- +77277540900
- +77002724204
- enkaz.kz@gmail.com
- 040400, Алматы облысы, Еңбекшіқазақ ауданы, Есік қаласы, Алматы көшесі, № 112.
Ізгіліктің анық көрінісі
Анау өтіп кеткен тарихымызды бір сәтке кейін айналдырар болсақ, халқымыздың басына түскен нәубеттерден жеңілмей, рухымызды құлатпай өтіп келе жатқан рухты ұрпақтардың санатынанбыз. Елімізге төнген індеттен қалай шығамыз, оның қандай жолдары бар? Бұл сұрақтар елім деп еңіреген әрбір қазақ азаматының жанайқайындай болып отыр.
«Қатты жерге қақ тұрар, қайратты ерге бақ тұрар» демекші, осындай қиын сәттерде жетім бала, жесір ана, мүгедек жандарды, қоғамдағы әлеуметтік аз қамтылған жанұяларды қараусыз қалдырмау мақсатында Еңбекшіқазақ аудандық білім бөлімінің басшысы Бәтес Аманованың ұйымдастырумен, сонымен қатар Шелек ауылдық округі әкімі аппараты тарапынан көптеген жәрдем берілді. Соның ішінде елім, жерім деп жүрген жекелеген азаматтардың қосқан үлесі зор. Халқымыз жетімін жылатпаған, жесірін қаңғыртпаған тектіліктерін әлі де жоғалтқан жоқ. «Қайраңы жоқ көлден без, қайырымы жоқ ерден без» дейді атамыз қазақ. Сол текті ұрпақтың текті ұлдарының бірі Ушуров Билал мырза Шелек ауылындағы «Шелек №1 орта мектебі» КММ әлеуметтік аз қамтылған 122 отбасын азық-түлікпен қамтамасыз етті. Сонымен қатар мектептің қамқоршылық кеңесінің төрағасы, облыстық мәслихат депутаты Жангелді Осан және қамқоршылық кеңесінің мүшелері Еркебұлан Қарабалаев пен күн-түн демей еліне қызмет етіп жүрген азамат Амирлан Бақытұлы өз көмегін аямауда. Бұл күн – әлеуметтік аз қамтылған жанұялар үшін «ақ түйенің қарны жарылған» күн болды, адамдардың кеудесіне жылылық ұялады.
«Бітер істің басына жақсы келер қасына» -демекші атқарылып отырған орасан зор жұмыстың басында әрине, Шелек №1 мектебінің директоры Қырықбай Ардақ Мұхамеджанқызы тұр. Адамның жүрегінің кеңдігі, адами қасиеті ол Алладан. Басшы-ол ұйымдастырушы, қамқоршы, әділетті болған кезде ғана барлық қолға алынған шаруалар өз нәтижесін береді. Сонымен қатар, мектептің әлеуметтік педагогы Кулия Абдикасованың тарапынан аталған жанұялардың шеттетіліп қалмауын қамтамасыз ету жолында бір қатар жұмыстар атқарылды. Бүгінгі ата-аналардың қуанышы, олардың шексіз ризашылығы, білдіріп жатқан алғысы мектеп директоры Ардақ Қырықбайдың ұйымдастырушылық қабілетінің мықты екендігінің дәлелі.
Н.ТІЛЕУҚАБЫЛ
Алматы облысында 1980 адам медицина мамандарының бақылауында
Алматы облысында Короновирус инфекциясын жұқтырғандар саны -73. Олардың екеуі Алматы қаласындағы ауруханада ем алып жатыр. Бүгінгі күнгі мәлімет бойынша, тағы 4 адамның аталған індетке шалдыққаны расталып отыр.
Еңбекшіқазақ ауданындағы жұқпалы аурулар ауруханасында- 38 науқас, Қарасай ауданындағы орталық жұқпалы аурулар ауруханасында -19 азамат ем қабылдауда. Және де Шелек ауылындағы медицина мекемесінде – 5 адам кеселмен күресуде.
Бүгінгі таңда 1980 адам медицина мамандарының бақылауында. Облыс көлемінде коронавирус инфекциясын жұқтырған адамдарды емдеу мақсатында жұқпалы аурулар ауруханасынан 180 орын жабдықталған.
Сонымен қатар, 202 реанимациялық төсектер бар, оның ішінде 66 - коронавирустық инфекцияға күдікті және расталған адамдар үшін.
Амбулаториялық және стационарлық деңгейде 754 дәрігер, оның ішінде 447 терапевт, 38 инфекционист, 143 реаниматолог, 8 нефролог, 8 пульмонолог, 12 трансфузиолог, 98 невролог қызмет етеді.
Облыста 4 зертхана жұмыс істейді, онда тәулігіне 690 зертханалық зерттеу жүргізіледі.
Алматы облысы Денсаулық сақтау басқармасының басшысы Бауыржан Ысқақтың айтуынша, Жетісу жұртшылығына даурығуға негіз жоқ. Барлығы қатаң бақылауда. Тек, халық мамандардың нұсқаулығын жіті орындауы керек. Сонда ғана індеттің кең таралуының алдын алуға болады.
******
На сегодняшний день в АО зарегистрировано 73 случаев заражения коронавирусной инфекцией. 9 человек полностью излечились. Всего под медицинским наблюдением находятся 1980 человек. Из них на стационарном лечении – 1118, в провизорном отделении – 263 пациентов, в обсервационном отделении (карантин) – 793, на домашнем карантине – 862 человек.
Согласно данным, на амбулаторном и стационарном уровнях привлечены 754 врачей, 447 врачей терапевтов, 38 инфекционистов, 143 реаниматологов, 8 нефрологов, 8 пульмонологов 12 трансфузиологов и 98 неврологов. Со стороны местных исполнительных органов и государства, им оказывают всю необходимую поддержку и помощь.
1448 работников организаций здравоохранения получили из средств республиканского бюджета надбавки к заработной плате. В частности, 205 врачей, 882 средний медицинский, 361 младший медицинский персонал получили финансовую поддержку на общую сумму 106,0 млн. тенге.
Жақсының жақсылығын айт
Қазіргі қысылтаяң уақытта табысынан айырылып, бірді-бірге жеткізе алмай отырған отбасылар баршылық. Әсіресе, бұл жағдай – көпбалалы, әлеуметтік жағдайы онсыз да төмен отбасылар үшін үлкен соққы. Мұндайда көмек қолын созып, барымен бөлісудің өзі – ерлікке пара-пар әрекет.
Біріксек, біз алмайтын қамал жоқ деген Қызылжар ауылының тұрғындары Көктөбе ауылдық округінің әкім аппаратымен және «Nur Otan» партиясымен бірлесе отырып, көмекке мұқтаж жандарға қол ұшын берді. Ауыл азаматтары – Жанәділ Шалағызовтың бастамасымен Ұлан Тулубаев, және Ермек Нұрланұлы қазақы дәстүрмен үй-үйді аралап, жылу жинады. Тұрғындар қолдан келгенінше көмегін көрсетіп, бірі ақшалай, енді бірі азық-түлік беріп, береке-бірлігін танытты. Жиналған қаражатқа 41 отбасына азық-түлік алып, тапсырылды.
Сол сияқты ерлі-зайыптылар – Төребай Сақтағанбаев пен Жадыра Жаркенованы да оқырмандарымызға мысал еткіміз келеді. «Жақсының жақсылығын айт, нұры тасысын» демей ме қазақ?! Рахат ауылдық округіне қарасты Бәйтерек саяжайының тұрғындары Төребаевтар өз қалталарынан ақша шығарып, карантинге жабылған көршілес саяжай тұрғындарына екі күн бойы азық-түлік тасып, көпке үлгі болды. Әлеуметтік жағдайы төмен отбасыларына керек-жарағын алып, қолдан келген көмегін аямады. Көршілерінің бұл әрекетіне тәнті болған Лейля Дуненбаева редакциямызға хабарласып, «Мұндай қайырымдылық шаралары біріксек, біздің қолымыздан бәрінің келетінін көрсетіп отыр. Әрі қазіргі жағдайдан жабырқап қалған көңілге демеу беріп, жігерлендіреді», – деп өз ойымен бөлісті.
Әрине, мұндай кезеңде бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығарып, біріге білген ел ғана жеңе алады. Ендеше, бір-бірімізге демеу болып, көмегімізді аямайық, ағайын.
Құралай МҰРАТҚЫЗЫ
Еңбекпен елге танылған тұлға
Қытайдың əйгілі данасы Конфуцийдің өте ақылды бір шəкірті бар екен. Ол ақылды əрі алғыр болғаны сонша, оған данышпан деген оқымыстылар мен ғұламалардың өзі қайран қалатын болса керек. Бірақ, осынша ақыл мен білімі бола тұра əлі күнге Конфуцийға шəкірт болып жүргеніне басқалар таң қалысып жүреді. «Əрине, Конфуций қытайдың ең дана да данышпан тұлғасы екені рас, деседе шəкірті одан қалыса қоймайды. Ақылы мен амалы бір басына жеткілікті бола тұра жай шəкірт ретінде дəріс алып жүргені несі екен?», – деп баршасы бас қатырады. Күндердің күнінде бір адам Конфуцийге шəкіртінің де өзі секілді ақылды да дана екенін, ол жағынан ұстазынан қалыспайтынын айта келіп, сонша ақылды бола тұрып сізден не үйреніп жүргеніне таң қаламыз дейді. Сонда Конфуций дана: «Ол ақылды болғанымен өте жалқау. Ал жалқаулықтың ақыл мен білімді қор қылатынын түсінбейді. Сондықтан ол осы шындыққа көзі жеткенше менің шəкіртім болып қала береді», – деген екен.
Иə, бұл оқиғадан қоғам мен адам өміріндегі еңбектің рөлі орасан екенін түсінеміз. «Адамады адам еткен – еңбек» деген Маркстың да атақты сөзі бар. Бұл сөздің астарында үлкен шындық жатқаны анық. Адамның тарихтағы талай таң қаларлық жаңалықтары мен өнертабыстарының ар жағында үлкен даналық пен орасан еңбек жатқан болатын. Егер адам баласы еңбек ете білмегенде осындай дамыған қоғамға қол жеткізуі де неғайбыл. Сондықтан еңбектің орнын алмастыра алатын құндылық жоқ. Өзіміз өмір сүріп жатқан мемлекеттің экономикалық, əлеуметтік, саяси дамуы да қарапайым еңбек адамдарының арқасы екені талассыз. Өйткені осы бір қарапайым адамдардың тынымсыз еңбегінің нəтижесінде ел экономикасы мен қазынасына қаншама байлық құйылып жатқан жақсы білеміз. Ал ол байлықтың халықтың игілігіне жарап жатқаны тағы шындық. Бұл жағынан мемлекет ең алдымен қарапайым еңбек адамдарына қарыздар. Осындай қарапайым да тынымсыз еңбегімен ел жадында сақталып, халықтың құрметіне бөленген адамның бірі – Алтынбике Бертаева.
А.Бертаева 1920 жылдың 27 қаңтарында Алматы облысы, Шелек ауданы, Өрнекті колхозында дүние есігін ашқан. Əкесі Бертай мен анасы Əнəпия да қарапайым еңбек адамдары болған. Екінші дүниежүзілік соғыс басталып, дүниені дүр сілкіндірген қаралы күндер А.Бертаеваны да айналып өткен жоқ. Осы соғыста күйеуі Мұхамеджан Брест қамалын қорғау кезінде ерлікпен қаза болады. Сонымен бірге сұм соғыс екі ағасы Изман мен Дүйсенбайды да ажал құрығына іліндіреді. Осындай қатал сындар мен қайғылы күндерден Алтынбике анамыздың сағы сынып, рухы түскен емес. Керісінше бар ауыртпалықты қайыспай көтеріп, еңбекке ерте араласты. 1939 жылдан 1963 жылға дейін «Калинин» колхозында колхозшы, ал 1963 жылдан зейнетке шыққанша совхоз болы қайта құрылған «Қаратұрық» совхозында темекі өсіруші, звено жетекшісі болып қызымет етті. Осылайша өмірінің 45 жылы еңбекке арнап елдің алғысы мен құрметіне бөленді. Тек халықтың құрметіне бөленіп қана қоймай, мемлекеттің де марапаттауларынан құр қалған жоқ. 1963 жылы есімі Республикалық Құрмет «Алтын кітабына» жазылса, 1966 жылдың 30 сəуірінде КСРО жоғарғы Кеңесі Президимуының Жарлығы бойынша А.Бертаеваға Социалистік Еңбек Ері құрметті атағы берілді. Мұндай атақ ол кезде де екінің бірінің маңдайына жазыла бермейтін мəртебе болатын. Ең қызығы бұл жоғары атақты алғанда апамыз не бары 46 жаста ғана еді. Сонымен бірге, Кеңес Одағының жоғары марапаты саналатын «Ленин» ордені мен «Орақ пен Балға» алтын жұлдызын да иеленді.
Ал 1963 жылы Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің VІ шақырылымының жəне 1967 жылы VІІ шақырылымының депутаты болып екі мəрте сайланды. Жоғарғы Кеңестің заң жобалау комиссиясының да мүшесі болған.
Ерінбей еңбек етуді өзінің өмірлік миссиясы санаған əрі сол еңбегінің арқасында барлық құрмет пен даңққа, абырой мен бақытқа кенелген апамыздың өткізген өмірі кімді де болсын бей-жай қалдырмасы анық. Қаншама атақ пен абыройы болса да тасымаған, тек еңбекпен көзін ашып, ғұмырын еңбекпен байланыстырған, алайда осы бір қарапайым ғана қоңыр тіршілігін дүниенің барша сəнсалтанатынан артық қойған апамыздың өнегесі баршамыз үшін үлгі болғандай. Осындай ақ адал еңбегімен елінің есінде қалған аяулы апамыз 2008 жылы 15 қыркүйекте тоқсанға қараған шағында бақиға аттанды. Десе де артында жақсы атақ пен асқақ абыройы, үлгі мен өнегесі, жас ұрпақты адалдыққа бастайтын мəнге толы өмір белестері қалды.
КСРО ыдырап, қазақ елі тəуелсіздік алғаннан кейінде апамыздың атқарған қызметтері атаусыз қалып көрген жоқ. Елімізге сіңірген ерен еңбегі мен халық шаруашылығын дамытуға қосқан үлесін жоғары бағалаудың нəтижесінде Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2016 жылдың 28 желтоқсанындағы №883 қаулысы негізінде Достық ауылындағы Қаратұрық орта мектебіне А.Бертаеваның құрметті есімі берілді.
Бұл мектеп жалпы 300 орынға арналған үлкен білім ордаларының бірі. Десе де бүгінде 611 оқушы білім алуда. Білім сапасы жағынан 57 пайыздық көрсеткішке жетіп, аудан бойынша алдыңғы орындардан көрініп келеді. Осындай үлкен жетістікке жетіп, білім додасында алға озуы үшін 69 мұғалім аянбай қызмет етіп жатқан жайы бар. Мектептегі оқушылардың білімділігі мен ұстаздарының біліктілігін А.Бертаеваға арналған шарада байқап қайтты. Олай деуіміздің себебі көрсеткен өнерлері мен дайындығынан барлығы менмұндалап тұрды. Əсіресе А.Бертаеваның өмір жолы негізінде дайындаған көрністерін ауыл тұрғындарының көңілінен шықты. Алтынбике апамыздың еңбекке араласуы, тұрғындарды ұйымдастыруы, іске асырған шаруалары жəне соның арқасында жеткен табыстары мен көрген құрметтері турасында көрсетілген сəттерінде апамызбен бірге еңбек етіп, көзін көрген аталарымыз бен апаларымыздың өткен күндері естеріне түсіп, барынша тебіренгені байқалды. Əрине, өзге емес А.Бертаева секілді қарапайым еңбек адамының өмірін өнеге етуі жас шəкірттер үшін өте қажетті құндылық. Бүгінгі жеңіл ақша табудың жолына түсіп, айдаладағы сағым қуған кейбіреулердің апамыздың өнегелі өмірінен үлгі алса қандай тамаша болар еді дейсің кейде.
Иə, еңбектің бейнетке толы екені рас. Бірақ сол бейнеттің зейнетінің рахаты мен лəззаты қандай болатынын айтуға тіл жетпейтіні тағы шындық. Қиындықтан мойымай, бейнеттен қажымай, тек болашағынан үміт күтетін, еңбекті ерлік деп бағалайтын ұрпақ тəрбиелеуге А.Бертаева секілді адамдары үлгі ете білсек қана жұлдызымыз оңынан тумақ. Бұл туралы С.Көбеевтың: «...Еңбек тəрбиесіне баса назар аудару керек. Еңбекке тəрбиелемей тұрып, балаға дұрыс тəрбие бердім, – деп айту екіталай», – деген əдемі сөзі бар. Сондықтан А.Бертаеваның үлгісі жадымыздан ешқашан өшпек емес.
Нұрсерік ТІЛЕУҚАБЫЛ
Алматы облысында тағы 6 адам коронавируспен ауырды
Бүгін Алматы облысының Іле ауданында - 1, Еңбекшіқазақ ауданында 5 тұрғын COVID-19 инфекциясын жұқтырғаны анықталды, - деп хабарлайды Алматы облысы әкімінің баспасөз қызметі.
Бүгін сырқаты тіркелген Іле ауданының тұрғыны - бұған дейін ауырған 1967 жылғы пациенттің күйеуі. Ол қазір Қарасай аудандық орталық аурухананың инфекциялық бөліміне жатқызылды. Онымен байланыста болған 5 адам Іле аудандық орталық ауруханасының карантин бөлімінде.
Ал Еңбекшіқазақ ауданы Шелек ауылының 5 тұрғынының 4-еуі бұған дейін вирус жұқтырған 2006 жылғы пациентпен бір үйде тұрған азаматтар. Ал 5-ші азамат жіті респираторлық вирустық инфекциямен медициналық көмекке жүгінген. COVID-19 инфекциясы анықталған 5 азамат та Еңбекшіқазақ аудандық орталық аурухананың инфекциялық бөліміне жатқызылды.
Сөйтіп, Алматы облысында коронавирус жұқтырғандар саны 50-ге жетті, ал жазылып шыққандар – 9.
*****
В Алматинской области число заболевших коронавирусом достигло 50 человек
Еще 6 случаев заболевания коронавирусной инфекцией зарегистрировано в Алматинской области, - сообщает пресс-служба акима Алматинской области.
1 случай выявлен в Илийском районе. Заболевший 1965 г.р. является супругом ранее выявленной заболевшей 1967 г.р. Контактные – члены семьи находятся в карантинном отделении Илийской ЦРБ. Из них у двоих детей результат на КВИ отрицательный, у троих – в работе.
В с.Шелек Енбекшиказахского района выявлено 5 заболевших. Из них 4 являются родственниками ранее выявленного заболевшего 2006 г.р. Все заболевшие 1948, 1973, 1999, 2008 г.р. находились на домашнем карантине. Еще 1 пациент ранее поступил в провизор с признаками ОРВИ, вирусологический анализ на КВИ у него оказался положительным. Двое контактных членов семьи помещены на домашний карантинт, вирусологический анализ у обоих отрицательный.
Все 5 заболевших помещены в инфекционное отделение больницы Енбекшиказахского района.
Таким образом, количество заболевших коронавирусом в Алматинской области достигло 50 человек, из них выздоровело 9 человек.
Пресс-служба акима Алматинской области
В одиночку мы можем сделать так мало, зато сколько мы можем сделать все вместе
Все мы видим, как остро развивается ситуация с эпидемией коронавируса во всем мире. В арифметической прогрессии растет число заболевших. Под ударом оказалась вся мировая экономика, уже сейчас прогнозируется её спад.
Коронавирус — это беспрецедентная угроза для населения и нашей страны, в частности нашего района, которая требует немедленного принятия ряда радикальных противоэпидемиологических, а также карантинных мер в целях недопущения распространения инфекции.
Сложившаяся ситуация – это вызов всему обществу. Она требует максимально слаженных действий, признания ответственности не только за своё здоровье, но и за здоровье окружающих.
Учитывая темпы распространения коронавирусной инфекции, а также и то, что очень много людей из сельских населенных пунктов едут в районный центр, в целях безопасности граждан, в районе с 1 апреля текущего года был усилен санитарный режим, включающий в себя ряд ограничительных мер с установлением на территории района санитарных и мобильных постов, на которых круглосуточно работают сотрудники полиции, медицинские работники, сотрудники исполнительных органов и специалисты управления охраны общественного здоровья. С 15 апреля необходимый карантин ввели по всей Алматинской области.
Ведется работа по подготовке учреждений здравоохранения к принятию граждан, заразившихся коронавирусом и обеспечению медицинского персонала всеми необходимыми средствами защиты.
Сегодня в районе действует специально созданный акимом района штаб, членами которого осуществляется круглосуточная работа по сбору и мониторингу информации о наличии и распространении инфекции в районе, а также координируется деятельность задействованных в борьбе против инфекции государственных органов и представителей гражданского общества.
Кроме того, в районе сформированы мониторинговые группы из числа сотрудников уполномоченных государственых органов, участковых инспекторов полиции, депутатов районного маслихата, призванные осуществлять контроль за исполнением Указа Президента Республики Казахстан «О введении чрезвычайного положения в Республике Казахстан» в Енбекшиказахском районе Алматинской области.
В целях поддержки экономики района для осуществления антикризисных мер, на очередной сессии районного маслихата было выделено 7,9 млрд. тенге, включая 98 проектов.
В рамках инициированной Главой государства общереспубликанской акции «Біз біргеміз!», в районе осуществляется благотворительная помощь малообеспеченным семьям со стороны государственных органов и волонтеров.
Следует отметить, что и со стороны народных избранников – депутатов ведется огромная работа в их избирательных округах по оказанию необходимой
помощи малоимущим и многодетным, а также разъяснению жителям нашего района через СМИ о необходимости неукоснительно выполнять требования по соблюдению карантина и санитарных норм. Только так мы сможем предупредить распространение данной инфекции на улицах районного центра и сел.
Решительные действия Правительства Республики Казахстан в настоящее время позволили держать ситуацию под контролем и дали запас ценного времени для разработки дополнительных мер по борьбе с распространением новой коронавирусной инфекции.
Как подчеркнул Президент, Казахстан одним из первых принял необходимые меры и благодаря введению режима ЧП стране удалось предотвратить неконтролируемое распространение вируса. Без этого количество инфицированных могло быть в разы больше.
«Благодарю всех казахстанцев за понимание, спокойствие и выдержку, – сказал Президент. – Мы не допустим паники, и в этом граждане должны поддержать государство. Сейчас это важно, как никогда». Президент назвал героями всех казахстанских медиков и добавил, что дополнительные меры поддержки тех, кто находится на передовой борьбы с пандемией, самое малое, что власть может сделать для врачей и медработников. Касым-Жомарт Токаев поблагодарил за работу и сотрудников полиции, и военнослужащих.
Президент говорил о работе и жизни в режиме ЧП, о трудностях, с которыми приходится сталкиваться простым казахстанцам. Токаев рассказал о шагах, которые предпримет власть, чтобы поддержать население и бизнес.
Пенсии и государственные пособия, включая адресную социальную помощь, будут проиндексированы на 10% в годовом выражении.
Будет расширен охват дополнительными социальными выплатами в размере одной минимальной заработной платы, которая будет выплачиваться ежемесячно на период чрезвычайного положения. Эти меры охватят порядка трех миллионов казахстанцев.
Президент продлил с 1 апреля до 1 июля право получать медицинскую помощь в системе обязательного социального медицинского страхования всем казахстанцам. На этот период обслуживание граждан в медучреждениях должно осуществляться в полном объеме, независимо от статуса участника ОСМС.
Будет расширен перечень категорий граждан, которым должны предоставляться бесплатные продуктово-бытовые наборы. Такой пакет помощи должен быть дополнительно предоставлен инвалидам первой, второй, третьей групп, детям-инвалидам и официально зарегистрированным безработным. Это мера охватит более 800 тысяч человек. Постепенно от «продуктовых корзин» помощь перейдет к перечислению средств для самостоятельного выбора и покупки.
70 млрд тенге будет выделено из бюджета и доведено до фермеров через АО «Аграрная кредитная корпорация». Ставка для конечных заемщиков не будет превышать 5%. Дополнительно на эти цели в рамках программы «Экономика простых вещей» будет выделено 100 млрд. Конечная ставка в
рамках этой программы по всем отраслям составит 6%. Президент поставил перед правительством задачу по удешевлению цены дизтоплива для сельхозпроизводителей до 165 тенге за литр, или на 15% от рыночной цены.
Оставшимся без работы из-за карантина крупных городов молодым людям, которые готовы выехать на работу в рамках дорожной карты занятости, будут предоставлены «подъемные» в размере 2 МЗП, или 85 000 тенге, сразу же после прибытия к месту работы. Не взамен, а в дополнение к регулярной заработной плате. Будут развернуты мобильные рекрутские пункты, в рамках которых акиматы проведут разъяснительную работу, экспресс-тестирование на коронавирус, сбор и транспортировку работников до места новой работы. Всех занятых по дорожной карте бизнеса работодатели обязаны обеспечить достойными условиями труда и средствами защиты.
Для поддержки МСБ будут налоговые преференции, отсрочки по платежам по займам, снижение и унификация ставки кредита, увеличение объема государственных гарантий. Обращаясь к банкам второго уровня, президент напомнил, что в трудные для банков моменты государство оказало им значительную помощь. Сейчас от банков нужна поддержка населению и отечественному бизнесу. При необходимости в случае дальнейшего ухудшения ситуации правительство и финансовые регуляторы примут меры по решению данного вопроса.
Для реализации пакета антикризисных мер будут задействованы все необходимые источники средств, включая Государственный фонд социального страхования, ресурсы и инструменты Национального банка. Средства Национального фонда, созданного первым президентом – Елбасы, будут расходоваться рационально.
«Эпидемия коронавируса – временное явление, и мы обязательно его победим. Не отчаивайтесь! При всей опасности эта болезнь не является абсолютно фатальной, от нее излечиваются. Мы, государство и общество, сделаем все возможное, чтобы помочь Вам» - резюмировал Президент.
Сегодня, когда практически весь мир столкнулся с данной инфекцией и все страны испытывают трудности в связи с быстрыми темпами распространения пандемии, мы все как никогда должны показать дисциплинированность в условиях карантина. Каждый житель нашего района должен начать в первую очередь с себя, стать примером для других.
Как говорил Герой Советского Союза Бауыржан Момышулы: «Всякая цель в жизни достигается борьбой. Разобщенность – помеха в борьбе к достижению цели». Все меры, которые принимаются и еще будут приняты, сработают, дадут результат, если мы проявим сплоченность, дисциплинированность в условиях данной ситуации. Мы должны действовать вместе, чтобы не допустить дальнейшего распространения инфекции, и только тогда мы сумеем победить ее. Все это не только ради нас самих, но и ради нашего будущего поколения, чтобы наши дети, внуки и правнуки могли гордиться нами. Любой поступок человека – это результат его дисциплинированности. А дисциплина – это отражение человеческой души, его сознания, его мышления, его нрава. Наряду с этим, нам всем необходимо
проявлять заботу о близких, о тех, кому нужна помощь и поддержка. Сила нашего общества заключается в солидарности, взаимовыручке и взаимопонимании.
Будьте здоровы и берегите себя и своих близких!
Б.Ахметов,
секретарь Енбекшиказахского районного маслихата
Қазақ болуға қалайсыз?
Әрбір ұлттың өзіне тән әдет-ғұрып, салт-дәстүрі бар. Аты-жөнін, тегін ұлттық ерекшеліктерін ескере отырып жаздыруға да құқылы. Демек, тәуелсіздік алғанына 30 жыл толатын, 70 жыл бойы орыстандыру саясатын басынан кешкен қазақ халқы да аты-жөнін, тегін -ов, -ев, -ева, -ова жалғауларынсыз жаздыруға құқылы. Алайда өзіміз қазақ болуға қалаймыз?...
Анығы осы. Аты-жөніңіз бен тегіңізді қазақы жаздыру - таза қазақ болудың алғышарттарының бірі. 1917 жылы жалпықазақ съезінде Алашорда көсемі Әлихан Бөкейхан: «Қазақтың аты-жөнін орыс халқына еліктеп, «-ов, -ев», – деп жазу тоқтатылсын! Бұдан былай қазақ азаматтары өз аты-жөндерін ұлттық дәстүрмен Абай Құнанбайұлы деген сияқты жаздырсын, біз де Ахмет Байтұрсынұлы, Әлихан Бөкейханұлы болайық!», – деп үндеу тастап, арнайы қаулы қабылдаған. Ал қылышынан қан тамған кеңестік кезеңде батыр Бауыржан Момышұлы елеулі екі бердей ерлік жасағанын ешкім де жоққа шығармас. Алғашқысы, батырдың ешкімнен именбей, өз тегін қазақша жаздыруында. Екіншісі, сол тегін арқалай жүріп, Ұлы Отан соғысында теңдессіз ерен ерлік жасағандығы. Ұлттық рухын жығып алмай тік ұстаған батыр бабамыздан неге үлгі алмасқа?
Сондай-ақ, Елбасының 1996 жылдың 2 сәуіріндегі №2923 Жарлығының 1-тармағында: «Ұлты қазақ азаматтар өздерінің тегі мен әкесінің атының жазылуын қазақ тіліне тән емес аффиксті алып тастай отырып, өзгертуге хақылы, алайда тегі мен әкесінің атының түбірлік негізі сақталуы тиіс. Бұл ретте әкесінің атын жазған кезде азаматтың жынысына қарай «ұлы» немесе «қызы» сөздері қосылып, бірге жазылады» деп тайға таңба басқандай анық жазылған. Ал «Неке және отбасы туралы» заңның 28-бабында: «Тууды тіркеу кезінде ұлты қазақ азаматтардың атын, әкесінің атын және тегін мына төмендегі үш мүшелік антропонимдік белгілеу жүйесі: аты, әкесінің аты, тегі бойынша дұрыс жазуға және айтуға назар аудару керек. Мұнымен қатар азаматтардың қалауы бойынша қазақтың тегі мен әкесінің атын жазу кезінде қазақ тіліне жат — ов, — ев, — ова, — ева, — ин, — и, — ины, — на, — овна, — евна, — ович, -евич жұрнақтары алынып тасталып, олардың орнына «ұлы, қызы» жалғаулары бірге қосылып жазылады» делінген. Сонымен қатар, қазіргі ереже бойынша «-ов» және «-ев» жалғауларынан арылғысы келетін азаматтар екі түрлі нұсқаны таңдай алады екен. Бірі – тегінің түбірін қалдыру, екіншісі – «-ұлы», «-қызы» деген сөзді жалғау арқылы. Демек, таза қазақ болу өз қолыңызда.
Ауданымызда кеңестік кезеңнің көзін көрген тұрғындар болмаса, еркін елде дүниеге келген нәрестелердің тегі түгелдей дерлік қазақша жазылуда. Бұл турасында аудан әкімдігі азаматтардың хал-актілерін тіркеу бөлімінің бас маманы Ғалия Кулимбаева мынандай мәліметтер берді. Ағымдағы жылдың қаңтар айында ғана туған нәрестелерге туу туралы куәлік алу үшін аудан тұрғындарынан 370 өтініш түскен. Оның 238 өтінішін қазақ ұлтының өкілдері берген. Осы өтнішітер бойынша дайындалған құжаттарға ов, ев, ова, ева жалғауларынсыз ұл туса ұлы, қыз туса қызы деген жалғаулармен жазылған.
«Ештен кеш жақсы» дейді дана халқымыз. Әлихан Бөкейхан көтерген ұлттық идея, ұлт болып ұйысуымызда алғышарттың бірі десек, еркін елде дүние есігін ашқан нәрестелер батыр Бауыржан Момышұлындай қайсар, Абай Құнанбайұлындай дана, Ахмет Байтұрсынұлындай кемеңгер болғай.
Әділет САРЫБАЙ
Жаңа қадам – жаңа талпыныс
Білім беру реформасы – Қазақстанның бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін аса маңызды құралдардың бірі. Осы орайда Рахат ауылдық округі №1 орта мектебінде білім, білік дағдыларды алу үрдісі оқытушы мен білім алушылардың алшақтығына қарамастан жаңа ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялардың көмегімен қашықтықтан жүзеге асырылып отыр.
Қашықтықтан оқыту технологиясын қолдану арқылыбілім берудегі мақсатымыз – сапалы білім беру қызметінде білім алушылардың мүмкіндіктерін кеңейту, олардың білім қажеттіліктерін тұрғылықты жеріне, әлеуметтік жағдайына, жасына, денсаулығына және өмірдің өзге себептеріне қарамастан қамтамасыз ету. Мұғалім-оқушы-ата-ана. Осы үштік біріккенде қашықтан оқыту нәтижелі болады. Демек, мұғалім, ата-ана, оқушы арасындағы сенімді сыйластықты, бір-біріне деген қарым-қатынасты нығайта отырып, білім беру жүйесіндегі өзгерістерге қолдау көрсетсе, үлкен жетістік болары сөзсіз.
Қазіргі уақытта қашықтықтан өткізілетін сабақтарға мұғалімдер мен оқушылар жоғары деңгейде қатысуда. Білім алушылардың интербелсенділіктерін арттыру мақсатында өзара әрекет етудің online-offline стандартты сервистерінен басқа (чат, конференция, электрондық пошта) қашықтықтан сабақты өткізу сервистері қолданылуда. Әлеуметтік жағдайы төмен оқушыларды пәндік тапсырмалармен қамтамасыз етуде 12 еріктілер тобы жұмыс жүргізуде. Алдағы уақытта мектеп педагогтарының кәсіби шеберлігінің және әрбір оқушыға деген сезімтал қарымқатынастың арқасында біздің балаларымыз іргелі білім алып, өздерінің қабілеті мен таланттарын дамыта алады.
Жаңа бағыт, жаңа жүйе қоғамның кез келген өзгерісіне бейім, жаңашылдыққа жаны құмар ауданымыздың жас ұстаздарының қоғамдастықта инновациялық құралдар арқылы қашықтықтан білім беруі біз үшін тиімді деп айта аламын. Себебі, біздің кәсіби деңгейімізді жетілдіруге, педагогикалық шеберлігімізді шыңдауға, білім алушыларға психологиялық қолдау көрсетуге, ақпараттық коммуникациялық технологиялар арқылы тәжірибе алмасып, бір-бірімізге бағыт-бағдар беруге, интернет арқылы ұйымдаса отырып жұмыс жүргізуге қашықтықтан оқыту зор мүмкіндік беруде. Демек, алдағы уақытта табысты, позитивті, шығармашыл, ізденімпаз жаңа формация педагогы ретінде қалыптасуға жол ашты. Әрі болашақта, білімнің тиімді технологияларын қолдана отырып, өзін-өзі дамытуға құштар, икемді, ақпаратты, интеллектуалды жас ұрпақ тәрбиелейміз!
Мадина ЕДІЛ,
«Рахат ауылдық округі №1 орта мектебі» КММ
директордың тәрбие ісі жөніндегі орынбасары
Індетті жою – ортақ мүдде
Емі жоқ індет әлем кеңістігін кезіп жүр. 17 сәуір күнгі мәліметтерге сәйкес – 2 млн 182 мың 823 адам аталған індетті жұқтырған. Аты жаман аурудан, әсіресе, АҚШ, Испания, Италия, Франция және Германия мемлекеттері зардап шегуде. Ел шебіне енген індет қазақстандық азаматтарды да әуре-сарсаңға салып, жұқтырғандар саны күн санап арту үстінде. Осы себепті жедел түрде төтенше жағдай енгізіліп, аудан аумағында да алдын алу шаралары жүргізілді. Атап өтетіні, аталған індетпен күрес майданында алғы шепте дәрігерлер қауымы жүр. Өз өмірлерін қатерге тігіп науқас адамды ажалдан арашалап қалу жолында жан сала еңбек етіп жүрген ақ халатты абзал жандар мен аудандық көпсалалы емхананың қауіпті індетпен күресудегі әлеуеті жайында емхана басшысы медицина ғылымдарының кандидаты, Жамиля Абеуовамен сұхбат жүргізген едік.
– Жамиля Санаққызы аудан аумағындағы қауіпті індеттің алдын-алу шаралары жайында айтып өтсеңіз?
– Бүгінгі таңда аудандық көпсалалы емхана персоналы күшейтілген карантин режимінде жұмыс істеп жатыр. Бұл дегеніміз емхананың өз ішінде дезинфекция жұмыстарын жүргізуден бастап, барлық қызметкерлер қорғаныс киімдері мен міндетті түрде бетперде және қолғап киіп жүруі тиіс. Сондай-ақ, келімді-кетімді адамдардың бәрі тексеріліп, келушілердің науқастармен қарым-қатынасы шектелді. Бұл – ең алдымен емхана қабырғасындағы дәрігерлер мен науқастардың қауіпсіздігі үшін істелген шара. Ал аудан аумағында індет кеңінен таралған жағдайда, облыс және аудан әкімдігімен бірлесіп жасалған жұмыс жоспарлары бекітілген. Жоспарға сәйкес аудан аумағында науқастар немесе күдікті тұлғалар анықталған жағдайда емхана ҚР денсаулық сақтау министрлігі облыстық және аудандық тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің сапасы мен қауіпсіздігін бақылау қызметінің сілтемесімен Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау министрлігі бекіткен алгоритмге сәйкес жұмыс атқарады.
– Бұл жұқпалы індетпен күресуде емханада эпидемиолог мамандар бар ма?
– Әрине емханамызда екі бірдей эпидемиолог маманымыз бар. Сондай-ақ, ҚР денсаулық сақтау министрлігі облыстық тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің сапасы мен қауіпсіздігін бақылау комитетінің эпидемиолог мамандарымен бірлесіп, бүгінгі таңда індеттің ошағы Алматы қаласына аудан аумағынан барып-келіп жұмыс істеген екі мыңнан аса адамды үй бақылауында ұстап отырдық. Олар індеттің анықталу кезеңі екі апта бойы қатаң бақылауда болып, карантиндік мерзімнен шықты. Алайда, бүгінгі таңда індет жұқтырушылармен қарым-қатынаста болған және шет мемлекеттерден келген бақылауымызда үй карантинінде отырған аудан тұрғындары бар. Сондай-ақ, індетке шалдығу қаупі басым бұрыннан созылмалы ауруларға шалдыққан тұрғындармен және жүкті әйелдермен, жаңа туылған нәрестелері бар аналарға қызметкерлеріміз үнемі хабарласып, қашықтан бақылау жүргізуде.
– Аудан аумағында коронавирус індетіне шалдыққан тұрғындар бар ма?
– Аудан аумағында аталған індетке шалдыққан тұрғындар бар. Сондай-ақ, олармен қарым-қатынаста болған адамдар анықталып, бүгінгі таңда емханаға жатқызылды. Олардың барлығы өздерін қалыпты сезінуде. Індеттің белгілері жоқ.
– Індет жұққан жағдайда алдымен адамның өкпесін зақымдайтыны анықталып отыр. Бұл тұрғыдан алғанда науқасқа жасанды тыныс алу құралдар ауадай қажет. Сонымен қатар індет жұқтырғандарды жедел түрде анықтайтын тест құралдары емханада бар шығар?
– Иә, жасанды тыныс алуға арналған аппараттың бізде 24 данасы бар. Бірақ оларды бүгінгі таңда қолданып отырған жоқпыз. Ал экпресс тест құралдары ауданға берілмеді. Олар індет ошақтары Алматы мен Нұр-Сұлтан қалаларында қолданылуда. Біз күдікті деп танылған тұрғындардан сілекейін және қанын алып ҚР денсаулық сақтау министрлігі тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің сапасы мен қауіпсіздігін бақылау қызметінің келісімімен облыстық зертханаға жібереміз. Ондағы зерттеу жұмыстарының қорытындысына сәйкес тұлғаға диагноз қойылады.
– Індетті жұқтырмау үшін тұрғындарға қандай кеңес бересіз?
– Бірінші, карантиндік режимді қатаң сақтау. Адамдармен қарым-қатынасты шектеу. Сондай-ақ, тазалықты сақтау. Міндетті түрде қолды сабындап жуу және антисептикалық сұйықтықтарды қолдану. Әр төрт сағат сайын есік тұтқаларын және індет жұқтырушы вирустардың қонуына және ұзақ уақыт жатуына қолайлы бөлменің барлық жерлерін сүрту. Вирусқа мінездеме берсек, ол өте ауыр болғандықтан ауа арқылы ұшып жүре алмайды. Сондықтан, әсіресе, ұялы телефондардың бетін, есік, терезелерді сүртіп тұрған ләзім. Ал адамдар арасындағы ара-қашықтық 1,50 метр болуы тиіс. Егер жұмыс істемеуге мүмкіндік болса, үйде отырғандарыңыз абзал. Сондай-ақ, бар ауыртпалықты дәрігерлерге салмай, тұрғындар өз қауіпсіздіктерін қамтамасыз етуі керек. Бұл індетпен күрес – барлығымызға ортақ күрес.
– Сұхбатыңызға рахмет. Індетпен күресуде сіздерге ерік-жігер және таусылмас қуат тілейміз.
Әділет САРЫБАЙ
За ложную информацию – правовая ответственность
Новости о расползании коронавируса по планете заняли верхние строчки в сводках новостей. Пандемия коронавируса породила невероятное количество слухов и дезинформации и спровоцировала появление различных фейков. Противоречивые и ложные сведения распространяют пользователи социальных сетей и мессенджеров. Психологи выделяют два типа распространения фейков – намеренный и случайный. Первый тип, это те, кто видит масштабы ложной информации, и получает при этом удовольствие. И второй тип злоумышленников, который распространяет тревожные новости намеренно. Чаще все это происходит в моменты происшествий. Причина широкого распространения ложных новостей заключается в том, что государственные органы не могут незамедлительно делать заявления. Пока они собирают достоверную информацию и готовятся к официальному заявлению, люди, которые хотят нанести ущерб государству, начинают распространять ложь.
В Казахстане принят закон о распространении ложной информации. Он предусматривает довольно серьёзную ответственность. За распространение заведомо ложной информации посредством СМИ и информационно-коммуникационных сетей следует наказание в виде штрафа, исправительных работ и даже лишения свободы сроком до 3 лет. (Ст.274 ч. 2 УК РК). Уже привлечено к ответственности несколько человек, которые распространили в соцсетях различного характера видеоролики о коронавирусе. Мы просим вас не поддаваться панике и не пользоваться непроверенной информацией, особенно распространяемой через мессенджер WhatsApp и социальные сети.
Обезопасить себя от ложной информации в цифровой среде довольно сложно. Однако выход всё же есть. При поступлении видео или аудио, вызывающего сомнение, необходимо устроить его проверку. Зайдите на сайты государственных органов или новостных ресурсов и найдите официальные комментарии. Самый верный способ недопустить распространения ложных сведений – удалить сообщение и не пересылать дальше никому.
Напоминаем, что согласно постановлению главного государственного санитарного врача области с 00.00 часов 31 марта 2020 года вступило в силу усиление ограничительных мер на территории Алматинской области. Временно приостанавливается работа непродовольственных торговых центров, бизнес-центров, дошкольных учреждений, компьютерных клубов, игровых заведений, рынков, пунктов общественного питания и т.п. Ограничено время работы продуктовых магазинов и аптек, банков второго уровня, почтовой связи, услуг частных нотариусов.
Ограничено передвижение граждан старше 65-ти лет. Несовершеннолетним запрещается самостоятельное передвижение без присмотра родителей. Запрещено посещение парков, скверов, набережных, спортивных площадок и придомовых детских площадок.
Объекты малого и среднего бизнеса, кроме предприятий, производящих продукты питания, медикаменты, средства индивидуальной защиты, дезинфицирующих средств, приостановят свою деятельность до особого распоряжения либо с учетом своей деятельности обеспечат дистанционный режим работы.
С официальной и актуальной информацией по принимаемым мерам в борьбе с коронавирусной инфекцией, можно ознакомиться на сайте www.coronavirus2020.kz.
Пресс-служба
Енбекшиказахского районного суда
Толығырақ ...
Парызыңды адал атқар
Ежелден көшпенділер даласында түрменің болмағаны тарихтан мәлім. Оның басты себебі халқымыздың түрмеге тосырқай қарайтын дархан мінезінен болса керек. Бір жағынан бұл ел арасында қатаң сақталған ұлттық салт-дәстүрге негізделген тәртіптің көрнісі екені анық. Аталарымыздың ардан аттамай, тәртіпті бұзбай, қиянатқа бармай ел арасындағы береке мен бірлікті, татулық пен келісімді сақтай алуының түп-төркінін парыз деген бір ауыз сөздің айналасына топтастыруға болады. Яғни, әр адам өз міндетін жақсы біліп, ел мен жер, отбасы алдындағы парызын адал атқарса, заңның ешқашан бұзылмасы бесенеден белгілі. Ондай елде түрме мен жазаның да керегі шамалы.
Әрине, айрандай ұйыған бабаларымыздың дәуірінде қылмыс болмады, тәртіп бұзылмады деуден ауылақпыз. Онсыз да жер бетіндегі барша қабилалардың бәрінде тентек пен сотқар, содыр мен басбұзарлар ежелден бар екені рас. Сондықтан қазақ даласында да жер дауы, жесір дауы, құн дауы, мал дауы секілді тартыстар жиі болатын. Бірақ ақылман билердің екі ауыз сөзімен ымыраға келіп, даудың одан әрі ушығып арты керіс пен жаңжалға ұласуына жол берілмейтін. Иә, екі-ақ ауыз сөзбен бітісетін. Ол үшін құжаттың да, соттың да, заңгердің де керегі шамалы еді. Өйткені, ел алдында татуласуға уәделесіп пәтуаласатын. «Уәде – құдайдың сөзі» дегенді бала кезінен миына шегелеп алғандықтан сөзінен танып, ардан аттауға намысы мен ұяты жібермейтін. Егер қандай да бір жағдаймен бір тентек тәртіпті бұзса, ол үшін оның өзі ғана емес, жалпы руы жауап беретін. Демек барлығы «бәріміз біріміз үшін, біріміз бәріміз үшін» деген қатаң әскери тәртіпке бағынатын. Сондықтан жалпы рудың абыройы мен беделі үшін сол ауылдың абыз ақсақалдары жастарының әр қадамын қатаң бақылап, шектен шығып, өзімбілермендікке салынуына ешқашан жол бермейтін.
Қазақта бата беру деген бір жақсы дәстүр бар. Бата дегеніміз бүгінгі біз білетін ас пен басқа ғана жарайтын нәрсе емес, керісінше, аясы өте кең ғұрып. Кезінде бабаларымыз ел үшін игі іс бастарда, бес қаруын асынып жауға аттанғанда, аламан мен бәйгеге түсерде, қысқасы адам өміріндегі әрбір жақсылыққа сол өңірдегі ең сыйлы, абыройлы кісілерден арнайы түрде бата алатын болған. Бұл бүгінгі тілмен айтқанда бастаған ісіне елінің рұқсатын алу үшін берілген ресми құжат іспеттес. Сонымен бірге, сол шаруаны тыңғылықты әрі жақсы аяқтауына рух пен жігер, күш пен қайрат беретін мотивация да бола алады. Ал бата алынбай басталған шаруа елдің рұқсатынсыз басталған іс болғандықтан оның соңы да дұрыс болмайтын. Бабаларымыз «баталы ер арымас» деп ризалықпен, елдің рұқсатымен, салт-дәстүр мен тәртіптің аясында жасалған жұмыстардың тиянақты, ал іске асырушының беделді болатынын да меңзесе керек.
Бүгінгі күнде Еуропа мен АҚШ секілді елдерде заңгерлік өте табысты қызмет саналады. Әрине, заңгердің жоғары сұранысқа ие болуы заман талабынан туындаған мәселе екені айдан анық. Бірақ заңгерлерді қатты қажет ете қоймайтын елдер де бар. Ол елді даму жағынан артта қалған елдерден іздесеңіз қателескеніңіз. Дәл сондай елдердің бірі – даму жағынан «Үлкен жетіліктің» ішінен ойып тұрып орын алған, ғылымы мен білімі технологиясы жағынан әлемдік көшбасшы саналатын әйгілі Күншығыс елі. Яғни Жапония дейтін мемлекет. Сізді де осындай мемлекетте заңгердің сұранысқа ие болмауы неліктен деген сұрақ мазалады ма?! Оның төркіні бұл елдің ежелден қалыптасып, бүгінде жаңа заманмен астасып кеткен ұлттық салт-дәстүрінде жатыр. Жапондарда да ежелгі көшпенділер секілді заң ұғымынан гөрі парыз ұғымы басым. Жапонның әрбір азаматы мемлекет пен қоғамның, отбасы мен жақындарының алдында мойнына үлкен жауапкершілік арқалайды. Ал ол жауапкершілікке немқұрайды қарау жапондардың миына кіріп-шықпайды. Өйткені парыз ұғымы олардың қанына сіңіп, сүйегіне өтіп кеткен. Мәселен, жапон мектептерінің есіктері сағат сегізде жабылады. Кешігіп қалғандар не істейді дейсіз ғой. Ал жапондар кешікпейді. Баратын немесе кездесетін жерлеріне уақытынан ең азы он минут ерте бару олар үшін парыз. Кешігу немесе дәл уақытында бару дегенді олар мүлдем түсінбейді. Мектептегі жағдай да солай. Мектептің есігі сегізде жабылуы тиіс. Өйткені олар ешкімнің кешікпейтінін біледі. Сондықтан оларға мектепке сегізде келу керек деген заңның да қажеті жоқ әрі ондай заңның болуы жапондар үшін күлкілі. Ендеше осындай жауапкершілік пен парызға құрылған өмір салтын ұстанған жапондарға заңгердің керегі бар ма?! Әрине, жоқ. Бұл үрдіс мемлекет пен жалпы қоғамда, ұйымдар мен мекемелерде, компаниялар мен басқа да орындарда да қатаң сақталған. Сол себептен кез-келген ұйым мен компаниялардың кадрлары арасында заңгерлер жоқ. Егер шетелдіктермен жұмыс барысында заңгерлерге қажеттілік туылса, оларды басқа елдерден жалдап алады. Заңнан гөрі парызды бірінші орынға қоятын жапондарда да салыстырмалы түрде қылмыстың аз болуы біраз жайттан хабар берсе керек.
Бабаларымыздың парыз бен жауапкершілікке құрылған қоғам аясында тіршілік кешкен кездерінде әлемге аты мәшһүр болып тұрды. Соның арқасында береке-бірлігі артып, ал береке-бірлігінің артуы нәтижесінде жұмылған жұдырықтай болып айналасына қаһар шашып тұрды. Кейінгі кездерге дейін осы ілкі дәстүрдің жібін үзбей, ұлы ғұрыптың қаймағын бұзбады. Біздің күшіміздің осында екенін жақсы білген жауларымыз да ең бірінші осы тұсымызға шабуыл жасады. Отаршылдар бұрынғы парыз бен жауапкершілікке құрылған өмір салтымызды құлдырату үшін біртіндеп заң мен жарғыға негізделген басқару жүйесіне көшіре бастады. Міне осыдан бастап бірінің үстінен бірі арыз жазып арызқой болу, бұрынғы екі ауыз сөзбен бітетін дауды екі-үш жылға созатын мылжыңдық секілді кеселдер жабысты. Қазақ даласында ешқашан болмаған түрме мен абақтылар бой көтере бастады. Осылайша парыз бан махаббат кейінге ысырылып, құқық пен жарғы алға шықты. Әрине, біз бұл жерде құқықтық пен жарғының рөлін төмендетіп отырғамыз жоқ. Тек құқық пен заңға негізделген жол парызға негізделген жол секілді барар жеріңе тура жеткізер даңғыл жол емес еді. Ол соқпағы мен бұрылысы көп шытырман жол болатын. Парыз бұра тартуға келтірмей жауапкершілігіңді арқаңа асып беретін болса, ал мұнда ебін тапқандар жауапкершіліктен жалтарудың амалын тапса жетіп жатыр. Осылайша «заң аясында» заңды бұзып ойына келгенін істеуге мүмкіндік туады. Ал сенген заңды тұлғаң немесе төрешің әділетке емес ақшаға жақтасса ар жағы айтпаса да түсінікті.
Бүгінгі Қазақстан Республикасында да АҚШ пен Еуропадағыдай болмаса да заңгерлерге сұраныс бар. Қаптаған тармақтар мен баптардың аясында құқыңды қорғайды не жазаңды тартқызады. Әйтеуір қоғамда заң өз миссиясын орындап жатқанын байқап жүрміз. Жасыратыны жоқ заң жүзінде емес, айналма жолмен іс бітіретіндер де жетерлік. Кеңестік жүйеден мұраға қалған заңға бағынғанды емес, заңнан айналып өтетіндерді мақтан тұтып, жоғары санайтын психологиядан әлі арыла қоймағанымыз тағы бар. Осындайда Бауыржан Момышұлының «тәртіпсіз ел болмайды, тәртіпке бас иген құл болмайды» деген аталы сөзі есіңе түседі. Қашанда ел алдындағы парызын ұмытпай, ардан аттамаған адамның заңды орындауы қиындық тудырмасы бесенеден белгілі. Демек заң әмір мен тиымға емес, парыз бен жауапкершілікке құрылғаны дұрыс. Сонда ғана заң мен тәртіпті қадағалау жеңілдей түсер ме еді, бәлкім?!
Парыздың заңнан басым тұратынын коронавирус шыққалы бері жақсы түсініп жатырмыз. Ел үкіметі карантин жариялап, оны бұзған адамдарға жаза тағайындайтын заң қабылдау мәселесін көтеруде. Бірақ соның өзін жүре тыңдайтындар арамызда аз емес екен. Иә, заң қатайса індеттің алдын алу оңайлайтыны рас. Дегенмен барлық халықты бақылауға алып, заңды қатаң сақтауға мәжбүр ету қиынның қиыны. Өйткені ол үшін әр адамды бақылап отыру керек. Егер осы кезде ел алдындағы борышымызды жақсы түсініп, қиын жағдайда да парызымызды ұмытпасақ ондай заңның қажеті де бола қоюы неғайбыл. Әрі мемлекет те барлығын қадағалап отыруды қажет деп таппас еді. Бұл туралы Мұхаммед пайғамбардың хадистерінде жақсы айтылған. Мысалы, Бухариден жеткен сахих хадистердің бірінде «Егер сіз қандай да бір жерде оба (коронавирус деп біліңіз) пайда болғанын естісеңіз, ол жерге бармаңыз және егер сіз тұрған жерге жетсе, онда ол жерден кетіп қалмаңыз», – делінсе, Имам Ахметтің кітабында келтірілген тағы бір хадисте «Оба індеті шыққан жерден кеткен адамдардың халі – соғыс майданынан қашқан адам іспетті (күнә). Ал, кім шыдамдылық танытып, оба індеті жайылған жерден шықпаса, шейіттің сауабын алады» – делінген. Демек дінімізде де, ұлттық салт-дәстүрімізде індет кезінде карантин ережелерін қатаң сақтауға міндеттеген. Яғни, карантин ережелерін сақтауды парыз ретінде бекіткен. Ал сол онсыз да орындалуы керек парызымызды орындату үшін заң шығарылса, онда жауапкершілік пен ұяттан жұрдай болғанымыз. Ең қызығы алғаш коронавирус Ухань қаласында пайда болғанда осындағы барлық мемлекеттің азаматтары өз елдеріне жапа-тармағай қашып кеткені мәлім. Сол уақытта өз еліне барудан бас тартқандар жалғыз жапондар ғана болыпты. Осылайша парыздың заңнан күшті екенін жапондар тағы бір рет дәлелдеп беріпті. Ендеше біз де заңға орындалуы тиіс әмір мен тиым деп емес, парызымыз бен міндетіміз ретінде қарағанымыз абзал.
Нұрсерік ТІЛЕУҚАБЫЛ
Саяжай карантинге жабылды
Аты жаман аурудың ауданымызға да жеткенінен баршаңыз хабардарсыздар. Билік тарапынан сақтық шаралары барынша күшейтіліп жатыр. Вирус ошағы анықталған аудандағы 4 саяжай массиві – «Алтын адам», «Көксай», «Алтын алма» жəне «Береке» кеше ғана карантинге жабылды.
Алматы облысында 11-пациент ретінде тіркелген азамат – осы саяжайлардың бірінің тұрғыны. Соңғы анықталған 9 адам да – коронавирус жұқтырған 11-пациенттің жақын туыстары. Олардың барлығы Еңбекшіқазақ аудандық емханасының инфекциялық аурулар бөліміне жатқызылып, сол мезетте КВИ анализі алынған. Ал бұл бөлімда жұмыс істейтін медқызметкерлер отбасыларынан оқшауланып, Түрген ауылының жоғары жағындағы «Таусамалы» шипажайына орналастырылды. Бүгінде 50 медицина қызметкері жатқан сауықтыру орталығында барлық жағдай қарастырылған. Фитнес залы, жабық бассейн, емдеу орталығы бар. Ақ халаттылар бос уақытында таза ауамен тыныстап, денсаулықтарын қалыпқа келтіреді.
Ал карантинге жабылған аумақ толықтай полиция қызметкерлерімен қоршауға алынған. Сондай-ақ саяжайдың айналасына ор қазылып, сақтық шаралары күшейтілді. Көше-көшеге дезинфекция жұмыстары жүргізіліп, тұрғындарға карантин кезіндегі іс-әрекеттер түсіндірілуде. Әкімдік қызметкерлері көшедегі жағдайды дрон (квадрокоптер) арқылы бақылауға алған. Саяжайда екі жылжымалы дәріхана жұмысын бастады. Сондай-ақ газ баллоны мен отын-көмір тасушылар да жұмылдырылған. Ал дүкендер бұрынғысынша жұмыс істеп тұр.
Есік қаласымен жалғасып жатқан саяжайдағы жағдайды ескеріп, қала аумағында жер-жерде тексеру бекеттері орналастырылды. Ондағы қауіпсіздік қызметкерлері өткен-кеткен көлікті түгел тоқтатып, жолаушыларды жіті қадағалап тұр. Бекеттен өткендердің барлығының ыстығы өлшеніп, бетпердесіз жүргендерге ескерту жасалуда.
Көзге көрінбей, жер әлемді жаулап жатқан жаман аурудың алдын алу үшін ауданымызда жасалып жатқан істің барысы осындай.
Құралай МҰРАТҚЫЗЫ
Тұрғындар арманы орындалды
«Елу жылда ел жаңа» демекші, Шелек емханасы да жаңарды. Жарты ғасыр бойы қақыраған қабырға мен тозығы жеткен төбеден су ағып, емделушілердің есін алған-тын. Шүкір, көптің арманы орындалды. Республикалық бюджеттен күрделі жөндеуге 484 млн теңге, биылғы жылы облыстық бюджеттен айналасын абаттандыруға 196 млн теңге бөлініп, жуырда емхана пайдалануға берілді.
Бүгінде көркі көз сүріндірерлік емханада қызметкерлер мен емделушілерге толық жағдай жасалған. Хирургия, терапия, жансақтау, балалар және босану бөлімдері мен емделушілерді қабылдайтын орындары талапқа сай. Оған қосымша 2 шұғыл ота жасау залы, рентген, флюорография, УДЗ кабинеттері толық заманауи технологиялармен қамтылған. Емдеу корпусында күндізгі ем алуға да жағдай қарастырылған. Бұдан бөлек 30 төсектік жұқпалы аурулар бөлімі де бар.
Төтенше жағдайға байланысты емханада 30 төсектік арнайы провизорлық стационар, ал балалар бөлімінде қосымша тағы 30 төсектік карантиндік стационар қойылған.
Тәулігіне 310 адамды қабылдауға қауқарлы аудандық емханада 555 адам еңбек етуде. Оның 73-і жоғары санатты дәрігерлер, 269-ы медбикелер.
– Алдағы уақытта тұрғындар саулығы үшін табан ет тіліп еңбек етуге толық жағдай қарастырылды. Ұйытқы болған ел ағаларына алғыс айтамыз. Енді тек сапалы медициналық қызмет көрсетуіміз қажет. Бұл осындағы ақ халатты абзал жандарға артылған негізгі жүк, – дейді емхана басшысы Гүлнәр Құраметова.
Қайнар ЖҰМАҒОЖА
42 500 кімге тиесілі?
Әлеуметті әбігерге салып, талайдың түн ұйқысын төрт бөлген 42500-дің жыры күн тәртібінде күйіп тұр. Әлбетте, түсінуге болады, табысынан түгесіліп, қаражатсыз күн көру оңай емес. Әйткенмен, ауруды ешкім сұрап алмайды, сол секілді індет те айтып келмейді. Ел арасында тәжді вирус деп аталған бұл кесел елімізді ғана емес, әлемді ашса алақанында, жұмса жұдырығында ұстауда. Экономикасын былай қойғанның өзінде мемлекет күретамыры халқының басына ауыр күн тудыруда. Мыңдаған адам өмірін жалмап, миллиондардың денсаулығын мүжіп, емхана төсегіне таңып қойды. Ендігі кезек, арбаны да сындырмай, өгізді де өлтірмей осынау сын сағатынан аман өту. Бір айға белгіленген төтенше жағдай кезінде табысынан айырылғандарға мемлекет қолдау көрсететінін Президент Мәлімдемесінде жариялады. Содан бері сасқан халық әртүрлі дерек көздерінен мәлімет іздеп әлек. Таяқтың екі ұшы секілді екіұшты әңгімелер қараша арасында өріп кетті. Осыны білмекке біз де аудандық жұмыспен қамту орталығына бардық. 24 ақпанда аудан әкімінің өкімімен тағайындалған орталық басшысы Рауан Талғатұлы Қайыпов сұрағымызға жауап берді.
– Рауан Талғатұлы, алғашқы сұрағымыз - 42 500 теңге кімге тиесілі?
– Сұрағыңыз өте орынды. Қазір бізге де қаншама адамдар осы сұрақпен келеді. Қашықтықтан жұмыс істегендіктен, біз де мүмкіндігінше сыртқа шығып жауап беріп жүрмыз. Себебі, біздегі мамандар саулығы – бірінші орында. Ендеше нақты жауапқа көшелік, Біріншіден, жалдамалы қызметкерлер. Олар карантин енгізілген қалаларда жалақысының сақталуынсыз еңбек демалысына жіберілгендер. Сонымен қатар, бұған ірі кәсіпкерлік субъектілерінің қызметкерлері де жатады.
Екіншісі – жеке тұлғалар, өзін-өзі жұмыспен қамтығандар. Олардың қатарында жеке кәсіпкерлер, жеке тәжірибемен айналысатын тұлғалар бар: жеке адвокаттар, нотариустер, сот орындаушылары, медиаторлар. Олар да табысынын айырылғандар.
– Төлемді алу үшін не істеу керек?
– Бүгінде әлеуметтік төлемді алу үшін құжат тапсырудың қажеті жоқ. Тек өтінім беріледі. Бұл өтінімде төлемді алу үшін барлық ақпарат (мәліметтері - толық аты-жөні, ЖСН, карта есебі) көрсетіледі. Жұмыс беруші өз жұмыскерлерінің тізімін ұсынады.
Төтенше жағдай режиміне байланысты табысыңыздан айырылғаныңыз туралы дәлелдеудің қажеті жоқ, оны ешкім тексермейді. Сіздің өтініміңізде бұл көрсетіледі, сол негізге алынады. Өтінім электронды түрде тапсырылады.
Сонымен қатар, көптеген адам өтінімді беру, ЭЦҚ қосу қиын екенін және Egov порталы жүктелмейтінін айтқан. Сондықтан бұл мәселені шешуге арналған бірнеше техникалық шешім бар:Бірінші - «Электронды үкімет» порталы.
Сервис арқылы әр адам өзінің мәліметтерін толтыруы қажет. Енді бұл өтінімге қандай да бір файлдарды қосу қажет емес. Маңыздысы - осы өтінімнің болуы. Оған ЭЦҚ арқылы қол қою қажет немесе СМС арқылы құпиясөз алумен қол қойылады.
Ең басты шарт, өтінім беруші 2019 жылдың наурызынан осы жыл аралығында кемінде бір рет әлеуметтік сақтандыруға қаржысы құйылып отыруы тиіс.
– Қазір көпшілік арасында үйде бала күтімінде отырған аналар да ала алады екен деген әңгімелер естіліп жүр. Бұған не дейсіз?
– Бір жасқа дейінгі төленетін жәрдемақысы бар аналар бұл көмекті алмайды. Бұл жердегі басты мақсат – жұмысқа қабілетті, төтенше жағдайға байланысты табысынан айырылған азаматтарға қолдау көрсету.
– Өтінімді қалай дұрыс беру керек?
– Мәліметтер (ЖСН, карта есебі және аты-жөні) дұрыс енгізілуі керек. Себебі ақша сіздің тегіңізбен, карта иесімен салыстырылады. Екінші талап бойынша, соңғы 12 айда Әлеуметтік сақтандыру қорына ең болмаса бір әлеуметтік төлем немесе Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына бір зейнетақы аударымы жасалуы тиіс. Бұл жағдайда талаптың енгізілу себебі - ақша кассадан беріле салмайды, ол Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қоры арқылы төленеді.
Бірақ көптеген адам мұндай әлеуметтік аударымдары жоқ, болмаған да болуы мүмкін. Себебі, ол адамдар бейресми жұмыс істеген, олардың еңбек келісімшарттары жоқ, салық та, ешқандай аударымдар да төлемеген, алайда олар үшін де 42 500 теңге алу мүмкіндігі бар. Яғни, өзінің статусын ресмилендіруі керек.
Ол үшін сіз бірыңғай төлемді төлесеңіз жеткілікті - ол қалалықтар үшін 2651 теңге, ауыл тұрындары үшін 1325 теңге. Бір рет төлем жасаған соң сіз келесі күні ай сайын 42500 теңге алу мүмкіндігіне ие боласыз. Бұл бейресми жұмыс істегендердің барлығына қатысты. Осылайша, сіздің статусыңыз ресмилендіріледі.
– Бүгінде аудан бойынша қанша адам бұл көмекті алады деген статистика бар ма?
– Әрине, оны нақты бәленше адам алады деген статистиканы айту қиын. Себебі сәт сайын өзгеріп жатыр. Айталық, 6 сәуірдегі статистика бойынша EGOV порталы арқылы 362,, «enbek.kz» арқылы 93 адам өтініш беріпті.
– Бүгінде ауданымызда атаулы әлеуметтік көмек алып отырған отбасылардың жағдайы қалай? Бұл бағытта кедергі жоқ шығар?
– Әрине, жоқ. Керісінше, төтенше жағдайға байланысты бұл топтағы отбасыларға қолдау күшейтілді. Аудан бойынша 1846 адам осынау көмекті алады. Осы күнге дейін бұл отбасындағы балаларға 1-3 жас аралығында және 3-6 жас аралығында деп екі топпен әлеуметтік пакеттер берілетін. Қазір 6-18 жас аралығын қосып, ондай отбасыларға тағы да 5302 теңге қосымша төленуде. Сонымен осы күнге дейін 1-3 жас аралығында 609 бала, 3-6 жас аралығында 698 бала және 3284 балаға 5302 теңгеден көмек көрсетілді. Бұған 17 411 468 теңге төленді.
– Қоғамдық жұмысқа тартылған жұмыскерлер жағдайы қалай?
– Жыл басынан осы күнге дейін аудан бойынша 250-ден астам адам қоғамдық жұмысқа жолдама алды. Қазір бәріне тұрақты жалақылары төленуде.
– Қазіргі төтенше жағдайға байланысты жұмыссыздар қатары көбейіп жатқан шығар?
– Мойындау керек, жұмыссыздар қатары өсуде. Қазір олардың бәрі ЕGOV порталына жұмыссыз ретінде тіркелуде. Төтенше жағдайға дейін 600-ге жуық жұмыссыз тіркелсе, қазір осы айдың өзінде 100-ге жуық адам жұмыссыз екенін ресми мәлімдеді. Алдағы уақытта бұл азаматтарды жұмыспен қамту мәселесі күн тәртібінде тұр.
– Сұхбатыңызға рахмет!
Әңгімелескен
Қайнар ЖҰМАҒОЖА
Соңғы жаңалықтар
ПАРИЖСКОЕ СОГЛАШЕНИЕ И ПАРНИКОВЫЕ…
️ЭТНОМӘДЕНИ БІРЛЕСТІК ӨКІЛДЕРІМЕН…
Бүгін Халықтық штаб өкілдері…
Энергетиканы дамытудың бір жолы- АЭС…
Жас ақындар мен жазушылар арасында…
АЭС салудың халықаралық тәжірибесі
Безопасность АЭС для Балхаша: мнение…
Хайрушев: Если мы откажемся от АЭС,…
Мнение эксперта: потенциал развития…
