- +77277540900
- +77002724204
- enkaz.kz@gmail.com
- 040400, Алматы облысы, Еңбекшіқазақ ауданы, Есік қаласы, Алматы көшесі, № 112.
«Спутник V» вакцинасы туралы Жақсылық Досқалиевтің пікірі қандай?
Медицина ғылымдарының докторы Жақсылық Досқалиев коронавирусқа қарсы вакцина жайында айтты. Sputnik Қазақстан-ға берген сұқбатында бұрынғы денсаулық сақтау министрі бірнеше пайдалы кеңеспен бөлісті.
Коронавирусқа қарсы вакцина адамды инфекциядан 97%-ке дейін қорғайтынын, ал қазақстандықтардың басым бөлігі вакцина салдырғаннан кейін медициналық бетперде мен шектеу шаралары қажет болмайтынын айтқан Досқалиев: «Қазір бүкіл әлемде коронавирус пандемиясы өршіп тұр. Оның ішінде Қазақстан да бар. Кейінгі кезде науқастардың саны азайып жатқаны қуантады. Мемлекет қабылдап жатқан шаралар нәтиже беруде. Ал жекелеген адамдарға келер болсақ, коронавирустан ғана емес, басқа да аурудан ада болу үшін бірнеше қарапайым шара қабылдаған жөн», – дейді.
Бірінші – жеке гигиенаны сақтау
Әрбір адам жеке гигиенаны сақтауы қажет. Ал жеке гигиена деген – тазалықты сақтау, ағзаны таза ұстау.
Екінші – дұрыс тамақтану
Біреу күніне үш рет, біреу төрт рет тамақтануы мүмкін. Маманның айтуынша, қанша рет тамақтанса да, астың құрамында пайдалы заттар болғаны жөн.
"Адам ең бірінші ақуызды керекті мөлшерде жеу керек. Ол – ет, сүт, балық, еттен жасалған тағам. Сонымен қатар қыста көкөніс пен жемістер жеген жөн", - деді ол.
Үшіншісі – дұрыс ұйықтау
Досқалиевтің сөзінше, ұйқының ұзақтығы тәулігіне сегіз сағаттан кем болмауы қажет.
"Қазір сегіз сағаттан кем ұйықтамаймын. Жас кезімізде ұйқы аз болды. Хирург болған соң кезекшілік кезінде ұйқы дұрыс болмайды. Түн ұйқы төрт бөлінеді. Қазір мен зейнеттемін. Уақытым бар", - дейді ол.
Төртіншісі – темекі шекпеу, ішімдікке салынбау
"Темекі тартпау қажет, мұны аса маңызды деп санаймын. Себебі ол адамның денсаулығына зиян. Сонымен қатар адам ішімдікке салынбауы керек. Мүлдем бас тарту қажет деп айтпаймын, себебі ол мүмкін емес", - дейді Досқалиев.
Бесіншісі – мөлшерден тыс қыздырынбау
"Бұл жерде әңгіме жазғы уақыттағы күнге қыздырыну туралы болып отыр. Адамдар тез қыздырынамын деп күннен мөлшерден тыс ультракүлгін сәуле алады. Олай болмауы қажет", - дейді ол.
Айтуынша, сауна, монша секілді жерлерде де шектен тыс қыздырынуға болмайды.
Алтыншы – денеге физикалық салмақ түсіру
Әр адам салауатты өмір салтын ұстануы керек. Ол жаяу жүру болуы да мүмкін, міндетті түрде ауыр жаттығу жасаудың қажеті жоқ. Жастарға не істесе де жарасады, ал 60 жастан асқан кісілерге жаяу жүру де жарайды.
"Астанада қар жиі жауады. Жеке үйде тұрған соң өзім далаға шығып сол қарды күреймін. Қыста сенбі-жексенбі күндері міндетті түрде қарда жүруге арналған көлікпен серуендеймін. Кейінгі кезде скандинав жүрісі сәнге айналды, оның да пайдасы бар", - дейді Досқалиев.
Жетінші – аурудың алдын алу
"Бұл – профилактика. Хирург болғандықтан, жылына екі рет тексеруден өтемін. В, С гепатиті, ВИЧ-ке тексерілемін. Жылына бір рет флюорография, электрокардиографиядан өтемін. Бұл – қалыптасқан нәрсе. Медицина саласына байланысты болған соң мұның бәрі студенттік кезден басталды", - дейді Досқалиев.
Айтуынша, ауру асқынған кезде ғана емес, алдын ала тексеруден өтіп тұрған дұрыс.
Сегізінші – вакцина салу
Досқалиевтің айтуынша, тұмаудың өршитін кезеңінде вакцина салдыру қажет. Бұл COVID-19 инфекциясына да қатысты.
"Қазір коронавирустан қорғанудың басқа амалы жоқ. Басқа жағдайдың бәрінде инфекция жұқтыру қаупі жоғары болады. Өкінішке қарай, бұл ауруға қазір дәрілер жоқ. Коронавирустан 97%-ке жуық қорғайтын – вакцина. Одан басқа жолы жоқ. Ресейдің "Спутник V" вакцинасының сапасы өте жоғары. Қазір өзіміздің де вакцина әзірленіп жатыр", - дейді профессор.
Досқалиев өзінің коронавирусқа қарсы вакцина салдыратынын айтты. Ол 40 жылдан астам уақыттан бері қыркүйекте тұмауға қарсы вакцина салдыратынын, соның арқасында төсек тартып жатпағанын алға тартты.
"Тұмаумен ауырған адам емеспін. Кейде салқындап, түшкіріп, жөтелетін кездер болады. Оның өзі көп болса екі күнге созылады. Тұмау болдым деп төсек тартып жатқан емеспін", - дейді ол.
Айтуынша, егер Қазақстан халқының 70%-і вакцина салдыратын болса, бетперде тағудың да қажеті жоқ. Алайда коронавирус әлі біраз уақыт адаммен бірге өмір сүреді.
"Ондай жағдайда ұжымдық иммунитет қалыптасады. Содан кейін қазір қабылданып жатқан шаралар да қажет болмай қалады. Коронавирус адаммен біраз уақыт өмір сүреді. Табиғи шешек ауруы инфекциясымен әлем 150 жылдай күресті. Қазір Қазақстанда оған қарсы вакцина салынбайды, бұл инфекцияның жойылғанын білдіреді. Ол кезде қазіргідей үздік технологиялар болған жоқ. Осыған байланысты коронавирус 150 жылға созылмайды деп ойлаймын, алайда бізден кетіп қалмайды", - дейді Досқалиев.
Тоғызыншы – оқшаулану және көп адам жиналатын жерге бармау
"Коронавирустан қорғанудың ең жеңіл жолы – әр адамның оқшаулануы. Үлкен той, адам көп жиналған жерге аса қатты қажет болмаса бармаған жөн. Адам болған соң дүкенге, дәріханаға барады. Ал ол кезде бетпердені тағу керек. Содан кейін қолын жуып тұруы керек. Барлығы адамның ағзасына қол арқылы барады. Адам бәрін қол арқылы жасайды. Тамақты да, етікті де қолмен ұстайды. Адамның ең көп жұмыс істейтін мүшесі – қол", - дейді Досқалиев.
Айтуынша, өзі де кей жұмыстарды қашықтан істеп жатыр. Арасында емханаларға кеңес сұрау беру үшін барады. Мұндай кезде де барлық қорғану шараларын сақтайды. Ал басқа уақытта үйінде болады.
Оныншы – аурудың бәрі жүйкеден
"Адамның жасы ұлғайған сайын адам тамырлары тарылады. Денедегі тіндерге қан жеткізу үшін жүрек қарқынды қысқарады. Ал жүректің қарқынды қысқаруы қан қысымының көтерілуіне әкеледі. Егер адам менің бұған дейін айтқан кеңестерімді орындайтын болса, гипертония ауруы кейінірек пайда болады", - дейді Досқалиев.
Менде қан қасымының көтерілуі бар. Ол қызмет бабы бойынша пайда болды. Себебі жұмыста күйзеліс, жүйкеге әсер ететін сәттер жиі болды. Ал аурудың бәрі жүйкеден келеді, дейді ол.
Маманның айтуынша, медицина адамға тек 30% көмек береді. Қалған 70% әр адамның өз қолында. Егер осы аталған кеңестерді сақтаса, ауру біраз уақыт жоламайды.
Сағыздан қалай тазартуға болады?
Кілемге сағыз жабысса, оны лақтыруға емес, тезірек тазалауға асығыңыз. Оның жолдары төмендегідей.
- Кілемге жабысқан сағыздың үстіне таза судан бірнеше мұз қойып қойыңыз. Оның суы ақпау үшін су өткізбейтін қапқа салып қоюға болады. 10-15 минуттан кейін кілемдегі сағыз суықтан қатая түседі. Сол кезде оны қолмен тырнап алып тастау оңай.
- Егер сағыз кілемнің бетіне емес, түктерінің түбіне қарай жабысқан болса, суық емес, ыстық көмектеседі. Сағыз жабысқан жерді фенмен қыздырыңыз да, полиэтилен қап немесе қағазбен үйкеп сүртіп, сағызды жабыстырып алыңыз. Егер сағыз толықтай кетпейтін болса, ол жерге бірнеше тамшы өсімдік майын тамызып, 5 минуттан кейін жылы суға ыдыс жууға арналған сұйықтықтан құйып, жуып алыңыз.
Дайындаған: Құралай МҰРАТҚЫЗЫ
Бала тәрбиесі құрсақтан
Әлемде анасын сүймейтін, қастерлемейтін халық жоқ. Қазақ үшін бір Құдайдан кейінгі бар құрметке лайық жан – Ана екені даусыз. Баланы дүниеге әкеліп тәрбиелеп, азамат ету – ата-анаға ортақ парыз. Дегенмен, тар құрсағын кеңейтіп, тас емшегін жібітіп, тоғыз ай, тоғыз күн көтерген перзенті үшін ең негізгі ана тәлімінің орнын ешкім баса алмайды.
Бала тәрбиесі ана құрсағында жатқан сәттен басталатынын медицина баяғыда-ақ дәлелдеген. Атам қазақ та мұны тым ертеден ескерген. Сөйтіп, ананың қабағына кірбің түсірмеуді ойлаған. Өйткені ана қуанса – іштегі бала да қуанып, қайғырса – бірге қайғырады деп білген.
Кез келген адамның әдебі мен жан дүниесінің сұлулығы балаға ең әуелі анадан даритынын ұғынған атам қазақ жүкті келінінің жүріс-тұрысына, көңіл-күйі мен тамақтануына және демалысына аса мән берген. Сонымен қатар ана бойындағы мінез-құлқы мен денсаулығындағы ақаулар құрсақтағы балаға берілмесі үшін жаман әдеттерден арылуға, таза жүруге үндеген. Бұған жүкті әйелдің кештетіп суға бармауын, жануарларға зілденіп аяғын көтермеуін, орамалсыз жүрмеуін ескерткен көптеген тыйым сөздер мысал. Ал мұның астарында ұлттың ертеңі, дәстүрлі тәрбие мәйегі жатқанын бүгінде біріміз ескерсек, екіншіміз құлаққа да ілмейміз.
Қасиетті кітап Құран Кәрімде «Алла тағала барлық кемшіліктен пәк, таза болған соң құлдарынан да тазалықты талап етеді» деген жолдар бар. Ал хадисте: «Балаларыңды өздерің болмайтын уақыт үшін тәрбиелеңдер. Өйткені олар сендер болмайтын уақыт үшін жаратылған», – дейді. Бұл – біле-білгенге үлкен ғибрат.
Мамандар ана құрсағындағы бала төрт айында тәрбие күтетінін, анасы нені көп үйренсе,кейін баласы сол нәрсені тез игеріп алатынын айтады. Бұл – шындық. Осы орайда Америка ғалымдарының өткізген мына бір тәжірибесін айта кетуді жөн көрдік.
Бір күнде, бір уақытта туған үш неміс, үш ағылшын, үш орыстың баласын кіндігі кесіле салысымен бір үйге апарады. Ең әуелі неміс тілінде «Өмірге қош келдіңдер, жолдарың сәтті болсын», – деп жақсы-жақсы сөздер айтады. Сонда ағылшын мен орыс балалары қыбырсыз жатыпты да, неміс сәбилер қозғалып, үн шығарған. Ал осы сөздерді ағылшын тілінде айтқанда, неміс пен орыс ұлтының нәрестелері қозғалмай, ағылшын шараналар қимылдапты. Орысша айтқанда дәл солай болған. Бұл тәжірибе нәтижесі бала ана тілін ана құрсағында жатқанда-ақ білетінін көрсетпей ме?!
Медицина құрсақтағы балаға сыртқы дыбыстың сан алуан әсері барын, яғни құрсаққа жаңа біткен шарананың кейін қандай мінезді пенде болып дүние есігін ашарына сыртқы ортадағы әуездің маңызын әлдеқашан дәлелдеп қойған. Қазақ аттың жалы, түйенің қомында көшіп жүріп ән айтқан, күмбірлете күй тартқан. Сәби іңгәлап өмірге келген күнді шілдеханамен қарсы алып, тербелген бесікке бөлеген. Сөйтіп, ырғақты тербелісті бұзбай, құрсақтағы көмескі үнді ананың бесік жырына ұластырған.
Ананың сәбиіне деген ерекше мейіріммен айтылған әуезді жыр баланың бойына ұлттық сана-сезімді, бабаларына тән өр мінезді дарытады. Сондықтан сәби үшін бесіктің де, бесік жырының да маңызы мол. Ол – құрсақтағы тәрбиенің табиғи жалғасы.
Құралай МҰРАТҚЫЗЫ
Вебинар өткізу – заман талабы
Қазіргі қиын сәтте сан қырлы, әрі күрделі мәселелерді жүзеге асыруда мұғалімнің атқарар рөлі орасан. Француз педагогі Жубердің «Оқыту деген – екі есе оқу» деген сөзін еске алар болсақ, педагог өз кәсіптік шеберлігін, зерттеу, зияткерлік және шығармашылық деңгейін үздіксіз жетілдіруге міндетті. Әлеуметтік белсенділігі дамыған оқушылар мен жас мамандарды қалыптастыруда білім беру мекемелеріндегі мұғалімдердің ерен еңбегі мен игі ісінің алатын орны зор.
Мұғалімнің негізгі міндеті – қазіргі кездегі жаңа оқыту мен тәрбиелеу технологияларын меңгеріп, өз кәсібін әрі қарай дамыту. Онлайн оқуда мектепке бармаймыз деп шектеліп қалмай, дамыған әр түрлі интернет ресурстарының көмегімен түрлі іс-шараларды өткізу бүгінде Н.Островский атындағы орта мектептің дәстүріне айналды. Осы уақытқа дейін қашықтықтан оқыту кезінде синхронды сабақтан бөлек, әр сенбі сайын түрлі іс-шаралар мен вебинарлар пән бірлестіктері мен оқушылар арасында өткізіліп келеді. Соның бірі – мектептің «Асыл мұра» бірлестігі қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің ұстаздары қазақ поэзиясының падишасы, ақын әрі қоғам қайраткері, халық жазушысы Фариза Оңғарсынованың дүниеге келгеніне 80 жыл толуына байланысты сыныптан тыс өткізген іс-шарасы. Оған қатысқан 5-11 сынып оқушылары онлайн форматта ақынның шығармашылығынан өлеңдерін жатқа оқып, ақынға өз жырларын арнады. Сонымен қатар, «Словесник» бірлестігі орыс тілі мен әдебиеті пәні ұстаздары орыс ақыны А.С.Пушкиннің өлеңдерінен «Пушкинские чтения» тақырыбында шығармашылық іс-шараны өткізді. Оқушылардың білім-білік дағдыларын шыңдап, әріптестерімен тәжірибе алмасып өткізіп жүрген вебинарлардың берер пайдасы зор.
Мектептегі атқарылып отырған көптеген іс-шаралар қазіргі кезде бір жүйеге қойылған. Оған дәлел, күні кеше аудан көлемінде аудандық білім бөлімінің ұйымдастыруымен, аудандағы 84 мектептің қатысуымен өткізілген семинарда Н.Островский атындағы мектеп әкімшілігі өз іс-тәжірибелерімен, жұмыс жүргізу жүйесімен бөлісті. Жиында көрсетілген жұмыстарды әріптестеріміз аудан мектептеріне үлгі боларлықтай, жоғары деңгейде өтті деп бағалады. Ахмет Байтұрсынов «Жақсы мұғалім мектепке жан кіргізеді» демекші, басшымыздың бағыт-бағдар беріп, әкімшіліктің жоғары ұйымдастырушылық қабілеттері мен мұғалімдердің талмай ізденулерінің арқасында әлі талай жақсы нәтижелерге жетеміз деп сенеміз.
Майгүл ӘСЕТҚЫЗЫ,
Н.Островский атындағы орта мектептің
қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі
Госуслуги – в электронном формате
«Цифровизация – это не следование модной тенденции, а ключевой инструмент достижения национальной конкурентоспособности», – сказал в Послании 2020 года Президент РК Касым-Жомарт Токаев, – «Нужно стремиться к отказу от использования бумаги в межведомственном взаимодействии и при общении с гражданами».
Повсеместное внедрение IT-технологий и полный переход на оказание госуслуг в формате «электронного правительства» – приоритетная цель, поставленная Главой страны перед системой госуправления. В период пандемии коронавируса задача максимального перевода госуслуг на «цифру» становится еще более актуальной.
О работе местных исполнительных органов, акимата района и горсельокругов, других государственных служб и ведомств Енбекшиказахского района по улучшению качества оказания государственных услуг в электронном виде, а также о мерах по повышению цифровой грамотности населения рассказывает руководитель районного отдела мониторинга государственных услуг и информационных технологий Валентина БЕКБУЛАТОВА.
– Валентина Ахметовна, какими госорганами оказываются услуги населению? Как осуществляется контроль за их качеством?
– Государственные услуги оказываются 36 структурными подразделениями районного акимата: аппаратом акима района, 9 районными отделами, акиматов г.Есика и 25 акиматами сельских округов, ведомственными организациями в сфере образования, физической культуры и трудоустройства. На постоянной основе проводится внутренний контроль и аудит качества оказываемых государственных услуг. За 2020 год проведено 41 контрольное мероприятие, которыми охвачены 19 местных исполнительных органов и 22 подведомственные организации.
В ходе проведения контрольных мероприятий были установлены 304 нарушения. В том числе: 8 нарушений сроков оказания государственных услуг; одно нарушение сроков отказа в оказании госуслуги; 9 нарушений процедур оказания государственных услуг; 65 нарушений требований Закона РК «О государственных услугах»; 221 факт оказания госуслуг при отсутствии полного пакета документов.
Наибольшее количество нарушений было выявлено в учреждениях образования – 252 (83,0 % от общего количества нарушений). Большое количество нарушений в дошкольных учреждениях произошло из за того, что с июня по август 2019 года включительно в районном отделе образования не работала информационная система «е-акимат» и услугополучатели не могли взять электронное направление в дошкольную организацию. В школах услуга «Прием документов для организации индивидуального бесплатного обучения на дому детей, которые по состоянию здоровья в течение длительного времени не могут посещать организации начального, основного среднего, общего среднего образования» была оказана без заключения психолого-медико-педагогической консультации в связи с тем, что дети имели временную инвалидность и родителям уполномоченный орган не выдал это заключение.
К дисциплинарной ответственности привлечены 3 государственных служащих и 4 сотрудника подведомственных организаций: аким и главный специалист Согетинского сельского округа привлечены к дисциплинарной ответственности в виде выговора, заместитель акима Масакского сельского округа – в виде замечания, директор средней школы имени О.Жандосова, и.о. заведующего детсада «Балауса-1», методист детсада «Еркетай», методист детских яслей-сада «Өркен-1» – в виде замечания.
– Сколько госуслуг в целом оказывается в электронном и бумажном форматах?
– Государственными учреждениями оказывалось 84 услуги (в сравнении с аналогичным периодом 2019 года – 98 видов услуг, что на 14,3 % меньше). Из них только в государственных органах (без альтернативы) - 2, через НК АО «Государственная корпорация «Правительство для граждан» – 37. В электронном виде – 68 (81 %), в бумажном виде – 16, в электронном или бумажном виде – 39. Наибольшее количество услуг оказано в сфере социальной защиты населения (28,8 %), образования (26,5 %), регистрации актов гражданского состояния (22,5 %).
За 2020 год сделан 2 821 (5,1 % от общего количества оказанных услуг) обоснованный отказ в оказании государственных услуг, из них 2 172 по услугам, выданным в электронном виде и 649 – в бумажном, необоснованных отказов не было. За аналогичный период 2019 года было 1 084 мотивированных отказов в оказании государственных услуг.
В 2019 году 12 государственных услуг были оказаны с нарушением установленного срока. В 2020 году нарушений сроков оказания государственных услуг по вине государственных органов не было.
– Как ведется информирование населения о порядке получения госуслуг?
– На сайте акимата района размещены актуальные нормативно-правовые акты, определяющие порядок оказания государственных услуг на государственном и русском языках. Во всех государственных органах, оказывающих государственные услуги, имеются информационные стенды с нормативно – правовыми актами, образцами заявлений, номерами контактных телефонов. Посетителям раздаются брошюры по правам услугополучателей и порядку обжалования качества оказания государственных услуг.
За 2020 год проведено 806 разъяснительных мероприятий: выступлений в областной и районных СМИ, публикаций в социальных сетях, проведено 19 «Круглых столов», 97 семинаров, 10 ярмарок государственных услуг, 118 акций «Электронные государственные услуги в режиме реального времени», 86 акций «Egov – жаршысы», 14 пресс-конференций «Qyzmet live», 6 презентаций мобильных приложений «eGov mobile», «Digital agent», «Telegram», 20 публичных обсуждений качества оказания государственных услуг, 10 «Дней открытых дверей». Вывешен билборд на тему популяризации электронных государственных услуг, созданы 2 видеоролика о преимуществах получения государственных услуг через портал «электронного правительства», 3 видеоролика о порядке получения государственных услуг.
– Что еще делается для обеспечения доступности «электронного правительства» широким слоям населения?
– Для жителей отдаленных населенных пунктов функционирует «Мобильный ЦОН». По согласованию с акимами 8 сельских округов разработаны графики выездов «Мобильного ЦОНа» в 22 населенных пункта. Согласно графикам представители государственных органов совместно с сотрудниками НК АО «Государственная корпорация «Правительство для граждан» ежемесячно выезжают в отдаленные населенные пункты, где ведут консультации и прием документов, а также их выдачу.
За 2020 год было произведено 160 выездов «Мобильного ЦОНа» (83,3 % от плана в связи с тем, что ЦОНы были закрыты на карантин с конца марта до 18 мая 2020 г.), оказано 6 016 различных государственных услуг 5 174 услугополучателям.
Для повсеместного доступа населения к получению государственных услуг в электронном виде с 2017 года организованы «уголки самообслуживания» с выходом на портал «электронного правительства». В настоящее время по Енбекшиказахскому району «электронные уголки» открыты и работают в 153 местах: акимате района, акиматах горсельокругов, районных отделах госучреждений, колледжах, средних школах и дошкольных учреждениях, медучреждениях, домах культуры, библиотеках, спортшколах.
За минувший год через «электронные уголки» жители получили 34 164 услуги, что на 16,4 % больше, чем в 2019 году (29 362).
– Что такое «сервисные акиматы» и действуют ли они в нашем районе?
Казахстанский проект «Сервисный акимат» предназначен для повсеместного внедрения «электронного правительства». В сентябре 2020 года «Сервисный акимат» открыт в здании акимата Енбекшиказахского района. В формате «open space» специалистами Центра занятости населения и районных отделов: жилищно - коммунального хозяйства и жилищной инспекции, архитектуры и градостроительства, земельных отношений, занятости и социальных программ, образования, сельского хозяйства, экономики и бюджетного планирования осуществляется консультирование граждан и прием документов. Здесь же функционирует «уголок самообслуживания», организована детская площадка для посетителей с детьми.
В здании акимата Шелекского сельского округа также организована работа государственных служащих в формате «open space». На первом этаже здания 3 специалиста аппарата акима Шелекского округа ведут прием населения по вопросам в сфере занятости и социальных программ, земельных отношений, ЖКХ. Также функционируют «уголок самообслуживания» и детская площадка.
Оказание госуслуг в 37 государственных органах, акиматах Тургенского и Каражотинского сельских округов соответствует принципам «Сервисного акимата». Почти полностью реализовали данный проект акиматы Бартогайского, Каракемерского, Казахстанского, Корамского, Саймасайского округов.
В 28 зданиях (82,3%) вывешены телемониторы для просмотра видеороликов с демонстрацией порядка получения государственных услуг через портал «электронного правительства», в 8 (23,5%) - имеется ресепшн. В 21 здании (61,7%) из 34, где расположены 37 государственных органов, ведется видеонаблюдение с функцией записи.
– Созданы ли необходимые условия для лиц с ограниченными возможностями для комфортного получения государственных услуг?
– В 24 (70,6%) зданиях из 34 имеются пандусы, возле 30 (88,2 %) зданий организованы автостоянки для лиц с ограниченными возможностями, в 8 (23,5 %) зданиях оборудованы туалеты для инвалидов, в 23 (67,6%) организациях имеется вывеска с наименованием госоргана и графиком работы со шрифтом Брайля, везде имеются кнопки вызова персонала.
– Что делается для повышения квалификации и ответственности специалистов, оказывающих государственные услуги?
– В 2020 году 18 государственных служащих прошли обучение по вопросам оказания государственных услуг. На местах руководители госорганов провели 61 обучающий семинар для своих сотрудников. Во всех исполнительных органах закреплены специалисты, отвечающие за оказание каждой государственной услуги, а так же ответственные лица за соблюдение их качества. Вопрос повышения качества оказания государственных услуг находится на строгом контроле в аппарате акима района.
Вел интервью И.ТУРАНИН.
Доброта достойна уважения
Учиться делать добро – тяжелый, но достойный труд. Самоотверженность и силу духа проявила София Бутинова, ученица 7 «В» СШ имени М. Ломоносова села Тургень. Заметив пожар, который внезапно вспыхнул в доме соседей, она сразу бросилась на помощь. В эту трудную минуту она сумела приложить все усилия, чтобы помочь соседям, у которых были дети дошкольного возраста и старенькая бабушка, выбраться из огня. Несмотря на полученные травмы руки и ноги, полученные при спасении одного из детей, София, набравшись терпения, продолжала помогать выносить ценные вещи. Девочка с детства занимается гимнастикой. Именно спорт воспитал ее такой выносливой и смелой. «Девушка с мужским характером» – так называют ее в школе.
Узнав об этой истории, директор школы Гульнар Мусина, учителя и одноклассники, акимат Тургенского сельского округа поблагодарили Софию за ее бескорыстную отзывчивость. От имени школы Софии вручена Почетная грамота и ценный подарок. Также от благодарственного письма директора школы была удостоена мама ученицы.
Я думаю, что самое большое достижение – суметь воспитание, полученное в школе, совместить с любовью и воспитанием в семье. Если каждый из нас будет ставить выше себя любовь и уважение к другим людям, к миру, к человечеству вообще, то добро будет процветать. Ведь добрые поступки совершаются не специально, не планируются и рассчитываются кем-то заранее. Они делаются сами собой, от души и от сердца, идут изнутри. Это образ жизни.
Каждый из нас нуждается в добром отношении к себе и может возвращать его сторицей. Ведь только так человек делается лучше. Один хороший поступок помогает человеку сделать личный выбор, а другой – спасает чью-то жизнь. Независимо от степени, благие дела навсегда остаются в памяти тех, для кого они были совершены, так как доброта способна изменить людей, сделать их счастливыми.
Ирина СТАРЦЕВА,
учитель СШ имени М.Ломоносова, с.Тургень.
Төрағаның Алғыс хаты
«Nur Otan» партиясы аудандық филиалы төрағасының бірінші орынбасары Қуат Байғоджаев партияның бірқатар белсенділеріне Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың Алғыс хатын тапсырды. «Қазақстан Республикасы Парламент Мәжілісі мен мәслихаттар депутаттарын сайлауда белсенділік танытып, «Nur Otan» партиясының айқын басымдықпен жеңіске жетуіне қосқан үлесіңіз үшін алғыс білдіремін» – делінген партия төрағасының алғыс хатында.
Марапатталған партия белсенділері қатарында Е.Жарықбасов, Г.Егенбаева, С.Смәділов, Ж.Осан, Х.Ахметжанов және Қ.Дүйсебаев (суретте).
Қ.Қасымұлы.
Берекелі мекеннің болашағы жарқын
Жүгі нарда, қазаны теңде болып, көшпелі ғұмыр кешкен қазақ халқының ежелгі мекені – ауыл. Бүгінде Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасымен ауылдарға жағдай жасалып, әлеуеті артуда. Осы орайда, ауыл жұртшылығының әл-ауқатын білуге, елді мекеннің әлеуметтік-экономикалық даму барысымен танысу мақсатында Малыбай ауылдық округіне арнайы барған болатынбыз. Сапарымыз округ басшысы Бахытжан Аухадиевпен жалғасты.
Жайылымдық жер тапшы
Округтің жалпы жер көлемі 9001 гектарды құраса, оның 2592 гектары суармалы жер, жайылымдық жер – 1390 гектар.
1963 жылы В.И.Ленин атындағы ұжымшар «Маяк» темекі кеңшары болып қайта құрылған. Ол кезде 10 отар қой, сиыр фермасы болған. 1964 жылы «Сөгеті» қой кеңшарына 10 отар қой жайылыммен бірге өтіп кеткен. 2010 жылдан бастап ауыл тұрғындарының ірі қара және ұсақ малдарының көбеюіне байланысты жайылым мәселесі көтеріле бастады. Қазіргі таңда округ аумағындағы ірі қара 3000-нан асып жығылады. Ұсақ малдың саны 6390 басқа көбейген.
Бұл мәселені шешу үшін 2017 жылы аудан әкіміне және аудандық жер қатынастар бөлімінің басшысына хат жолдағанымен, еш шешімін таппаған. 2019 жылы ғана ауылдық округке тиесілі жайылым жерлерді анықтау туралы тапсырма берілді. Жүргізілген жұмыс нәтижесі бойынша Малыбай ауылдық округінде 3200 га жайылымдық жер бар екені анықталған.
Жайылымдық деп белгіленген жерлер мал жаюға қолайсыз, тастақты, үстірттер болып шықты. Бұл мәселені шешу үшін «Асы» жайлауынан маусымдық жайылымдық жерлер қарастырылуы керек-ақ.
Жақында өткен аудан әкімінің тұрғындар алдындағы есебінде де жайылымның мәселесі көтерілген болатын. Әкімнің тапсырмасына сәйкес, комиссия құрылып, биыл бұл проблема оң шешімін табуы тиіс.
Айта кетейік, Малыбай округінде 1 ауылшаруашылық кооперативі, 2 жауапкершілігі шектеулі серіктестік және 448 шаруа қожалығы бар. Былтырғы жылы дәндік жүгері, соя, күнбағыс, картоп, көкөніс, жоңышқа өнімдері бітік шыққан. Ауыл шаруашылық дақылдарын өсіру үшін агротехникалық және химиялық әдістер толығымен орындалуда. Жеміс-жидектер мен көкөністер алқабының аумағы жыл санап артуда. Округтегі 56 гектар жерге отырғызылған алма бағы осыған дәлел.
Жастар саябағы ашылды
Былтыр Ұлы Жеңістің 75 жылдығына арнап Ұлы Отан соғысында қаза болған жауынгерлерге қойылған ескерткіштің маңына, сұрапыл соғыстан жеңіспен оралған ардагерлерге ескерткіш тақта қойылды. Ескерткіш ардагерлердің балалары және ауыл тұрғындарының демеушілігімен бой көтерген.
Тағы бір жағымды жаңалық, ауылда жастардың бастамасымен Жастар саябағы ашылған. Бүгінде саябақты абаттандыру, жасылдандыруға көңіл бөлінуде. Былтыр күзде саябаққа 150 түп көктерек отырғызылған.
«Көктерекке» ауыл мәртебесі керек
Малыбай ауылынан 3 шақырым қашықтықта орналасқан «Көктерек» бөлімшесінің тұрғындары инфрақұырылымға қол жеткізе алмай отыр. Себебі, елді мекенге ауыл мәртебесі берілмей, бюджеттен қаржы бөлінбейді. Инфрақұрылымнан бөлек, бөлімше тұрғындары тұрғын үйлерінің құжаттарын да заңдастыра алмайды.
Тарихи деректерге сүйенсек, Көктерек ауылы 1874 жылдары құрылған.1929 жылдан тұрғындар ауылшаруашылық бағытындағы техникалық дақылдарды өсірумен айналысқан. Кейіннен 1963 жылы «Маяк» темекі совхозы қайта құрылған. Көктерек ауылында 1980 жылдары сүт фермасы салынып, құрылыс қарқынды жүрді. Тәуелсіздік алғаннан кейін қандастарымыз елге оралып, Көктерекке қоныстана бастайды. Бұл бөлімшеде бүгінгі күні 46 жанұяда 250 адам тұрады. 5 көшесі бар елді мекеннің жұртшылығы негізінен мал шаруашылығы және егіншілікпен айналысады.
Округ әкімдігі бұл мәселе бойынша тиісті мекемелерге сұраныс жасаған. 2018 жылы аудан әкіміне «Әкімшілік-аумақтық бірліктерге, елді мекендердің құрамдас бөліктеріне атау беру» туралы ұсыныс жіберілген. Бірақ,әлі күнге нәтиже жоқ.
Кәсіпкерлік саласы жандануда
Малыбай – тынымсыз тіршілігімен, қаймағы бұзылмаған ынтымағымен, қонақжайлығымен ерекшеленетін елді мекен. Ауылда 2 кафе, 18 дүкен, 1 ТЖО, 2 дәріхана, 1 тігін цехы қызмет көрсетеді. Дегенмен, коронавирус індетінің таралуына орай енген карантиндік шараларға байланысты демалыс орындары мен кафелер өз жұмыстарын уақытша тоқтатқан. Азық-түлік дүкендері мен шаруашылық, автобөлшектер дүкендері карантинде қойылған шектеулер негізінде жұмыс істеді. Айта өтейік, шағын кәсіпкерлердің арасынан 2 дәріхана мен тігін цехы індет кезінде ауыл тұрғындарына дәрі-дәрмекпен, бетпердемен толығымен қамтамасыз еткен.
Экстремалды спорт алаңы
Ауданымызда спорт пен туризмді дамытуға барынша қолайлы жағдай жасалуда. Осы екі саланың басын біріктірген экстремалдық спорт кешені жұмыс істейді Малыбайда. Туризм саласын дамыту үшін ауылдың жоғарғы жағындағы өзеннің жағалуында «Рафт-Сервис» демалу орны қызмет көрсетеді.
Рафтинг – таудағы өзен бойымен жүзу. Бұл белсенді адамдарға арналған эмоциялық демалу. Үрлемелі қайық арқылы тау өзендері мен жасанды каналдарды есіп өтетін спорт түрі.
Шелек өзені арқылы ағып өтетін маршрутта 3-4 күрделілік санатындағы кедергілер орналасқан. Сәтті жүзіп өту экипаждың әр мүшесінің үйлесімді жұмысына байланысты. Адреналинмен шектеліп қана қоймай, айналаңызды таңғажайып ландшафттар қоршап жатыр. Рафтингпен қатар өзен жағасында демалыс орындары бар.
Оқушылар мұңы – сапасыз интернет
Бүгінде Малыбай орта мектебінде 737 бала білім алуда. Мектепте 1,4,9 және 11-сынып оқушылары оқыса, қалғаны қашықтан блім алуда. Мұндағы жалғыз мәселе, ауылдың жоғарғы жағында орналасқан «Көктерек» бөлімшесінде интернет байланысы өте төмен. Осыған орай, қашықтан білім алуға көшкен көктеректіктердің білім алуына сапасыз интернет кедергі келтіруде.
Білім ордасы 1976 жылы бой көтерген. 2011 жылы жылу жүйесі толықтай ауыстырылған. 2020 жылы мектептің ішкі дәретханаларын жөндеуге бюджеттен 4,5 млн тенге бөлініп, мердігер «Каz Turk» ЖШС құрылыс жұмыстарын жүргізген.
Мектеп қабырғасында қайырымдылық акциялары да жиі ұйымдастырылады. «Мектепке жол» акциясы бойынша әкім аппараты бірлесіп 10 оқушыны мектепке қажетті құрал-жабдықтармен қамтамасыз еткен. Жеке кәсіпкер Тұрғынбибі Палтиева 15 оқушыны қыстық киіммен камтыған. Жалғыз басты аналарға және тұрмысы төмен 20 отбасына әлеуметтік көмек көрсетілген.
Үрмелі аспаптар оркестрі қайта құрылмақ
Малыбайда алдағы уақытта үрмелі аспап оркестрін қайта құру жоспарлануда. Бұл – ауыл жастарын патриоттыққа тәрбиелеуге өз септігін тигізеді дейді ауыл тұрғындары. Әкім аппараты, ақсақалдар алқасы, жігіт ағалары жастармен бірлесе жиында өткізілген бұл бастама аясында.
Әкім аппаратының бас маманы М.Шыныбековтің сөзіне сүйенсек, Кеңес одағы кезінде ауылда үрмелі аспаптар оркестрі болған. «Рухани шараларды жандандыру мақсатында үрмелі аспаптар оркестірін құруды қолға алсақ деген ниеттеміз. Қазіргі таңда ауылда аспаптарда ойнайтын музыканттарымыз және жастарды үйретуге атсалысатын дирижерымыз Роши Садваков ағамыз бар», – дейді М.Шыныбеков.
Аудан орталығына баруға мәжбүр
Адамның денсаулығы – қоғамның байлығы. Осы ретте ауылдағы дәрігерлік амбулаторияға да арнайы бас сұқтық. 23 қызметкерден құралған медициналық ұжым бүгінде тұрғындандың саулығы үшін тер төгуде. Қазіргі уақытта карантин шектеулерін толық сақтап, ауылдықтардың денсаулығын қадағалау жұмыстарын жүргізуде. Десек те, денсаулық сақтау саласының өзекті, әлі шешімін таппаған бір мәселесі бар. Ол – ауыл тұрғындарының Есік қаласындағы ауруханасында тіркеуде болуы. Қарапайым сараптама (анализ) тапсыру үшін малыбайлықтар аудан орталығына сабылуға мәжбүр. Осы проблема ауыл тұрғындарын әбден әбігерге салған.
Аталған мәселе бойынша тұрғындарды Шелектегі аудандық ауруханаға ауыстыру жөнінде тиісті мекемелерге ұсыныс жасалған. Алайда, ешқандай өзгеріс жоқ.
Сапалы су – әр аулада
Ауылда 3 су мұнарасы жұмыс істейді. 1976 жылы жылы жасалынған ауыз су құбыры осы күнге дейін күрделі жөндеуден өтпеген. 2020 жылы 19 тамызда «Орталық Азия консалтингі және ресурстары» қоғамдық қорының демеушілігімен 466 400 теңгеге су соратын насос сатып алынған. Ауылдағы 960 ауланың барлығына ауыз су кіргізіліп, келісім-шарт жасалған. Жуырда есептегіш құралдарын орнату жұмыстары да аяқталды.
Шатырдан су ағады
Қоғамның материалдық дәрежесі көтерілген сайын рухани өмірі де жоғары болмақ. Біздің қазіргі қоғамдағы қиын жағдай өтпелі кезеңде туындаған болатын. Қаражаттың жетіспеуінен көптеген мәдени ошақтар жеке меншікке өтіп, бүгінде ғимараттардың қаңқасы ғана қалған. Бірақ, Малыбайдағы мәдениет үйі тұрғындардың игілігі үшін жұмыс жасауда. Б.Аухадиевтің айтуынша, мәдениет үйі 2014 жылы толық жөндеуден өткен. Бірақ жауған жаңбыр мен қардың әсерінен ғимараттың шатырынан су өтіп, қызметкерлердің мазасын қашыруда.
Осындай кедергілерге қарамастан, мәдени шаралардың қатары сиремегені қуантады. Мәселен, жуырда ғана ұлы ақын, композитор, философ, саясаткер, ағартушы Абай Құнанбайұлының 175 жылдығына орай онлайн режимінде ауыл тұрғындарының арасында Абай оқулары өткізілген.
ТҮЙІН:
Малыбай ауылдық округіне жасаған сапарымыз барысында бірталай жақсылықтарға куә болдық. Десек те, қордаланған мәселелер қалыпты тіршіліктің күйін қашырып тұр. Округ әкімдігі түйткілдің түйінін тарқатуға барын салып, тұрғындармен бірлесе жұмыс атқаруда.
Сонымен қатар, жоғарыда аталған мәселелер жақын арада шешілетіндігі аудан әкімінің есептік кездесуінде айтылды. Демек, берекесі тасып, бірлігі жарасқан ауылдың келешегі кемел, болашағы жарқын болары сөзсіз.
Ілия СҰЛТАН.
Мейрамбек МЕРЕКЕҰЛЫ: «Жaн дүниемді ұлтымның мүддесіне бұрдым»
Мен – қазақпын, қазақпын деп мақтанамын!
Ата-бабам салт-дәстүрінен аспаған.
Ел шетіне қауіп төнсе, тік тұрып,
Қалың қолын жаудың лезде таптаған.
Иә, бұндай патриотизмге толы өлең шумақтары кімді болмасын, тебірентері анық. «Толғaнсaм, сaнaмдaғы сұрaқтaрдың сaны көп, көкірегімде мол aрмaн бaр. Тaрaу жoлдың тармақталған бaғытындa жaн дүниемді ұлтымның мүддесіне бұрдым» дейді, менің кезекті кейіпкерім.
Әскерге барып, елдің тыныштығын қорғау ісіне машықтану, шыңдалу, Қазақстан қарулы күштерінің қатарын толықтыру – азаматтық парыз. Бірақ қазіргі жас буын әскерге баруды емес, қашу жолдарын көбірек іздейтін сынды. Оған себеп көп, әрине. Дегенмен, әскери қызметі мен өмірін ұштастырып, институт пен әскери борышын өтегеннен кейін де осы салада тыңғылықты еңбек жолында жүрген азаматтарымыз да бар екенін айту керек. Солардың бірі өз ісінің маманы, сарбаздарға жол сілтеп, патриоттық тәрбие беріп жүрген Мейрамбек Талапкер. Қаракемер ауылындағы №6654 әскери бөлімінде батальон командирінің тәрбие және әлеуметтік құқықтық жұмыс жөніндегі орынбасары Мейрамбек Мерекеұлымен жақында тілдесіп қайтқан болатынбыз.
Мамандық таңдау – тағдырыңды таңдаумен пара-пар. Жастардың біреуі ауырған жанның жарасын емдейтін дәрігер болуды армандаса, бірі ұрпаққа сапалы білім, өнегелі тәрбие беру жолында ұстаздықты қалайды. Қазақстан Республикасының Ұлттық ұланы Әскери институтын тәмамдаған Мейрамбек Отан алдындағы борышын өтеп, халық тыныштығын сақтауды өмірінің мәні деп біледі. Мейрамбек Мерекеұлы өз ісінің майталманы. Өйткені, мемлекетіне деген мaхaббaты, туып өскен өңіріне, әскери бөліміне деген сезімі ерекше. Отан алдындағы қызметін атқаруды, рота сарбаздарының бойына отансүйгіштік сезімді қалыптастыруды тікелей міндеті деп санайды. Әр сарбазды өз бауырындай көріп, тыныштығын қадағалауға тырысады.
Мейрамбек Талапкердің әкесінің патриотизм жайындағы әсерлі әңгімелері нағыз азаматтың бет-бейнесі мен мінез-құлқын танытып, жастайынан жігерлендірген. Әскери адам болуды армандап өскен ол алдына нақты мақсат қоя білді. Бүгінде өзі де алдына келген сарбаздарға психологиялық қолдау көрсетіп, патриоттық тәрбие беріп жүр. Күн-түн демей, еңбек етіп, үйін жұмысына алмастырып, қарамағындағы 100-ге тарта сарбазды бар білгеніне үйретуі – оның бастапқы баспалдақтары саналды. Бірақ, лауазымы өскен сайын артылған жауапкершілік те арта түспесе, кеміген емес. Оған мысал, қарамағындағы сарбаздар санының 300-ге жетуі. Сондықтан таңмен таласа тұру, саптық дайындыққа қол астындағы сарбаздарды даярлау, жауын-шашын, қарлы боранға қарамастан ел тыныштығын абыроймен қорғау, апталап-айлап үйінен жырақта, бейтаныс жерде түнеу ол үшін таңсық дүние емес. Таңның атысы, күннің батысы кез-келген жағдайға сақадай сай болуы шарт. Ал ол үшін қырағы-лық, тапқырлық, білімділік қажет. Мейрамбек Мерекеұлының бойында осы үш қасиет ұштасып жатыр.
Бүгінде жастарға Отан алдындағы міндетін түсіндіру маңызды. Әскерге бару – ер жігіттің ел алдындағы қасиетті борышы. Жалпы әскери жарғымен танысып, қару ұстап, саптық даярлықты меңгеруді мектеп қабырғасында алғашқы әскери даярлық пәні үйретеді. Ал әскери парызын өтеуге келген әрбір жас жігіт мектепте алған білімін әрі дайындығын әскери бөлімдерде жетілдіре түседі. Отан алдындағы борышын өтеген сарбаз кез келген жағдайда шапшаң қимылдап, тез әрекет етіп, шешім қабылдайды. Әскери өмірдің қыр-сырын үйреніп, техниканың тілін меңгереді. Ең бастысы – әрбір сарбаздың туып-өскен жеріне деген махаббаты күшейе түседі. Бауыржан Момышұлының: «Әскери қызмет дегеніміз – дені сау әрбір азаматтың асыл парызы, ардақты борышы, кімде-кім әскер қызметінен жалтарса, онда ол патриот емес», – деген сөзін өмірлік ұстанымы еткен Мейрамбек, антына әрдайым адал болуды азаматтық борышы санайды.
Маржан АҒЫБАЙ,
М. Қозыбаев атындағы СҚМУ-дың «Журналистика» кафедрасының 4-курс студенті.
Зейнеткер теледидар ұтып алды
Өңір жұртшылығына хаттар мен сәлемдемелерді жеткізіп, түрлі деңгейдегі баспа басылымдарын өз оқырмадарымен қауыштырып, көптеген төлемдерді жасауға зор мүмкіндік беріп отырған аудандық пошта байланыс торабының қоғам өмірінде алатын орны ерекше. Жақында аталған ұйымның Есік қаласындағы филиалында ұтыс ұйымдастырылып, тұтынушыларға сыйлықтар үлестірілді.
Бүгінде «Қазпошта» акционерлік қоғамының сан салалы қызмет өтеу түрі күн сайын кемелденіп келеді. Жақынғы жылдардан бері «Қазпошта» акционерлік қоғамы өз тұтынушыларына басқа банктермен селбестік негізіндегі тиімді несие беруді қолға алған. Осы қызмет түріне тыңнан серпін беру үшін жақында аудандық пошта торабында «Банк Хоум Кредит» банкінен несие алғандарға ұтыс ойынын ұйымдастырды. Ұтыс ойынына қатысқандардың арасынан Қазақстан ауылдық округінің тұрғыны Алтын Тұңғышбаеваның айы оңынан туып, теледидар олжалады. Кеудесін қуаныш кернеген зейнеткер әжей қиырдағы елді мекендерге де қызмет етіп келе жатқан пошта торабына алғыс айтып, ағынан жарылды. Шара барысында ұтыс ойынына қатысқандарға түрлі сыйықтар тарту етілді. Бұл ретте, аудандық пошта торабының басшысы Диас Қосыбаев: «Біз қызметімізге жүгінген тұтынушыларымызды ынталандыру үшін алғаш осы ұтыс ойынын жасадық. Алда әр ай сайын ұйымдастыруды жоспарлап отырмыз. Әр жолы ұтысқа қатысқандар түрлі тұрмыстық техникаларды тегін алу мүмкіндігіне ие болады», – дейді.
Ерзат АСЫЛ.
Толығырақ ...
Күн сөнгенше СӨНБЕЙТІН РУХТЫҢ алауы
Ауданымызда көк Туды желбіретіп атқа қонған ауыл азаматтары «Менің Отаным, менің Туым» ұранымен жаңа челленджге үн қосты. Шараға өңіріміздегі бүкіл ауыл тұрғындары қатысуда. Көк Туды желбіретіп көсіле шапқан жігіттердің іс-әрекеті талайдың намысын оятты. Мұндай көріністі тек кинодан ғана көретін ауыл балалары да таң-тамаша. Ауданымыздағы көптеген ауылдардың жасынан бастап, ақсақалдарына дейін шараға білек сыбана кіріскен. «Тәуелсіздігімізге тәу етіп, елдің тұтастығын паш ететін шараны бар қазақ қолдаса екен», – дейді ұйымдастырушылар. Ұлан-ғайыр даламызды шарлап бара жатқан жорыққа біз де сәт сапар тілеп, қазақ танымындағы тудың қасиеті жайындағы ұғымын аздап пайымдауды жөн көрдік.
Ежелгі көшпенділер танымында ту қашан да қасиетті дүние саналған. Сондықтан ту – ердің айбыны, елдіктің құдіреті ретінде ежелгі дас-тандарда жиі суреттеледі. Белгілі зерттеуші Серікбол Қондыбайдың тілімен айтсақ, ту – тірі жанды сипатқа ие мифологиялық кейіпкер. Ту ұстаушы адам Туғаш деп аталған. «Ту – әскери магияның аса маңызды нысандарының бірі. Қазақта «ту қандау» деген әскери ғұрып бар. Жер тағдыры, ел тағдыры сынға түскен шешуші шайқастардың алдында ақ боз атты құрбандыққа шалып, ақ туға оның қанын жаққан. Серікбол Қондыбай қазақ туды сүймейді, бұл ғұрып – орыстық-еуропалық әскери дәстүрден ауып келгендігін, қазақ туға маңдайын тигізетіндігін жазады.
Дала дәстүрінде ту ұстау – аса даңқ саналған. Сондықтан жаужүрек қолбасшылар мен айбыны асқан батырлар ғана ту көтеру мәртебесіне ие болған. Мағжан Жұмабаевтың әйгілі «Батыр Баян» поэмасында Абылай ханның қазақ қолының туын көтерту үшін Баян батырды қалың қолмен үш күн тосып жатқаны айтылады. Себебі хан Абылай қазақ қолының туын Баян батыр көтерсе, оның айбатынан ата жаудың сағы сынады, қазақ жасақтарының мерейі үстем болады деп санаған.
Қазақ танымында желбіреген ту жеңіске жетелейді деген түсінік бар. Көтерілген туды көргенде ерлер аруақтанып, тұла бойын күш-қайрат кернейді. Сондықтан атақты Ақтанберді жырау: «Жауға шаптым ту байлап, Шепті бұздым айқайлап», – деп жорық жырын толғайды. Ал айтыстың асқан жүйірігі Сүйінбай Аронұлы:
«Бөрілі басы – ұраным,
Бөрілі – менің байрағым.
Бөрілі байрақ көтерсе,
Қозып кетер қайдағым» – деп, тудың алаш рухын аспандататын қасиетін жырға қосады. Өйткені дүркіреген ту дүйім жұрттың рухын көкке көтеретін болған.
«Менің Отаным, менің Туым» челленджіне қатысықан Қайназар аулының тұрғыны Нұркелді Бекенұлы: «Мен бұл шараны жас ұрпақты патриоттықа тәрбиелеудің ең өнімді тәсілі деп білемін. Байырғы бабаларымыз да тұлпар мініп, ту алып туған жерін қорғады емес пе? Мына шерудің салтанаты ел қорғаған ерлердің айбынын еске түсіреді», – дейді.
Біз қашанда «Мәңгілік елдің» мұраты үшін халқын сүйген ұлдарды ту астына жинап, тарихтың алтын парағын жазған жұртпыз. Ғасыр бұрын қазағын әлемдік өркениетттің жолына бастап, ұлтына теңдік сұраған алаштың аймаңдай ақындарының бірі Сұлтанмахмұт Торайғыров:
Алаш туы астында,
Күн сөнгенше сөнбейміз.
Енді ешкімнің алашты,
Қорлығына бермейміз, – деп жырламап па еді? Қасиетті қазақ жерін шарлап бара жатқан көк Тудың жорығы – күн сөнгенше сөнбейтін рухымыздың алауы іспетті.
Ерзат АСЫЛ.
Қаланы көркейту – күн тәртібінде
Өткен аптада аудандық мәслихат хатшысы Бекет Ахметов Есік қаласының әкімдігінде жергілікті қауымдастық өкілдерімен кездесу өткізіп, аудан орталығының маңызды мәселелерін талқылады.
Кездесу барысында Бекет Төлегенұлы қала аумағында былтыр атқарылған жұмыстарға, 2021 жылға межеленген міндеттерге тоқталды. Алдымен жолдардың жайын сөз еткен мәслихат хатшысы бұл бағытта қолға алынған ауқымды жұмыстарды тізіп өтті.
– Есік қаласында атқарылған ауқымды жұмыстардың нәтижесін өздеріңіз көріп-біліп жүрсіздер. Өткен жылы Орымбетов және Островский көшелерінің тротуарларын орташа жөндеуге 108 млн 656 мың теңге бөлініп, игерілді. Абай көшесі (88 млн 530 мың теңге), Тоқатаев көшесі (122 млн 130 мың теңге), Мәметова көшесі (21 млн 900 мың теңге), Кешубаев көшесінің тротуары (21 млн 059 мың теңге), Алтын Адам аллеясының тротуары (193 млн 479 мың теңге) орташа жөндеуден өтті. Қала жолдарының ағымдағы жөндеу жұмыстарына 76 млн 999 мың теңге бөлінді. 21 млн 600 мың теңгеге 4260 шаршы метр көше шұңқырлары жамалып және Лермонтов, Юбилейная, Тіккелдиев, Амурская, Тохтабаев көшелеріне 4286 шаршы метр асфальт төселді. Қыс мезгілінде жолдарды күтіп ұстауға 40 млн теңге бөлінді.
1-ші, 2-ші ықшам аудандардың ауласы абаттандырылып, қала аумағында балаларға арналған 6 ойын алаңының құрылысы аяқталды. 3-ші ықшам ауданның ауласын абаттандыру жұмысына 107 млн 972 мың теңге бөлінді. «Номад Мегаполис» мекемесімен жасалған меморандумның негізінде қазіргі таңда көшелердің жарықтандыру шамдарын толықтай LED-ке ауыстыру жұмыстары жүргізіліп жатыр. 2020 жылы Алматы, Абай, Алтын Адам, Астана, Косманавтов, Уәлиханов, Жамбыл қалтарысы көшелері жарықтандырылды. Қала аумағында 960 мың теңгеге жол белгілері орнатылды, қоғамдық көліктерге арналған 8 аялдама салынды, 300 ағаш отырғызылып, Ұлы Отан соғысы ардагерлеріне арналған ескерткіш алаңы көгалдандырылды – деді Бекет Төлегенұлы.
Бұл аудан орталығында бір жылдың ішінде атқарылған жұмыстардың бір парасы ғана. Бұдан бөлек, ауызсу құбырларын жаңарту бойынша ауқымды жоба жүзеге асуда. Республикалық бюджеттен Есік топтық су құбырын салу үшін 4 млрд 476 мың теңге бөлінген. Жоба 2 жылға арналған (8 ауылды қамтиды). Есік қаласында су сүзгіш станциясы салынады. Орналастыру жері бөлінген.
Қалалықтарды көгілдір отынға қосу да қарқынды жалғасуда. Жеке сектордағы 3000 үйді қамти отырып, ұзындығы 151,5 шақырым газ құбыры жүргізілген. 2568 үй газ құбыры желілеріне қосылуға келісім-шарт жасаған. Оның ішінде, 1840 абонент табиғи газдың қызығын көруде. Десек те, тұрғындар тарапынан бұл бағытта сын-ескертпелер түсуде. Кездесу барысында газдандыру бойынша туындаған сұрақтар талқыланды.
Оған қоса, былтыр Есік қаласында сметалық құны 724 млн 215 мың теңге болатын 60 пәтерлі жалға берілетін тұрғын үйді қайта жаңарту жұмыстары жүргізілген. Қазіргі таңда 30 пәтерлі тұрғын үйдің құрылысы жүргізілуде. Жоба құны 309 млн 954 мың теңге. Сонымен қатар, Т. Молдағалиев атындағы мәдениет үйі күрделі жөндеуден өтті. Мәдениет үйінің жанындағы абаттандырылған сквер тұрғындардың демалыс орнына айналады. Үш ауысымда оқу мәселесін шешу үшін 1500 орындық жаңа мектептің құрылысы басталмақ.
Жиын барысында биыл жүзеге асатын жобалар да таныстырылды. Әбдиев, Набережная көшелері мен Алматы көшесінің тротуары жөндеуден өтеді. Сондай-ақ, 40 млн теңгеге жолдарға асфальт төселеді. Уәлиханов, Мәлкеев, Орымбетов көшелеріне тротуар жасауға жобалық-сметалық құжаттама әзірлеу үшін 2021 жылға бюджеттік сұраныс берілген. Бірнеше көше жарықтандырылады. жобалық құны 1 млрд 490 млн 943 мың теңге болатын 60 пәтерлі екі тұрғын үйдің құрылысы басталады.
Сондай-ақ, Бекет Ахметов мәслихат қабырғасында атқарылып жатқан жұмыстармен таныстырды. Мемлекет басшысының қабылдаған маңызды құжаттары туралы сөз етті.Өз кезегінде қауымдастық өкілдері өздерін мазалаған сұрақтарын қойып, мәслихат хатшысынан өзекті мәселелердің шешілуіне ықпал етуін сұрады.
Сардарбек НҰРАДИН.
Мақсат – міндеттерімізді толық орындап, аудан дамуына үлес қосу
Еңбекшіқазақ ауданының әкімі Қ.Қашқымбаевтың 2020 жылдың әлеуметтік-экономикалық даму
қорытындылары мен 2021 жылға міндеттері туралы ЕСЕБІ
Құрметті Еңбекшіқазақ ауданының тұрғындары!
Тәуелсіздіктің 30-шы жылдығын біз жаңа жаһандық рөлде қарсы алып, ата-бабаларымыз салып кеткен сара жолға салауат айтып, ғаламат келешекке бастайтын жаңа жолда пешенемізге жазылған тарихи міндетті мүлтіксіз орындап келе жатырмыз.
Ендігі кезекте, дана халқымыздың «Адамның өскені әрбір өткен жылымен, шаһардың өскені әз-халықтың санымен бағаланады» деген сөзіне сай, өткенді саралап, болашақты болжап, межелерді бағамдап алайық.
Өткен 2020 жыл пандемия мен карантиндік шараларға байланысты қиын болғанына қарамастан, біз экономикалық көрсеткіштердің өсуін қамтамасыз етіп, аграрлық секторда, өнеркәсіпте және әлеуметтік салада бірқатар маңызды жобаларды жүзеге асырдық.
2020 жылдың қорытындысы бойынша ауылшаруашылық өнімі 138 миллиард 769 миллион теңгені құрады. Бұл 2019 жылға салыстырғанда 8 миллиард теңгеге артық.
Осындай жоғары көрсетіштерге қол жеткізу ең алдымен инвестициялар тарту, жана технологияларды енгізу арқасында мүмкін болып отыр.
Өткен жылы ауыл шаруашылығында бірқатар жобалар жүзеге асырылды, олардың ең ірілері:
– Қырбалтабай ауылдық округінде инвестиция көлемі 1 миллиард 487 миллион теңгені құрайтын, 78 жұмыс орнымен қамтамасыз ететін, қуаттылығы 50 мың тоннаға дейін сояны өңдейтін «Жетісу Соя» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің зауытының құрылысы;
– Қаратұрық және Асы ауылдық округтерінде «Alma Mater Fields» жауап-кершілігі шектеулі серіктестігі 167 гектар-ға интенсивті жеміс бақтарын отырғызды, 3 600 тонналық жеміс сақтау қоймасы салынып, 100 жұмыс орны ашылды, жоба құны 4,5 миллиард теңгені құрады;
– Бөлек ауылдық округіндегі «Алматы алма» жауапкершілігі шектеулі серік-тестігінің 130 гектарға интенсивті жеміс бақтары отырғызылып, 60 жұмыс орны ашылды, жоба құны 2 миллиард теңгені құрады;
– Саймасай ауылдық округіндегі «Айдарбаев» шаруа қожалығының сүт фермасы 250 басқа кеңейтілді. Жоба құны 350 миллион теңге, 10 жаңа жұмыс орны ашылды.
Жалпы, 2020 жылы ауыл шаруашылық саласына 10 миллиард теңге инвестиция тартылды, ал 2021 жылы жалпы құны 18 миллиард теңгеден асатын 19 ірі инвестициялық жобаны жүзеге асыруды жоспарлап отырмыз.
Оның ішінде егін шаруашылығы мақса-тында барлығы 8,2 миллиард теңгеге 400 гектар алма бағын отырғызу және жеміс-жидек сақтау қоймаларын салу үшін 6 жоба Қорам, Бөлек, Рахат, Тескенсу, Асы ауылдық округтерінде жүзеге асырылады.
Мал шаруашылығында жалпы құны 10 миллиард теңгеден асатын 13 жоба жүзеге асырылады. 5 мың бас ірі қара мал сатып алу, 7 бордақылау алаңын, 3 сүт фермасын, сондай-ақ 2 мал сою пунктін салуды жоспарлап отырмыз.
Мәселен:
– Ақши ауылдық округінде «БайСүт» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің 1 200 басқа арналған сүт фермасын салуды жоспарлап отырмыз, жоба құны 5 миллиард теңгені құрайды, 23 тұрақты жұмыс орны ашылады;
– Қаратұрық ауылдық округінде «Абди Агро» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі 1 500 бас ірі қара мал бордақылау алаңын салады, жоба құны 600 миллион теңгені құрайды, 17 жұмыс орны ашылады;
– Ташкенсаз ауылдық округінде «AsparaEsoFood» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің мал сою пунктімен 500 басқа арналған бордақылау алаңының құрылысын бастады, жоба құны 150 миллион теңгені құрайды, 15 жаңа жұмыс орны ашылады.
Осы жобаларды іске асыру арқылы 2021 жылы ауыл шаруашылық өнімі өндірісін 2,5 пайызға өсуін қамтамасыз етуге және 300 тұрақты жұмыс орнын құруға мүмкіндік береді.
Аграрлық сектордағы басты проблемалық мәселелердің бірі – суармалы судың жетіспеушілігі болды.
Магистральдық каналдар мен ирри-гациялық желілердің қанағаттанарлықсыз жағдайына байланысты судың 30% астам мөлшерде жоғалуы жағдайды нашарлатты. Бұл мәселені шешу үшін бізге белгіленген кесте бойынша күнделікті сумен жабдықтауды бақылауға алуға тура келді.
Өткен жылы біз барлық ирригациялық желілерге зерттеу және сертификаттауды жүргіздік.
Барлық ауылдық округтерде 35 мың гектардан асатын суармалы жердің 1000 шақырымнан астам суару желілерін жөндеу қажет екендігі анықталды.
Осы жұмыстың нәтижелері бойынша біз жобалық-сметалық құжаттарды әзірлеуге және ирригациялық каналдар мен каналдарды кейіннен жөндеуге бюджеттік қаражат бөлуге тиісті өтінімдер жібердік.
Ауданның өнеркәсібінде де даму үдерісі байқалуда. Өткен жылы ауданның кәсіпорындары 47 миллиард 300 миллион теңгенің өнімін өндірді, бұл 2019 жылмен салыстырғанда 3 миллиард 300 миллион теңгеге артық.
Өнеркәсіптік өндірістің оң динамикасын сақтай отырып, біз жаңа ірі өндірістік нысандардың құрылысын бастадық:
– «Жетісу вольфрам» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің Бұғыты тау-кен байыту комбинаты, өңдеу қуаттылығы жылына 3,3 миллион тонна вольфрам кені, жоба құны 95 миллиард теңге, 500 жаңа жұмыс орны ашылатын болады.
– қуаты 50 МВт «Энергия Жетысу» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің жел электр станциясы. Жоба құны 25 миллиард теңге;
– Шелек өзеніндегі «Жарық Су ЛТД» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің су электр станциясы, қуаты 40 МВт. Жобаның құны 2,5 миллиард теңге.
Ауданда инвестиция тартуға барлық жағдай жасалуда, нәтижесінде 2020 жылы ауданға 44 миллиард 275 миллион теңгенің инвестициясы тартылды, бұл 2019 жылмен салыстырғанда 8 миллиард теңгеге арттық.
Шағын және орта бизнес субъектілерімен 113 миллиард теңгенің өнімі өндірілді.
Мемлекеттік несиелеу де белсенді түрде қолданылды. «Бизнестің жол картасы – 2020» бағдарламасы шеңберінде 1 миллиард 63 миллион теңгеге 31 жоба қаржыландырылды.
«Қарапайым заттар экономикасы» бағдарламасы аясында 4 миллиард 235 миллион теңгеге 12 жоба қаржыландырылды.
Мысалы:
– Масақ ауылдық округінде «Нұрлы Құс» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі 56 миллион теңге несие алып, тауық етін мұздату цехі іске қосылды;
– Балтабай ауылдық округінде «Рауан Агро» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі 86 миллион теңге несие алып, асыл тұқымды мал сатып алынды;
– Бөлек ауылдық округінде «Газойл сити Иссык» жауапкершілігі шектеулі серіктестігіне балабақшаны қайта жаңарту үшін 70 миллион теңгеге жеңілдетілген несие берілді.
Ауыл шаруашылығындағы, өнеркәсіптегі, шағын және орта бизнестегі өндіріс көлемінің өсуі бюджетке салық түсімдерінің өсуін қамтамасыз етуге мүмкіндік берді.
Өткен жылдың соңында мемлекеттік бюджетке 19 миллиард 519 миллион теңге салық төлемдері түсті, бұл 2019 жылмен салыстырғанда 1,6 миллиард теңгеге артық.
2020 жылы облыс әкімі Баталов Амандық Ғаббасұлының тікелей қолдауымен «Жұмыспен қамтудың жол картасы» бағдарламасы бойынша әлеу-меттік және инфрақұрылымдық нысандардың құрылысы, қайта жаңарту және жөндеу бойынша көптеген жұмыстар жүргізілді.
109 білім беру, денсаулық сақтау, спорт, мәдениет, су және жол желілерін салуға, қайта құруға және жөндеуге, сондай-ақ жалға берілетін коммуналдық тұрғын үй құрылысына 11 миллиард 860 миллион теңге бөлінді.
Осылайша, мұқтаж тұрғындарды коммуналдық тұрғын үймен қамтамасыз ету үшін Есік қаласында 60 және 30 пәтерлік үйлер салынды.
Алайда баспана мәселесі өзекті болып қала береді.
Жалпы, Еңбекшіқазақ ауданында коммуналдық тұрғын үй кезегінде 2886 адам тұр, оның ішінде:
– көп балалы отбасылар - 368 адам;
– жетім балалар - 875;
– халықтың әлеуметтік осал топтары – 862;
– бюджеттік ұйымдардың қызметкерлері – 781.
Осыған байланысты, 2021 жылы Есік қаласында екі 60 пәтерлі және Шелек ауылында бір 60 пәтерлі үй салуды жоспарлап отырмыз. Есік қаласында тағы бір 40 пәтерлі үйдің құрылысына жобалық-сметалық құжаттама әзірленуде.
Осылайша, биыл 220 мұқтаж отбасы баспаналы болады.
Бұдан басқа, «Бақытты отбасы», «5-10-20» және «7-20-25» бағдарламалары бойынша кезекте тұрғандар арасында бөлу үшін, бес 60 пәтерлі үй салуға жеке құрылыс салушыларды тартамыз.
Азаматтарды жеке тұрғын үй құрылысына арналған жер учаскелерімен қамтамасыз ету мәселесі де өткір болып отыр, кезекте 21 мың азамат тұр.
Өткен жылы біз Қазақстан ауылдық округінің Қайыпов ауылында 22 гектарға (167 жер учаскелері) инженерлік-коммуникациялық желілердің құрылысын аяқтадық.
Биыл Шелек ауылында 237 гектарға (1727 жер учаскелері) және Ақши ауылында 90 гектарға (513 жер учаскелері) инженерлік-коммуникациялық желілердің құрылысы басталады. Бұл мақсаттарға облыстық бюджеттен 2 миллиард 575 миллион теңге бөлінді.
Инженерлік-коммуникациялық желілерді салуға жобалау-сметалық құжаттама дайындалуда:
– Қайназар ауылында 24 гектар (188 жер учаскелері);
– Алға ауылында 30 гектар (168 жер учаскелері);
– Өрікті ауылында ауданы 15 гектар (100 жер учаскелері).
Аудан тұрғындарын сапалы ауызсумен қамтамасыз ету ең өзекті мәселенін бірі болып қалады.
2020 жылы Ават және Қазатком ауылдарында су құбыры желілерінің құрылысы бойынша жұмыстар аяқталды, ал 2021 жылы Ащысай ауылында су құбырының құрылысы бойынша жұмыстар аяқтауды жоспарлап отырмыз.
Атқарылған жұмыстардың нәтижесінде елді мекендерді орталықтандырылған су жүйесімен қамтамасыз ету деңгейін 89,9 пайызға жеткіздік.
Биылғы жылы Қазтай Ұлтарақов ауылындағы су құбырын (жалпы құны 481 миллион теңге) және Шелек ауылындағы кәріз желілерін (жалпы құны 400 миллион теңге) қайта жаңарту және салу жұмыстары басталады.
Есік топтық су құбырының екінші кезеңінің құрылысы басталды және жүргізілуде, оны пайдалануға беру Есік қаласының және оған жақын орналасқан елді мекендерді сумен жабдықтау мәселесін шешуге мүмкіндік береді. Нысанды аяқтау 2022 жылға жоспарланып отыр.
Ағымдағы жылы 13 елді мекенде: Ащыбұлақ, Қазақстан, Нұра, Қызылжар, Шелек, Бәйдібек би, Рахат, Әймен, Қарасай, Көктөбе, Қайназар, Бөлек, Өрікті ауылдарын сумен жабдықтау жүйелерін, сондай-ақ Бәйдібек би ауылының кәріз жүйесін салу және қайта жаңарту бойынша жобаларды әзірлеуге қаражат бөлінді.
Қазіргі уақытта жайлы өмір сүру ортасын құру – біздің ауыл тұрғындарының жиі айтылатын тілектерінің бірі болып табылады.
Биылғы жылы ауданда 8 жоба іске асырылды, олар:
– Ащысай ауылындағы сая-бақты абаттандыру,
– Есік қаласының 1-ші және 2-ші шағын аудандарында аула алаңдары салынды;
– Сатай, Шелек, Қызылжар, Құлжа және Лавар ауылдарына көше жарығы орнатылды.
– Қайыпов, Қаражота, Сарыбұлақ, Балтабай ауылдарында жаңа спорт алаңдары және Тескенсу ауылында стадион салынды;
– Есік қаласы мен Тескенсу, Рахат, Қаракемер және Шелек ауылдық округтерінде 35 балалар ойын алаңдары орнатылды.
Биыл біз елді мекендерді абаттандыру бойынша бірқатар жобаларды жүзеге асыруды жоспарлап отырмыз. Бұл мақсатқа бюджеттен 1 миллиард теңге бөлінді.
Олардың ішіндегі ең ірілері:
– Шелек ауылындағы орталық саябақты абаттандыру (200 миллион теңге бөлінді);
– Есік қаласындағы өзен арнасы бойындағы балалар және спорт алаңдары, демалыс орындары бар бульвардың жағалауын жайластыру (200 миллион теңге бөлінді);
– Есік қаласының шағын аудандарында аула алаңдарының құрылысын жалғастырамыз (108 миллион теңге бөлінді);
– 19 ауылда – ауылдық округтердің әкімшілік орталықтарында «Ворк Аут» спорт алаңын саламыз (58 миллион теңге бөлінді);
Облыс әкімінің бастамасының арқасында ауданымызда елді мекендерді газдандыру жұмыстары жүргізілуде.
Ауданды газдандырумен 3 компания айналысады:
– Есік қаласы, Шелек және Түрген ауылдарында «APL constraction» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі;
– Бәйтерек ауылында «Gaz trade servise» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі;
– Азат және Қайназар ауылдарында «Спецстройбренд» жауапкершілігі шектеулі серік-тестігі.
Барлығы 390 шақырым кенті-шілік газ құбыры желілері салынды, 28 ӨБК орнатылды, абоненттермен 27 мыңнан астам шарт жасалды.
Ағымдағы жылы Ават, Жаңашар, Рахат, Саймасай, Амангелді, Қайнар ауылдарын газдандыруды бастау жоспарлануда.
Сондай-ақ, көп пәтерлі үйлерді орталықтандырылған және қауіпсіз жылытуды қамтамасыз ету үшін блок-модульдік қазандықтарды салу жобалары әзірленуде: Есік қаласында 17 БМҚ және Шелек ауылында 4 БМҚ.
Дегенмен, газдандыру қарқынының жеткіліксіздігі, сондай-ақ газға қосылу жөніндегі қызметтер құнының жоғары болуы тұрғындардың наразылығын тудырды.
Осы бағытта, біз облыс әкімдігімен бірлесіп, прокуратура мен монополияға қарсы қызмет органдарын тарта отырып, газбен жабдықтау бойынша тиісті шаралар қабылдаймыз.
Өткен жылы автомобиль жолдарының сапасын көтеру үшін үлкен жұмыстар жасаланды.
Мәселен, 677 шақырым авто-жолының жөндеу жұмыстарына 4 млрд 891 млн теңге бөлініп, оның нәтижесінде аудан көле-міндегі жалпы автожолының 35 пайызын жөндеуден өткіздік.
Мысалы, «Ауыл – ел бесігі» бағдарламасы аясында Шелек ауылындағы 15 көшеге күрделі жөндеу жүргізілді, «Өңірлерді дамыту» және «Жұмыспен қам-тудың жол картасы» бағдарламалары бойынша 39 ауылда көшелер ағымдағы және орташа жөндеуден өтті.
Есік қаласына кіре беріс автомобиль жолындағы жол қозғалысы мен жолаушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында, саяжай аумағындағы көлік жүретін жолдарды кеңейту, тұрғындардың ыңғайы үшін тротуар және аялдама кешендерін орналыстыру жұмыстары жүргізілді. Рахат №1 орта мектебнің оқушылары мен саяжай тұрғындарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында жерүсті жаяу жүргіншілер көпірі салынды.
Ағымдағы жылы Есік қаласындағы, Таутүрген, Шелек, Өрікті, Түрген, Достық, Ақжал, Қайназар, Қаражота және басқа ауылдарының бірқатар көшелері мен тротуарларына жөндеу жұмыстарын жүргіземіз.
Экономикадағы оң серпін, сондай-ақ «Еңбек» және «Жұмыспен қамтудың жол картасы» мемлекеттік бағдарламаларының табысты іске асырылуы халықты жұмыспен қамту саласында өз көрінісін тапты.
2020 жылдың қорытындысы бойынша 5 796 жаңа жұмыс орны құрылды, оның ішінде 3 212 тұрақты жұмыс орны.
«Бастау Бизнес» жобасы аясында:
– 310 қатысушы кәсіптік оқуға жіберілді;
– 146 адам жалпы сомасы 604 млн. теңгеге жаңа бизнес ашу немесе бар бизнесті кеңейту үшін микрокредиттер алды;
– Ауданның 90 тұрғыны жалпы сомасы 50 млн. теңгеге өтеусіз гранттар алды.
Мысалға:
– Есік қаласының тұрғыны Әсима Айтбаева шаштаразда оқудан өтіп, 550 мың теңге көлемінде грант алып, өзінің сұлулық салонын ашып, 2 жұмыс орнын ашты;
– Рахат ауылының тұрғыны Әлімжан Дайрабаев 2 млн теңге көлемінде жеңілдетілген шағын несие алып, тұрмыстық тауарлар дүкенін ашты, 3 жұмыс орны ашылды;
– Шелек ауылында «Жергілікті қоғамдастықтар қорының» 21 қатысушысы кооператив құрып, ауыл шаруашылығы өндірісін дамыту және көкөніс өнімдерін қайта өңдеу үшін 12 млн теңге сомасына гранттар алды, 30 жұмыс орны құрылды.
Әлеуметтік қолдауды қажет ететін азаматтар назардан тыс қалған жоқ.
2020 жылы бюджеттен 3 122 мұқтаж отбасыға 1 млрд 526 млн теңге сомасына атаулы әлеуметтік көмек көрсетілді.
Аз қамтылған отбасылардан шыққан 3 560 балаға сомасы 177 млн. теңгеге 39 мың әлеуметтік азық-түлік пакеттері мен тұрмыстық химия жиынтықтары берілді.
Қайырымдылық көмек те белсенді түрде көрсетілді.
Осылайша, 22 мыңнан астам мұқтаж азамат тұрғын үй, азық-түлік, киім және басқа да қажетті заттар түрінде қайырымдылық көмек алды.
Мысалы, шаруа қожалығының басшысы Қуат Сұлтанғазиев 5 млн теңгеге көп балалы отбасына Қазтай Ұлтарақов ауылында тұрғын үй сатып алып, сыйға тартты.
Кәсіпкер Тавабир Чикаев жалпы сомасы 15 млн теңгеден асатын қаржыға 10 мың отбасын азық-түлік себеттерімен қамтамасыз етті.
Мысалы, «Biz birgemiz» акциясы бойынша 5 000 отбасы «Nur Otan» партиясынан 50 мың теңгеден көмек алды.
Өткен жылы да білім саласы аудан әкімдігінің басты назарында болды.
Жүргізілген жұмыстардың нәтижесінде Ұлттық Бірыңғай тестілеудің қорытындысы бойынша орташа көрсеткіш 90,2 балды құрап, 2019 жылмен салыстырғанда 2 балға жоғары болды.
Білім сапасының көрсеткіші 63 пайыздан 65,5 пайызға өсті.
2020 жылы 353 түлек жоғары оқу орнына мемлекеттік грантқа, 188 түлек колледжге мемлекттік грантқа түсті. Бұл Ұлттық Бірыңғай тестілеуге қатысқан барлық түлектердің 53,5 пайызын құрайды.
Онлайн оқытуды толық қамтамасыз ету мақсатында жергілікті және облыстық бюджет есебінен жетім және аз қамтылған көпбалалы отбасы балаларына 3 619 компьютер, 1151 планшет, 200 роутер берілді.
Ауданның білім беру жүйесінің материалдық-техникалық базасын нығайту мақсатында өткен жылы 3 орта мектептің күрделі жөндеу жұмыстары аяқталды. Олар: Саймасай, Әймен ауылдарындағы орта мектептер және Шелек ауылындағы Бижанов атындағы орта мектебі. Сондай-ақ, Қызылжар ауылындағы Ораз Жандосов атындағы мектебінің шатырына күрделі жөндеу жүргізілді. 42 мектеп ішкі дәретханалармен жабдықталды. Оқушыларды мектепке тасылмалдау үшін 10 жаңа автобус сатып алынды.
Алайда, білім беру саласында бірқатар өзекті мәселелер бар.
Бірінші кезекте, бұл үш ауысымды мектептердің мәселесі.
Ауданда осындай 4 мектеп бар:
– Рахат ауылдық округінің №1 орта мектебі;
– Есік қаласындағы В.Терешкова атындағы орта мектебі;
– Ташкенсаз ауылындағы Абдуллин атындағы орта мектебі;
– Қазақстан ауылындағы Ж.Қайыпов атындағы орта мектеп.
Сондай-ақ, ескі мектептер мен типтік емес ғимараттардың орнына жаңа 12 мектеп салу және 26 мектепке күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізу қажеттілігі туындап отыр.
Осы проблемаларды шешу үшін келесі шаралар қабылданады:
Ағымдағы жылы біз Есік қаласында 1500 орындық мектебінің, Төле би ауылында 450 орындық мектебінің, сондай-ақ Ташкенсаз ауылында Абдуллин атындағы мектебіне 300 орындық қосымша ғимарат құрылыстарын салуды бастаймыз. Қазақстан ауылында Қайыпов атындағы мектебіне 300 орындық қосымша ғимарат салу үшін қаражат бөлуге өтінім берілді.
Сонымен қатар, бейімделген ғимараттарда орналасқан мектептер үшін 10 модульдік ғимарат салу мүмкіндігі қарастырылуда.
Сондай-ақ, 5 мектепке күрделі жөндеудің жобалық құ-жаттамасын әзірлеуге 150 миллион теңге бөлуге өтінім берілді.
2020 жылда мемлекеттік-жекеменшік серіктестігінің негізінде 5485 орынға 55 балабақша ашылды. Қамту көрсеткіші 98,5 пайызға жетті.
Бұл көрсеткіш 2021 жылы да өсім көрсететіні анық, қосымша 1375 орынға 13 балабақша ашылып, қамту деңгейі 100 пайызға жетеді деп күтілуде.
Біздің денсаулық сақтау жүйеміз үшін ауыр сынақ COVID-19 пандемиясы болды. Алайда, біздің дәрігерлердің жанкештілігінің, облыс әкімдігінің үлкен қолдауының арқасында біз барлық қиындықтарды еңсере алдық.
Сонымен, 2020 жылы 723 адам коронавируспен, 1694 адам пневмониямен ауырды. Науқастардың 99 пайызы жазылды.
Коронавирустық инфекциямен күреске денсаулық сақтау мекемелерге 2020 жылы дәрі-дәрмектер, медициналық жабдықтар, қорғаныс құралдарын сатып алуға 721 миллион теңге бөлінді.
Қысқа мерзімде автоматты оттегі станциясы сатып алынып, іске қосылды. Бәйдібек би ауылындағы стационарға жөндеу жұмыстары жүргізіліп, науқастарды қабылдауға барлық жағдай жасалды.
Өткен жылы Қорам және Көктөбе ауылдарында екі жаңа ауылдық дәрігерлік амбулатория салынды, сондай-ақ, Шелек ауылдық ауруханасын жөндеу және абаттандыру жұмыстары жүргізілді.
Сондай-ақ ПТР тестілеу үшін екі зертхана іске қосылды: біреуі – Есік қаласында, екіншісі – Шелек ауылында.
Қазіргі уақытта ауданның медициналық мекемелерінде қажетті препараттар, медициналық жабдықтар мен қорғау құралдарының екі айлық қорымен қамтылған.
Шектеу режимін сақтауды қамтамасыз ету бойынша шаралар қабылдануда. Мысалы, мониторингтік топтар 1730 рейд жүргізіп, оның нәтижесінде карантиндік режим талаптарының бұзылған үшін 108 жеке кәсіпкер әкімшілік жазаға тартылды.
Пандемия кезінде бұқаралық мәдени және спорттық іс-шаралар тоқтатылғанына қарамастан, 2020 жылы ауданда онлайн режимінде 1235 мәдени іс-шара мен 132 жарыс ұйымдастырылды.
Ауылда мәдениет және спорт нысандарының болуына халық-тың жоғары қажеттілігін атап өткен жөн.
Ол үшін мәдениет және спорт объектілерінің материалдық-техникалық базасын нығайтуға жалпы сомасы 1 млрд 131 млн теңгеге қаражат бөлінді.
Есік қаласы мен Көлді ауылындағы мәдениет үйлеріне күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілді.
Ават, Нұра, Қырбалтабай, Ақтоған ауылдарындағы мәдениет үйлеріне ағымдағы жөндеу жұмыстары аяқталып, Бижанов ауылында спорт кешені салынды.
Шелек ауылында дене шынықтыру-сауықтыру кешенінің құрылысына жобалық-сметалық құжаттама әзірленіп, мемлекеттік сараптамадан өтуде.
Ащысай, Бәйдібек би, Қырбалтабай, Жаңашар және Түрген ауылдарында шағын спорт кешендерін салуға жобалау-сметалық құжаттама әзірлеуге өтінімдер берілді.
Қоғамдық тәртіпті сақтауды қамтамасыз етуде белгілі бір оң өзгерістерге қол жеткізілді.
2020 жылдың қорытындысы бойынша ауданда жалпы қылмыстылықтың 38,3 пайызға тө-мендеуі тіркелді. Ұрлықты 2,5 есеге, тонауды 2,3 есеге, бұзақылықты 46 пайызға қысқартуға қол жеткізілді. Кәмелетке толмағандармен, сондай-ақ қоғамдық орындар мен көшелерде жасал-ған қылмыстар саны азайды.
Ауданда сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясат белсенді жүзеге асырылуда. Сыбайлас жемқорлық көріністерінің алдын алу үшін әртүрлі алдын алу іс-шаралар үнемі жүргізіледі. Мемлекеттік қызмет көрсету кезінде мемлекеттік қызметшілермен байланысты шектеу мақсатында қызметтерді барынша электрондық форматқа көшіру бойынша шаралар қабылдануда.
Осылайша, 2020 жылы халық-қа 55 мыңнан астам мемлекеттік қызмет көрсетілді, оның 90 пайызға жуығы – электрондық форматта көрсетілді.
Азаматтарға ыңғайлы болу үшін аудан әкімдігінде, сондай-ақ Шелек ауылдық округі әкімінің аппаратында сервистік әкімдіктер ұйымдастырылды, онда барлық сұранысқа ие мемлекеттік органдардың өкілдері жұмыс істеуде.
«Халық үніне құлақ асатын мемлекет» саясатын іске асыру шеңберінде өткен жылдың екінші жартыжылдығында 300-ден астам азаматтың жеке қабылдауы өткізілді, 2795 өтініш қаралды.
Құрметті аудан тұрғындары!
2021 жыл біздің еліміз үшін ерекші жыл. Бұл жылы Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 30 жылдығын атап өтпекпіз.
Біз, мәңгілік халық, мәңгілік ел болуды мұрат тұтқан біртұтас халықпыз, Біз қазақстандықтармыз!
«Елің қуатты болса, бағың тұрақты болады» – деп дана халқымыз айтпақшы, көк Тудың астында бірігіп, туған жердің абыройын асқақтатып, мемлекетіміздің ертеңін, шуақты қуатты ету барлығымыздың ортақ парызымыз.
Елдің ертеңі үшін, еліміздің береке бірлігі үшін бас қосқан қаймағы бұзылмаған мықты қоғамның, күшті экономиканың, адал еңбектің, терең білімнің, жоғары дәрежелі мәдениет пен рухани кемелденудің арқасында біз алға қойған мақсат-міндеттерімізді жоғары деңгейде орындап, ауданымыздың көркеюіне үлес қосатын боламыз.
Есептік кездесу соңында аудан әкімі тұрғындар сұрақтарына жауап берді.
«Жастар ұйымдарының» жұмысы
Қазіргі заманғы жаңа дәуірде қоғам жаңарып, өзгеріске ұшырағанда, өмірдің барлық салаларына жаңа мақсат талап етіледі. Жастардың көзқарасы, әр жалындаған жүрек пен жігерлі санадан туындаған жаңа идеясы болашақтың басты инвестициясы болып табылады. Кемел келешектің құрыштай ірге тасын қалау үшін де жас буынның білігі қажет-ақ. Осы орайда Алматы облысында «Жастар ұйымдары» құрылу үстінде екенін атап өткен жөн.
Ұйымның әуелгі нысанаға алған бағыты - ата-ана қамқорлығынсыз қалған балалардың құқығын қорғау, қоғамдық ортаға бейімдеу.
«Әуелі, балалар үйінің түлектерін құқықтық қорғауды қамтамасыз ететін заң жобаларын, кәсіптік орта және жоғары білім алуға ынталандыратын жобалар мен бағдарламалар әзірлейтін «Алматы облысының балалар үйінің түлектері» қауымдастығын ашамыз. Осы қауымдастықтың жұмысы арқылы кәсіпкерлік негіздеріне заманауи оқыту бағдарламаларын әзірлеп, түлектерді – жас мамандарды лайықты жұмыспен қамтуды жоспарлап отырмыз», - деді Алматы облысының жастар саясаты мәселелері басқармасының басшысы Елдар Сапаров.
Балалар үйінің түлектеріне дем беру мақсатындағы жұмыстардың бірі - «JAS QADAM» балалар үйлерінің түлектерін әлеуметтендіру және қолдау орталығының қызметін ұйымдастыру» жобасы. Бұл бастаманы жүзеге асыруға 4 млн. теңге қаржы бөлінген. Аталған жоба аясында балалар үйінің түлектеріне мемлекеттік бағдарламалар бойынша әлеуметтік, құқытық кеңестер және т.б. қолдау көрсетілетін болады. Сонымен қатар аталған жоба аясында балалар үйлерінің түлектері арасында жобалар конкурсын ұйымдастыру көзделген. Үздік деп танылған жобаларға ақшалай сыйлықтар табысталады.
Отанды сүю көзге көрінбейтін, бірақ асқан ыждахатталықты талап ететін кіші істерден басталады. Олардың қатарына экологиялық сипаттағы шаралар да кіреді. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев «Мәселе экологияда емес – отаншылдықта, заңда емес – санада» деп атап айтқан болатын.
Міне, осы орайда өңіріміздегі ерікті жастар тобының бастауымен «Таза Жетісу» эковолонтерлер қозғалысы құрылып отыр. Аталған ұйымның жетекшісі - Жанерке Бексеитова.
Жастар экологиялық қозғалысының негізгі мақсаты - облыс төңірегінде әрбір елдімекендерде жанашыр жастар тобын құрып, жерімізді көгалдандыру мен тазалық жұмыстарын жүргізу. Облыстың түкпір-түкпірінде құрылған жастар тобының күшімен әр бағытта түрлі акцияларды ұйымдастыру да жоспарда бар», - деп атап өтті«Таза Жетісу» эковолонтерлер қозғалысының жетекшісі Жанерке Бейбітқызы.
Жастар ұйымдарының негізге алған бағыттардың ішінде «Киелі орта», «Эко-десант», «Тазалық тыңшысы», «Жеті өзен», «Таза қала», «Таза ауыл», «Эко-патруль» сынды бірқатар акцияларды облыс төңірегінде тұрақты жүзеге асыру көзделген.
Айта кету керек алдағы таңда түрлі салада көш бастап жүрген жастармен тығыз қарым-қатынас орнатып, белсенді жұмыс жүргізіп, отбасы құндылықтарын дәріптеу мақсатында «Жас отбасылар» клубын, облыстық психологтар ассоциациясын және жас депутаттар лигасын құру жоспарлануда.
КГУ «JETISÝ MEDIA» ақпараттық алаңы.
Соңғы жаңалықтар
Как сохранить природу и добывать…
Эксперт: IT-гиганты делают ставку на…
Қазақстанда өндіріс саласын қалай…
Обращение с ОЯТ
Депутат оценил риски для экологии…
Жас маман АЭС жөнінде: Басқа…
Асхат Бекбаев: АЭС салу арқылы…
Атом электр станциясын салу – ұзақ…
Готовят ли в Казахстане специалистов…
