын немесе көмір қолданса, судың не желдің күшімен диірмен тартатын. Әйтеуір жұмыс істеуге пайдаланылатын энергия көздері шектеулі болды. Бірақ машиналасу дәуірінен кейін энергияға сұраныс күрт өсіп, соның әсерінде мұнай, газ, электр секілді көптеген энергия көздері ашылды. Кейіндеп энергия алудың басқа да жолдары қолданысқа енді.

Ғалымдардың айтуынша адамзат ХХ ғасырға дейінгі 60 мың жыл бойы жұмсаған энергия көздерімен салыстырғанда  бүгінге дейін одан он есе көп мөлшерде дәстүрлі энергия ресурстарын пайдаланып қойған. Уақыт өткен сайын жұмсалатын энергия көлемі артып,  тұтынушылар жылдан жылға өсіп келеді. Олардың үлесіне 2030 жылы мұнай сұранысының 80%-ы тән болса, оны тұтынудың мөлшері 2/3 есе өсетіні анықталып отыр. Көмірсутек қорларын барлау және оларды өндірудің тиімді әдістері бар болғанымен мұнай мен газды толығымен алмастыра алатын жаңа энергия көзі әлі табылған жоқ. Энергия ресурстарының шектеулі факторын қалпына келтіріп отыратын техникалық прогресс қазірде өз рөлін жеткілікті деңгейде сәулелендіре алуға мүмкіндігі болмай отыр. Мұның нəтижесі əлемде энергия дағдарысын тудырып, ал ол дағдарыс уақытша немесе өтпелі сипатта емес, ресурстардың сиреуіне, қазба байлықтардың бағасының өсуіне байланысты жүйеленген құрылымдық сипатқа ие болды. Онымен қоса, дəстүрлі энергетика көздері атмосфераға шығатын зиянды газдардың 80%-ын иеленіп, нәтижесінде пайда болған «парниктік» эффект ғаламшардағы климаттың өзгеруіне әсер етуде. Бірақ қаншалықты зиянды әсерлері байқалғанымен көмірсутек қорлары әліде энергетика тұтынысының біраз бөлігін қамтамасыз ете бермек. Егер алдағы кезеңде қолданылатын деңгей сақталатын болса, көмір қоры 250 жылға, мұнай 40 жылға, ал табиғи газ 65 жылға жетеді деп болжануда. Деседе 2020 жылдардан кейін мұнай мен газға деген тапшылық болуы әбден мүмкін. Сондықтан, мұнай мен табиғи газ және көмірге деген сұраныс күн сайын арта түспек және оларды жеткізу аралығы артып, тасымал құны да жоғарылай берері сөзсіз.

Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 29 қаңтардағы «Жаңа онжылдық – жаңа экономикалық өрлеу – Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері» атты Қазақстан халқына Жолдауымен және Қазақстан Республикасының үдемелi индустриялық-инновациялық дамуы жөнiндегi 2010-2014 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламамен экономиканың тұрақты және теңгерімді өсуі бойынша жаңа міндеттер қойылды. Энергия үнемдеу саласында ЖІӨ-нің энергия сыйымдылығын 2015 жылға қарай кемінде 10%-ға және 2020 жылға қарай кемінде 25 %-ға төмендету міндеттері қойылған. Сондай-ақ,  2013 жылғы 23 қаңтарда Қазақстан Республикасының Президенті Қазақстан Республикасы Үкіметіне 2013-2015 жылдар аралығында ЖІӨ-нің энергия сыйымдылығын жыл сайын 10 пайызға төмендету арқылы электр энергиясын тұтынуды үнемдеуді тапсырды.

Осылайша елімізде ғана емес бүкіл әлем бойынша іске асып жатқан энергия үнемдеу науқаны дамып келеді. Мұндағы басты бағыт тек дәстүрлі энергия көздерін үнемдеу ғана емс, сонымен қатар, оның орнын басатын балама энергия көздерін ашу болып табылады.

Әлбетте, энергия – біздің өмір сүруіміздің кепілі. Ал энергияға жауапкершілікпен қарау өз өмірімізге жауапкершілікпен қарағанмен бірдей. Осыған байланысты Елбасы Н.Ә.Назабаев: «Ең алдымен, біз жақында энергияны үнемдеу өмір салтына көшеміз. Сондықтан, компаниялар мен кәсіпорындардың басшылары мен еліміздің барлық азаматтары осы тенденцияны ескеріп, энергияны  үнемдеу жолдарын ойластыру керек. Энергияны үнемдеудің  нәтижесі әлемдік деңгейде энергияның жұмсалуын төмендету мен  оның дамуы мен тұрақтылығына алып келеді», – деген болатын. Мамандардың айтуынша біздің елімізде энергия ресурстарын пайдалану тиімділігі бүгінгі күні 30 пайыздан аспайды, яғни, тұтынылатын энергияның үштен екісін ысыраппен пайдаланып отырмыз.

Энергияны үнемдеу проблемасы – суды үнемдеумен тығыз байланысты, өйткені суды тұтынуды азайту түпкілікті өнім – таза суды алу және оны тұтынушыға жеткізуге қажетті энергия ресурстарын азайтуға әкеледі.

Суды үнемдеуді тұрмыста қолданбас бұрын оны тиімді есептеуді жолға қою қажет. Суды үнемдеудің ең тиімді тәсілі крандардың ақаусыздығы. Өйткені сіріңке талынан сәл қалың су ағыны арқылы тәулігіне 300 литрге дейін су ағуы мүмкін. Егер осылай бір ай бойы жалғасса қанша судың шығын боларын ойлап көрдіңіз бе?! Қарапайым ереже ретінде душ қабылдау арқылы сіз ванна қабылдаумен салыстырғанда суды тұтынуды екі есеге азайта аласыз. Душ қабылдау кезінде судың тұрақты ағыны міндетті емес. Кір жуу машинасында мүмкіндігінше суды берудің қажетті деңгейін белгілей отырып пайдаланыңыз. Ыдыстарды жуу кезінде кранды үнемі ашық қалдырмаңыз. Толықтай ашық краннан сіз ойлағаннан көп су ағатынын есте ұстаңыз, яғни минутына – 15 литр. Бұл жағдайда тек қалтаңызды ғана емес, осы ысырап болып жатқан судың  обалын да ескеріңіз. Өйткені аталарымыз «судың да сұрауы бар» деп тегін айтпағаны ақиқат.

Электр энергиясын үнемдеу туралы аз айтылып жүрген жоқ. Дегенмен кейбіреулер оған мән бермейді. Себебі «ақшасын төлесек болды емес пе?» деп ойлайды. Алайда электр энергиясын үнемдеу қоршаған ортаның ластануын азайтады. Біздің елімізде электр энергиясы жылу электр және су электр станциялары арқылы өндіріледі. Жылу электр станциясы жұмыс істеу үшін отын жағылады. Ол ауаны ластайды. Біз ол ауа-мен тыныс аламыз. Өкінішке орай, біздің елімізде экологиялық білім кенже қалып келеді. Үкімет көптеген іс-шара жүргізсе де, адамдар электр энергиясын үнемдеуге әдеттенбей келеді.

Қорыта келгенде, энергияны үнемді пайдалану сіздің ішкі мәдениетіңіз бен санаңыздың биіктігін көрсететін қасиет. Сіз энергияны үнемдеу арқылы өз ақшаңызбен қатар ел экономикасының да артуына үлес қосасыз. Әрі өзіңіздің адамгершілігіңіз бен тиянақтылығыңызды әйгілейсіз. Кез келген дінде де ысырапшылдыққа жол беруге қарсы екенін жақсы білетін шығарсыз. Демек үнемшіл болу сараңдықтың емес, адамдықтың белгісі екенін ұмытпаңыз.

Нұрсерік ТІЛЕУҚАБЫЛ.

Дүйсенбі, 09 Қыркүйек 2019 14:46

Өркендей бер, Қазақстан!

Спорт бүгінгі дәуірде бейбітшілік пен татулықтың символына айналғаны баршаға аян. Өйткені, спорт мемлекттер арасындағы достық пен бәсекені үндестіріп, бейбіт қоғамға жетелейтін кілт іспетті. Сонымен бірге, халық денсаулығы мен береке-бірлігінің де ұйытқысы осы спорт екені даусыз. Аудан тұрғындарының саламатты өмір салтын ұстанып, спортты өзінің жансерігіне айналдыру үшін бүгінде атқарылып жатқан іс-шаралар аз емес. Ол үшін спорттық жарыстар мен акциялар жиі өткізілуде. Бұл жағынан ауданымыздың жеткен жетістіктері де біршама.

Аудан тұрғындары арасында достық қарым-қатынасты нығайту, оларды саламатты өмір салтына шақыра отырып, ауыл тұрғындары арасында үстел теннисі ойынын насихаттау мақсатында жуырда Шелек ауылдық округі аппаратының ұйымдастыруымен және Еңбекшіқазақ ауданының дене шынықтыру және спорт бөлімінің, сонымен қатар, Еңбекшіқазақ ауданы жас-тар ресурстық орталығының қолдауларымен Шелек ауылына қарасты Абай атындағы  орта мектебінің спорт залында ауыл тұрғындары арасында «Өркендей бер, Қазақстан!» атты үстел теннисінен аудандық жарыс өткізілді.  Оған 50-55 жас аралығындағы азаматтар мен 18-29 жастағы жастар қатысып, бәсекеде өз бақтарын сынады.

Жарысқа Шелек, Масақ, Бартоғай, Сөгеті, Малыбай, Асы және Қорам ауылдық округтерінен жалпы елуге жуық ойыншы қатысты. Аталмыш ойынға Абай атындағы  орта мектебінің дене шынықтыру пәнінің мұғалімі А.Өскенбаев төрелік жасап, ойынның әділ өтуіне атсалысты. Сайыс барысында  қатысушылар жас ерекшеліктеріне қарай екі топқа бөлініп өнер көрсетті.

Жарыс нәтижесі бойынша, 3 орынды Малыбай ауылдық округінен келген А.Избуллаев иеленсе, 2 орынды Шелек ауылдық округінің тұрғыны Б.Көкенов пен Қорам ауылдық округінен келген С.Айтолқын қанжығаларына байлады. Ал 1 орынды Асы ауылдық округінің тұрғыны Т.Иманбеков пен Шелек ауылының қатысу-шысы Қ.Айтжанов жеңіп алды. Жарыстың шегі саналатын бас жүлде мен кубок Шелек ауылдық округінің намысын қорғаған Н.Сүтбековке бұйырды. Осылайша үстел теннисінен өткізілген дүбірлі жарыс өз мәресіне жетті.

 

Н.ИСАБЕКОВА,

 Шелек ауылдық округі әкімі аппаратының жастар ісі жөніндегі

әдіскер-нұсқаушысы.

Дүйсенбі, 09 Қыркүйек 2019 14:44

Ученья прошли успешно

Быть готовым к любым неожиданностям, уметь адекватно и грамотно реагировать на  террористические атаки  – главная задача правоохранительных служб и ведомств. В связи с этим районный оперативный штаб по борьбе с терроризмом 28 августа провел плановые ученья, которые были приближены к реальным условиям и включали в себя различные элементы сложности. Проверку готовности к выполнению антитеррористических мер правоохранители выполнили успешно, оперативный штаб полностью справился с возложенными на него обязанностями.

Соб.инф. 

Дүйсенбі, 09 Қыркүйек 2019 14:42

Акция Түргенде жалғасуда

Түрген ауылдық округінде «Тіл туралы» және «Жарнама туралы» Заңдарының талаптарына сәйкес сауатты жазылуын тексеру мақсатында «Тіл тазалығын сақтайық!» акциясы жүргізілді. Түрген ауылдық округі әкімі аппаратының ұйымдастыруымен округіміздегі халыққа қызмет көрсету нысандары тексеріліп,  жеке кәсіп-керлерге әдістемелік көмек көрсету жұмыстары іске асты. Шара барысында Қ.Құлмамбет көшесі бойында орналасқан мейрамханалар мен асханалар, дүкендер, автобөлшек сататын дүкеншелер иелеріне «Қазақстан Республикасындағы Тіл туралы» Заңының 21-бабы талаптарын түсіндіріліп, барлық ақпарат жазылған парақшалар мен сөздіктер таратылды.

Сондай-ақ, акция барысында нысан иелеріне заң бұзушылықтарды түзетуге тамыз айының соңына дейін уақыт берілгенін және де белгіленген мерзімде түзетілмеген жағдайда Қазақстан Республикасының «Әкімшілік құқық-бұзушылық туралы» кодексінің 75-бабына сәйкес әкімшілік шара қолданылатыны туралы ескертілді.

 

Түрген ауылдық округі

әкімі аппараты

Сель  -  грозное стихийное явление, обладающее огромный разрушительной силой, имеющее большое распространение в горной местности.  Более  полное  понятие  «сель»  можно  определить  так  - временный  горный  поток  с  большим  содержанием  наносов  от  мельчайших  частиц  до  крупных   камней  и  глыб.

Селевые  явления,  наряду  с  оползнями,  обвалами,  землетрясениями  и  другими  видами  денудации,  относятся  к  числу  активных  экзогенных  процессов,  производящих  за  короткий  промежуток  времени    значительные  изменения  формы  долины  и  русла    горных  речных  бассейнах  и  накопления селевых  отложении.

Основными  причинами  возникновения  селей  являются  ливневые  дожди,  прорывы  морено-ледниковых  озер  и  землетрясения.

Селевые  потоки  характеризуется  внезапностью  возникновения,  масштабностью  размеров  и  огромной  разрушительной  силой.  Они  являются  грозной  стихией  гор. 

Меры безопасности:

- постоянно следите за сообщениями средств массовой информаций об обстановках в горных районах;

- при обнаружений признаков селевого потока покиньте селеопасное русло. (если в верховьях селеопасного бассейна наблюдается интенсивный ливневый дождь и помутнение воды в русле)

- не останавливайтесь на отдых и не разбивайте палаточный лагерь вблизи селеопасных русел;

- не спускайтесь селевое русло после прохождение селевого вала.

Учитывая  месторасположение  города  Есик  и  населенных  пунктов  Енбекшиказахского  района.  Филиал ИАТЭТУ  ГУ  «Казселезащита»  КЧС МВД  РК  оповещает  население, гостей  и  отдыхающих,    находящихся  в  селеопасных  зонах  горного  хребта  Иле  Алатау,    быть  предельно  внимательными.

А  также  предупреждает об опасности  купания  на  реке Есик  и озере Есик. 

 

А.Копжасаров, 

руководитель ДСМиО филиала

ИАТЭТУ ГУ «Казселезащита».

Соңғы жаңалықтар

Қаз 31, 2024

Қалдықтарды энергияға айналдыру:…

Өңдеу зауыты Инновациялық технологиялар: Қалдықтарды энергияға айналдыру Алматы облысы…
Қаз 31, 2024

Отходы в энергию: как новый завод…

Алматинская область на пороге экологической трансформации: начинается строительство…
Қаз 31, 2024

Тәуелсіздікке талпынған Тезек төре

ТӨЛ ТАРИХЫМЫЗДЫ ТӘУЕЛСІЗДІК АЛҒАННАН КЕЙІН ҒАНА ТҮГЕНДЕП, АРХИВТЕРДІ АҚТАРЫП, ТЫҢ…
Қаз 31, 2024

Ауылына қарап, азаматын таны

Адам баласы өмірге келгенде алғаш болып мейірімділікті сезері хақ. Жөргекте жатқан…
Қаз 31, 2024

Құқық бұзушылыққа кім кінәлі?

Қоғамымызда жасөспірімдер мен балалар арасында құқықұзушылық пен тәртіп бұзушылық жиі…
Қаз 31, 2024

«Желаяқтар» марафоны

Республика күні қарсаңында Қырбалтабай ауылдық округі әкімдігінің ұйымдастыруымен…
Қаз 31, 2024

Ел боламын десең, бесігіңді түзе

2022 жылы Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Республика күнін қайтаруды ұсынды. Мемлекет…
Қаз 31, 2024

Мектептегі мерейлі мереке

Республика күні қарсаңында Қ.Сәтпаев атындағы орта мектепте «Қазақстан – туған елім, ұлы…
Қаз 31, 2024

Девушка с корзиной «ожила»

Пожалуй, единственное сохранившееся творение рук скульптора советских времен – девушка с…

Күнтiзбе

« Қараша 2024 »
Дс Сс Ср Бс Жм Сб. Жк
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30  

Кез келген материалды
көшіріп басу үшін
mezet.kz - ке гиперсілтеме
қою керек 

Яндекс.Погода

 

https://kurs.kz/ - Курсы валют в обменных пунктах г. Алматы и других городах Казахстана

Жарнама

для детей, достигших 12 лет