Қамшының сабындай мына қысқа ғұмырда Алла тағала пенделерге сан түрлі тағдыр береді. Тағдырдың сынағы әр- алуан ғой. Тек оған кім қалай төзеді? Ол әр пенденің рухани күш-қайратына байланысты.

Кейде болмашы қиындыққа сағы сынып, өмірден баз кешетін жандарды көреміз. Ал енді бірде өте аянышты, адам жанын елжірететін, Құдайдың басқа салғанына төзгіш жандарға қарап іштей риза боламыз.

Әлемді әбігерге салған жұқпалы індет бейне бір айдаһар сияқты. Иә, айдаһар деп тегін айтпаймыз ғой. Жасты да, кәріні де жалмап жатыр. Соның салдарынан талай отбасы тағдырдың тауқыметін тартты. Талайлар қымбаттысын жоғалтып, қадірлісін қара жердің құшағына тапсырды. Қысқасы, COVID-19 берекелі, бейбіт жатқан елдің шырқын алды.

Жуырда «Tengrinews.kz» сайтында COVID-19-дан көз жұмған көпбалалы әке туралы мақаланы көрдім. Оқып отырып, көзіме еріксіз жас келді. Асқар Омаровтың 5 баласы бар. Үш қыз және егіз ұл. Бұл отбасы берекесі тасыған, адал еңбектеніп, асқақ арманға жол тартқан жанұя еді. Әлдекімдер сияқты өмірге ұрпақ әкелгенін міндет қылып, масылдық пен сұраншақтыққа жаны қарсы жас жұбайлар еді.

Әттең, мына жұқпалы індет Асқарды жан жары Нағимадан айырды. Ең аяныштысы – кенже қыздары өмірге келген соң үйіне жалғыз оралғаны еді.  Бейкүнә сәби туған анасын еміреніп ембеді, көрмеді де. Асқар мен балалары Нағиманы соңғы рет телефонның экранынан ғана көріп, тілдескен екен. Нағима коронавирустың кесірінен жеті айлық нәрестені босанған соң ауруханада қайтыс болды. 

Енді балаларға әке әрі шеше болып қарау міндеті Асқардың сыртта еркін жүріп, жұмыс істеуін тоқтатты. «Мен балаларды мектеп пен бақшаға жіберемін, оларға тамақ дайындаймын, үйімді тазалаймын. Тағдырдың маңдайға жазғаны болар. Марқұм Нағима екеуміз балалармен отырып «Біз кейін үлкен зәулім үйде, үлкен дөңгелек үстелдің басында әңгімелесіп отыратын боламыз» деп  армандайтын едік. 9 және 7 жастағы екі қыз ес біліп қалды. Олар да анасының мына өмірде жоқ екенін сезеді. Ал ортаншы егіз ұлдарым әлі де Нағиманы бар сияқты елестетеді. Кейде балабақшаға баратын кезде «Әке, балабақшадан кейін мамама барайық» дейді. Мен ұлдарыма: «мамаңның рухы аспанда. Ол бізге ылғи  қарап тұрады» деп жұбатамын. «Есік ашылса да анамыз шығар кіріп келген болар деп елеңдейді», – деген Асқар журналистерге ішкі сырын ақтарды.

Отбасының бар ауыртпалығын жауапкершілікпен атқарып отырған Асқарға анасы көмектесіп тұрады. Кейде туыстары мен достары келеді, олар да аздап қол ұшын береді.

Мен Асқар ағамыздың телефонына қоңырау шалып, халін сұрадым. Ол маған: «Иә, менің жағдайымды ескеріп, көмек қолын созған кәсіпкерлерге, еріктілерге, жергілікті әкімдікке алғысым шексіз. Сонымен қатар, менің тағдырыма алаңдап, жанашырлық танытып, маған тілекші болған, Жамбыл ауданының әкімі Бағдат Әлиев ағама ерекше алғыс айтамын. Адамның ішкі күйзелісін сезетін, бауырмалдығына риза болдым. Бес баламның болашағы жарқын болсын деп бәріне жауапкершілікпен қарауды үйрендім. Балаларым шетінен талантты. Мен олардың «анамыз жоқ» деп жасық болып өспеуі үшін бар күш-жігерімді жұмсаймын. Маған жанашыр жандарға Алла разы болын», – деп барлық көмектескен жандарға ризашылығын білдірді.

Арайлым БАҚБЕРГЕН,

жастар ресуртық орталығының маманы

На свежем воздухе не страшна никакая пандемия. Поэтому календарь соревнований районного отдела физкультуры и спорта в начале спортивного года открыла спартакиада любителей лыжных гонок. В ней приняли участие лыжники всех возрастных категорий из сельских округов района и г.Есика.  Самым старейшим из них был Евгений Кондратов, ветеран спорта из с.Байдибек би. В начале февраля Евгению Сергеевичу исполнилось восемьдесят лет, и свой юбилей он решил отметить  на лыжной дистанции. И, знакомясь с его биографией, понимаешь, почему именно так.

Почти полвека Евгений Сергеевич посвятил развитию детско-юношеского туризма и спорта. В клубе по спортивному ориентированию «Азимут», созданном Е.Кондратовым при СШ имени Н.Островского в бывшем селе Маловодное, ныне носящем имя Байдибек би, приверженность к здоровому образу жизни обрели сотни мальчишек и девчонок. У первых поколений учеников Евгения Сергеевича уже внуки, но они по-прежнему с душевной теплотой вспоминают  своего наставника, подарившего им романтику туристических походов по самым отдаленным уголкам Казахстана и  бывших республик Советского Союза, учившего их упорству в достижении спортивных высот.

Родился Евгений  Сергеевич  в маленькой деревушке на Амуре. Детство в семье без отца в красивом, но суровом  крае, трудные послевоенные  школьные годы закалили его и душевно, и физически, приучили к необходимости преодоления себя. В городке Свободный на  реке Зея Евгений Сергеевич окончил среднюю школу.  В юннатском кружке он навсегда полюбил труд на земле.  В юности, в 1950-х годах,  дважды стал участником ВДНХ по сельскому хозяйству  в Москве, а  в 1967 году окончил Омский сельскохозяйственный институт по специальности ученого агронома-плодоовощевода. Одновременно с основной учебой занимался  на факультете общественных профессий, получил  диплом организатора  культурного отдыха и спортивного тренера.   Во время преддипломной практики в  плодовинсовхозе «Гигант» Енбекшиказахского района в Казахстане  он принял приглашение  директора плодовинсовхоза «Гигант» Ержикбая Жерембаева вернуться в совхоз специалистом. Став казахстанцем, с 1967 по 1991 год Евгений Сергеевич работал бригадиром виноградарей,  затем старшим агрономом по защите растений.

Еще в 1967 году  он осуществил давнюю мечту: в СШ имени Н.Островского организовал кружок, а затем клуб туризма и спортивного ориентирования «Азимут». В клубе Е.Кондратов учил ребят обращаться компасом и картой, приобретать навыки  туристской техники и альпинизма,  вести сбор  лекарственных трав, исследовать  флору и фауну  Казахстана.

Тренерская работа стала «второй профессией» Евгения Сергеевича. Он – судья международного класса по спортивному ориентированию, входил в судейскую коллегию зимних Азиатских игр в Казахстане.

С членами клуба «Азимут» он совершал экскурсии по Казахстану и республикам СССР, готовил ребят к участию в  районных, областных, республиканских и международных соревнованиях по технике пешеходного и горного туризма, скалолазанию, спортивному ориентированию. Его ученики выполняли  нормативы спортивных разрядов, кандидатов и мастеров спорта, становились чемпионами и призерами республиканских и международных первенств.

Гордостью Е.Кондратова являются     Анна Фатиади – мастер международного класса по спортивному ориентированию, участник чемпионата мира, которая  в Гонконге завоевала  две золотые медали, Александр Журавлев –  мастер спорта по ориентированию, альпинист, Юрий Тулиголовец – тренер, мастер спорта, альпинист, кандидаты в мастера спорта Муса  Саралапов и Петр Циклер, а также многие другие воспитанники клуба «Азимут»,  которые пошли по стопам учителя, работают инструкторами и тренерами в сфере спортивного туризма Казахстана и стран ближнего зарубежья.

В тяжелые времена 90-х спортивный туризм  пошел на спад,  вести занятия, соревнования, приобретать инвентарь было не на что.  Возродить работу клуба помогло движение «гражданского сектора» в Казахстане, в числе пионеров которого был и Евгений Сергеевич.  С помощью директора Сети неправительственных организаций  Енбекшиказахского района  У.Илиевой и международной организации  Winroock International  он познакомился с опытом работы  НПО. А в 2006 году  зарегистрировал общественный фонд «Клуб Азимут», который на гранты казахстанских и международных организаций,  благотворительного фонда «Бота» и фонда Первого Президента РК  реализовал восемь проектов по развитию спортивного туризма, открыл секции спортивного ориентирования, альпинизма, лыжного спорта  и шахмат. Летние программы   «Азимута» включали    посещение  «Долины замков» Шырынского каньона, озера Есик, урочищ Иле-Алатауского государственного природного национального парка, альпийских лугов, организацию 3-4-х дневных оздоровительных лагерей с рыбалкой, купанием и  горным воздухом, а в июле – поездку в такой же лагерь в Бурабае. Ученики из числа членов клуба прошли обучение на инструкторов школьного туризма и спортивного ориентирования.

 В ОФ «Клуб «Азимут» занимались десятки  детей-сирот, подростков из неблагополучных семей. Благодаря клубу сельские ребята с пользой проводили досуг, были защищены от вредных привычек, улучшали успеваемость в школе, постоянно участвовали в различных соревнованиях  и слетах.

На открытии лыжной спартакиады-2021 Евгения Сергеевича поздравили коллеги из районного центра детско-юношеского туризма и спорта – заместитель директора центра Бекзат Несипкулова и преседатель профкома центра Жанатгуль Бутимбаева,  ветеран центра, велоинструктор Сарсен Касымов.  Они преподнесли ему приветственный адрес и диплом, надели почетный чапан.  К их поздравлениям присоединились наш замечательный марафонец, ветеран  легкой атлетики, тренер областной ДЮСШ по зимним видам спорта Казахстана Алпыс Ермагамбетов, заместитель директора ДЮСШ района Даулет Айтбаев.

В ответном слове Евгений Сергеевич сказал:

– Я с удовольствием хочу отметить, что мои мечты и надежды начала жизненного пути   сбылись.  Мечтал после школы  окончить сельскохозяйственный институт – закончил его, получил образование садовода-виноградаря, четверть века трудился в совхозе «Гигант». В клубе «Азимут» я прививал школьникам любовь к родине, к природе, учил  их преодолевать трудности и  невзгоды. Я старался сделать все возможное для  пользы ребят из семей односельчан. Мое пожелание: чтобы общество, государство обратило особое внимание на проблемы подрастающего поколения, сделало  достойной оплату труда учителей, тренеров и инструкторов по работе с детьми и молодежью в сельских регионах Казахстана.

И.ТУРАНИН

Алатаудың баурайындағы жасыл баққа оранған, жәннат мекен – Көктөбе. Аумағына Көктөбе, Қызылжар, Алмалы, Төле би ауылдарды кіретін окургте отыздан аса этнос өкілдері тату-тәтті күн кешіп, 15 мыңнан астам тұрғын өмір сүруде. Біз тілшілік сапарымызда Алтаудың іргесіндегі мекенде сан саланың түрленіп, аталған өңірдің алғы күндерге аршынды қадам басып келе жатқанына куә болып қайттық.

Жол жаңарып, көшелер көркеюде

Әлемдегі ең маңызды даму  көрсеткіштерінің бірі – инфрақұрылым. Өйткені аталған сала экономиканың қарқынды өсуіне серпін беретін  негізгі күш саналады. Жақынғы жылдардан бері еліміздегі «Өңірлерді дамыту» бағдарламасы көптеген елді мекендерді сапалы жолмен, жарықпен, ауызсумен қамтамасыз етуге мол мүмкіндік беруде. Ауылдық округтің тыныс-тіршілігін таныстырмаққа сөз алған округ басшысы Жақсылық Жылқыбеков ең алдымен аталған бағдарлама аясында атқарылған жұмыстарға тоқталды. Бұл ретте: «Елді мекендердің көшелерін жарықтандыруға бюджеттен 11 млн теңге бөлініп, аталған қаржыға «КВП» ЖШС-і Қызылжар ауылынан өтетін Алматы-Талғар-Бәйдібек би тас жолының бойын жарықтандырды. Былтырғы жылдың салық жоспарынан артық жиналған 6 млн теңгеден астам қаржыға Қызылжар ауылының төменгі жағында орналасқан Бокин көшесіне ағымдағы жөндеу жұмыстары жүргізіліп, 1988 шаршы метр асфальт, 2588 шаршы метр тас төселді. Ал осы жылы «Өңірлерді дамыту» бағдарламасы аясында бөлінген 10 млн теңге Алмалы ауылының көшелерін ағымдағы жөндеуге жұмсалмақ. Сонымен бірге 2020 жылдың салық жоспарынан артық жиналған 37 млн теңгеге Қызылжар ауылының Есенбай, Жамбыл және Көктөбе ауылының Жанбакиев көшесіне  жөндеу жүргізіледі. Көп жылдан бері жұртшылық аңсаған сапалы ауызсу мәселесі де алда оң шешім таппақ. Өйткені ауданымызда іске асып жатқан ірі жоба – Есік топтық су құбырына Көктөбе, Қызылжар ауылдары кіреді», – дейді Жақсылық Жылқыбеков.

Жомарт жандар көмегі

Округ әкімдігінің мәліметінше, өткен жылғы қиын-қыстау кезеңде аз қамтылған отбасылар назардан тыс қалмапты. 88 отбасына (468 адам) 46 млн 316 986 теңге көлемінде әлеуметтік көмек көрсетіліпті. Көктөбеде көпке көмек қолын созған жомарт жандар да жоқ емес. Ораза және құрбан айт мерекелерінде жеке кәсіпкер Тавабир Чикаев, Тілек Әлімжанов, Бағдат Майкеев және мешіт жамағаттары тұрмысы төмен отбасылар мен зейнеткерлерге 250 қап ұн және 70 отбасына азық-түлік пен ет таратқан.

Жұмыспен қамтуға мүмкіндіктер жасалуда

Тұрақты жұмыспен қамту – ауылдық жерлердегі өзекті мәселелердің бірі. Пандемия жағдайындағы киындықтарға қарамастан көктөбеліктерге екі қолға бір күрек табуға оңтайлы жағдай жасалған. Әкімдік мәліметінше, «Жұмыспен қамту-2020» бағдарламасы аясында 15 млн 400 мың теңгеге Көктөбе ауылындағы Қонаев көшесі және 11 млн 450 мың теңгеге Қызылжар ауылының Құрманғали көшесі ағымдағы жөндеуден өткізілген. Аталған жұмыстарға 30-ға жуық адам жұмысқа тартылған. Сонымен қатар «Халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесу және еңбек нарығын дамыту» бағдарламасы шеңберінде 78 адам ақылы қоғамдық жұмыстарға жіберіліп, 2 жас маман «Жастар тәжірибесі» бойынша жұмысқа орналасқан. Еңбек нарығындағы сұранысқа ие мамандықтар бойынша 3 азамат қысқа мерзімді курсқа қатысқан. Сондай-ақ  «Жаппай кәсіпкерлікті дамыту» аясында 1 азаматқа шаруашылығын дамытуға 3 млн 700 мың теңге несие берілген.

Негізгі саладағы тың серпін

Бүгінде ауылшаруашылығы – округ экономикасының негізгі тірегі. Алатау бөктерінің құнарлы топырағы түрлі ауылшарушылығы өнімдерінің  жайқала өсуіне мол мүмкіндік береді. Бүгінде бақтары жеміске, төскейі төрт түлікке толған құт мекенде 538 шаруа қожалығы өңірдің әлеуметтік әлеуетінің артуына өзіндік үлес қосып келеді. Солардың бірі  – «Алимжанов Т.С»  шаруа қожалығы. Осыдан 20 жыл бұрын іргетасы қаланған қожалықта бүгінде 800 бас ірі қара бар. Сүт өндіруді негізгі бағыт еткен шаруашылық әлемдік озық тәжіриебелерді негіз етіп, жаңа технологияларды қолдануда. Бізге өз жұмысының жай-жапсарын танстырған Тілек Әлімжанов сиыр тұқымын асылдандыру үшін америкалық компаниямен ұзақ жылдық келісімшарт жасап, бүгінде олармен селбесіп жұмыс істеп жатқанын айтты.

– Қазір шаруа қожалғын өркендету үшін мол өнімділік пен жаңа технологияға басымдық беріп келеміз. Сол себепті жас мамандарды жетілдіруге күш салып отырмыз. Қазіргі таңда өзіміздің жем-шөп және техникалық базамыз қалыптасты. 60 адамды тұрақты жұмыспен қамтып отырмыз. Францияның «Danone» компаниясымен жасасқан келісімшарт бойынша күніне 4,6 тонна сиыр сүтін өткіземіз. Бүгінгі деңгейге жету үшін түрлі қиындықтарды еңсердік. Ауыл шаруашылығын дамыту үшін тек мемлекетке иек арту жеткіліксіз. Кәсіпкер бәскеге қабілетті болуы қажет», – дейді шаруа қожалығының иесі.

Округ әкімдігінің мәліметінше, өңір ауыл шаруашылғын дамыту мақсатында өткен жылы ауқымды инвестициялар тартылған. Айталық, «Алма-Есік» ЖШС-і  30 гектар жерге тамшылатып суару әдісімен интенсивті бақ салуға  150 млн теңге жұмсаған. «Утениязов» шаруа қожалығы 10 гектар алқапқа интенсивті алма бағын отырғызған. Аталған жобаға 120 млн теңге көлемінде инвестиция салынған. Сонымен қоса биыл 82 гектарға интенсивті бақ отырғызу жоспарланып, оған 410 млн теңге инвестиция тартылмақ.

Ырысты мекеннің берекесі бекем

Бүгінде Көктөбе ауылдық округіне көп этнос ірге тепкенімен, мұндағы тұрғындардың берекесі бекем. Өйткені округ аумағында тұрақтылықтың тұғырын мызғымас етуге  тиянақты істер тындырылуда.

– Терроризм мен діни экстремизмнің алдын алу туралы ауыл имамдары мен ақсақалдар алқасының мүшелері өз тарапынан тұрғындар арасында үнемі ақпараттандыру жұмыстарын жүргізеді. Кейінгі кезде қоғамда орын алып жүрген жат пиғылдағы діни ағымдар округімізде жоқ. Бұл мәселені тиісті органдармен бірлесіп, қатаң бақылаудамыз. Округте қандай да бір келелі мәселелерді шешуге көмектесетін ақсақалдар кеңесі, әйелдер кеңесі, жастар жеңесі, қоғамдық бірлестіктер жұмыс жасайды, –  дейді округ басшысы Жақсылық Тілешұлы.

Жаңа амбулатория бой көтерді

Әлемдегі әр елдің  денасаулық сақтау саласын сынға салған пандемия медицина мамандарының қоғамға қаншалықты қажет екендігін терең ұғындырды. Бүгінде округтің денсаулық сақтау саласы жас мамандармен, жаңа емдеу құрылғылармен толығуда. 2020 жылдың желтоқсан айында «Жұмыспен қамтудың жол картасы» бағдарламасы аясында Көктөбе ауылында жаңа дәрігерлік амбулатория құрылысы аяқталып, қолданысқа берілді. Қазір  округтегі  4 дәрігерлік емханада 59 медицина саласының маманы халыққа қалтқысыз қызмет етуде.

Шағын және орта бизнес өркендеуде

Бүгінде шағын және орта бизнес жұмыспен қамтуға жол ашатын, бюджет кірісін молайтуға мүмкіндік беретін сала ретінде қаралады. Соңғы жылдары Көктөбе округінде шағын және орта бизнестің тамырына қан жүгіріп келеді. Алда бұл сала тіптен қарқын алады деп күтілуде.

– Округімізде шағын кәсіпкерлік бойынша: 44 сауда дүкені, 6 тойхана, 1 қонақ үй, 3 автокөлік жуу, 3 техникалық қызмет көрсету орны, 3 сплитерлік кірпіш жасайтын цех, 1 жанармай бекеті мен жиһаз жасайтын 6 цех тұрғындарға қызмет көрсетуде. Өткен жылы округіміздің салық түсімі 68 млн 57 мың теңгеге жетті. Аталған салық түсімінің айтарлықтай бөлігін шағын және орта бизнес  құрады, – дейді округ әкімінің орынбасары Берік Саменов.

Жаңа мектептер салынады

Бүгінде округ аумағында Көктөбе орта мектебі, И.Шорманов атындағы, Төле би атындағы, О.Жандосов атындағы орта мектептер балаларды білім нәрімен сусындатуда. Төрт оқу ордасында жалпы 2815 оқушы білім алуда. Қазір  аталған мектептерде білім сапасына баса мән берілген. Сондықтан округтегі мектептерде оқығандар ҰБТ мен өзге де пәндік олимпиадаларда сан мәрте топ жарды. Айталық, 2017-2018 оқу жылындағы Ұлттық бірыңғай тестілеуде орташа балл 88,3-ті құраса, 2019-2020 оқу жылында бұл көрсеткіш  89,7-ге жеткен.

Округте жаңа мектеп салу күн тәртібінен түскен емес. Былтыр Қызылжар ауылындағы 1969 жылы қолданысқа берілген О.Жандосов атындағы орта мектепттің шатыры 62 млн теңгеге ауыстырылыпты. Төле би ауылына жаңа мектеп ғимаратының құрылысы биыл басталады деп күтілуде. Сонымен қоса, Алмалы ауылына 600 орындық мектеп құрылысына жобалық-сметалық құжаттама жасауға қаражатқа сұраныс беріліп, қанағаттандырылыпты.

Өткен жылы округтегі мектеп жасына дейінгі балаларды біліммен қамту көрсеткіші 74 пайызға жеткен. Қазір өңір аумағындағы «Айгөлек», «Бөбек», «Алмалы», «Сезім» балабақшалары балдырғандардың базарлы өміріне шуақ шашып келеді.

Округ аумағындағы мектептер білім сапасын көтерумен бірге, ұлт руханиятының кемелденуіне келелі қызмет атқарып келеді. Бұл ретте Көктөбе орта мектебінің директоры Айжан Талқамбаева: «Мектебізде қашанда ұлт руханиятының шамшырағын жағатын шаралар жиі ұйымдастырылады. Өткен жылы «Рухани жаңғыру»  бағдарламасы аясында  «Мәңгілік елдің – мәңгілік ұрпақтар сабақтастығының бала тәрбиесіндегі ата-ананың рөлі» атты республикалық конференция ұйымдастырдық. Сонымен бірге «Абай – дара, Абай – дана қазақта» атты Абай Құнанбайұлының 175 жылдығына орай қазақ тілі мен әдебиеті пәні бірлестігінің онкүндігі өтті. Мектебімізде ұлт құндылығын ұлық-тайтын «Шаңырақ» оқушылар қауымдастығы бар. Аталған қауымдастық өткен жылы  «Қазақтың 100 әні», «Дара тұлға», «Қазақтың 100 кітабы» сияқты игі жобалардың тұсауын кесті», – дейді.

ТҮЙІН

Дамудың даңғыл жолындығы  округтің  шаруашылығы шалқи түсуде. Тірлігі тынысты, топырағы  ырысты  өңірдің  «бір кем дүниесі» – мәдениет үйі. Қазіргі таңда округ аумағындағы төрт елді мекенде мәдениет ошағы жоқ. Жақсылық Тілешұлының айтуынша, мәдениет үйін салу туралы  аудан әкімдігіне өтініш берілген.

Окург жұртышылығы  да жақын жылдары  өз мекендерінде мәдениет үйі салынады деп үміттенеді.

Біз де жақсылыққа жаны құмар жандарға жарқын өмір тіледік.

Ерзат АСЫЛ