Елімізде орын алған төтенше жағдай бірлігі жарасқан бір үйдің балаларындай тату ел екенімізді көрсетті. Оның дәлелі – жер-жерде өткізіліп жатқан қайырымдылық акциялары. Мұндай сауапты істен біздің мекеме де тысқары қалған емес.

«Қазселденқорғау» ММ-нің ІААПТБ филиал ұжымы игі істі жалғап, өз үлесін қосты. #БізБіргеміз акциясы аясында мекеме ұжымы әлеуметтік жағдайы төмен отбасыларына көмек ретінде негізгі қажетті азық-түлік себеттерін жеткізді. Сондай-ақ халқымыз қашан да «Үлкенге құрмет – кішіге міндет» деген ғой. Аталы сөзді негізге алған ұжым әр жылдары «Қазселденқорғау» ММ-сінде қызмет атқарған ардагер әріптестеріне арнайы барып, сый-сияпат жасады. Бұл да болса, қазіргі қысылтаяң уақытта бір-бірімізге жасалған қолдау. Әрі біріксек, кез келген қиындықтан шығатынымыздың бір дәлелі.

Айдын Көпжасаров,

«Қазселденқорғау» ММ-нің ІААПТБ

Кезекші қызмет бөлімінің басшысы

Местное самоуправление как институт народовластия уже стало привычным элементом госуправления. Общественные советы, работающие под эгидой маслихатов и местных исполнительных органов, созданы повсеместно и уже имеют  опыт в решении проблем регионального развития.

Путь к внедрению самоуправления был непростым. Следовало «уйти» от привычной советской модели  и найти ей более эффективную замену. В 1992 году Указом Президента РК была закреплена единая вертикаль исполнительных органов власти, обладавших большими полномочиями, но функции представительной власти отошли на задний план.     

В Конституции РК 1993 года также не было предусмотрено такого общественного института, как местное самоуправление. Но на следующем этапе государственного строительства стало очевидным, что нужно предоставить населению реальную возможность самостоятельно решать вопросы местного значения, «разгрузить» исполнительные органы от второстепенных функций.  Поэтому в ныне действующей Конституции РК, принятой в 1995 году, в разделе VIII «Местное государственное управление и самоуправление»   статья 89 с поправками, внесенными в 2007 году,  гласит, что в Республике Казахстан признается местное самоуправление, обеспечивающее самостоятельное решение населением вопросов местного значения, а также через маслихаты и другие органы местного самоуправления.

Еще в Послании  «Казахстан–2030. Процветание, безопасность и улучшение благосостояния всех казахстанцев» Первый Президент одним из основных принципов госуправления назвал  децентрализацию государственных функций и передачу полномочий «на более низкие уровни, непосредственно соприкасающиеся с объектами их усилий, столь очевидны, что центральные и иные государственные органы в последующем будут вынуждены постоянно доказывать на деле свою нужность и полезность».

В 2001 году в Казахстане был принят Закон «О местном государственном управлении и самоуправлении». Это позволило сформировать необходимую правовую базу, очертить методы и принципы формирования системы местного самоуправления. В Конституцию были внесены поправки, которые законодательно закрепили возможность делегирования органам местных сообществ государственных функций.

«Стратегия «Казахстан-2050»  провозглашает формирование нового типа государственного управления, в котором общество и граждане должны быть непосредственно вовлечены в процесс принятия государственных решений и их реализацию.

В настоящее время правовой  базой  института местного самоуправления в Казахстане являются Конституция Республики Казахстан от 30 августа 1995 г., Закон Республики Казахстан «О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан» от 23  января 2001 г., а также Указ Первого Президента РК «Об утверждении Концепции развития местного самоуправления в Республике Казахстан». Исходя из положений Стратегии развития Казахстана до 2020 года,  именно Концепция служит ориентиром в  создании полноценной системы самоуправления как демократического института гражданского общества. Согласно ее положениям, органам местного самоуправления в соответствии с законом может делегироваться осуществление государственных функций. Гарантируется самостоятельность органов местного самоуправления в пределах их полномочий, установленных законом. Периоды реализации Концепции:  первый этап (2013-2014 годы)  – расширение потенциала действующей системы на нижних уровнях управления;  второй этап (2015-2020 годы) –  дальнейшее развитие местного самоуправления.

В Стратегическом плане развития Республики Казахстан до 2020 года определены приоритеты дальнейшей модернизации политической системы, в том числе развития местного самоуправления. В Концепции предусматривается достижение следующих результатов:  на уровне аулов (сел), поселков, городов районного значения постепенно повысить роль населения в решении вопросов местного значения, заинтересованности и ответственности населения при принятии управленческих решений;  внедрение механизма вовлечения  активного населения в процесс принятия управленческих решений;  повышение роли маслихатов при назначении или избрании акимов в городах районного значения, аульных (сельских) округах;  расширение финансовой и экономической самостоятельности  самоуправления в решении региональных вопросов.

На пути к самостоятельности наиболее значимой проблемой было отсутствие самостоятельного бюджета местного самоуправления.  Но за последние годы  его финансовая и экономическая самостоятельность укрепляется. В июне 2017 года был принят Закон «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам развития местного самоуправления». Законом утверждено внедрение самостоятельного бюджета, расширение полномочий органов местного самоуправления в  управлении коммунальной собственностью. Акимам аулов (сел), поселков, городов районного значения предоставлено право формирования собственных источников финансовых поступлений. Это доходы от оказания платных услуг, добровольные и целевые сборы, взносы благотворительных фондов и спонсоров, сборы за торговлю в специально установленных местах, штрафы за нарушение правил благоустройства, за повреждение объектов инфраструктуры и зеленых насаждений, за торговлю в неустановленных местах и т.д. Им передана часть районной коммунальной собственности (клубы, библиотеки, детские сады и др.) с целью их эффективного использования, удовлетворения запросов и нужд местного населения, а также получения дополнительных доходов.

К 2020 году на завершающем этапе реализации Концепции, возросло значение представительной власти,  созданы эффективные институты местного самоуправления, соответствующие лучшим международным стандартам. Местное самоуправление позволяет казахстанцам самостоятельно планировать  развитие своего села, города улучшать качество жизни. Но еще необходимо учиться реализации такой возможности, и  выполнение данной задачи еще впереди.

И.ВИКТОРОВ

Жақында Түрген, Көктөбе, Талдыбұлақ, Қаракемер ауылы жастарының ұйымдастыруымен Өзбекстандағы Сардоба су қоймасы бөгетінің бұзылуы салдарынан Түркістан облысы Мақтаарал ауданындағы бірнеше елді-мекенді су басуына байланысты зардап шеккен тұрғындарға көмек беру мақсатында қайырымдылық акциясы ұйымдастырылды.

Ұйымдастырушылардың айтуынша аудан тұрғындарының, оның ішінде өзге ұлт өкілдерінің зардап шеккендерге көмектесуге деген ынтасы мен ықыласы ерекше. Өздері елімізде короновирус індетінің таралуына байланысты карантин режимін сақтап, уақытша табыс табудан шектеліп отырса да қаржылай 200 теңгеден бастап, қомақты 100 000 теңгеге дейін және азық-түлік және киім-кешектерін арнайы белгіленген орынға тасыған. Жалпы жиналған жылудың көлемі 3 млн теңгеге жуық дейді Нұрғали Есімов. Сондай-ақ, халықтан жиналған жылуды зардап шеккен тұрғындарға жеткізу барысында арнайы жалданған көлік Алматы қаласындағы Алтын орда базарына тоқтаған. Ол жердегі саудагерлер су тасқынынан зардап шеккендерге көмек беру үшін аттанып бара жатқандарын біліп, киім-кешек, ақша және азық-түліктерін артып жіберген. Зардап шеккен тұрғындар қуана қарсы алып аудан тұрғындарына деген алғыстарын айтқан.

Жақында мұндай акция аудан жастарының, еріктілерінің ұйымдастыруымен Есік қаласында да орын алды. Байқоңыр азық-түлік дүкенінің алдына қойылған арнайы көлік іші азық-түлік, киім-кешек және қаржылай берілген көмекке және халықтың ақ пейіл, адал ниетіне толған. Жиналған жылудың көлемі 5 млн теңгеге жуық болған. Ұйымдастыруышлардың айтуынша көбіне азық-түліктен гөрі киім-кешек және гигиеналық құралдар алынған. Өйткені, азық-түліктер қазақ даласының түкпір-түкпірінен тасымалданып, киім-кешек, гигиеналық құралдар жетіспей қалған. Ерікті, иманды жастар, кәсіпкерлер, ауыл имамдары жұмыла ұйымдастырған сауапты іске – зардап шеккен тұрғындар дән риза. Амал істеу адамнан –  қайыры Алладан дейтін игі жақсыларға Жаратушымыз разы болғай.

Әділет САРЫБАЙ

***

Еліміз аты жаман індетпен әлек болып жүргенде, оңтүстіктегі Мақтаарал ауданын су басып, жүздеген адам далада қалды. Көрші Өзбекстаннан келген тілсіз жау бір сәтте үйлерді қиратып, егістіктің тас-талқанын шығарды. Онсыз да коронавирустан есеңгіреп отырған халықтың есін шығарды.

Мемлекеттен барлық жағдайлар қарастырылып, көмектер беріліп жатыр зардап шеккендерге. Сонымен қатар, еліміздің түпкір-түпкірінен Мақтааралға көмек ұйымдастырылып, тұрмысқа қажетті заттар жеткізілуде. Ауданымыздың тұрғындары да жерлестеріміздің қайғысына көз жұма қарамады. Талдыбұлақтық Телжан Разиев, Нұржан Мұхамеджанов, Алайбек Мемишев, Саят Ашиметов ауыл тұрғындарын ұйымдастырып, 200 мың теңгеден аса қаражат жинаған. Бұл ақшаға жылы киімдер, резеңке етіктер мен тұрмысқа қажетті заттар алынып, осы аптада жүк көлігі Мақтаарал ауданына жөнелтілді.

– Отандастарымыз қиын сәтте қалғанда, олардың жанынан табылып, қол ұшын созу – біздің азаматтық борышымыз. Ауылымыздың жігіттері осы жауапкершілікті сезініп, жұртшылықты ұйымдастырды. Су астында қалған ауыл жұртшылығына титтей де болса көмек берсем деген ниеттерін қолдаған талдыбұлақтықтар да барынша атсалысты – дейді ауыл тұрғыны Төлеген Иманбаев.

С.НҰРАДИН

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев төтенше жағдай жөніндегі мемлекеттік комиссияның қорытынды отырысында былай деді: «– Жуық арада ең өзекті деген мынадай мәселелерді шешуіміз керек. Біріншісі – Қазақстан экономикасының өзін өзі қамту деңгейін арттыру. Бұл үшін қолда бар қуатты шикізат қоры негізінде өнеркәсіп саласындағы өңдеудің тың тәсілдерін дамыту қажет. Біз Қазақстан экономикасының келешектегі құрылымына жаңа көзқараспен қарауымыз керек. Оның өнеркәсіп, энергетика, ауыл шаруашылығы, қызмет көрсету сияқты басты салаларының рөлін айқындаған жөн. Басқаша айтқанда, шұғыл түрде экономиканың жаңа құрылымын қалыптастыруға тиіспіз. Энергетика секторына айтарлықтай реформа жүргізу қажет. Дағдарыстан кейін бұл сала бұрынғыдай болмайды. Орта мерзімдегі кезеңде «жасыл энергетикаға» бет бұру – аса маңызды міндет. Ин-дустрияландыру үдерісіне қатысты ұстанымды қайта қарау қажет». Әлбетте, «Жасыл экономика» бұл табиғи қорларды тиімді пайдалану есебінен қоғамның әл-ауқатын арттыруға сондай-ақ соңғы пайдалану өнімдерін өндірістік циклге қайтаруды қамтамасыз ететін экономика. Сонымен қатар, мұнай және газ шикізат көздерін альтернативті түрде алмастыруға болатын энергия түрлерін өндіру.

2013 жылы Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың Жарлығымен Қазақстан Республикасының «жасыл экономикаға» көшуі жөніндегі тұжырымдамасы бекітілген болатын. Артынша осынау тұжырымдаманы жүзеге асыру кезеңдері айқын болды. Бұл бастама сондай-ақ, Елбасының «Қазақстан-2050» Стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» Жолдауында көрініс тапты. 2050 жылға қарай «жасыл экономика» шеңберіндегі жаңартулар ІЖӨ-ні 3 пайызға қосымша ұлғайтып, 500 мыңнан астам жаңа жұмыс орындарын құруға, өнеркәсіп пен қызмет көрсетулердің жаңа салаларын қалыптастыруға, халық үшін сапалы өмір сүру стандарттарын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Аудан аумағында аталған жасыл экономика бағытында бүгінде  жел, күн, су ресурстарын пайдалана отырып қуат көздерін өндіру, соған сай заманауи технологияларды пайдалану жұмыстары жүргізілуде.

Энергия яғни қуат  – бүгінде адамзат үшін ең қажетті өмір сүру құралдарының бірі. Мысалға: аудан тұрғындарына қажетті электр қуатының көлемі 28-30 мВт болса, оның ішінде Есік қаласының тұрғындары тұтынатын қуат көлемі 8-10 МВт.

Осы сұранысты қалайда ақтау қажет. Бұл мақсатта бүгінде Шелектің тынымсыз соғатын желінен қуат көзін өндіру мақсатында «Нұрлы ВЭС» ЖШС қуаттылығы 4,5 мВт құрайтын жел электр станциясын іске қосқан. Аталған «Нұрлы ВЭС» ЖШС бүгінгі таңда жел мұнараларының ақуымын ұлғайту арқылы тағы да қуаттылығы 4,5 мВт құрайтын қуат көзін өндіруді көздеуде. Жалпы жұмсалған қаржы көлемі 1,5 млрд теңге. Сонымен қатар, 2018 жылы Нұрлы ауылындағы «СамрукГринЭнерджи» ЖШС бастамасымен қуаттылығы 5,0 мВт  құрайтын жел электр станциясы бой көтерді. Сондай-ақ, «Энергия Семиречия» ЖШС қуат көлемі 60 МВт құрайтын жел электр станциясының құрылысын жүргізуді көздеуде. Бұл нысандар энергия тапшылығын жойып қана қоймай, сондай-ақ экспортқа да шығарылмақ. Келешекте түгесілмейтін энергия көздеріне айналмақ. 

Сондай-ақ, табиғаттың аса қуатты арынды өзендері де қуат көзін өндіруге қолайлы. Атап айтсақ, аудан аумағында «Түрген ГЭС» ЖШС  Түрген өзенінен қуат өндіру мақсатында 1,7 мВт болатын су электр станциясын тұрғызған. Сонымен қатар, «Энергия Әлемі» ЖШС Есік өзенінің арнасында қуаттылығы 5,3 мВт болатын су электр станциясы арқылы ағын су қуатын аудан тұрғындарының игілігіне жұмсауда.  Сондай-ақ, келешекте "Жарық су ЛТД" ЖШС Шелек өзенінің арнасында қуатылығы 33,1 мВт құрайтын су электр сатнциясын және «Бартоғай ГЭС-28» электр станциясын  салу жоспары бар. Ондағы жалпы инвестиция көлемі 6 млрд 400 мың теңге болмақ.

Ә.МАНАСБЕК