Денсаулықтың жақсы болуын жас кезден бастап-ақ қолға алған дұрыс. Сүйек – адамның қимыл-қозғалысына ең қажетті ағзаның бірі. Оның құрамында 50% су, 12,5% оссеин (жұмсақ, серпінді органикалық зат), 21,8% минералды заттар (кальций фосфаты), ал 15,7% май болады. Оссеин заты сүйекке серпінді, иілгіштік қасиет береді. Жас балалардың сүйегінде органикалық заттардың мөлшері көп болса, адам жасы ұлғайған сайын сүйектегі органикалық заттар азайып, минералды заттар көбейеді. Ал мұның салдары сүйектің иілгіштік қасиетінен айырылып, морт сынғыш болуына алып келеді. Назарларыңызға сүйекті нығайтатын амал-тәсілдерді ұсынамыз.
Сүйектер тығыз және борпылдақ дәнекер ұлпалардан түзіледі. Сырты тығыз ұлпа, ішкі бөлімі борпылдақ ұлпадан құралады, сыртында сүйек затымен тұтасып кеткен сүйек қабы болады. Сүйек сынғанда біртіндеп бітіп, қайта қалпына келуі де сүйек қабына тікелей байланысты. Осы қабында қантамырлары мен жүйкелер болатындықтан, сүйекке ұдайы қоректік заттар жеткізіледі. Екі шетіндегі шеміршекті қабаттағы жасушалардың бөлінуінен сүйек ұзарып өседі. Қаңқаның толық сүйектенуі 20-25 жасқа дейін жалғасады. Ересек адам сүйегінің 2/3 бөлігін бейорганикалық, ал қалғанын органикалық заттар құрайды.
Сүйекті нығайтуда, оны қоректендіруде кальций қажет. Дегенмен, бұл элементтен препараттар түрлі жолмен дайындалады. Мәселен, ең қолжетімді кальций корбанаты бәріне белгілі. Алайда оның зиянды тұстары да баршылық. Препарат бүйрекке тас жиналуды арттырады, артрит пайда болады. Осы орайда мұндай дәрмектерді пайдаланғанда дәрігермен кеңесіп барып қабылдаған жөн.
• 10-20 жас аралығында адамдарға сүйекті нығайтуда тағаммен бірге 300 мг кальций қажет. Керекті микорэлементтер қорын ағарған мен көкөністердің құрамынан алады. Ол үшін күніне 3 стақан сүт ішуге болады.
• 20-30 жас аралығындағы жандарға керекті кальций күн сайын 1000 мг құрауы тиіс. Сонымен қатар, қосымша жаяу жүру мен жүгіруді қолға алған пайдалы.
• 35-50 жас аралығындағы адамдарға да күн сайын 1000 мг кальцийді тұтынуға кеңес береді. Бұл жаста сүйек құрамындағы пайдалы заттардан айырылады. Оны толықтыруда маманмен кеңесіп, ем алудың артықтығы жоқ.
• 50 жастан асқанда 1000 мг кальций күн сайын ас құрамымен ағзаға түскені дұрыс. Аптасына 3 рет 20 минуттық спортпен айналысу артықтық етпейді.
Сүйекті нығайтуда мынадай тағам түрлерін тұтынуға болады.
1. Кемінде бір күнде 1 литр сүт ішу арқылы сүйекті нығайта аласыз.
2. Қырыққабат жапырақтарын жиі тұтыну жадыңызда жүрсін.
3. Өрік немесе кептірілген өрік те пайдалы. Оның құрамында магний, фосфор, мырыш пен калий бар. Түнде кептірілген өрікті термосқа салып, үстіне су құйып, жібітеді. Таңертең жібітілген өрікті жеңіз. Пайдасы керемет.
4. Асқабақ дәні мен майы да шипасын тигізеді.
5. Жұмыртқаның қабығы кальций қорына өте бай. Алдымен жұмыртқаны суға қайнатып, қабығын аршиды. Жақсылап кептіріп (пешке кептіруге де болады), майдалап үгітіп, ұнтақ дайындайды. Оны 8-10 күн тоңазытқышта сақтауға болады. 1 ас қасықтан күніне 1 рет үстіне бірнеше лимон сөлін тамызып жейді. Емделу уақыты 20-30 күн.
