- +77277540900
- +77002724204
- enkaz.kz@gmail.com
- 040400, Алматы облысы, Еңбекшіқазақ ауданы, Есік қаласы, Алматы көшесі, № 112.
Қариялар – қазығы дәстүрімнің
Ақыл мен парасат, даналық пен өнеге жылдар жылжи бойға жиналып, ақтарып кеп қалсаң қазына іспетті шашылып түседі. Бұл қария деген қазынаның бойынан табылатын қасиеттер. Осы себепті «Қариясы бар ел қазынасы бар ел» деп халқымыз тәмсіл қалдырған-ды. Берекеміз бен ынытымағымыздың негізі, тірлігіміздің тірегі қариялардың орны кез келген қоғам үшін маңызды. 22 Наурыз мерекесіне орай дәл осындай ауданымыздың қариясы, «Алтын адам» әжелер ансамблінің мүшесі, анамыз Ұлжан Жолановамен сұхбат құрған едік.
– Апа, кеңестік империяның көзін көрдіңіз. Өзіңіз жайлы және сол кездегі қазақ халқының дәстүрі мен салты жайлы айтып өтсеңіз.
– Кеңестік кезең. Ауданда жалғыз қазақ тілінде білім беретін В.Молотов атындағы мектеп-интернат бар. Онда шаруа балалары оқытылатын. Осы мектепте білімнің қайнар бұлағынан сусындап, Ұлы Отан соғысының батыры Рақымжан Тоқатаевтың көзін көріп, одан сабақ алдық. Ол сынып жетекшісі болды. 1955 жылы Рақымжан Тоқатаевтың арқасында 32 оқушы мектепті үздік бітіріп, жоғарғы оқу орнына түстік.
Оны бітіріп келіп, сол кездегі Есік көмекші мектеп-интернатында мұғалім болдым. Кейіннен оған Алханбек Мәлкеев есімі берілді. «Оқу ісінің үздігі» мәртебесін алдым. Отбасын құрып дүниеге төрт ұл әкелдім. Ол кезде салт-сана, әдет-ғұрып басқа болатын. Кеңестік империяның қол астындағы кезең салт-дәстүріміздің жаңғыруына мүмкіндік берген жоқ. Тіпті тіліміз де жоғалудың аз-ақ алдында тұрды. Ол кезде орыс тілін білмей талай мәрте өз басым қиналғаным бар.
– Ал бүгінгі дәстүрге деген халқымыздың көзқарасы қалай сіздіңше?
– Аллаға шүкір, Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласы жанданған дәстүрімізді халықты өзін-өзі тануы мақсатында бұдан да әрі жаңғыртуға бағытталған бастама болып отыр. Есімде Есік қаласының базары орналасқан жерде жастар алаңы болатын. Сол жастар алаңында 1989 жылы алғаш рет наурыз мерекесін халық болып тойлаған болатынбыз. Есік көмекші мектеп-интернатындағы қазақтар біріміз ұршық иіріп, біріміз келі түйіп, Қыдыр ата болып киініп, жалпы дәстүрімізді дәріптеп алғаш рет көрініс көрсеттік. Міне, сөйтіп құрдымға кете жаздаған халық санасы қайта жаңғырып бүгінгі күнге жетті. Ал бүгінгі дәстүрге деген көзқарас менің көңілімінен шығады. Мен «Алтын адам» әжелер ансамблінің мүшесімін. Оның құрылуына себепші болған да мен десем артық айтқандық емес. Тіл мен дәстүр, салт-санамыздың жоғалып кету қаупі туындаған кеңестік кезеңде бастама көтеріп, дәстүрді жаңғырту мақсатында құрылған ансамбль күні бүгінге дейін 26 жыл болды дәстүрлі әндерімізді шырқап, ел ішінде дәріптеп жүр. Осы ретте өз атымнан және «Алтын адам» әжелер ансамблінің атынан айта кетейін, Наурыз меркесі баршамызға құтты болсын! Жыл басы қуаныш, береке, ынтымақ алып келсін. Біз ашаршылықты да көрдік, атылдық та, Ұлы Отан соғысын да өткердік, одан бұрын жоңғар шауып «Ақтабан, шұбырынды, Алқакөл сұламаны» көрдік. Халқымның өткеніне қарап, өткерген қиыншылықтарын көрсем осыншама нәубетті көріп аман қалғанына таң қалатыным бар. Демек, ел шебіне енген «коронавирус» індеті де қазақ халқы үшін қауіпті емес. Біздің жан-дүниеміз мықты. Сондықтан сабыр етіп бұл қиындықты да қиналмай өткеретінімзге сенімім мол.
Әділет САРЫБАЙ
«Жаңару мерекесі»
Ежелден жаңару мен жасампаздықтың бастауы, ырыс пен берекенің арқауы болған жаңа жыл мерекесі келді даламызға. Жер-жаһанды сері самалға өпкізіп, жұрттың аузын аққа жеткізіп, нұр тамшыларын аямай төккізіп, қиындықтардың бәрін өткізіп, Самарқанның көк тасын жібіткен наурыз құтты болсын!
Ұлыстың ұлы күні – Орта Азия халықтары арасындағы ең көне мереке. Қазақ халқы осы жаңа жыл мерекесін ескі заманнан тойлап, қыстан аман-есен шыққанына қуанған. Бұл мереке халқымыз үшін көктем мен еңбектің, достық пен бірліктің мейрамы болуымен бірге, салт-дәстүрлерімізді құрметтеп, ұлттық қасиеттерімізді бойына сіңіріп, жан-жақты дамыған өнегелі, өнерлі азамат тәрбиелейтін ұлттық мейрамымыз. Ұлыстың ұлы күнінде араздасқандар татуласып, өкпе-реніш ұмытылады. Алыс-жақын ағайындар бас қосып, көптен көріспеген жақындардың хал-жағдайын сұрасады.
Ауданымыздың тұрғындарын осынау татулықтың, достықтың, береке-бірлік пен молшылықтың мерекесімен құттықтаймын. Ақтың молаятын, жарықтың ұзаратын, нұрдың молығатын, тіршіліктің жаңаратын, өмірдің жаңғыратын, пейілдің түзелетін, көңілдің кеңитін кезеңінде барша аудан тұрғындарына тек жақсылық тілеймін. Наурыз оң болсын! Ақ мол болсын!
Нұрғиса ӘЛІШЕВ,
білім қызметкерлері аудандық кәсіподағының ұйымдастыру жөніндегі маманы
Бірлігіміз берік болсын!
Наурыз айының 22-сі шығыс халықтары үшін күн мен түннің теңесіп, адамның аузы аққа, төрт түліктің аузы көкке тиген ұлан-асыр мереке. Қыстың қақаған суығын артқа тастап, көктемнің жылы шуағында шомылып, наурыз көжені сүйсіне ішетін кез. Алайда, коронавирус ауруының тарауына байланысты бүгінгі таңда карантин жарияланып, көпшілік болып кез-келген мерекені тойлауға үкімет тарапынан қатаң түрде тыйым салынды. Бүгінде 157 елге тараған індет ел шебіне де енген. Осыған орай ауданымыздың «Ахыска» этно-мәдени орталығы, түбіміз бір түрік ұлтының ақсақалдары наурызға мерекелік лебіз білдіріп және сын сағатта сабыр етіп, ынтымақ-бірлігімізді берік ұстауға шақырады.
Түрген ауылының тұрғыны, аудандық «Ахыска» этно-мәдени орталығы ақсақалдар алқасының төрағасы, 13 немере және 13 шөбере сүйген ардақты ата Хайролла Кулаев: – «Түбі бір түрік жұртының және Шығыс халықтарының мерекесі Наурыз мерекесі баршамызға құтты болсын. Жылда дәстүрлі түрде жұрт болып жұмыла атап өтетін мереке биылғы жылы індеттің тарауына байланысты бізде ғана емес, әлем бойын-ша тойлануына тыйым салынып отыр. Бұл аурудың алдын алуға жасалған дұрыс қадамдар десек, халқымызға айтарым сын сағатта ынтымақ-бірлігімізді берік ұстап, Алла тарапынан келген сынақты бірлесіп өткеруіміз қажет» – десе, ауыл ақсақалы Нияз Сулиев те: «Ынтымағы бар елді ешқандай да жау алмайды. 130 ұлт пен ұлыстарды бауырына басқан Қазақстанның көгінде үнемі ашық аспан тұрсын. Ынтымағымыз ыдырамысын. Берекеміз тасып, ырысымыз арта берсін» – деді.
Лебіздер легін аудандық «Ахыска» этно-мәдени орталығы төрағасының орынбасары Нұрмұхамед Кулаев былайша түйіндеді: – «Халқымыздың басынан нендей қиыншылықтар өтпеді. Барлығын да жеңдік. Қандай қиыншылық болмасын Наурыз мерекесі құтты болсын. Бірлігіміз берекелі, ынтымағымыз берік болсын. Баршаңызға бақыт, ырыс, береке тілейміз».
Әділет САРЫБАЙ
Адам мен Жер ана үндестігі
Наурыз – адам мен Жер ананың табиғи үндесуінің айғағы. Табиғат тынысы кеңейіп, ырысы артса, адамның да жаңаруға құлшынысы еселейтін ай. Бұл ретте жүздеген жылдар бойы қазақ халқымен бірге жасасып, ұлтымыздың салт-дәстүрі мен әдеп-ғұрпының ажырамас бөлігіне айналған Наурыз мерекесінің орны әрине ерекше. Данышпан ата-бабаларымыз бұл күнді табиғаттың айрықша белгілерін ескере отырып жақсылыққа жорыған. Бала кезден құлаққа сіңіп қалған күн мен түн теңелетін сәт деуінің сыры неде? Шығыс халықтарының жыл басы саналған наурыз мейрамы қарсаңында табиғат анада қандай өзгерістер болады? «Әз» деген тіркес мағынасы нені білдіреді? Бұл сұрақтың жауабын бірге іздеп көрейік.
Күн мен түннің теңелуін күн орталығы өз қозғалысында жер экваторын кесіп өтетін астрономиялық құбылыс деп жатады. Жалпылама алғанда әлемдік уақыт бойынша, солтүстік жарты шарда көктемгі күн мен түннің теңелуі 20 наурыз күніне сәйкес келеді екен. Бұл уақытта Күн оңтүстік жарты шардан солтүстік жарты шарға ауысады. Сол секілді күн мен түн күзде де теңеледі деген ақпарат бар. Ол қыркүйек айының 22 немесе 23 жұлдызына сәйкес. Оңтүстік жарты шарда, керісінше, наурыздағы күн мен түннің теңелуі күзгі, ал күн мен түннің қыркүйекте теңелуі көктемгі болып саналады
Қалай дегенмен осы айда табиғаттағы барлық тіршілік иелеріне жан біте бас-тайды. Қыстың соңы, көктемнің басы жыл құстары келеді. Сол себептен де болар табиғаттың тылсымы мен ғалам ғажайыптарын терең ұғына білген ата-бабаларымыз бұл күнді Жыл басы деп есептеген. Наурызды шығыс халықтары бірліктің, татулықтың, еңбектің, ізгіліктің, бақыттың мерекесі ретінде атап өтеді. Бұл күні шаттанбайтын, қуанбайтын, мейірленбейтін адам болмаған. Осы күні жақсы тілек тілеу, құттықтау, кешірім жасау, табысу сияқты адамгершілік қасиеттер көрініс тауып, кейінгі ұрпақтар сондай жақсы өнегеден үлгі алған.
Бұл айда ауа райы да құбылмалы. Ал ертеде көшпелі жұртшылық наурыздың келгенін табиғаттағы өзгерістерге қарап білген. Біріншіден, наурызда күн мен түн теңеледі, жұлдыздар теңеседі, яғни Сүмбіле, Үшарқар-Таразы, Үркер және Сұлу Сары бір түзудің бойында тізіле орналасады. Есепшілер жұлдыздардың теңесуінен күн мен түннің теңелуін байқайды. Екінші, Арыстан мен Өгіз шоқжұлдыздары ғарыш алаңында шайқасқа түседі. Бұл туралы «Атасы мен анасы, Үш жүз алпыс бес баласы, Он екі ауыл шамасы, Отыз ор дуадақ, Бес балақ сан, Елу екі қарақшы» деген қазақтың жұмбағы да бар. Үшіншіден, есепшілер Әз Наурыздың келгенін жан-жануарлардың қылығынан да байқаған. Наурыздың 14-де сарышұнақ інінен шығады. Наурызда күн суық болатын болса ін аузынан ұзамайды, ал күн жылы болатын болса ұзағырақтау жерге шығады. Төртінші, күн мен түн теңелгенде тасбақа інінен аузына шөп тістеп шығады. Шөптің аты «мәриям шөп» деп аталады. Оны еппен алған адам бақытты, дәулетті болады деген сенім бар. Бесінші, күн мен түн теңелгенде, балық аунап түседі. Кейбір елдерде күн мен түннің теңелгенін осы құбылыстан байқайды.
Астрономиялық есеп бойынша наурыз айының 21-інен 22 жұлдызына қараған түні аспан денелері өзінің алғашқы айналу нүктесіне қайта айналып келеді екен. Сонда күн мен түн, ыстық пен суық, қараңғы мен жарықтың теңелетін жаратылыстың керемет сәтінде Наурыз кіреді. Неге «Әз наурыз»? Күн мен түн тепе-теңдікке жеткен кезде әуеде ғажайып бір діріл мен гуіл естіледі, сол үнді «әз» дейді. Әз өткенде бүкіл жан-жануар, күллі өсімдік дүниесінде, жалпы тіршілік әлемінің бойына қан жүгіріп, қайта түлеп жаңарады. Әздің жүргенін байқау қиын, қазір көкті де, жерді де үздіксіз гүрілдеп жататын техникалық дыбыстар басып кеткен. Ұсқынсыз нәрселерді отқа жағып, айналаны түгел адыраспанмен аластап, тазартады. «Ұлыс күн таза үйге кіреді, сонда құт-береке қоса енеді» деген сенім бар. Қайырымды істер жасалады. Наурыз қазіргі біздің сағат уақытымен межелегенде түнгі сағат үшке келеді екен. Наурызда күннің алғашқы сәулесіне маңдай тосып, шұғыласына бөленсе, адамның бойына нұрлы күш-қуат тарайды.
Қалай дегенмен, бұл уақыт табиғат пен адам бірлігінің мәңгілік мейрамын, олардың ажырамас табиғи байланысын білдіреді.
Қайнар Жұмағожа
Толассыз сұрақтар жауапсыз қалды
Жуырда Еңбекшіқазақ аудандық мәслихат жанындағы тұрақты комиссиялардың біріккен отырысы өтті. Күн тәртібі де қауырт: Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнаманың орындалуы бойынша бағдарламалық құжаттарды іске асыру, мемлекеттік қызметкердің этикасының сақталуы және олардың құқықтарын қорғау бойынша жүргізілген және жоспарланған жұмыстар. Бұл – бірінші мәселе. Аудан аумағындағы жолдардың жағдайы екінші боп сараланса, Есік қаласы мен ауылдық округ тұрғындарын сапалы ауызсумен қамтамасыз ету мақсатында атқарылған іс-шаралар да сарапқа түсті.
Алғашқы мәселе бойынша аудан әкімі аппаратының персоналды басқарудың бірыңғай кадр қызметі бөлімінің басшысы Айдос Молдабаев есеп берді. Мәліметіне сүйенсек, әдеп заңнамаларын бұзғаны үшін аудан бойынша 64 қызметкерге әр деңгейлі ескертулер берілген. 41 қызметкерге – ескерту, 19 қызметкерге – сөгіс, 1 қызметкерге – қатаң сөгіс, лауазымына толық сәйкес емес – 1 қызметкер. «2020 жылға арнайы жоспарға сәйкес сыбайлас жемқорлық көріністерінің алдын алу бойынша жасырын сауалнама алуды мақсат етіп отырмыз. Ауданымызда 362 мемлекеттік қызметкер жұмыс істесе, 29 лауазым бос тұр. Жақын арада конкурс жарияланып, кадрлар алынатын болады», – деді А.Молдабаев.
Есеп берушіге халық қалаулылары тарапынан қойылған сұрақтар легі көп болды. Мысалы, ауданымыздың бірқатар бөлімдеріне кадрлар дұрыс таңдалмайды. Мұрнына иісі келмейтін мамандарды қандай себеппен бөлімдерге жібересіз? Оған дәлел – аудандағы білім бөліміндегі кейінгі алып жатқан кадрлар білім саласында бір күн де жұмыс істемеген. Олар қалай ғұмырын педагогикаға арнаған азаматтарға тапсырма береді? Қысқасы, қалай жұмыс істеп жатыр? Ал аудан әкіміне 65 пайыз білім сапасын көрсеттік деп есеп беріпті. Біз бұған күмәнмен қараймыз. Ондай жағдайға жету үшін мектептеріміздің 80 пайызы басқа пәндерді былай қойғанда математикадан 90 пайыз білім сапасын көрсетуі керек яғни, әрбір түлек бестік алуы тиіс. Сіз осыған сенесіз бе? Бұндай мәселе тұрғын үй коммуналдық шаруашылығы және тұрғын үй инс-пекциясы, жолаушы көлігі және автомобиль жолдары бөлімінде де бар. Ауылдарға келіп жатқан жас мамандар әдеп этикасы тұрмақ, эстетиканы сақтамайды. Бұл өзімізді өзіміз сыйламағанмен тең, – деді аудандық мәслихаттың әлеуметтік бағыттағы салаларды дамыту мен заңдылық, құқықтық тәртіп, қоғамдық келісім, жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару мәселелері жөніндегі тұрақты комиссияның мүшелері.
Нәтижесінде, осындай кемшіліктер бойынша жұмыс атқарып, бөлім басшысы алты айдан кейін қайта есеп беру туралы шешім қабылданды.
Күн тәртібіндегі екінші мәселе бойынша мінберге көтерілген аудандық жолаушы көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің басшысы Бейбіт Искаковқа бірден сұрақтар қойылды. Оның алғашқысы Есік қаласындағы сапасыз салынған Қ.Орымбетов атындағы көше мәселесі болды. Бұл ретте бөлім басшысы: «Аталған мәселе бойынша жуырда ғана арнайы рейд жүргізіліп, орындаушыға нақты тапсырмалар берілді. Себебі, қаражат әлі аударылмады, қабылдап алу актісіне қол қойылмады. Кемшіліктерді түпкілікті жойғаннан кейін ғана акті қабылданады», – деді. Аудан орталығының Р.Тоқатаев, Абай атындағы, Алматы көшелерінің сапасы сын көтермейтіні сөз болды. Әрі ауылдық елді-мекендердегі көшелердің жағдайы сараланды. Мәслихат депутаттары туындаған мәселелер жауапты бөлім, сонымен қатар қала мен ауылдық округ әкімдіктерінің тарапынан бақылаудың жоқтығынан және жергілікті қауымдастықпен, қала, ауыл тұрғындарымен келісе жүргізілмейтіндігінен туындап отырғанын баса айтты. Жұмыла көтергеннің жүгі жеңіл екендігін жеткізді. Сол секілді «Өңірлерді дамыту» бағдарламасының да іске асуындағы кемшіліктерді су бетіне шығарды. Тіршілік күретамыры саналатын жолдар мәселесі күн тәртібінен түспейтінін ескерткен депутаттар рейд жұмыстарына халық қалаулыларын қосуды да айрықша атады.
Үшінші мәселе бойынша аудандық тұрғын үй коммуналдық-шаруашылық және тұрғын үй инспекциясы бөлімінің басшысы Дәурен Мәлібековке де есептен гөрі қойылатын сұрақтарға нақты жауап беруін сұрады.
– Қазір ауданымыздағы білім ошақтары, мемлекеттік мекемелерді газдандыру мәселесі өзекті. Сіздердің тараптан бұл тұрғыда әлі де бір нақты іс-шаралар көрінбейтінін байқаймыз. «Жау жағадан алғанда»шапқылауды қою керек, – деді Қ.Байғоджаев. Сол секілді ауылдардағы ауызсу мәселелері, Есіктегі ауызсу сапасы сөз болды. Әсересе, Қазақстан, Сөгеті, Ащысай, Түрген, Көктөбе сияқты ауылдық округтердегі тіршілік нәрінен тарылған тұрғындардың тілектерін жеткізді.
Не керек, бір жарым сағатқа созылған тұрақты комиссия отырысында тиісті бөлім басшыларына толассыз сұрақтар қойылды. Өкініштісі, бірқатар өзекті сауалдарға қанағаттанарлық жауаптар алынбады. Осы ретте кезекті есеп беру сәтіне дейін түйткілді мәселелер түйінін тарқату туралы нақты жауаптармен келуін тапсырды.
Қайнар ЖҰМАҒОЖА,
аудандық мәслихат депутаты
Великий день для всей планеты
Наурыз мейрамы на Востоке был интернациональным праздником еще тысячелетия тому назад, а в ХХI веке обрел планетарный масштаб. В 2009 году этот древнейший праздник мира был внесен ЮНЕСКО в Репрезентативный список мирового нематериального культурного наследия человечества. В 2010 году ООН объявила 21 марта Международным днем Новруза, который способствует примирению и добрососедству всех этносов и государств.
Традиции «Ұлыстың ұлы күні» (Великий день народа), как его называли жители Великой степи, тысячелетия непрерывно передавались из поколения в поколение. В 1926 году празднование Наурыза было запрещено советской властью, которая сочла его религиозным и националистическим обычаем. Но и в советский период в казахских семьях накрывали праздничный дастархан, принимали бата от аксакалов. В виде общенародного гулянья «ростки» Наурыза пробились из более чем полувекового забвения в конце 80-х, когда включился процесс возрождения национального самосознания, исторической правды и культурного наследия. Но только с обретением Казахстаном Независимости «Ұлыстың ұлы күні» стал символом восстановленной связи времен, вступая в законные права национального достояния страны. Наурыз получил официальный статус после Указа Первого Президента Республики Казахстан от 15 марта 1991 года «О народном празднике весны — Наурыз мейрамы», а в 2001 году был объявлен государственным праздником. В 2009 году согласно Закону «О праздниках в Республике Казахстан» Наурыз мейрамы объявлен трехдневным (21-23 марта) государственным праздником с выходными днями. О том, какое значение имеет Наурыз для Казахстана, емко сказал Первый Президент РК Нурсултан Назарбаев: «Сегодня особый весенний любимый праздник, который вернулся из глубин веков. В годы независимости мы отмечаем этот праздник ежегодно. Его празднуют представители всех этносов нашей страны. Это празд¬ник дружбы, единства, праздник равноденствия, начала восточного нового года, от которого мы ждём всего хорошего и доброго».
Каков сакральный смысл Наурыза? В древней культуре номадов во время весеннего равноденствия происходит единение космоса, природных стихий и человека, очищение мира от зла, ненависти, грехов. В Наурыз прекращались войны и конфликты. По народным поверьям, накануне этого дня по земле ходит счастье, поэтому ночь накануне называется Ночью счастья. Когда Новый год в Ночь счастья перешагивал порог, казахи на почетном месте зажигали две свечи, приговаривая: «Одна лучина не станет светом». Если Новый год войдет в чистый дом, он будет свободен от болезней и несчастий. Поэтому накануне праздника хозяйки наводят в домах идеальную чистоту и порядок.
В этот день также открывают и вычищают родники, водоемы, колодцы, наполняют пустую посуду продуктами и водой из священных источников, веря, что изобилие продлится до следующего года. Традиционное приветствие в Наурыз – рукопожатие двумя руками обязательно с чередованием объятий через оба плеча. Девушки готовят для парней специальные угощения, а парни делают девушкам подарки, символизирующие чистоту, молодость, красоту. Если в марте рождаются мальчики, их называют Наурызбаями или Наурызбеками, а девочек Наурызгуль.
Главное угощение праздника наурыз коже – специальное блюдо из семи продуктов, с добавлением мяса и молока, которое представляет собой начало изобильного нового года и прощание со старым. В полдень, возле аула резали быка и варили из его мяса бель-котерер, что означает «выпрямляющий стан», поскольку бык считается одним из самых сильных животных, и пища из него придает силу и выносливость.
После дастархана устраиваются народные игры, качели «алтыбакан», соревнования по национальным видам спорта. День заканчивается айтысом, в котором два акына ведут соревнование в песенной импровизации. С заходом солнца за горизонт аульчане разжигают костер и с зажженными от него факелами обходят окрестности селения, завершая праздник.
Для восточных народов день весеннего равноденствия имеет не только символическое, но и практическое значение в отсчете времени. В одиннадцатом веке великий поэт и ученый Омар Хайям, живший в период правления султана Джалал ад Дина Малик шаха, создал календарь, названный «Летоисчислением Малика». В его основу был положен первый день, когда солнце после весеннего равноденствия вступает в созвездие Овна. По данному календарю средняя продолжительность года равна 365,2400 суткам. Отклонение от истинного солнечного года составляет всего 0,0002 суток. Хронологическое смещение в одни сутки от истинного астрономического года накапливается за 5000 лет. По григорианскому календарю, который повсеместно используют сегодня, средняя продолжительность года равна 365,2425 суткам. При этом отклонение от истинного года равно 0,0003 суткам, а ошибка в один день накапливается за 3333 года.
В Наурыз между собой равны мужчины и женщины, дети и старики, богатые и бедные. Аксакалы дают народу благословение в древних формулах: «Пусть будет благополучным народ! Пусть будет много светлого молока! Пусть этот день принесет обилие! Пусть все зло и все черные дела провалятся сквозь землю! Пусть духи предков всегда поддерживают нас!»
И.ТУРАНИН
Коронавирус жұқтырғандар саны 49 болды
Тағы бес адамнан коронавирус инфекциясы табылды. Вирусты жұқтырғандардың екеуі - қарағандылықтар, 1971 және 1972 жылғы Қазақстан азаматтары.Осылайша COVID-19 еліміздің үш қаласында ресми тіркелді.
Денсаулық сақтау министрлігінің ресми өкілі Диас Ахметшәріп: «Елімізде коронавирус індетін жұқтырған тағы бес адам анықталды. Оның екеуі - Қарағанды қаласында, 1971 және 1972 жылы туған Қазақстан азаматтары. Екеуі де №0324 Минск-Қарағанды рейсімен ұшып келген болатын. Сол сияқты, Алматы қаласы бойынша үш адам тіркеліп отыр. 1979 жылғы әйел адам. Бізге Берлин қаласынан ұшып келді. Екінші азамат 1997 жылғы ер адам, Франциядан ұшып келді. Соңғысы 1982 жылғы әйел адам. Барлығының денсаулықтары жақсы» , - деп хабарлады.
Ценового ажиотажа не будет
В связи Указом Президента РК Касым-Жомарта Токаева о введении в Казахстане чрезвычайного положения руководством района принимаются превентивные меры по противодействию пандемии коронавируса и ее экономическим последствиям. С целью обеспечения продовольственной безопасности и стабилизации потребительских цен акиматом Енбекшиказахского района совместно с акиматами округов и г. Есика проводится ежедневный мониторинг ценообразования на социально-значимые товары.
Цены на основные продукты питания по сравнению с началом 2020 года возросли на 4-5%. Больше всего выросли цены овощи, в среднем на 13,7%, но здесь сказывается сезонное подорожание. Также рост цен на продукты зависит от поставщиков города Алматы (Алтын Орда, оптовые склады и т.д.) и других.
Вследствие мониторинга выяснилось, что в минувшие выходные в супермаркетах и на рынках района резко подскочил потребительский спрос. Население активно скупало продукты питания, что тоже спровоцировало рост цен.
Для сдерживания роста цен на продукты питания и формовой хлеб акиматом района, акиматами сельских округов и города Есика заключен 161 меморандум с магазинами и пекарнями района. Условием данных меморандумов является реализация хлеба из пшеничной муки 1 сорта с минимальной торговой наценкой (5-6%) и других продовольственных товаров (не более 10%).
Также заключен трехсторонний меморандум между акиматом района, АО «РИР СПК «Жетісу» и пекарнями на приобретение удешевленной муки и установления максимальной розничной цены формового хлеба по 90 тенге за булку. На сегодняшний день ажиотажа в магазинах и на рынках не наблюдается.
Введение чрезвычайного положения не повлияет на работу рынков, продуктовых сетей и магазинов. Они будут функционировать в обычном режиме с проведением дополнительных санитарных и дезинфекционных мероприятий.
Динара ТЮЛЕМИСОВА
Қоғамдық мәселелер шешіледі
Жақында «Nur Otan» партиясы аудандық филиалы қоғамдық қабылдау бөлмесінде аудан әкімі, аудандық партия филиалының төрағасы Бинәлі Ысқақ тұрғындарды қабылдады. Қабылдауға мәслихат хатшысы Бекет Ахметов, аудан әкімінің бірінші орынбасары Айбек Бидаев, партия филиалы төрағасының бірінші орынбасары Қуат Байғоджаев, партия ардагері, «Еңбекшіқазақ» газетінің бас редакторы Хайролла Ахметжанов қатысты.
Бүгінде аудан орталы-ғындағы көпқабатты үйлердің аулаларын жөнге келтіру өзекті болып отыр. Осы мәселемен келген қала тұрғыны Александра Плохотнюк аулалық алаңдарды салуға ықпал етуін сұрады Бинәлі Әбдіқапасұлынан.
– Бүгінде аталған мәселе бойынша жұмыстар жүргізілуде. 2020 жылға 1, 2-ықшам аудандарында аулалық алаңдарды салу үшін 133 млн 173 мың теңге бөлініп мемлекеттік сатып алуды жариялау бойынша рәсімдер жүргізілуде. 1-ықшам аудан 48 млн 720 мың тг, 2-ықшам аудан 64 млн 453 мың. Авторлық және техникалық қадағалауға 20 млн 185 мың теңге қарастырылған – деп, филиал төрағасы проблема жақын арада оң шешімін табатындығын жеткізді.
Шелектік спортшылардың өтінішін ала келген Абдуғани Исмаилов Шелек ауылында спорт кешені қашан салынатындығын сұрады. Аудан әкімінің сөзіне сүйенсек, облыстық құрылыс басқармасымен жобалық-сметалық құжаттамаға 50 млн 544 мың теңге бөлінген. Бүгінде «КапремПроект» ЖШС-і жобасын әзірлеуде, осы жылдың қазан айына дейін аяқтауға тиіс. Ал дене шынықтыру-сауықтыру кешені 2021-2022 жылдары салынады деп жоспарлануда.
Аудан орталығы мен тағы бірнеше елді мекенге көгілдір отын тартылып, тұрғындардың тұрмысы жеңілдей түсті. Десек те, мемлекеттік мекемелер әлі күнге газға қосыла қойған жоқ. Оның ішінде Т.Молдағалиев атындағы аудандық мәдениет үйі де бар. Осыны айтқан қала тұрғыны Ғалымжан Секербековке Бинәлі Ысқақ мәдениет ошағы осы жылы көгілдір отынға қосылатындығын жеткізді. Оған қоса күрделі жөндеу мәселесін де қозғап өтті:
– Т.Молдағалиев атындағы аудандық мәдениет үйін күрделі жөндеуден өткізу үшін мемлекеттік сараптаманың құжаттары дайын. Жөндеу жұмыстарына қарастырылған қаражат 749 млн теңгені құрайды. Ал, мәдениет үйін газға қосу үшін биылғы жылға 15 млн теңге қаражат бөлінді. Жаз айында жұмыстар толығымен бітіп, биылғы жылы мәдениет үйінің жылу жүйесі көгілдір отынға ауысады – деді аудан басшысы.
Қабылдау барысында аудан орталығының көшелерін жарықтандыру жұмыстары да сөз болды. Қала тұрғыны Серік Суатаев осындай сауалына Бинәлі Әбдіқапасұлы көшелерді жарықтандыру үшін меморандум аясында жобалық-сметалық құжаттаманы әзірлеуге қаражат бөлу үшін өтінім берілгенін жеткізді. Сонымен қатар, 2019 жылы «Nomad Megapolis» мекемесімен жасалған меморандумның негізінде Тоқатаев, Абай, Орынбетов, Островского, Алматы, Алтын Адам аллеясы, Уәлиханов, Жамбыл, Әуезов және басқа да көшелердің жарықтандыру шамдарын толықтай LED-ке ауыс-тыру жұмыстары жүргізілген. Жалпы көлемі 510 шам ауысқан, тартылған инвестиция сомасы 16 млн 320 мың теңге.
С.НҰРАДИН
О МЕРАХ ПРОТИВОДЕЙСТВИЯ КОРРУПЦИИ В АЛМАТИНСКОЙ ОБЛАСТИ
Департаментом Агентства Республики Казахстан по противодействию коррупции (Антикоррупционная служба) по Алматинской области за 2 месяца 2020 года зарегистрировано 38 уголовных правонарушений, из которых более 71,1% или 27 преступлений являются коррупционными.
По степени тяжести коррупционные преступления квалифицируются преимущественно в качестве тяжких и особо тяжких, на которые приходится 92,6%, или 25 преступлений.
Общий ущерб по оконченным уголовным делам составил 319,0 млн. тенге, возмещено 57,2 млн. тенге. Наложен арест на имущество по оконченным уголовным делам 262,2 млн. тенге.
Как показывает анализ оперативно-следственной практики, чаще всего доля коррупционных преступлений связана со взяточничеством, на которые приходится каждое второе зарегистрированное преступление (70,3% или 19), 18,5% - приходится на факты злоупотребления должностными полномочиями (5), 3,7% - на присвоение или растрату вверенного чужого имущества, на служебный подлог и на превышение власти (1).
За отчетный период к уголовной ответственности за совершение коррупционных преступлений привлечено 11 лиц, в том числе районного уровня – 2, сельского – 1.
Из привлеченных к уголовной ответственности 11 лиц - 45,4% - служащие местных исполнительных органов и государственных органов (5), 36,4% составляют сотрудники правоохранительных органов (4), 9,1% государственные органы (1) (9,1% - это иные лица).
Наряду с оперативно-следственной работой направление по линии превенции коррупции является одним из важных направлений деятельности Департамента.
Одним из действенных механизмов противодействия коррупциия является внешний анализ коррупционных рисков и антикоррупционный мониторинг. За прошедший период Департаментом проведено 2 внешних анализа коррупционных рисков, 3 антикоррупционных мониторинга. По итогам проведенной работы выявлено более 30 коррупционных рисков в различных сферах. В целях прозрачности и открытости проводимых работ на постоянной основе привлекаются эксперты, общественники, предприниматели и члены СМГ. Итоги внешних анализов выносятся на брифинги и на обсуждение общественности через площадку проектного офиса «Жетісу - адалдык аланы».
Наряду с этим, по линии превенции коррупции реализуется более 10 проектов: такие как Сапалы жол, Адал жол, Саналы Ұрпақ, Адал Ұрпақ, Интерактивная карта открытых бюджетов, Антикоррупционное сопровождение бизнеса и инвестиций, Акселератор добра и другие проекты, которые вместе аккумилируются в одно целое и действуют под началом общенационального проекта «Жетісу-адалдық алаңы».
«Жетісу-адалдық алаңы» сегодня становится общенациональной идеей, которая объединяет государственных служащих и граждан нашей области в реализации единой цели по искоренению коррупции. В этом направлении Департаментом проводится большая информационно-пропагандистская работа, в которую вовлечены как государственные служащие, так и гражданские активисты, студенты и школьники. Так, в рамках популяризации CALL-центра Антикоррупционной службы 1424 молодежные активисты Алматинской области на территории всего региона провели антикоррупционную акцию «1424: Не молчи о коррупции!».
Вместе с этим, в рамках акции молодежные активисты донесли до граждан Алматинской области о новых изменениях в антикоррупционном законодательстве. В соответствии с обновленной системой поощрения, граждане, сообщившие о фактах коррупции, смогут получить сумму вознаграждения, которая будет дифференцирована. Такая система уже работает во многих странах ОЭСР.
Если человек сообщит о коррупционном преступлении, то он может получить 10% от суммы взятки после того, как будет вынесен обвинительный приговор. Максимальное вознаграждение, таким образом, составит 10 миллионов 600 тысяч тенге.
Как отметил руководитель Департамента Агентства Республики Казахстан по противодействию коррупции (Антикоррупционной службы) по Алматинской области Ернар Макажанов: «Call-центр 1424 в круглосуточном режиме реагирует на телефонные сообщения о коррупционных фактах, в том числе о совершенных или готовящихся правонарушениях, а также о случаях воспрепятствования предпринимательской деятельности. Вместе с этим, операторы Call-центра могут ответить на вопросы о деятельности Антикоррупционной службы, могут принять жалобы, предложения и отклики на деятельность антикоррупционной службы и ее сотрудников, разъясняют порядок поступления на работу».
Кроме того, Ернар Макажанов отметил, что «Если у граждан области имеются предложения, рекомендации, идеи, как улучшить ту или иную сферу или же искоренить коррупционные предпосылки в том или ином направлении, Антикоррупционная служба готова выслушать и предпринять соотвествующие меры реагирования».
Сегодня всем известно, что закрытость, недоступность государственных органов является одним из основных поводов, ведуших к возникновению бытовой коррупции. В этом направлении, в рамках проекта «Жетісу-адалдық алаңы» в нашей области уже функционируют 8 сервисных акимата.
Благодаря сервисному акимату государственные органы стали ближе и доступнее к народу, вместе с этим это позволило устранить административные барьеры и коррупционные риски, с которыми до этого соприкасались граждане при получении государственных услуг. Кроме того, значительно сократились сроки получения самих государственных услуг, что получило положительный отклик от граждан нашей области.
Вместе с этим, обеспечение принципов открытости, прозрачности, доступности является важным фактором в недопущении возникновения бытовой коррупции и выстраивании доверительного моста между государством и обществом. В данном направлении под эгидой Жетісу-адалдық алаңы в Алматинской области действуют более 150 Open space-ов. В данный формат переходят не только образовательные учреждения, но вместе с этим руководители государственых органов, а также акимы сельских округов Алматинской области.
В целом, в этом году работа по противодействию коррупции, как по оперативно-следственной линии, так и по линии превенции будет продолжена.
Управление превенции и добропорядочности ДАПК по Алматинской области
Толығырақ ...
Коронавирус: дайындық жұмыстары ойдағыдай
Әлемді дендеген дерт – коронавирусқа байланысты Мемлекет басшысы Қ.Тоқаев дүйсенбіден бастап елімізде төтенше жағдай жариялап, ойын-сауық орталықтарының жұмысы мен ауқымды шараларды өткізуге шектеу қойды. Осыған орай, аптаның алғашқы күнінде аудандық әкімдікте селекторлық жиын өтті. Видеобайланыс арқылы қатысқан барлық аудан мен қала басшыларына облыс әкімі Амандық Баталов тапсырмалар берді.
– Өздеріңізге белгілі, Президент еліміз бойынша төтенше жағдай жариялап, вирустың таралмауы бойынша барлық қажетті шараларды қабылдауды тапсырды. Біз осы бойынша жұмыс жүргізетін боламыз. Ең алдымен, азық-түлік бағасын өсірмеу басты назарда болуы керек. Кейіннен, бекітілген тәртіп бойынша жұмыс жасаймыз. Ірі ойын-сауық, көңіл көтеру орталықтары толықтай жұмысын тоқтатады. Дүкендер жұмыс істейді. Мәдениет, спорт шаралары болмайды – деген Амандық Ғаббасұлы той-томалақтарды да өткізбеу керектігін жеткізді.
Өмір болған соң, өлім-жітім жағдайлары да орын алады. Марқұмды жерлегеннен кейін, жетісі, қырқы, жыл асы сынды жиындарды, тойларды жасамау керектігін айтты. Бұл, әрине, уақытша. Осы ретте, тұрғындарға түсіністікпен қарап, бірігіп әрекет етуге шақырды. Жоғарыда аталған қауіпсіздік шараларына бей-жай қараған басшылар жазаланады.
Жиын барысында елді мекендерден түрлі сауалдар қойылды. Бәйдібек би ауылындағы аптасына бір күн жұмыс істейтін мал базарының мәселесі де көтерілді. Алдағы уақытта, мал сататын базар төтенше жағдайға байланысты жұмыс істемейді.
Карантинге немесе оқшаулауға жатқызылуы тиіс адамдар дәрігерлерге қарсылық танытып, бас тартқан жағдайда заң аясында жауапкершілікке тартылып, мәжбүрлі түрде ем қабылдайтын болады. Бұған тікелей тәртіп сақшылары араласады.
Адамдар көп жиналатын, әсіресе, халыққа қызмет көрсету орталықтарын облыс резервінен қаражат бөлініп, дезинфекция жасайтын құрылғылар алынады. Қоғамдық көліктерге соңғы аялдамаларда дезинфекция жасалады. Көктемгі сенбіліктер өз кезегімен өткізіледі. Бірақ, оған тұрғындар тартылмайды, коммуналдық қызмет жұмысшылары тазалыққа жауап береді.
Айта кетерлігі, қазіргі уақытта Алматы облысында коронавируспен ауырған адам тіркелген жоқ. Алайда, бірнеше тұрғын карантинде жатыр.
Облыс әкімінің қатысуымен өткен селекторлық жиыннан соң аудандық төтенше жағдайлар жөніндегі штабтың отырысы өтті. Шара барысында Бинәлі Әбдіқапасұлы құзырлы мекемелердің дайындықтарын пысықтады. Бүгінде аудандағы барлық мектептер толықтай жабылды. Білім бөлімінің басшысы Бәтес Аманованың айтуынша, ұстаздар да демалысқа жіберілген, алдағы уақытта онлайн режимінде білім беруге дайындық үстінде.
Аудан әкімі кейбір мекемелерде келушілерге шектеу қою керектігін айтып өтті. Есік қаласындағы, Шелектегі және Бәйдібек би ауылындағы ауруханада, аудандық перзентханада жатқан науқастарға келушілерге шектеу қойылады. Сонымен қатар, зерде бұзылыстары бар балаларға арналған, көру қабілеті бұзылған балаларға арналған мектеп-интернаттарда, санаторлық типтегі «Аяла» балабақшасына және Шелек балалар үйіне бөтен адамдар кіргізілмейді. Оның барлығын қадағалауды полиция басқармасының басшысына тапсырды.
Бүгінде ауруханалар алдағы жағдайға тас түйін дайын. Сонымен қатар, Есік қаласындағы Жамбыл атындағы жастар саябағы уақытша жабылады. Заңсыз жолаушы тасымалымен айналысатын такси жүргізушілеріне де тосқауыл қойылмақ. Себебі, күніне ондаған адамды таситын көліктерде санитарлық нормалар сақталмайды. Дезинфекция жасалмайды.
– Ең алдымен қажетті тауарлардың бағасын ұстап, олардың дүкен сөрелерінен табылуына жағдай жасауымыз керек. Сондай-ақ, атқарылып жатқан жұмыстар вирус таралуының алдын алу екендігін тұрғындарға түсіндіріп, дүрбелең болмауын қамтамасыз етуіміз керек – деген аудан басшысы Бинәлі Ысқақ атқарылып жатқан алдын алу шараларына тұрғындардың түсіністікпен қарап, жалған ақпарат таратпауын және де санитарлық тазалықты сақтауын сұрады.
Сардарбек НҰРАДИН
ҚОҒАМ ҚАУІПСІЗДІГІ ҚОЛЫҢДА
Коронавирустың алдын алуға қатысты ұйымдастырылып жатқан сақтық шараларын ұстанып, белгіленген тәртіптен шықпауға әрқайсымыз міндеттіміз. Айдаладағы аралда жалғыз өмір сүріп жатпағандықтан, қоғам алдындағы жауапкершілікті де сезінудің маңызы мол.
Сақтық шараларына салғырт қарап, тек өзіміздің өмірімізге ғана емес, айналамыздағыларға да мол зиян әкелетінімізді естен шығармайық. Дүниежүзілік пандемия аталған коронавирустың кең таралуына кез келгеніміз себепші болуымыз мүмкін екенін естен шығармайық. Бір ғана мысал келтірсек осы тұста. Оңтүстік Кореяда «31-пациент» деген бар. Ол кім? Неғылған 31-пациент?
Оңтүстік Кореяда 18 ақпанға дейін аты жаман ауруға шалдыққандар саны 31 болыпты. Алты күннен кейін, яғни 24 ақпанда бұл дертті жұқтырғандар 760-қа дейін күрт өскен. Бір аптадан аз уақыттың ішінде 729 адамнан вирус табылған. Кореяда бұған себепші деп сол «31-пациентті» атап отыр. Өйткені осы аралықта вирусты жұқтырғандардың дені діни топтың мүшесі болған.
The New York Times ақпараты бойынша, 7 ақпан күні, яғни жұма «31-пациент» кішігірім жол-көлік апатынан кейін Тэгу қаласының ауруханаларының бірінде тіркеледі. Ал келесі күні, сенбі ол әйел тамағы ауырып тұрғанын айтқан. Жексенбі шіркеудегі рәсімге қатысқан. Дүйсенбі дене қызуы көтеріліп, ауруханаға жатқызылған. Дәрігерлер бұл әйелге коронавирусқа тексерілу үшін басқа ауруханаға баруы керектігін ескертеді. Бірақ ол Қытаймен еш байланысы болмағанын айтып, тексерілуден бас тартады. Сонымен бір аптадан соң, демалыс күндері науқас шіркеуге құлшылық ету үшін қайта барады. Ал ол кезде шіркеуге мыңдаған адам жиналып, жерлеу рәсімін өткізіп жатады. Дүйсенбі науқастың жағдайы нашарлап, келесі күні вирус жұқтырғаны анықталады.
Қазіргі уақытта Оңтүстік Корея вирус жұқтырғандар саны бойынша әлемде 8-орында тұр. Жұқтырғандар – 8565, өлгендер – 91 адам. Індеттің 80 пайызға жуығы коронавирустың негізгі таралу ошағы, «31-пациент» баратын – оңтүстік-шығыста орналасқан Тэгу қаласындағы діни секта. Бұл туралы Кореяның ауруларды бақылау және алдын алу орталығы (KCDC) хабарлады. Осы мысал көптеген елдерге үлкен сабақ болды. Сіз де сабақ аларсыз, оқырман! Қоғам қауіпсіздігі әрқайсымыздың қолымызда.
Құралай МҰРАТҚЫЗЫ
Райымбек айлығы өтті
Райымбектей батыр бабаның есімі берілген мектептің өз игі дәстүрлері бар. Соның бірі – жыл сайын ақпан айында ұйымдастырылатын – Райымбек айлығы. Он жылдан бері жалғасып келетін бұл шара биыл да жоғары деңгейде өтті.
Бір ай бойы балалар Райымбек батырдың өмірі, сол замандағы қазақтың жай-күйі мен жауға шапқан батыр бабаларымыздың ерлігі жайлы жан-жақты ақпарат жинап, білгендерімен бөлісті. Күнделікті таңертең және түстен кейін әр сынып оқушылары батыр баба өмірінен әсерлі көріністер қойып, өлең-жырларын оқыды, ән айтып, би биледі. Батырдың бес қаруын қолдан жасап, көрмеге қойды. Қолөнермен қатар суретшілер байқауы да ұйымдастырылды. Оқушылар арасында батырлар жырын, ал мұғалімдер арасында «Райымбек» поэмасын мәнерлеп оқудан сайыс өтті.
Төрт аптада білген-түйгендерін қорытындылау үшін оқушылар тест тапсырып, жүзден жүйріктер анықталды. Сондай-ақ айлыққа белсенді қатысқан оқушылар мен мұғалімдер марапатталды.
Райымбек айлығына мектеп ұжымы мен оқушылар ғана емес, ата-аналар да белсенді араласып, күнделікті қойылымдарға қатысып отырды. Мектепте өткізілетін мұндай іс-шаралар балалардың белсенділігін арттырып, қызығушылықтарын оятатыны анық.
Құралай МҰРАТҚЫЗЫ
Алматы облысында 139 адам оқшауланды
Алматы облысында коронавирус инфекциясы тіркелген жоқ. Бірақ өңір аталған індеттің таралуы ықтимал қауіпті аумаққа жатады. Себебі, бір жағында Қытай Халық Республикасымен екінші жақта алып шаһар Алматы қаласымен шектесіп жатыр.
Елге шет мемлекеттен әуе көлігі және отарбалармен келген азаматтар бар. Олардың басым бөлігі – кесел тараған мекеннен оралғандар. Жеке тұлғалардың қатарында індеттің ілмегіне іліккендер кездеседі. Коронавирус пандемиясын жұқтырған адамдармен араласқан жандардың аты-жөнінің тізімі басшылық қолына түссе, кез келген жерде оларды тауып алып, карантинге жабады.
Бүгінгі күні 139 адам оқшауланды. Олардың 123 стационарлық карантинде, 16-сы медицина қызметкерлерінің бақылауымен үйде. Егер де үйде 5 жасқа дейінгі балалар, 65 жастан асқан қариялар мен аяғы ауыр әйелдер болса, ол адамды медициналық ұйымға жатқызады. Карантиндік жағдайда тәртіпті бұзса, алғашқыда ескертпе беріледі, екінші рет қайталанса, 10 АЕК айыппұл салынады. Үшінші мәрте тәртіп бұзылса, 15 тәулікке қамауға алынады.
«Ұлттық зертхана орталығының Талдықорған қаласында бөлімшесі бар. Осы жерде коронавирус инфекциясын жұқтырды деген күдікке ілінген адамдарды тексереді. Бүгінгі таңда күніне 70-ке жуық талдау жасалынады. Әзірге ауру анықталған жоқ», – дейді Алматы облысы бойынша тауарлар мен қызметтердің сапасы мен қауіпсіздігін бақылау департаментінің басшысы Қайрат Баймұхамбетов.
Вирусқа қатысты ақпараттарды БАҚ беттерінен оқуға болады. Және де 1406 нөмірі арқылы Call-орталыққа хабарласып білуге жағдай жасалынған. Ол жерде сегіз байланыс желісі тәулік бойы жұмыс жасайды. Статистикаға сүйенсек, мониторинг көрсеткіштері бойынша орталыққа сағатына 35-80-ге дейін қоңырау келіп түседі.
Мамандар мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтің тапсырмасына сәйкес, аймақтарға барып тексеріс шараларын жүргізуде. Кешелі бері барлық ойын-сауық орындары, сауда үйлері, кинотеатрлар, театрлар өз жұмысын уақытша тоқтатқан. Тек азық-түлік дүкендері ғана жұмыс істеп тұр. Айта кету керек, базарларда жеміс-жидектер, көкөністер ғана ашық түрде сатылса, өзге тауарлар жабық қаптама да сатылуы тиіс. Сонымен қатар базарлар таңғы сағат он бірден кешкі беске дейін ғана жұмыс істеуі қажет. Белгіленген уақыт аяқталған соң аумақ тазартылады.
Кеселден сақтанушылар бетперделерді шарқұра іздеуде. Қазіргі таңда өңір дәріханаларында 128 мың бетперде бар. Алдағы уақытта аталған өнімнің тапшылығы болмайды. Себебі, зауыт, фабрикалар масканы тігуді жалғастыруда. Медицина колледждері мен медициналық әлеуметтік ұйымдарда көп реттік қолданатын бетперделер шығарылып жатыр. Одан бөлек, қолғаптар, қорғанысқа арналған сыртқы киімдер өндірілуде.
Қоғамдық көліктерді күніне екі рет залалсыздандыру жұмыстары жүргізілуде. Осыған дейін бұл қызметтер қолмен атқарылса, ендігі кезекте арнайы машиналармен үлкен аумақты қамтып залалсыздандыру шаралары жүргізілуде. Ол аза болса әскери гарнизондағы үлкен қондырғылардың күшімен облыстағы нысандарды вирустан тазартуға болады.
Халықты індеттен аман алып қалу үшін үкімет барлық шараларды қолдануда. Қазіргі таңда қауіптің беті қайтқанша құзырлы мекемелер кейбір мемлекеттерге баруға тыйым салған. Сондай-ақ, Алматы – Нұр-Сұлтан бағытына қатынаудағы рейстерді азайтуға қатысты мәселе қаралып жатыр. Еске салайық, лажы болса сыртқа, көпшілік жүретін жерлерге бармау керек. Балаларды аулаға бірер минуттарға шығарып тұрған жөн. Барлығы өз шекарасынан аспауы тиіс.
Анар САБЫРОВА
Соңғы жаңалықтар
ПАРИЖСКОЕ СОГЛАШЕНИЕ И ПАРНИКОВЫЕ…
️ЭТНОМӘДЕНИ БІРЛЕСТІК ӨКІЛДЕРІМЕН…
Бүгін Халықтық штаб өкілдері…
Энергетиканы дамытудың бір жолы- АЭС…
Жас ақындар мен жазушылар арасында…
АЭС салудың халықаралық тәжірибесі
Безопасность АЭС для Балхаша: мнение…
Хайрушев: Если мы откажемся от АЭС,…
Мнение эксперта: потенциал развития…
