Порядок важен во всем, особенно в финансовых вопросах. Поэтому не стоит пренебрегать таким инструментом как финансовое планирование.

О плюсах ведения бюджета Fingramota.kz упоминает постоянно. Преимущества ведения учета неоспоримы. Главное – вовремя провести«диагностику» своего финансового состояния.

Сколько вы зарабатываете, куда и на что тратите, сколько денег уходит на погашение кредитов, копите ли, инвестируете ли и т.д. –нужно проанализировать ответы на эти вопросы и понять, чем вы располагаете на текущий момент.

Условно людей можно разделить на четыре типа с определенной финансовой программой:

1. Зарабатывает больше, чем тратит, а оставшиеся деньги откладывает.
2. Тратит больше, чем получает. Жить взаймы – это про него.
3. Тратит ровно столько, сколько зарабатывает. Живет от зарплаты до зарплаты.
4. Зарабатывает больше, чем тратит, пытается копить, но часто совершает импульсивные покупки и все тратит.

К какому типу относитесь вы?

Большинство людей выбирает последние три варианта. Если вы выбрали пункт№2,то в ваших финансах явно царитхаос.Если же вы выбрали пункт №1, можно вас поздравить - вы смогли сформировать полезную финансовую привычку. Однако даже вам не будет лишним провести ревизию своих трат, чтобы увидеть свои финансовые потоки более наглядно.

Рисуем свой бюджет

Если вы решили всерьез навести порядок в своих финансах, то нужно завести привычку – записывать свои доходы и расходы. Можно на бумаге или в компьютере в виде таблички, или скачать специальное мобильное приложение.

В этой табличке представлен примерный расчет ежемесячных доходов и расходов.

Итак, в графе «Доходы» – определите среднее значение. Сюда входит заработная плата, различные подработки, стипендия, пособия и др.

Другая графа – это «Обязательные расходы». Это все ваши траты, без которых не обойтись: продовольствие, аптечка, квартплата, кредиты, налоги, образовательные курсы…

К примеру, все ваши ежемесячные доходы составляют 150 тыс. тенге. Все ваши обязательные ежемесячные траты составляют 70 тыс. тенге. Не спешите на следующий месяц ставить эту сумму в графе расходов, ведь есть еще и ежеквартальные, ежегодные траты, такие как оформление техосмотра и страховки на авто, налоги на имущество и землю, комуслуги (за тепло в зимние периоды). Для того чтобы увидеть полную картину своих расходов, советуем все траты считать в годовом выражении, а затем разделить суммы помесячно. Это удобно, ведь в нужный момент у вас будут средства на эти цели, поскольку вы ежемесячно откладывали на них деньги. Допустим, после расчетов ежемесячные траты составили 90 тыс. тенге. Эту сумму и впишем в графу «Обязательные расходы».

Главные целифинансового планирования  – навести порядок в финансах, найти  баланс в жизни и жить в гармонии с собой и окружающим миром. Поэтому без графы «Отдых и развлечения» никак не обойтись. Если у вас свободных денег будет больше, то можете увеличить эту статью расходов. Как говорится, хорошо отдыхает тот, кто хорошо зарабатывает.

Исключение – если вы попали в долговую яму. Кредиты и другие обязательства, к сожалению, омрачают наше восприятие жизни и мешают личностному и финансовому развитию. Поэтому целесообразно большую часть денег выделять на погашение кредитов,временно отказавшись от развлечений. Кредиты входят в графу «Обязательные расходы».

Оставшуюся сумму желательно разбить, так сказать, «по конвертам» - к примеру, положить на депозит, чтобы деньги приумножались, и на банковский счет или карту, чтобы была возможность их снять в любой момент.

Что касается пропорций, все индивидуально и зависит от размера как доходов, так и расходов.

Как должен выглядеть бюджет?

На основе полученных на первом этапе данныхможно приступать к составлению бюджета. Существует множество способов организации личных финансов на основе планирования. Это распределение средств строго по таблицам, или по кувшинам, конвертам и т.п. Хочется сказать, что подходить к этому можно творчески и с позиции пользователя. Никто вас не заставляет превращать личный или семейный бюджет в сложный бухгалтерский баланс, отталкивающий заглядывать туда каждый раз при походах в магазины.

Для удобства можно скачать специальные мобильные приложения, которые помогаютвестибюджет в смартфоне.

Мало составить бюджет, нужно ему следовать. Избавьтесь от спонтанных покупок, ставьте долгосрочные и краткосрочные финансовые цели. Давно хотите расширить жилплощадь, купить автомобиль, поехать на отдых зарубеж? Впишите это в свою таблицу, откройте новый депозит с названием, отражающим вашу конечную цель. К примеру, «Квартира», или «Отдых на Майами».  И откладывайте деньги.

Читайте больше литературы на тему благосостояния и личностного роста, саморазвития. Достичь финансовой свободы невозможно без личностного развития и финансовой самодисциплины. Даже маленький, но положительный результат ваших усилий будет мотивировать вас еще больше, и у вас не будет сомнений в правильности осознанного выбора, а в финансах будет царить полный порядок!

Тәртіп барлық жерде, әсіресе қаржы мәселесінде маңызды. Сондықтан қаржылық жоспарлау сияқты құралды елемеуге болмайды.

Бюджет жүргізудің артықшылықтары туралы Fingramota.kz үнемі еске салып отырады. Есеп жүргізудің артықшылықтары даусыз нәрсе. Ең бастысы – өзіңнің қаржылық жағдайыңа уақытылы «диагностика» жүргізу.

Сіз қанша табыс табасыз, қайда және неге жұмсайсыз, кредитті өтеуге қанша ақша жұмсайсыз, жинайсыз ба, инвестициялайсыз ба және т.б. – осы сұрақтарға берілетін жауаптарды талдау және сіз қазіргі уақытта немен айналысатыныңызды түсіну керек.

Шартты түрде адамдарды белгілі бір қаржылық бағдарламамен төрт түрге бөлуге болады:

1. Ақшаны жұмсағаннан гөрі көп табыс табады, ал қалған ақшаны кейінге қалдырады.
2. Тапқан табысынан артық ақша жұмсайды. Қарызбен өмір сүру – бұл дәл осы кісі жайлы.
3. Қаншалықты табыс тапса, оны соншалықты жұмсайды. Айлықтан айлыққа дейін күн көреді.
4. Ақшаны жұмсағаннан гөрі көп табыс табады, ақшаны жинауға тырысады, алайда көбіне саудаға артық шығындалып, бәрін жұмсап қояды.

Сіз қандай түрге жатасыз?

Көптеген адамдар соңғы үш нұсқаны таңдайды. Егер сіз №2 тармақты таңдасаңыз, онда сіздің қаржыңызда бейберекеттік айқын болады. Егер сіз №1 тармақты таңдасаңыз, сізді құттықтауға болады – сіз пайдалы қаржылық әдетті қалыптастыра алдыңыз. Алайда, өзіңіздің қаржылық ақша ағыныңызды барынша көрнекті түрде көру үшін өз шығындарыңызға тексеру жүргізу артық болмайды.

Өз бюджетіміздің суретін салайық

Егер сіз өз қаражатыңызды шындап тәртіпке келтіру жөнінде шешім қабылдасаңыз, онда оны әдетке айналдыру керек. Яғни, өз табысыңыз бен  шығыныңызды жазып отырыңыз. Қағазда немесе компьютерде кесте түрінде түсіруіңізге немесе арнайы мобильдік қосымшаны көшіріп алуыңызға болады.

Бұл кестеде ай сайынғы кірістер мен шығыстардың болжамды есебі ұсынылған.

Сонымен, «Кірістер» бағанында – орташа мәнді анықтаңыз. Бұған еңбекақы, әртүрлі қосымша жұмыстар, стипендия, жәрдемақы және т.б. кіреді.

Тағы бір баған – «Міндетті шығыстар». Азық-түлік, дәріхана, пәтерақы, кредиттер, салықтар, білім беру курстары – осының бәрі сіздің  қажеттілігіңізге жұмсалатын шығындар…

Мысалы, сіздің ай сайынғы кірісіңіз 150 мың теңгені құрайды. Сіздің барлық міндетті ай сайынғы шығындарыңыз 70 мың теңгені құрайды. Бұл соманы келесі айда шығыстар бағанында көрсетуге асықпаңыз, себебі тоқсандық, жылдық шығындар да бар емес пе, мысалы, көлік құралдарын техникалық тексеру және автокөлік құралдарын сақтандыруды ресімдеу, мүлік және жер салығы, коммуналдық қызметтер (қыс мезгілінде берілетін жылу үшін). Өз шығыстарыңыздың толық көрінісін көру үшін барлық бір жыл ішінде жұмсалатын шығындарды есептеп, содан кейін соманы айға бөлуді ұсынамыз. Бұл өте ыңғайлы, себебі арнайы бір мақсатқа арнап, ай сайын жинаған ақшаңызды қажет болған жағдайда пайдалана аласыз. Есептесулерден кейін ай сайынғы шығындар 90 мың теңгені құрады делік. Біз бұл соманы «Міндетті шығыстар» бағанына енгізетін боламыз.

Қаржылық жоспарлаудың басты мақсаттары – қаржыдағы тәртіпті қалпына келтіру, өмірдегі тепе-теңдікті табу және өзіңіз бен айналаңыздағы әлеммен үйлесімді өмір сүру. Сондықтан «Демалыс және ойын-сауық» бағаны қажет. Егер сізде бос ақша көбірек болса, онда шығындардың осы бөлігіне көбірек ақша қалдыруға болады. Кімнің табысы мол болса, сол соншалықты жақсы демалады.

Егер сіз борыштық құрдымға кетсеңіз, ерекше жағдайға жол беріледі.   Кредиттер және басқа да міндеттемелер, өкінішке қарай, біздің өмірді қабылдауымызға көлеңке түсіреді және жеке әрі қаржылық дамуымызға кедергі келтіреді. Сондықтан ойын-сауықтан уақытша бас тарта отырып, ақшаның көп бөлігін кредитті өтеуге бөлген орынды. Кредиттер «Міндетті шығыстар» бағанына кіреді.

Қалған соманы «конверттер бойынша» бөлген дұрыс, мәселен, ақшаның көбеюі үшін депозитке және банктік шотқа немесе оларды кез келген сәтте алуға мүмкін болатындай картаға салу.

Бөлуге қатысты барлығы дара болады және кірістердің, сол сияқты шығыстардың мөлшеріне де байланысты. 

Бюджет қалай болуы тиіс?

Бірінші кезеңде алынған деректер негізінде бюджетті жасауға кірісуге болады. Жоспарлау негізінде жеке қаржыны ұйымдастырудың көптеген тәсілдері бар. Бұл қаражатты қатаң түрде кестелер бойынша немесе «ыдыстар бойынша», конверттер бойынша және т.б. бойынша бөлу. Бұны шығармашылық тұрғысынан әрі пайдаланушының ұстанымына қарай қолдануға болатындығын айтқымыз келеді. Жеке немесе отбасылық бюджетті дүкенге әр кіргеніңізде қиналып қарайтындай күрделі бухгалтерлік балансқа айналдыруды ешкім мәжбүрлемейді.

Қолайлы болу үшін арнайы мобильдік қосымшалар көшіріп алуға болады, олар бюджетті смартфонда жүргізуге көмектеседі.

Бюджетті жасау аздық етеді, оны сақтап, сонымен жүру қажет. Аяқ асты сатып алулардан арылыңыз, алға ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді қаржылық мақсаттар қоя біліңіз. Бұрыннан баспанаңызды кеңейтуді, автомобиль сатып алуды, шетелге демалысқа баруды ойлаған болсаңыз?Мұны кестеңізге жазыңыз, сіздің түпкілікті мақсатыңызды көрсететін атпен депозит ашыңыз. Мәселен, «Пәтер», немесе «Майамидегі демалыс».  Ақша жинаңыз.

Әл-ауқат және жеке өсу, өзін-өзі дамыту тақырыбындағы әдебиеттерді  көп оқыңыз. Жеке дамымай және қаржылық тұрғыдан өз-өзіңізді тәртіпке салмай қаржылық еркіндікке қол жеткізу мүмкін емес. Аз да болса, алайда  тырысуыңыздың оң нәтижесі сізді одан әрі ынталандыратын болады және дұрыс таңдау жасағандығыңызға күмән келтірмейтін боласыз, ал қаржылық тұрғысынан толық тәртіптілікке жетесіз!

«Білім саласындағы екіжақты ынтымақтастық Алматы облысының ішкі саясат басқармасы мен ҚазҰУ жаңа білім беру технологиялары институты арасында қол қойылған келісім аясында жүзеге аспақ»,- деп хабарлайды «JETISÝ MEDIA».
Жыл басында Алматы облысы әкімінің орынбасары Батыржан Байжұманов Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ ректоры әл-Фараби Ғалымқайыр Мұтановпен іскерлік кездесу өткізіп, білім беру және қазіргі заманғы ғылыми технологиялардың өзара әрекеттестігі мәселелерін қарастырған.
Ал осы күнгі келісім Қазақстандағы белді ЖОО жетекшілігімен қолға алынып отыр.
«Бұл келісімшарт екі тараптың да мамандарына алға қойған мақсаттарды жүзеге асыруға, қызметкерлердің біліктілік деңгейін арттыруға, сондай-ақ, адами капиталға үлес қосуға мүмкіндік береді», - деп атап өтті жаңа білім беру технологиялары институтының директоры Әсел Мусинова.
ҚазҰУ келісімде айтылған бағдарламалардың бірі – «Coursera» ауқымды онлайн білім беру платформасы.
«Coursera – бағдарламасы онлайн білім беруде соңғы жылдары жоғары рейтингке ие болған. Негізін Стэнфорд университетінің компьютерлік ғылымдар саласының профессорлары Эндрю Ын және Дафной Келлер қалаған. Бұл бағдарламаның аясында білім беру материалдарын тегін онлайн-курс түрінде интернетте жариялауға болады» - дейді ҚазҰУ ахуалдық басқару орталығы директорының орынбасары Ернар Оңалбеков.
Осылайша, әкімдік ішкі саясат басқармасы мен оның ведомство-аралық ұйымдарының қызметкерлерін қолда бар дағдылармен кемелдендіруге ниет білдірді.
Екі жақ та Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың әлемдік, жетекші ЖОО стратегиялық әріптестікті дамыту туралы айтқан мемлекеттік саясатын ұстанып отырғанын атап өткен жөн. Алматы облыстық ішкі саясат басқармасының басшысы Рустам Алидың айтуынша, екі жақта білімнің сапасы мен оның нәтижесіне үлкен көңіл бөлуде.
«Елбасы Н. Ә. Назарбаев «Ұзақ жолдың негізі – ғылым мен білім. Өйткені, халықтың жоғары білім деңгейі кез келген елдің бәсекеге қабілетті артықшылығы болып табылады»,– деді басқарма басшысы.
Естеріңізге сала кетсек, «Coursera» жобасы әртүрлі білім салалары бойынша курстар жариялап, жүйеге кіргізетін университеттермен серіктестік жүргізеді. Онлайн білім аясында, тыңдаушылар курстан өтіп, «Coursera» сайтында тесттер мен емтихандарды тапсырады. Айта кету керек, 2017 жылдың ақпан айында «Coursera» сайтына 24 миллион пайдаланушы тіркелген. Оның ішінде, 160 мамандандыру, 149 білім беру мекемелері де бар. Бұл бағдарлама қызметтің барлық қажетті салалары бойынша халықаралық сертификаттар алуға мүмкіндік береді және бәсекеге қабілетті арттыруға көмектеседі.

Бүгінгі таңда мемлекет басшысы Қ.Тоқаевтың тапсырмасы аясында ауданымызда тұрғындарды осынау қиын-қыстау кезеңде жұмыспен қамту үшін аудан аумағында 106 нысан бағдарламаға қосылып, жол жөндеу, әлеуметтік маңызды объектілердің құрылысы, ағымдағы және күрделі жөндеу, су құбырларын, электр желілерін жаңғырту мен жарықтандыру сияқты бағыттарға 11,5 млрд теңге бөлініп отыр. Нәтижесінде, 2000-нан астам жұмыс орны ашылып, «Жұмыспен қамтудың жол картасы» арнайы бағдарламасы аясында аудандық жұмыспен қамту орталығы арқылы 1000-нан астам азаматты жұмыспен қамту жоспарланған.

Алматы облыстық қоғамдық кеңесінің ағымдағы жылдың 11 мамырдағы шешімімен «2020 жылға арналған жұмыспен қамтудың жол картасын» жүзеге асыру барысын қоғамдық бақылау бойынша Алматы облысының комиссиясы бекітілген еді. Оның негізінде Еңбекшіқазақ ауданының мәслихат депутаттары мен қоғамдық кеңес мүшелерінен тұратын 7 жұмыс тобы  жақында 106 нысанның жұмысымен танысып, талдау жасады.

Есік қаласы бойынша мәдениет үйінің күрделі жөндеу, 1500 орындық жаңа мектеп құрылысы, Абай, М.Мәметова, Р.Тоқатаев және 15-тен астам көшелер күрделі, орташа және ағымдағы жөндеу жұмыстармен аудандық мәслихат хатшысы Бекет Ахметов, «Нұр Отан» партиясы аудандық филиал төрағасының бірінші орынбасары Қуат Байғоджаев бастаған топ танысып қайтты.

Сапар барысында Бекет Төлегенұлы анықталған кемшіліктерге тоқталып өтті. Атап айтсақ, жұмыспен қамту орталығы арқылы жолданған азаматтарға бақылау жасалынбаған. Аудандық мәдениет үйінің күрделі жөндеуіне жалпы жос-пар бойынша кезең-кезеңімен 85 адам жұмыспен қамтылу керек. Бірінші кезеңге мердігердің айтуынша, 14 адам алу қажет болған, бірақ бүгінгі таңда орталық арқылы тек 6 адам жолданған болса, оның 4-еуі жұмысқа шықпаған. Осыған ұқсас  жағдайлар барлық нысандарда орын алып отыр. Жолданған азаматтардың бір бөлігі төленетін жалақының аздығынан жұмыстан бас тартса, кейбіреулері мүлдем жолдама алған күннен бастап жұмысқа келмеген. Бұл өз кезегінде жұмыс берушілердің бекітілген кесте    бойынша жұмыс істеуіне кері әсер етуде.

Сонымен қатар, Есік қаласы бойынша жол жөндеу жұмыстары жүргізіліп жатқандығына қарамастан көлік қозғалысы көбейген. Әсіресе, ХҚКО ашылғалы бері Абай көшесінің бойында кептеліс қайта басталған. Ол жөндеу жұмыстарына кері әсер етіп отыр. Осыған орай орташа және күрделі жөндеу жұмыстары жүргізіліп жатқан көшелерді жабу туралы ұсыныс енгізілді.

Алдағы уақытта Р.Тоқатаев көшесінде, Алтын адам аллеясында (жаяу жүргіншелер жолағы) басталатын орташа жөндеу жұмыстарының барлық техникалық талаптарға сәйкес жүзеге асырылуын,  жұмысы аяқталып қалған М.Мәметова көшесінде барлық талаптардың сақталуын қамтамасыз ету қажеттігі туралы да бірқатар ескертулер жасалынды.

Жаңадан жасалған көшелерде бей-берекет қазу, өз бетінше кедергі жолақтарын (лежачие полицейские) салудың алдын алудың да маңыздылығын атап өтті. Аталаған көшелерді қазу жұмыстарын жүргізу, су құбырын өткізу немесе өзге де жол жабындысын бұзуға әкеп соғатын іс-әрекеттерді тек заң талаптарын сақтай отырып, тиісті әкім аппараты мен аудандық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық және тұрғын үй инспекциясы, жолаушы көлігі және автомобиль жолдары бөлімдерінің хабардар ете отырып, олардың рұқсатымен іске асыру керектігі, осы бағыттағы шараларды күшейтуді тапсырды.

Рейд соңында топ мүшелері Есік қаласында салынып жатқан 1500 балаға арналған жаңа мектептің құрылыс барысымен танысты. Туындап отырған мәселелер бойынша Бекет Ахметов пен құрылыс жұмыстарына жауапты мердігер «BI Group»  компаниясының аталған аумаққа жауапты өкілі тұрғындармен түсіндіру жұмыстары жүргізіліп, олар-дың сауалдарына жауап берді. Тұрғындар негізінен көпжылдық ағаштардың кесілуі, жолдың қалыпқа келтірілуі, мектеп ғимарат мен көпқабатты үйлердің арасында сақталатын ара-қашықтықтың сақталуына байланысты шағымданды. Жобаға сәйкес, құрылыс жұмыстары аяқталысымен мектеп ғимаратының аумағы абаттандырылып, жаңа көпжылдық ағаштар отырғызылатын болады. Көлік құралдарының кедергісіз қозғалысын қамтамсыз ету мақсатында жаңадан асфальт төселеді. 

Сардарбек НҰРАДИН