Ауданымыз – ауылшаруашылығына оңтайлы құнарлы қою топырағымен, төскейі төрт түлікті емін-еркін өргізуге қолайлы жайқалған жайылымымен қашаннан ырыстың қайнар көзі. Тек көкейде бұл ырысты көсіп алуға ынта болса жеткілікті. Шаруалардың бұл ынтасын қолдау мақсатында мемлекет тарапынан да түрлі бағдарламалар белгіленген. Айталық, «Сыбаға» бағдарламасы. Етті әрі асыл тұқымды мал басын өсіруге  бағытталған бағдарлама аясында аудан шаруалары бүгінде жеңілдетілген несие алып, несібе айыруда.

Сөзіміздің дәлелі – Қаракемер ауылдық округіне қарасты Талдыбұлақ ауылындағы «Иманбаева Ш.Ш» шаруа қожалығы.

Аталған шаруа қожалығы 2019 жылы «Сыбаға» бағдарламасымен 61 млн 250 мың теңге жылдық 4% жеңілдетілген несие алған. Ресейдің таулы Алтай аймағынан әкелінген 100 бас қазақтың ақбас асыл тұқымды аналық мал (сиырлар) бүгінде төлдеп жатыр. Шаруа қожалығының меңгерушісі Берік Қазыбайұлы «Сыбаға» бағдарламасымен жеңілдетілген несие рәсімдеу үшін қожалық тарапынан үлкен дайындық қажет екендігін жеткізді. Ол үшін асыл тұқымды малдың ерекше күтімін қамтамасыз ететін қора-жайы және жайылымынан бөлек, азығын да сатып алмайтындай алдын-ала шаралар қамдануы қажет. Бұл «Сыбаға» бағдарламасының талаптарынан да аңғарылады. Аталған шаруа қожалығының жайылымдық жері, егістік алқаптары мен қора-жайы сай.

Қазақтың ақ бас асыл тұқымды сиырларын таңдау себебін де сұрадық. Аналығы 600 келіге дейін, аталығы 1 тоннаға дейін салмақ қосатынын ескерсек, себебі айқын. Аталған тұқым 1932-1950 жылдары ет жинау қасиетін молайту мақсатында герефорд асыл тұқымды бұқаларымен будандастыру арқылы дүниеге келген. Сондай-ақ, Берік Қазыбайұылының айтуынша, қазақтың асыл тұқымды ақ бас сиырлары жергілікті жердің ауа-райына төзімді әрі аса қатты күтімді қажет етпейді. Сонымен қатар, «Сыбаға» бағдарламасының қолайлы шарты – алынған несиені тек екі жылдан кейін ғана ай сайын бөліп төлеу мүмкіндігі. Бүгінгі таңда төл алумен айналысып жатқан әрі пайдасын әлі көре қоймаған шаруа қожалығы үшін бұл – аяғынан тік тұрғанға дейін көрсетілген үлкен қолдау. Берік Қазыбайұлы анасы Шолпан Иманбаевамен биылғы жылы тұрақты он жұмыс орнын ашуды көздеп отыр. Сондай-ақ, техника тетігін де реттеу жоспары бар. Атап өткен жөн, шаруа қожалығының меңгерушісі Берік Қазыбайұлы аталған шаруаны қолға алмай тұрып, мемлекет қызметінде болған. Аудандық салық комитетінде бөлім басшысы, одан бұрын аудан әкімінің көмекшісі қызметтерін атқарған. Әкесі, аудан тұрғындарына белгілі азамат Қазыбай Жылқыбеков қайтыс болғаннан кейін, шаруа жайы тұралап қалған. Ойластыра келіп Берік – шалқайған шаруаны тік тұрғызу ниетімен мемлекеттік қызметтен бас тартқан. Бүгінде Берік Қазыбайұлы анасы Шолпан Иманбаевамен шаруаны шыр көбелек айналдырып, асыл тұқымды ақбас сиырлардың  жартысынан төл алып үлгерген.  Әлемді әуреге салған коронавирус індетінің таралуына байланысты жарияланған төтенше жағдай шаруа қожалығының шаруасына кері әсерін тигізбеген. Тек, Берік Қазыбайұлы шаруа қожалығы күн санап дамып, мал басы өсіп отырғандықтан  жайылымдық жер қажет екендігін жеткізді. Бұған аудан әкімдігі тарапынан пәрмен берілсе болды, мәселе шешімін таппақ.

Әділет САРЫБАЙ

Весна – время начала ремонта улиц и дорог. В текущем году он пройдет буквально в каждом населенном пункте района. О начавшейся весеннее-летней кампании по ремонту улично-дорожных сетей рассказывает руководитель районного отдела пассажирского транспорта и автомобильных дорог Бейбут ИСКАКОВ.

– Бейбут Кульжамбаевич, по каким государственным программам и в каком объеме будет идти финансирование ремонтных работ ? 

Общая протяженность автомобильных дорог всех категорий составляет  2555 км. Их них  республиканского значения – 391 км, областного  – 627,3 км, районного значения 1236,7 км (в том числе 1145 км улично-дорожная сеть с учетом новостроек) и внутрихозяйственные автодороги – 300 км.

В рамках программы «Развитие регионов»   из бюджета  выделено 124 млн. тенге.  Средства будут направлены на средний и текущий  ремонт автодорог сельских округов: в селе Азат  Рахатского округа – 20 млн.тенге. В селе Екпенды Кырбалтабайского округа и в селе Кулжа Ташкенсазского округа – 7 млн.тенге. В селе Тургень Тургенского округа, с.Достык  Каратурыкского округа, в с.Саймасай Саймасайского округа  и в с.Жанашаруа  Асинского округа – по 10 млн.тенге. В селе Талдыбулак Каракемерского  округа  – 8 млн.тенге. В Балтабайском округе  в селе Акбастау – 15 млн.тенге, в селе Бирлик – 10 млн.тенге и в селе Орнек –7 млн.тенге. В настоящее время проводится конкурс по государственным закупкам для определения подрядной организации.

По программе «Ауыл - ел бесігі» выделено  919 млн. тенге, подана заявка на конкурс по госзакупкам.  После  подведения итогов конкурса  и определения  подрядной  организации будет  произведен капитальный ремонт 15 улиц села Шелек.

По программе «Дорожная карта занятости»  на ремонт дорог всех категорий выделено 1 841 390 тысяч тенге. Будут проведены работы по текущему  и среднему ремонту  следующих автодорог и  улиц:

В г.Есике: улицы Абая протяженностью 2,2 км с заменой покрытия и регулировкой люков на проезжей части (от СШ ул.Абылайхана до ул.Уалиханова) на сумму – 89,7 млн.тенге; улицы Токатаева  – 3,8 км (от ул.Ш.Уалиханова до старого хлебзавода выше магазина «Гаухар»)  – 138 млн.тенге;  улицы Маметова г.Есик (от ДЮСШ до ул.Уалиханова) с обустройством стоянки возле Народного банка – 22,4 млн.тенге. Средний ремонт тротуаров в г.Есике охватит  улицы Орынбетова и Островского  на сумму  123 млн.тенге;  улицу Кешубаева – 21,2 млн.тенге; Алтын Адам аллеясы – 197,5 млн.тенге. В целях сохранения дорожно - эксплуатационных характеристик на текущий ремонт улиц в г.Есике  выделено 100 млн.тенге.

Средний и текущий ремонт пройдет в с.Кайназар по ул.Ушурбакиева (от Талгарской трассы до БАКа протяженностью 1,2 км, где осуществляется перевозка учеников с Кайназарских дач) на сумму – 41 млн.тенге; в с.Тургень по ул.Д.Кунаева в протяженностью 2,9 км – 117 млн.тенге; в с.Болек  по ул. Д.Кунаева (а/д Болек-БАК) на сумму – 106 млн.тенге; в с.Байтерек  по  ул.  Садовая – 129,5 млн.тенге и ул.Строительная  – 24,2 млн.тенге; в с.Акбастау  по ул.  Центральная  – 113,7 млн.тенге;

 –  В каких сельских округах пройдет текущий дорожный ремонт?      

Текущий ремонт  улиц запланирован в 33 сельских округах:  в с.Асы-Сага – 25 млн.тенге, с.Шелек – 52 млн.тенге, с.Малыбай – 25 млн.тенге, с.Бижанова -  20 млн.тенге, с.Актоган – 15 млн.тенге, с.Саймасай – 20 млн.тенге, с.Сарыбулак – 12 млн.тенге, с.Нура – 10 млн.тенге, с.Космос – 9 млн.тенге, с.Базаргельды – 12 млн.тенге, с.Алга – 10 млн.тенге, с.Койшыбек – 12 млн.тенге, с.Ащысай – 20 млн.тенге, с.Тургень – 20 млн.тенге, с.Ават – 15 млн.тенге, с.Кольды – 15 млн.тенге, с.Орикти – 12 млн.тенге, с.Казахстан – 15  млн.тенге, с.Корам – 25 млн.тенге, с.Кызылжар – 15 млн.тенге, с.Коктобе – 20 млн.тенге, с.Карасай – 10 млн.тенге, с.Аймен – 10 млн.тенге, с.Сатай – 15 млн.тенге, с.Ташкенсаз – 15 млн.тенге, с.Байдибек би – 30 млн.тенге, с.Акши – 28 млн.тенге, подъездной дороги с.Тургень – 10,5 млн.тенге, подъездной дороги с.Баяндай – 10 млн.тенге, подъездной дороги с.Толкын – 10 млн.тенге, подъездной дороги с.Торгайбаза – 25 млн.тенге, подъездной дороги с.Майское – 35 млн.тенге, подъездной дороги с.Нурлы – 40 млн.тенге.

В настоящее время по вышеуказанным  проектам готовятся конкурсные процедуры. После  подведения итогов конкурса и определения  подрядных  организаций  будет  произведен дорожный  ремонт.

С целью обеспечения безопасности учащихся средней школы Рахат №1 и жителей дачных массивов намечено строительство надземного пешеходного перехода на 6 км автодороги Есик-Саймасай.  Подрядчиком является АО «ДСУ-13». Стоимость проекта составляет 153,4 млн.тенге. Кроме того, готовится проектно-сметная документация и проходит государственную экспертизу проект строительства надземного пешеходного перехода на 31 км трассы Кулжа в районе с.Байтерек.

Произведен ремонт подъездных путей к селам Саймасай, Хусаина Бижанова, Екпенды, Акжал, Приканальная БАК, Асы-Сага, Хусаина Бижнова через с. Малыбай, Каратурык через Таусугур, Гайрат –  БАК, Шелек – Сарыбулак – Актоган, Каражота, Алматы-Кокпек – Саймасай – Ташкенсаз, Базаргельды, Кайнар, Байтерек – Койшыбек – Алга, Есик – Саймасай. Общий объем ремонтных работ составил 46,1 тыс.кв.м на сумму 198,2 млн.тенге.

– По району проходят дороги  областного и республиканского значения. Будут ли они также обновляться?

– В Енбекшиказахском районе протяженность автодорог областного значения составляет 627,3 км. Из них 250 км до 15 апреля 2020 года были охвачены  текущим ремонтом.

Кроме того, в этом году проводится средний ремонт на автодороге областного значения   Есик-Кырбалтабай-Жетыген 0-14 км (от Есик - до трассы Кулжа) На средний ремонт  7 км данной автодороги было выделено 153,4 млн. тенге. Для развития индустрии туризма на средний ремонт 8,5-15 км автодороги к озеру Есик было выделено 195,5 млн. тенге. Подрядчиком является АО «ДСУ-13».

Ремонт автомобильной дороги республиканского значения Алматы-Кокпек-Коктал-Хоргос пройдет на участке с 154 по 172 км (18 км), от входа в ущелье Кокпек до поворота в Уйгурский район. Сумма выделенных средств составляет 708 миллионов тенге. Также планируется средний ремонт участка 0-12 км трассы Кокпек-Кеген-Тюп на сумму  433,0 млн.тенге.

В целях обеспечения безопасности на республиканских автодорогах в начале апреля совместно с представителями Алматинского областного управления административной полиции и подрядной организации КазАвтоЖол «ДЭУ-21», акимами сельских округов и города Есик, на автодороге Алматы-Кокпек-Байдибек би  между 32-78 км и  на  автодороге  Алматы-Кокпек – Коктал – Хоргос между  29-109 км был проведен  мониторинг автобусных  остановок,  придорожных ограждений, установка дополнительных дорожных знаков и  ремонт дорожного покрытия. Ведется работа над недостатками и проблемными вопросами.

На ближайшие годы планируется поэтапно  для каждого сельского населенного пункта разработать и подготовить проекты для проведения капитального и среднего ремонта  магистральных улиц.

Подготовил И.ТУРАНИН

Ұлы Жеңістің 75 жылдық мерейлі мерекесі биыл әлемді жайлаған індетке байланысты ерекше форматта өткізіліп жатыр. Халық көптеп жиналатын іс-шаралардың орнына аудан басшылығы барлық республикамыздағыдай Ұлы Отан соғысының ардагерлерін тұрғылықты мекеніне - үйіне барып құттықтап, сый-сияпат көрсетті.

Аудан әкімі Б.Ысқақ, мәслихат хатшысы Б.Ахметов, прокуроры А.Күренкей, ардагерлер ұйымының төрағасы Т.Ұзақов, 6654 әскери бөлімінің командирі Е.Жаңабергенов, аудандық қорғаныс істері бөлімі басшысының орынбасары Б.Смайылов аудан аумағындағы Ұлы Жеңісті қарсы алып отырған алты ардагерге арнайы барып, құттықтау сөздерін арнады. Республика Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың атынан, облыс басшысы А.Баталовтың, аудан басшылығының атынан құттықтау телеграммаларын, гүл шоқтарын, Ұлы Жеңістің 75 жылдығы мерейтойларының медальдарын табыстады.

Аудан әкімі Б.Ысқақ әр ардагерге бүгінгі бейбітшілігіміз, ашық аспан үшін қанын да, жанын да аямай, жаумен айқасып, ұрпақтарына сыйлағаны үшін жүрекжарды алғысын айтып, ұзақ ғұмыр, денсаулық тіледі. Бұған жауап қатқан Бөлек ауылының тоқсан бестегі тұрғыны Н.Савраев: «Өмір сүре бергім келеді», – деді толқып тұрып.

Жуырда ғана өмірден озған соғыс ардагері Митроганның жесірі де басшылардың Жеңіс күнімен құттықтауына бөленді.

Ардагерлер аулаларында Жеңіс мерекесіне арналған үрмелі аспаптар концертін қойып, қариялардың көңілінен шықты.

***

Ардагерлерге сый-сияпат

Кешегі қолына қару алып, Отанымызды қорғаған жас жауынгерлер – бүгін қария жасындағы ардагерлер. 

Тоқсаннан асса да, бойларын тіктеп ұстап, әскери қалпын бұзбаған Солтанбай Жарықбасов және Николай Григорьевич Савраевпен қатар үйден алысқа ұзап шыға алмайтын, тіпті төсек тартып қалған ардагерлеріміз де бар Ұлы Отан соғысына қатысушылар қатарында.

Міне, осы бүгінгі бейбіт өмірді қорғаушы майдангерлер Солтанбай Жарықбасовты, Жылқыбай Тәжіқұловты, Мұзапар Шәріповты, Кузьма Коваленконы, Максим Утловты үйлерін аралап жүріп, құттықтады «NurOtan»партиясының аудандық филиалы төрағасының бірінші орынбасары Қуат Байғоджаев, филиал кеңесшісі Бағдат Рахимов, ардагерлер ұйымының жетекшісі Тілеулес Ұзақов және осы жолдар авторы, Партияның басқарушы органдарының Ұлы Жеңістің 75 жылдығымен құттықтаулары тапсырылды ардагерлерге. Майдангерлер отбасына азық-түлік те жеткізіліп берілді.

Қ.Қасымұлы

Бүгін Мемлекет басшысы Төтенше жағдай режимін қамтамасыз ету жөніндегі мемлекеттік комиссияның қорытынды отырысы өтті. Жиында ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың сөйлеген сөзін толықтай оқырман назарына ұсынамыз.

Құрметті кеңеске қатысушылар!

Соңғы екі ай еліміз үшін оңай болған жоқ. Дағдарыс әлі толық еңсерілмей тұр.

Дегенмен, індеттің шарықтау шегінен өттік.

Төтенше жағдай режимін қамтамасыз ету жөніндегі мемлекеттік комиссия ауқымды жұмыс атқарды.

Халықтың денсаулығын қорғау, олардың табысын арттыру және бизнесін қолдау үшін 500-ге жуық шешім қабылданып, жүзеге асырылды.

Енді Төтенше жағдай режимін қамтамасыз ету жөніндегі комиссия Экономикалық өсімді қалпына келтіру жөніндегі мемлекеттік комиссия болып қайта құрылады.

Бүгін бүкіл еліміздегі төтенше жағдай режимі аяқталды.

Алайда, кейбір аймақтарда дерттің таралуы бәсеңдемей отыр.

Індет толығымен жойылып кеткен жоқ. Пандемия халықтың денсаулығына әлі де қауіпті.

Сондықтан карантиндік шектеулер әр өңірдегі жағдайдың жақсаруына қарай біртіндеп алынады.

Соған қарамастан көптеген саланың қызметі қалпына келе бастады.

Қазірдің өзінде 1 миллион 100 мыңнан астам азамат жұмысқа шықты.

Бүгіннен бастап еліміз бойынша дүкендердің біразы ашылады, сән салондарының, білім орталықтарының, тағы басқа нысандардың қызметі қайта жанданады.

Саябақтар ашылады.

Жолаушыларға арналған әуе тасымалының жұмысы қалпына келеді.

Бұған дейін 6 қаланың әуежайы ашылған болатын. Енді оған тағы 7 қала қосылады.

Көптеген шектеулер алынып тасталды.

Алайда, күнделікті өмірде сақтық шараларын қатаң ұстанған жөн.

Үкімет жаңа санитарлық ережелерді дайындап, енгізуі қажет. Шағын, орта, ірі компаниялар жаңа ережелерге сәйкес жұмыс істеуі керек.

Әлеуметтік арақашықтықты сақтау, көпшілік жиналған жерде бетперде тағып жүру қалыпты жағдайға айналуға тиіс.

Облыстар арасындағы көлік қатынасына қатысты шектеулер қала береді.

Қоғамдық көліктер жартылай жүктемемен жұмыс істейді.

Жолаушылардан бетперде тағу талап етіледі.

Көшеде топтасып жүретіндер 3 адамнан аспауы керек.

Мемлекеттік қызметшілердің 50 пайызы қашықтан жұмыс істей береді.

Жеке кәсіпорын басшылары қанша қызметкерді жұмысқа шығаратынын өздері анықтауға тиіс.

Жұрттың көбі әлі де үйде отыра тұрғаны дұрыс болар еді. Бұл – ең алдымен, адамдардың қауіпсіздігіне байланысты мәселе.

Жұмыс орнында әлеуметтік арақашықтық және қатаң санитарлық режим сақталуы қажет.

Індеттің екінші кезеңі басталып кетуі мүмкін.

Сондықтан, өзіміздің аман-саулығымызға, ең алдымен, өзіміз жауапты болуымыз керек.

Індет қайта өршіген жағдайда Үкімет нақты шұғыл іс-қимыл жоспарын дайындайды.

Өздеріңізге мәлім, менің тапсырмам бойынша елімізде дағдарысқа қарсы шаралардың екі топтамасы жүзеге асырылуда.

4,5 миллионнан астам адамға 42500 теңге көлемінде қаржылай көмек көрсетілуде.

1 миллионнан астам азаматқа азық-түлік пен тұрмыстық заттар үлестірілуде.

Коммуналдық төлемдердің тарифі төмендетілді.

Оны төлеу үшін аса мұқтаж жандар қосымша көмек алады.

2 миллионға жуық азаматтың несие төлеу мерзімі кейінге шегерілді.

Қолжетімді несие беру, көктемгі егіс науқанын жүргізу, жұмыс орындарын ашу және сақтау үшін айтарлықтай қаражат бөлінді.

700 мыңнан астам компания мен кәсіпкерлер үшін салық жүктемесі азайтылды.

Сол арқылы олар 1 триллион теңгеге жуық қаржы үнемдеуге мүмкіндік алды.

Жұмыс барысында олқылықтардың болғанын да мойындауымыз керек.

Індет көп таралып, экономикалық мәселелер қатты ушығып кеткені рас.

Соған орай, біз дер кезінде шұғыл шаралар қабылдадық.

Көптеген мәселе қоғам өкілдерінің белсене қатысуы арқылы шешілді.

Бұл «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасын жүзеге асырудың маңызды кезеңіне айналды.

Коронавирус пандемиясы әлемдік рецессияның басталуына себеп болды.

Тіпті ұзаққа созылатын экономикалық дағдарысқа да алып келуі әбден мүмкін.

Жер-жерде протекционизмнің күшеюі белең алуда.

Экономиканың тұтас салалары тоқырауға ұшырап жатыр.

400 миллионнан астам кәсіпорын банкрот болудың алдында тұр.

Әлемдегі еңбекке жарамды халықтың жартысына жуығының табысы азайды.

Сарапшылар жаһан экономикасы соңғы жүз жыл ішінде болмаған деңгейге түсетінін болжап отыр.

Осындай жағдайға қарамастан, еліміз бірқатар басымдыққа ие болып отырғанын айтқым келеді.

Бізде қаржы резерві жеткілікті және мемлекет қарызының көлемі мүмкіндігімізге орайлас.

Ең бастысы, біз жаңа ахуал жағдайында жұмыспен қамтамасыз ету және экономикалық тиімділікті арттыру үшін ресурстарды қайда жұмсау керектігін білеміз.

Енді дағдарыс кезіндегі және одан кейінгі дамудың басымдықтарына тоқталып өтейін.

Ең бастысы, барша азаматтардың өмірі мен денсаулығын сақтау.

Азаматтардың табысын арттыру.

Бизнесті қолдау және оны дамыту. Білім және ғылым жүйесін жетілдіру.

Жуық арада ең өзекті деген мынадай мәселелерді шешуіміз керек.

Первое. Повышение самодостаточности казахстанской экономики.

Для этого следует развивать новые переделы в промышленности на основе имеющейся мощной сырьевой базы.

Нам придется по-новому взглянуть на будущую структуру казахстанской экономики. Определить роль каждого из ее главных секторов: промышленного, энергетического, сельскохозяйственного, сервисного. Другими словами, нужно в срочном порядке выстроить новую структуру экономики.

Очевидно, что значительных реформ потребует энергетический сектор. После кризиса он не будет прежним. В среднесрочном периоде движение в сторону «зеленой энергетики» – насущная необходимость.

Потребует пересмотра наш подход и к индустриализации – следует определить реальные возможности на экспортном и внутреннем рынках, наметить достижимые цели, инструменты и идти вперед.

Грамотное использование госзакупок и закупок квазигоссектора необходимо рассматривать как средство восстановления экономической активности.

Особый порядок государственных закупок, направленный на поддержку отечественных товаропроизводителей, продолжит свое действие до августа текущего года.

Максимальное использование отечественных материалов и оборудования будет зафиксировано как приоритетное условие развития бизнеса.

По инфраструктурным программам предстоит повысить текущий уровень локализации с 40 до 60-70%.

Оценка работы Правительства, акимов и руководителей компаний квазигоссектора будет основываться, в основном, на этом показателе.

Текущая ситуация наглядно, подтвердила известную истину: продовольственная безопасность – ключевой элемент безопасности государства в целом.

Поэтому мы продолжим оказывать максимальную поддержку аграриям.

Дополнительно к уже реализуемым форвардным закупкам будут расширены механизмы финансирования путем введения оффтейк-контрактов и реструктуризации задолженности по кредитам «КазАгро».

В Казахстане порядка 1 миллиона 700 тысяч личных подсобных хозяйств.

Однако их продукция не продается официально через торговые объекты и не поступает на перерабатывающие предприятия.

Государство не получает от них налогов, занятые в таких хозяйствах практически не защищены социально.

Поручаю Правительству совместно с НПП «Атамекен» запустить в нескольких регионах пилотный проект по развитию кооперационной цепочки на селе «от поля до прилавка».

Затем можно приступить к масштабированию проекта и к середине 2021 года разработать полноценную Программу.

В ходе реализации данной программы будет применено льготное микрокредитование по ставке 6% годовых по линии «КазАгро» с использованием инструментов гарантирования Фонда «Даму».

Следует также наладить систему постоянного закупа и сбыта, запустить обучение и повышение агрокомпетенций участников.

Все это повысит доходы около 2 миллионов сельчан, увеличит загрузку отечественных сельхозпредприятий с 53 до 70% и снизит импорт социально-значимых продуктов.

Екінші. Біз «Жұмыспен қамту жол картасы» бағдарламасын жүзеге асыруға 1 триллион теңгеге жуық қаржы бөліп отырмыз.

Бұл – қомақты қаражат. Оны шағын бизнесті несиелеуге де пайдалануға болады.

Соның бәрі құзырлы орындардың бақылауында болып, толығымен мақсатқа сай жұмсалуға тиіс.

Осы күрделі кезеңде қаржыландырылып жатқан жобалар арқылы ең алдымен жаңа жұмыс орындарын ашу қажет.

Бұған жұмысшыларды барынша көптеп тарту керек.

Үнемі экономикалық табыс әкелетін немесе адами капиталды дамытатын бастамалар қолға алынуы қажет.

Осыған орай, мектеп, аурухана және басқа да нысандар салынып, жаңғырту жұмыстары жүргізілуге тиіс.

Біркелкі нысандардың әр аймақтағы құны өте алшақ болуына жол бермеу аса маңызды.

Өкінішке қарай, мұндай жағдай бізде көп кездеседі.

Жүзеге асқан жобалардың әлеуметтік-экономикалық тиімділігіне талдау жасалады.

Третье. Мощным стимулом развития экономики, роста занятости и фактором социальной поддержки должно стать строительство доступного жилья.

Инициированная Елбасы программа «7-20-25» придала большой импульс ипотечному кредитованию и жилищному строительству.

Для решения вопросов очередников поручаю запустить новый проект по обеспечению кредитным жильем «5-10-20». На эти цели в рамках антикризисных средств мы направим 390 млрд. тенге.

В этом году запланированы рекордные объемы строительства в стране – 15 млн. кв. м или 150 тысяч квартир и домов.

Важно продолжить работу по улучшению жилищных условий наших граждан. По сути, это одно из стратегических направлений работы Правительства. Для этого предстоит модернизировать институциональную структуру.

Правительству следует до конца года создать на основе АО «ЖССБК» («Жилстройсбербанк Казахстана») полноценный институт развития и поддержки – «Отбасы банк», который будет централизовано осуществлять учет, постановку и распределение жилья.

Продолжением системных преобразований в этой сфере станет использование нашими гражданами части своих пенсионных накоплений на цели улучшения жилищных условий.

Я ранее давал такое поручение, но в связи с режимом ЧП обсуждение затянулось. Пора принять решение. Правительство должно определиться со своими подходами до 1 июля.

Четвертое. Считаю, что во имя социальной справедливости пришло время проработать вопрос введения прогрессивной шкалы ИПН в отношении заработных плат и других видов дохода.

Смысл прогрессивной шкалы в том, что граждане с невысокими зарплатами будут платить меньше, чем сегодня, а для высокооплачиваемых работников сумма уплачиваемого налога возрастет.

Наша основная цель – вывести из «тени» наиболее массовый, непрозрачный нижний сегмент заработных плат. Если ставка по ним сократится, будет меньше стимулов платить в конверте.

В условиях снижения доходов населения важно продолжить мониторинг состояния рынка потребительского кредитования, чтобы не допустить рост долговой нагрузки граждан.

Агентство по регулированию финансового рынка должно рассмотреть возможность реабилитации заемщиков, имеющих проблемные займы.

Следует также пересмотреть подходы к расчету ставки вознаграждения по займам в зависимости от типа заемщика и типа продукта.

Для защиты интересов граждан будет усилен контроль за небанковскими кредитными организациями, а со следующего года вводится лицензирование микрофинансовой деятельности.

Хочу остановиться еще на одном аспекте нашей социальной политики.

Условием получения новой социальной выплаты была уплата ЕСП. Более 40% ее получателей – люди, впервые выплатившие ЕСП.

Это именно те граждане, которым нужна реальная государственная помощь. Их необходимо максимально вовлекать в экономику.

Нельзя допустить, чтобы эти люди опять ушли «в тень», остались один на один со своими проблемами.

Ведь на государственную поддержку, социальную защиту при наступлении неблагоприятных условий, достойную пенсию в будущем может рассчитывать прежде всего тот, кто работает официально, платит налоги.

Поэтому именно такие граждане наряду с временно безработными должны стать предметом пристального внимания Правительства и акимов.

В рамках рыночной экономики временно потерять работу может каждый, в связи с чем Правительству следует максимально упростить регистрацию на бирже труда, сократить процедуры, время получения статуса безработного и соответствующего пособия.

Пятое. Поддержка национального бизнеса.

В условиях падения спроса, снижения рыночной стоимости активов и залогов крайне важно использовать инструмент гарантирования кредитов Фондом «Даму».

Гарантии фонда будут распространены на займы, выдаваемые в рамках программы Нацбанка по кредитованию оборотных средств.

Ее объем, напомню, составляет 600 млрд. тенге и при необходимости будет увеличен.

Для расширения кредитования экономики Агентством по регулированию и развитию финрынка приняты меры по ослаблению пруденциальных нормативов и снижению давления на ликвидность.

Это позволило высвободить в банковском секторе около 600 млрд. тенге, которые должны быть направлены в экономику страны.

Следует выработать дополнительный комплекс временных пруденциальных мер, расширяющих возможности банков кредитовать экономику.

Отдельного внимания требует микро- и малое предпринимательство. Их возможности полноценно пользоваться стандартными банковскими продуктами сильно ограничены.

В связи с чем поручаю предусмотреть специальные меры для малого бизнеса в рамках программы «Дорожная карта бизнеса».

Правительства и «Атамекен» должны определиться по объему финансирования данного направления.

Еще одной мерой поддержки бизнеса станет расширение перечня отраслей, которым банки и другие финансовые организации предоставляют отсрочку платежей по кредитам.

Туда должны быть включены торговля, обрабатывающая промышленность, транспорт и складирование, проживание и питание, информация и связь, образование и здравоохранение.

Создание диверсифицированной экономики с упором на обрабатывающую промышленность остается нашим приоритетом.

Для реализации долгосрочных проектов в этом секторе нужно обеспечить дополнительную капитализацию Банка развития Казахстана.

Кроме того, за счет средств, собираемых в рамках расширенных обязательств производителей, можно создать Фонд развития промышленности. Его работа будет направлена на обеспечение доступного кредитования прорывных обрабатывающих предприятий по ставке не более 3%.

Шестое. В условиях усиленной конкуренции за иностранный капитал следует перейти на прямую работу с каждым держателем капитала.

Предстоит разработать индивидуальные меры поддержки для каждого инвестора на основе приоритетности и потенциального эффекта на экономику в целом.

В рамках этой важной работы Правительство должно обеспечить режим стабильности всего инвестиционного законодательства для стратегических инвесторов в приоритетных отраслях.

Предстоит активизировать использование потенциала Международного финансового центра «Астана» для привлечения инвестиций и развития фондового рынка.

Это особенно важно в свете предстоящей приватизации госактивов.

Следует также обеспечить доступ казахстанских предпринимателей к использованию преимуществ английского права и арбитража МФЦА при решении бизнес-споров.

Нужно начать работу по поэтапному переводу отдельных структур, принадлежащих национальным компаниям, из иностранных юрисдикций в МФЦА.

Мы не сможем добиться доверия иностранных инвесторов, если наши собственные компании выбирают иностранные юрисдикции.

Правительство, МИД и загранпредставительства должны усилить продвижение программы инвестиционного налогового резидентства МФЦА.

Администрация Центра работает над новой Стратегией до 2025 года.

В текущих непростых условиях ключевую роль приобретает доверие инвесторов, бизнеса к национальной валюте, денежно-кредитной политике.

В этой связи чрезвычайно важно добиться уменьшения спекулятивных атак на национальную валюту. Это задача Национального Банка и Агентства по регулированию финансового рынка.

Седьмое. К сожалению, как и во всем мире, нам не удастся сохранить все предприятия и все рабочие места, обеспечить стабильность каждого бизнеса.

Поэтому важно на нормативном уровне признать введение режима чрезвычайного положения форс-мажорным обстоятельством для секторов экономики, наиболее пострадавших от введения режима ЧП.

При этом при обращении в суд представителей индивидуальных предпринимателей и малого бизнеса чрезвычайное положение должно признаваться форс-мажорным обстоятельством.

Также важно в этот непростой период поддерживать экономическую активность действующих предпринимателей, защищать частную собственность и конкуренцию.

С целью недопущения давления со стороны недобросовестных кредиторов поручаю приостановить возбуждение процедуры банкротства в отношении юридических лиц и индивидуальных предпринимателей до 1 октября текущего года.

Далее. В результате предыдущих кризисов на балансах банков скопилось значительное количество неработающих активов, которые исключены из экономического оборота.

Банковским структурам необходимо разработать предметные планы по реализации неработающих активов, одновременно усилив контроль и оценку ответственного персонала банков.

Агентству по регулированию и развитию финансового рынка в рамках риск-ориентированного надзора требуется усилить мониторинг и контроль работы банков со стрессовыми активами.

Системным решением является создание цивилизованного рынка неработающих активов. Следует создать простой и рабочий механизм секьюритизации и страхования.

* * *

Азаматтарды қолдау мен бизнесті дамытуға арналған осы және басқа да шараларды жүзеге асыру үшін Экономикалық өсімді қайта қалпына келтіру жөніндегі кешенді жоспар әзірленіп жатыр.

Бұл жоспар жуық арада бекітіледі.

Мемлекеттік органдар оны жүзеге асырудың барлық жолдарын мұқият пысықтауы қажет.

Сондай-ақ, олар өздерінің орынсыз әрекеттері арқылы бұл шаралардың маңыздылығын жоққа шығаруға жол бермеуі керек.

Дағдарыстың күрделі кезеңін қалай еңсеретініміз, елімізді және экономиканы одан әрі дамуға қалай бейімдейтініміз осыған байланысты.

Біз дағдарыс салдарынан әлемдегі ахуалдың және ұлттық экономиканың түбегейлі өзгергенін анық көріп отырмыз.

Қазіргі ахуал мен факторлар, алдағы өзгерістер 2025 жылға дейінгі стратегиялық даму жоспарының жаңа нұсқасында ескерілуге тиіс.

Жоспарда экономиканы және мемлекетті басқару ісін барынша жандандыратын институционалдық және құрылымдық реформалар қамтылуы қажет.

Уважаемые коллеги!

Текущий кризис показал всему миру, насколько важны вопросы социальной сферы: медицины, образования, социальной защиты.

Нам необходимы коренные преобразования, направленные на повышение качества системы охраны здоровья, полноценное технологическое переоборудование медучреждений, повышение компетенций медицинского персонала.

Требуется адаптация системы к быстрому реагированию на чрезвычайные ситуации любого характера.

Должны быть выработаны подходы для инфекционного контроля населения, внедрения телемедицины и удаленной диагностики.

Предстоит кардинально усилить национальную санитарно-эпидемиологическую службу.

По всей видимости, COVID-19 и подобные ему вирусы не являются одноразовым явлением. Поэтому нам следует быть постоянно готовыми не только с практической, но и с научной точки зрения.

Правительству следует сформировать Совет по биологической безопасности с привлечением авторитетных ученых и экспертов.

Образование следует сделать гораздо более гибким, следует разработать протоколы и методики обучения детей и студентов в удаленном режиме, завершить реальную цифровизацию всех учебных заведений страны.

Необходимо форсированно внедрять современные дистанционные технологии. Предстоит пересмотреть содержание образовательных программ, сделать их доступными и интерактивными.

Подготовка самих педагогов должна осуществляться с учетом новых требований.

Важнейшим направлением Стратегического плана страны станут преобразования системы государственного управления.

Новые подходы будут внедряться, в том числе и в соответствии с постпандемическим переосмыслением обстановки.

Успешно реализованный удаленный формат работы показал востребованность и адекватность применения современных технологий при принятии важных государственных решений.

Предлагаю в качестве устоявшегося новшества максимально проводить совещания и заседания Правительства, министерств, акиматов в дистанционном формате.

Следует исключить ненужные процедуры, согласования, совещания, пустую трату времени и средств. Эта практика изжила себя. Решения нужно принимать быстро, и, самое главное, выполнять их.

Важно сохранить определенный заряд инициативности, принятия ответственности на себя и в поствирусный период.

Нам нужен обновленный эффективный и компактный госаппарат, быстро и оперативно принимающий решения в ответ на изменение обстановки.

Продолжится реформа государственных институтов развития.

В рамках реализации моего Послания народу реформирование их структуры, уточнение целей и задач, наконец, началось.

Предстоит до конца решить вопросы дублирования ряда функций, вопросы дальнейшей приватизации, доступа отечественных предпринимателей к закупкам квазигоссектора.

Следует переосмыслить суть концепции электронного правительства, полностью вывести в режим онлайн операции по получению консультаций, справок, подачи заявлений, а язык «egov» сделать простым и понятным для населения.

Общение между бизнесом и государством полностью перейдет в цифровой формат и станет бесконтактным.

Для этого будет завершена оцифровка всего процесса получения государственных услуг и мер поддержки.

Важно придать новый импульс всем процессам цифровизации экономики и общества.

Құрметті әріптестер!

1 мамыр күні Өзбекстан Республикасындағы Сардоба су қоймасы бөгетінің бұзылуы салдарынан Түркістан облысында су тасқыны болды.

Бұл – техногенді сипаттағы төтенше жағдай.

Мақтаарал ауданына қарасты 5 ауылдың 1 мыңнан астам тұрғын үйін су басып қалды.

Сондай-ақ 9 елді мекенді су басу қаупі туындады.

Шұғыл қабылданған шаралардың арқасында су тасқынының әрі қарай таралуына жол бермедік.

Қазір су тасқынының зардаптарын жою, тазалау жұмыстары жүргізілуде.

Қоғамдық тәртіп пен тұрғындардың дүние-мүлкінің сақталуын қамтамасыз ету басты назарда.

Біз ауданның күнделікті тіршілігін қайта қалпына келтіру үшін қажетті шаралар қабылдаймыз.

Жалпы күзге дейін қираған үйлердің орнына жаңа тұрғын үйлер салынады.

Зардап шеккен әрбір адамға 100 мың теңге көлемінде өтемақы төленеді.

Мал шығыны, тасқынның ауыл шаруашылығы алқаптарына тигізген зияны өтеледі.

Жалпы, зардап шеккен ауылдардың әрбір азаматы қамқорлықсыз қалмайды. Оларға жәрдем береміз.

Зардап шеккен ауданға көмектесіп жатқан азаматтардың бәріне ризашылығымды білдіремін.

Тасқын болған жерде әкімдік, сондай-ақ, Қорғаныс министрлігі, Ұлттық ұлан мен Төтенше жағдай жөніндегі комитет бөлімшелері және полиция қызметкерлері жұмыс істеуде.

Отандық және шетелдік ірі бизнес өкілдері де зардап шеккен тұрғындарға айтарлықтай көмек бергенін ерекше атап өткен жөн.

Мұндай азаматтарды халқымыздың шынайы патриоттары, тілеулестері деуге болады.

Баршаңызға алғыс айтамын!

Қазақстандықтар бұл жолы да бір жеңнен қол, бір жағадан бас шығара білді.

Біз бірге болсақ, барлық қиындыққа төземіз.

Кез келген міндетті орындауға мүмкіндігіміз жетеді.

* * *

Біз күрделі кезеңді бастан өткерудеміз.

Халқымыздың бекем бірлігі бәрімізге күш-қуат береді.

Жұмыла көтерген жүк жеңіл.

Біз бұған дейін талай сынақтан сүрінбей өттік. Бұл қиындықты да еңсереміз деп сенемін.