Оның өмірге құштарлығының сыры – жақындарының махаббатында. «Қиын сәттерде өзіңді жақсы көретін адамдарды ойлау керек. Анаңды, мысалы. Бауырларыңды. Олардың қиналғанын көргің келмесе, қандай қиындықтарға да шыдайсың», – дейді ол.  15 жасында жоғары кернеулі тоққа түсіп, 100 күн ауруханада, 2,5 ай үйде төсекке таңылып, сол қолынан айырылған Дінислам Елұзақ – бүгінде таэквандодан халықаралық дәрежедегі спорт шебері. Мақаламызда түрлі спорт сайыстарында  ауданымыздың абыройын қорғап, көпке үлгі болып жүрген азаматтың жан сыры, спорттағы жетістіктері, өмірлік ұстанымдары туралы сыр шертпекпіз.

1985 жылы сонау Моңғолияда дүниеге келген Дінислам 1991 жылы атамекенге қарай ағылған ұлы көште ата-анасымен бірге елге оралып, Түрген ауылына қоныстанды. Сондағы қазақ орта мектебінде білім алып, әке-шешесіне де қолғабыс етіп жүрген Дінислам жастайынан спортты сүйетін еді.

– Жарыстарға қатысып, жүлде алмағаныммен бала күнімнен футбол, күрес тәрізді спорт түрлерін жақсы көретінмін. Күресуден шаршамайтынмын. Мектепте оқып жүргенде ең сүйікті сабағым да дене шынықтыру пәні болды. 10 сыныпқа келгенде әлгіндей қайғылы жағдайға тап болып, қиын жағдайда қалдым, – дейді кейіпкеріміз.

Иә, қайғылы жағдай 2000 жылы Дінислам 10 сыныпта оқып жүргенде болыпты. Абайсызда жоғары жиілікті тоққа түсіп қалған жасөспірім Бәйдібек би ауылындағы дәрігерлік емханаға жеткізіліп, сонда үш күн жатқаннан кейін Алматы қаласындағы №4 ауруханаға ауыстырылады. Аурухана дәрігерлері тексеру жасағаннан кейін Дінисламның сол қолын аман алып қалудың ешбір мүмкіндігі қалмағанын айтып, шынтақтан төменгі жағын ота арқылы алып тастайды. Тоққа түсудің себебінен тек сол қолынан айырылып қана қойған жоқ, оң қолының үш саусағы мүгедек болып, аяғында да тоқ соғудың салдары қалған. Дінислам:

– Үйге келгеннен кейін аздап оңала бастадым. Сол бір қиын кезеңдерде анашым әрдайым жанымнан табылды. Ата-анам, бауырларым, дос-тарым, көрші-қолаң қамқор болып, хәл-жағдайымды біліп, әңгімеге тартатын. Әуелі Алла, содан соң осы жақын жандардың махаббатының арқасында аяққа тұрдым. Дегенмен, екі жылға дейін мүмкіндігі шектеулі өмірге бейімделе алмай, физиологиялық, психологиялық тұрғыда көп қиналдым. Содан кейін ғана аздап өз-өзіме келе бастадым. Мектепті бітірген соң әпкеме көмектесіп, отбасылық бизнесіміздің өркендеуіне қолғабыс еттім. Мүгедектігіме қарамай пластик терезе, жиһаз жасаумен айналыстым. Осы кәсіпті 7-8 жыл бойы жаныма серік етіппін, – деп әңгімелейді тағдырында кезіккен талайлы жылдар туралы.

Биылғы жылдың рамазан айында өмір оған жаңа қырынан көрінді. Достарымен күреске түсіп, теледидардан спорт сайыстарын тамашалаудан жалықпайтын Дінисламға ауылдастары «пара-олимпиадаға қатысуға талпынып көрсеңші» деген кеңес береді. Бұл ақылды жөн көрген ол аудандық спорт және дене шынықтыру бөліміне келіп, мүмкіндігі шектеулі жандар арасындағы спорт сайыстарына қатысуға өтініш жазады.  Он күннен кейін Дінисламға аталмыш бөлімдегілер пара-таэквандодан жарыс өткізілетінін хабарлайды.  Қаскелең қаласында өткен облыстық сайыста 3-орынға ие болған Дінислам ендігі кезекте аудандық спорт бөлімінің басшысы Ерболат Сарабековтың ұсынысымен Талғар қаласында орналасқан Алматы облыстық мүгедектерге арналған спорт мектебінің жаттықтырушысы Таһир Махмутовқа барып, пара-таэквандодан өзінің техникалық мүмкіндіктерін одан әрі жетілдірді. Бір ай бойғы дайындықтан соң 14-25 қыркүйек күндері Атырау қаласында өткен «Тірек-қимыл аппараттары зақымдалған және көру қабілеті төмен спортшылар арасында Қазақстан Республикасының 5 спартакиадасына» пара-таэквандодан және жеңіл атлетиканың 800 метрге, 400 метрге жүгіру, ұзындыққа секіру түрлерінен қатысты. Тартысты өткен додада Дінислам Елұзақ 400 метрге жүгіруден – 3 орын, ұзындыққа секіруден – 2 орын, ал пара-таэквандодан – 1 орынға ие болып, қара белбеу иегері және халықаралық дәрежедегі спорт шебері деген атақты иемденді. Осылайша, бас-аяғы бірер айда тағдыры жаңа арнаға бұрылып, спорт әлеміне дендеп енген кейіпкеріміз қарашаның басында Португалияда өткен әлемдік пара-таэквандо ойындарына қатысуы керек болатын. Алайда, «спорт шебері» деген атақты жақында алғандықтан құжат жұмыстарын реттеп үлгере алмауына байланысты бұл мүмкіндікті жіберіп алды.

         – Халықаралық спорт шебері деген атағым болғандықтан осындай әлемдік сайыстарға қатысуға құқылымын. Алдағы уақытта мүмкіндіктерді жібермеуге тырысамын. Негізгі үлкен арманым – 2020 жылы Токио қаласында өтетін пара-олимпиада ойындарына қатысу және әлем чемпионы болу. Спорттағы жолымды  енді ғана бастаған соң спорттың қай түрімен түбегейлі айналысатынымды әлі шешкен жоқпын. Пара-таэквандодан бөлек, жеңіл атлетика, стол теннисі сайыстарына қатысып жүрмін. Қысқы спорт түрлерінен  шаңғымен  жүгіру, бассейнде жүзу спорттарынан бағымды сынап көрмекпін. Бірқатар сайыстарға қатысып, қай түрі өзіме ыңғайлы екенін анықтаған соң, сол спорт түрімен мықтап айналысып, болашақта үлкен жетістіктерге жетуді мақсат етіп отырмын, – дейді спортшы.

         Иә, қатал сыннан мойымай өтіп, айналасындағы дос-жаран мен туған-туысқа өмірге құштарлықтың өнегесін көрсетіп жүрген мүмкіндігі шектеулі азамат бүгінде өмір жолындағы биік бір белеске қадам басып, жаңа армандарға қол созуда. Армандар да, оған жетер шама да зор болғанымен қолдың қысқалығы, тұрмыс-тіршіліктің қиындығы сол жолда кедергі бола ма деген қауіп те жоқ емес. Спортта жетістікке жету үшін оған көп күш, энергия және уақыт жұмсаудың қажеттігі рас. Спорт шебері деген атақты алғаннан кейін Дінислам Елұзаққа айына 30 мың теңге стипендия тағайындалыпты. Бірақ, жаттығулар мен сайыстарға үнемі қатысу үшін бұл қаржы аздық етеді. Ал күнкөріс қамымен баяғы кәсібіне оралып немесе кейінгі кездері айналысып жүрген сауда-саттығын жасаған күнде дайындыққа уақыт қалмайды. Сондықтан да, мүмкіндігі шектеулі жандар тұрмақ он екі мүшесі сау адамға оңай соқпайтын мұндай жолда жанашыр жандардың, ауданның абыройын ойлайтын азаматтардың демеуі, қолдау-көмегі керек-ақ...

Нұрбану КАМАЛ.

1962 жылы қараша айының 2 жұлдызында Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданы Қаракемер кентінде бөлімше командирлерін және кіші мамандар даярлайтын жеке оқу дивизионы құрылды. Кеңестер Одағы тұсында тұсауын кескен, Тәуелсіз Отанымыздың қорғаныс қуатының артуына өз үлесін өлшеусіз қосқан 6654 шартты белгісіндегі әскери бөлім 55 жылдығын атап өтті.

Байланыс мамандары, кинологтар, бөлімше командирлері, аспаздар және қару-жарақ жөндеушілері, бронды тасымал көлігінің жүргізушілері, бәрі-бәрі алғашқы өз мамандықтарының әліппесін дәл осы әскери бөлімнің іргесінде жүріп игерген. 55 жыл бойы бұл міндетті абыроймен атқарған әскери бөлім жеке құрамының тәртібі мен жауынгерлік дайындығы да жоғары. Кез-келген төтенше және қауіп жағдайында қарсы тұрар қайраты мен жігері де жеткілікті.

Әскери техника мен қару-жарақ, Ұлттық ұлан сарбаздарының  арнайы мақсатта киетін киім үлгілері, қызметтік иттер – қонақтар назарын ерекше бұрды. Бұлар мерекелік күнге арнайы ұсынылды. Әскери бөлімнің ашық есік күні – Ұлттық ұлан офицерлері, сержант және сарбаздарының өмірін ауыл тұрғындары мен арнайы шақырылғын қонақтардың өз көздерімен көруіне мұрсат бергендей. Аналар мен балалар, қариялар мен ақ жаулықты әжелер, өз ұлдарын қызмет үстінде көріп қуанышқа бөленіп жатты. Арнайы тігілген ақ боз киіз үйлер, әскери оркестр мен әртістер қауымына құрылған салтанатты сахна – барлығы да әскери бөлімді ерекше құлпыртты. Бүлдіршіндер үшін арнайы алдырылған батут ойыны да  балғындарға қуаныш сыйлады.

Әскери бөлім командирінің орынбасары подполковник Жомарт Атығаев жеке құрамды түгендеп, командир полковник Бағдәулет Оспанбековқа баянат жасады. Салтанатты шараны бастау жөніндегі пәрмен берілді. Жауынгерлік Ту ортаға шығарылды. Мемлекеттік Туды көтеру мәртебесі жедел мақсатта-ғы батальон командирі майор Рауан Омаровқа берілді. Жеке құрам Мем-лекеттік Гимнді орындады. Құрметті қонақтар мінберге көтеріліп,  әскери бөлім ұжымын мерекелік күнмен бір       ауыздан құттықтады. Атап айтсақ, әскери бөлім командирі Бағдәулет Оспанбеков сарбаздар, офицерлер мен сержанттар құрамын жеке-жеке атап, әрбіріне жүктелген әскери міндетті әрмен қарай абыройлы жалғау жөніндегі тілегін жеткізді. Сондай-ақ, құрметті қонақтар  қатарында ІІМ генерал-майоры Асыл-Кеней Сағынжан Байболұлы,Еңбекшіқазақ ауданы әкімінің орынбасары Айбек Бидаев, Еңбекшіқазақ аудандық ІІБ басшысы полковник Бағдат Әшімов, 5572 әскери бөлімінің командирі подполковник Камал Жақысылықов,ардагерлер қауымы және әскери қызметін дәл осы әскери бөлімде өтеген офицерлер, жеке құрамға көптеген ізгі тілектерін арнап, өз сыйлықтарын табыс етті.

Жауынгерлік қызметте үздік атанған офицерлер, сарбаздар және сержанттар, келісім-шарт бойынша әскери қызметшілер бөлім командирі полковник Бағдәулет Оспановтың қолынан «Әскери бөлімге 55 жыл» мерекелік медальдарын және алғыс хаттар мен арнайы сағаттар алды. Салтанатты шара дабыл қаққыштар тобының әсерлі көріністерін тамашалаумен жалғасты. «Жас бүркіт» әскери-патриоттық клубы жасөспірімдірінің орындауында қоян-қолтық ұрыс тәсілдері көрсетілді. «Батыр» президенттік полкының сарбаздары қарумен саптық әдіс-тәсілдерді бірыңғай орындап, қонақтарды таң-тамаша қалдырды.

6654 әскери бөлімі арнайы мақсаттағы оқу ротасының сарбаздары ұсынған жекпе-жек және АК-74 қаруынан ату тәсілдері, шыны шөлмекті сындыру сынды өзге де көріністері көрерменге көтеріңкі көңіл сыйлады. Атап өтетіні, дәл осы сәтте 6654 әскери бөлімінің көгін Ұлттық ұланның әуе күштерінің екі бірдей тікұшағы тіліп өтті. Бірнеше рет көк жүзінде ерсілі-қарсылы жүзген екі бірдей тікұшақ әскери бөлімнің мерейтойымен құттықтауға арнайы жіберілген. Бұлар бөлімнің спорттық алаңына қонып, көрермендер оларды өз қолдарымен ұстап, тірідей тамашалауға мүмкіндік алды. 6654 әскери бөлімі Кинология қыз-метінің офицерлері, келісім-шарт  бойын-ша қызметшілері ұсынған террористті ит көмегімен ұстау көріністері көпшілікке ерекше әсер қалдырды.

Тәжік-ауған шекарасында Пхешавар шатқалында аяқ асты жау шабуылынан қаза тапқан 17 қазақ жауынгерлеріне арналған аллеяға гүл қою рәсіміне әскери бөлім командирі полковник Бағдәулет Оспанбеков бастап, өзге де қонақтар атсалысты. Бір минут үнсіздік жарияланды.

«Бізге керек тыныштық, Сіздерге де керек. Сіздер де әке, бала, аға, іні боласыздар. Әскерилер де қоғамның бөлшегі, халықтың өзі. Ендеше, ешқашан соғыс болмасын. Барлық дабылдар тек қана оқу-жаттығу түрінде өтсін. Әскери бөлім тек қана қоғам қауіпсіздігін қамтамасыз етіп қана қоймай, сондай-ақ, білім берумен де айналысуда. Бұл міндетті абыройлы атқарып та жатыр. Барлығыңыз аман болғайсыздар» – деп, толғана сөйлеген ардагерлер мұнда да сыйлықтар мен медальдар алып, арнайы келген құқық қорғау қызметінің өкілдері әскери бөлімнің бірнеше офицерлеріне мерекелік сыйлықтар мен алғыс хаттар табыстады. Естелік суретке түсті. Ақ боз киіз үйлерге кірген қонақтар мерекелік астан дәм татты.

Әділет САРЫБАЙ,

Қаракемер кенті 6654 әскери бөлімінің кіші сержанты.

– Традиции самоуправления в округе сложились задолго до утверждения Указом Президента Республики Казахстан от 28 ноября 2012 года № 438 Концепции развития местного самоуправления в Республике Казахстан. Здесь и прежде был сильный общественный актив, спонсоры, эффективно работали советы ветеранов, женщин, молодежи. С общественной поддержкой в округе еще в 1997 году М.Щигарцовым было создано водопроводное хозяйство ПК «Ален», ныне ТОО «Байтерек-Родник», 20 лет снабжающее округ питьевой водой. С помощью самоуправления в каждом доме установлен водопроводный счетчик, налажен рациональный расход воды из артезианских скважин. Тарифы на водоснабжение устанавливаются на общем собрании, с учетом платежеспособности населения. Подача питьевой поливной воды, вывоз мусора, саночистка, бытовой сервис, обеспечивающий первичные потребности граждан  –  во всем  ключевую роль играет местное самоуправление. Оно – посредник между государством и обществом. Закон «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам развития местного самоуправления» предусматривает расширение полномочий органов местного самоуправления. Согласно Концепции, на втором этапе местное самоуправление получит возможность формировать бюджет сельского округа, управлять коммунальной собственностью. Это огромная ответственность, и, чтобы взять ее на себя, надо готовиться заранее.  Многое можно сделать своими силами, не ходатайствуя перед акиматом о выделении средств, даже без его организационной помощи. Например,  жители сами на добровольные пожертвования построили асхану пр мечети в с. Байтерек. Такие вещи, как сооружение мостовых переходов, подсыпка гравия на дорожное полотно, можно проводить без бюджетных расходов, что у нас и делается. Сейчас на совещаниях местного самоуправления решено добиваться тщательного соблюдения всеми жителями правил благоустройства, определить формы общественного порицания. Когда в округе будет свой бюджет, принимать окончательное решение, решать, куда его направлять, должен все-таки аким округа, а роль самоуправления –контролировать расходование денег. Самоуправление должно участвовать в пополнении бюджета путем привлечения благотворительных  взносов, платежей за  размещение визуальной рекламы, штрафов за нарушение закона о санитарном благополучии. 

Самоуправление не подменяет исполнительную государственную власть, а дополняет ее, освобождает аппарат акима от несвойственных ему функций, дает ему возможности для  более качественного оказания государственных услуг. Выступая от лица граждан, самоуправление  ставит исполнительную власть в известность о первостепенных нуждах населения, и помогает  в оптимальном варианте решать наболевшие проблемы.

На мой взгляд, членам самоуправления  недостаточно быть успешными предпринимателями, фермерами, специалистами-профессионалами. Многому необходимо учиться, изучать законодательную базу, знать свои полномочия.

На снимках: руководитель местного самоуправления О.Абибов; директор ТОО «Родник-Байтерек» М.Щигарцов; 

Байтерекский округ в составе сел Байтерек, Койшыбек, Алга находится на въезде в район со стороны южного мегаполиса. Благодаря расположению села на самом оживленном участке Кульжинской трассы, по которому проезжают десятки тысяч автомашин, в центральном селе Байтерек развита торговля, общепит, сфера бытового обслуживания, на рынках идет реализация овощей, мяса, молока с приусадебных участков.

С начала 2000-х население округа с 8 тысяч человек выросло в три раза. Кроме активной застройки земель, отведенных под ИЖС, постоянными поселками стали  дачные массивы. Еще недавно в округе остро стоял вопрос  здравоохранения, образования. В школе имени Аль Фараби с.Байтерек, рассчитанной на 600 мест,  обучались до  полуторы тысячи детей, в с.Алга  школа  расположена  в аварийном здании.   Нет  дома культуры, не хватает детсадов. Но в течение двух последних лет ситуация значительно изменилась к лучшему. Руководство района направляет средства, выделенные из республиканского и местного бюджета, на строительство крупных социальных объектов, реконструкцию водоснабжения и благоустройство населенных пунктов Байтерекского округа. Аким округа Айбек НУРЛАНОВ так характеризует  цели, поставленные перед местным самоуправлением:  

– Ввод в эксплуатацию в 2016 году новой школы на 600 мест в с.Байтерек снял «образовательный» кризис.. Ведь только из дачных массивов в СШ имени Аль-Фараби шел подвоз 600 учеников. Школа работала в три смены. Благодаря усилиям акима  района разрешилась многолетняя проблема.  Жители с.Байтерек горячо признательны Бинали Абдыкапасовичу  за содействие в бюджетном финансировании строительства новой  школы. При ее возведении были задействованы все: на  подготовке классов к занятиям трудился весь педколлектив, на стройплощадке буквально дежурили представители райакимата и акимата округа, чтобы дети вошли в классы в начале учебного года.   В 2017 году произошли другие долгожданные события: завершается строительство новой школы в с.Алга, там же вступила в строй новая врачебная амбулатория.  По программе развития регионов продолжена реконструкция водопроводных сетей в с.Байтерек, самый большой населенный пункт округа теперь полностью охвачен централизованным водоснабжением.

Главное – в округе быстро ликвидируется диспропорция динамичного экономического развития и социальной составляющей. Согласно Плану нации «100 шагов» и Посланию Президента страны Н.А.Назарбаева в округе идет формирование малых и средних бизнес-структур,  Байтерекский округ по темпам роста малого и среднего бизнеса в числе наиболее экономически развитых в районе. Создано около 150 предприятий МСБ, в которых трудятся сотни людей, 260 крестьянских хозяйств, 90 тепличных хозяйств.  На территории округа расположены мощные предприятия горнодобывающей и дорожно-строительной отраслей: АДСК, АО «Асфальтобетон», ТОО «Кентас», в каждом из которых  работает от 90 до 120 человек. Эти предприятия     являются ключевыми в обеспечении занятости,  вносят основную долю налогов  в бюджет района. Уровень безработицы один из самых низких в районе.

Развитие социальной сферы округа  значительно повышает качество жизни, разрешает проблемы образования, обеспечения медицинскими услугами, питьевой водой. Это крайне необходимо – ведь у нас в год рождается более ста детей, интенсивно идет «плюсовая» миграция населения. Высокая миграция и рождаемость требуют не только строительства школ и больниц, внутрипоселковых дорог. Округу необходимо иметь сильное местное самоуправление, которое занимается   оперативными вопросами  коммунального обслуживания, благоустройства, поддержания общественного порядка. Как руководитель округа, я нахожусь в постоянном сотрудничестве с органом местного самоуправления, который возглавляет бывший аким округа Осман АБИБОВ. На ежеквартальных совещаниях мы совместно вносим коррективы в план социально-экономического развития округа. Члены самоуправления выносят на обсуждение злободневные темы благоустройства, водоснабжения, ремонта дорог, их предложения  всегда учитываются в работе сельского акимата.  Функция местного самоуправления – организация участия местного сообщества в выполнении плана развития округа.  Местное сообщество и предприниматели, предприятия, такие как АО «ДСУ-13», АО «Асфальтобетон», ТОО «Кентас». занимаются благоустройством. Проложены гравийные дороги в микрорайоне «Болашак», на  улицах сел Байтерек и Алга.     Семья Жарыкбасовых и жители  в с. Алга   построили мечеть на 100 мест.  Местное самоуправление берет шефство над   ветеранами Великой Отечественной войны, проживающими в округе. С целью осуществления программ по  модернизации жилищно-коммунального хозяйства, а также по питьевой и поливной воде, улучшению санитарного состояния округа и по  другим вопросам акимат регулярно проводит сходы, в которых участвуют члены местного самоуправления. Они также решают вопросы об использовании бюджетных трансфертов, выделяемых округу.   С их помощью проводятся спортивные соревнования по волейболу, футболу, баскетболу, боксу  и другим видам спорта.

И.ТУРАНИН.

На снимках: аким округа А.Нурланов; руководитель местного самоуправления О.Абибов; директор ТОО «Родник-Байтерек» М.Щигарцов; новая СШ в с.Байтерек;  новая СВА в с.Алга. 

В Енбекшиказахском районном отделе занятости и социальных программ, согласно штатного расписания, работа.т 22 государственных служащих.

Президент Республики Казахстан Н.А. Назарбаев отметил, что «Улучшение качества оказания государственных услуг населению имеет большое значение по повышению доверия граждан к службе государственных органов и борьбе с коррупцией». Эта цитата имеет прямое отношение к нам, так как отдел оказывает 16 видов государственных услуг.

В отделе для сведения населения имеется стенд на государственном и русском языках с реестром оказания государственных услуг, на котором размещены cтандарты и hегламенты оказания государственных услуг. В здании отдела на видном месте  установлен ящик для жалоб и предложений физических и юридических лиц, непрерывно работает телефон доверия под номером 4-24-36.

В целях обеспечения соблюдения специалистами отдела требований антикоррупционного законодательства, Этического кодекса государственных служащих Республики Казахстан на постоянной основе проводятся совместные семинар-совещания, круглые столы, техническая учеба специалистов с участием представителей правоохранительных органов и общественных организаций по профилактике коррупционных проявлений.

С. Абросимова,

заместитель

руководителя РОЗСП.

«Біз, байырғы қазақ жерінде бір тағдыр  және тарихи жад арқылы байланысқан, Ұлы Дала Елінің даңқты тарихы мен дәстүрлерін жалғастырған Қазақстан азаматтары...» деп басталған еді Астанада Бейбітшілік пен келісім сарайында өткен Қазақстан халқы Ассамблеясы кеңесінің «Тәуелсіздік. Келісім. Болашағы бір тұтас ұлт» атты XXIV сессиясында қабылданған «Мәңгілік Ел» патриоттық актісі. Шынымен, жастар бойына патриотизмді қалыптастыру, ұлттық құндылықтарымызды сіңіру, ата тарихымен таныстыру – ұстаз ретіндегі міндет-борышымыз.

«Халық өмірі оның келесі ұрпағымен жалғасып отырады. Сондықтан Халықтың Мәңгілігі туралы арманнан асқақ арман жоқ. Мәңгілік Ел – бұл ертеңгі күнге есік ашатын, болашаққа сенімді арттыратын идея, бұл – кері қайтпайтын және берік тұрақтылықтың символы...»

Н.Назарбаев.

Осы тұрғыдан ой өрбітсек, жастарды елін, жерін сүюге тәрбиелеу – Елбасымыздың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласында да айрықша аталған. Тіпті, 2017-2018 оқу жылында Қазақстан тарихы, Қазақ әдебиеті пәндері бойынша білім беру ұйымдарында «Туған ел» кең ауқымды мақсатқа бағытталған «Туған жер» бағдарламасын іске асыру барысында 5 сағат бөлінді. Онда ұстаздар қауымы белгіленген тәртіп бойынша сабақтарды мұражайларда, мәдени ұйымдарда, тарихи ғимараттарда өткізуі тиіс. Көшбасшымыздың өзі «Есік – көне Сақтың астанасы» деп бағасын берген Есік қаласына Н.Островский атындағы орта мектептің 5 сынып оқушылары республикалық «Есік» археологиялық қорық-мұражайына келіп, қазақ тілі мен тарих пәнінен дәріс алды. Мектептің тарих пәнінің мұғалімдері Н.Шаңбаев пен Е.Әлімжан және өзім бастаған 30 оқушыдан құралған топ мұражайдағы экспонаттарды ыстық ықыласпен көрді. Тіпті, толассыз сұрақтарын да жаудырды. Басым көпшілігі тарих кітабынан суретін ғана көріп жүрген «Алтын адам» турасында сауалдарын бүгіп қалмады. Сонымен қатар тарихи құндылығымыздың табылуына себепші болған Бекмұханбет Нұрмұхамбетовтың жұмыс бөлмесін көрді, мұражай маңындағы қорықтарға сұқтана қарады. Екі сағатқа жуықтаған сабақ барысында жас буын өздері өскен өңірдегі тарихқа толық қанықты. Патриоттық актіде көрсетілгендей «...Біз ортақ тарихи мұрамызды мұқият сақтайтын боламыз» деп тарқасты.

Түйіндей келсек, туған жерге деген сүйіспеншілік оның тарихын танудан басталады. Ал кіндік қаның тамған өлкеңе деген ыстық ықылас Елбасы айтқандай «Туған елге» ұласады. Әрдайым, жас буынның бойына патриоттық рухта тәрбие беруді тек сөзбен емес, нақты іспен атқарғанымыз оң серпіліс береді.

Күлпәш ШАҢБАЕВА,

қазақ тілі пәнінің мұғалімі.

В начале 2017 года  Министерство здравоохранения и социального развития РК было преобразовано в  министерство здравоохранения и министерство социальной защиты и труда. В ходе реорганизации при Минздраве РК создан комитет охраны общественного здоровья и его территориальные подразделения. В Енбекшиказахском районе такое подразделение – управление по охране общественного здоровья, с июня текущего года возглавляет  Асхат МАНКЕЕВ. Асхат МАНКЕЕВ  родился в 1983 году в г.Алматы, в 2006 году закончил Казахский национальный медицинский университет по специальности «гигиенист-эпидемиолог», работал главным специалистом санитарно-эпидемиологического управления г.Астаны, Енбекшиказахского, Карасайского районов, руководил отделами санитарии и гигиены, технического регламента  управления защиты прав потребителей Карасайского района, последнее место работы – заместитель руководителя управления защиты прав потребителей г.Талдыкоргана. Женат.  Воспитывает двух сыновей и двух дочерей. Мы попросили Асхата Муратовича  разъяснить смысл проведенных реформ, рассказать о целях, поставленных перед новым Комитетом и его региональными структурами. 

– Асхат Муратович,   прежде районное управление санэпиднадзора было преобразовано в управление по защите прав потребителей, теперь – в управление по охране общественного здоровья. Вы успели поработать во всех структурах – и в санэпиднадзоре, и в защите прав потребителей, а теперь  руководите РУООЗ.  Но, по сути, под разными названиями работала и работает  одна и та же служба... Или, все-таки, ее функции как-то изменились? 

–  С разделением  министерства здравоохранения и социального развития произошло и разделение функций. Комитет охраны общественного здоровья и его региональные структуры  занимаются  только профильной деятельностью в сфере медико-санитарного благополучия. Но, в отличие от прежнего санэпиднадзора,   охрана общественного здоровья следит за базовым уровнем здоровья граждан. Функции РУООЗ одновременно ориентированы и на  санитарный контроль, и на  профилактику социальных, эпидемиологических заболеваний. То есть, мы, как медработники,  работаем в русле глобальной стратегии казахстанского здравоохранения, направленной на укрепление здоровья граждан, снижение летальности, увеличения продолжительности жизни. Ведь данные параметры составляют основу национального стандарта качества жизни. 

 – Что Вы, как руководитель, считаете первостепенным  в деятельности управления?

– Его название  говорит само за себя. Прежде всего – проведение профилактических мероприятий: акций по здоровому питанию, лекций, бесед по соблюдению санитарно-гигиенических норм в организациях общепита, торговых точках, учреждениях образования,  дошкольного воспитания. В план внесена профилактика эндемических заболеваний среди населения: щитовидной железы, анемии, гипотрофии, пищевых отравлений, организация семинаров по производственному контролю. 

Также регулярно следим за качеством питьевой воды и состоянием водопроводов  в населенных пунктах, это остается серьезной проблемой.

– Как Вы оцениваете состояние питьевого водоснабжения в районе?

– В сравнении с прежними годами оно намного лучше, по программе развития регионов в районе ежегодно обновляются и строятся новые водопроводные сети. Но распределительные сети многих водопроводов эксплуатируются свыше 40 лет, трубы изношены, забиты грязе-песчаными отложениями. Водопроводы имеются в 51 населенном пункте из 80-и.  Коммунальные хозяйства по обслуживанию водопроводов созданы только в 19 селах. В 9 селах водопроводы бесхозные. Водоснабжение в 26 населенных пунктах осуществляется за счет 46  нецентрализованных самоизливающихся артезианских скважин.   Практически все эти скважины не имеют ведомственной принадлежности, вокруг них не установлена зона санитарной охраны, рядом пасется скот. Акиматам сельских округов необходимо узаконить скважины и передать службам, которые будут содержать их в надлежащем состоянии.    Ведь качество питьевой воды напрямую  влияет на эпидемиологическую ситуацию, отражается на здоровье людей, потребляющих ее.

– Много ли  нарушений выявили  проверки общепита,  торговли, промышленных предприятий?

– Согласно ежеквартальным планам За 9 месяцев плановыми и внеплановыми проверками были охвачены 505 таких объектов. Проверяем соответствие продукции техническим регламентам, наличие маркировки и сертификатов безопасности продукции, как отечественной, так и импортной. Также проверяем санитарно-гигиенические условия работы. На недобросовестных предпринимателей и работников наложены 456 штрафов на сумму свыше 15 млн тенге. На сегодня 80 процентов этой суммы же удержано в доход государства.   В ходе плановых и внеплановых проверок  наиболее жесткие требования выдвигаются к состоянию столовых школ и детсадов, объектов торговли продуктами питания и общепита. У работников так называемой декретированной группы – воспитателей, работников общепита и торговли, всех, кто контактирует с людьми, должны быть санитарные книжки, что не всегда соблюдается. Проверки  школьных столовых показали, что повара зачастую не имеют квалификации, сотрудники столовых проходят медосмотр в частных медцентрах, что  ведет к риску – они могут быть носителями заболеваний. В буфетах и столовых  идет продажа запрещенных продуктов, таких как жареные пирожки, беляши и т.п. В точках общепита обязательно должны работать технологи, а их не хватает. Также грубые нарушения – отсутствие договоров на проведение производственного контроля на эпидемиологически значимых объектах, отсутствие спецодежды у работников, контейнеров для мусора.

– Какую оценку Вы даете санитарно-эпидемиологической ситуации в районе и какие предлагаете меры  по снижению рисков для общественного здоровья? 

–   Ее можно назвать стабильной. Вспышек заболеваний бруцеллезом, гепатитом нет. Сейчас, в осенне-зимний сезон, проводим  вакцинацию против гриппа, ей  охвачено 70 процентов населения.

Вел интервью И.ВИКТОРОВ.      

В Енбекшиказахском районе можно найти  любые виды растительных культур. Однако кто бы мог подумать, что в предгорной зоне Семиречья прекрасно растет…хлопок. Но это так! Обильно распустившиеся  кусты хлопчатника  снежно-белым облаком накрыли землю. Чтобы увидеть созревшее хлопковое поле, далеко ехать не надо. Достаточно посетить крестьянское хозяйство Нурадина Маткаримова в Тургенском сельском округе. О селекционных достижениях Нурадина ага наша газета пишет не впервые. Частые гости на его поле и телевизионщики. Там действительно есть на что посмотреть и что показать на экране: в нашем резко континентальном климате, с его неожиданными заморозками, засушливым летом и зимними ветрами в зоне Шелекского «коридора», у Нурадина Маткаримова  дают отличные плоды  неженки юга – хурма, инжир, гранат! Не говоря уж о замечательно вкусных и урожайных сортах столового винограда, широкого ассортимента овощей. 

Секреты восточного земледелия  Нурадин ага  привез из солнечного Узбекистана, где трудился агрономом в хозяйствах Каракалпакстана. Всю жизнь он  изучал и собирал старинные сорта овощей и фруктов Центральной Азии. А когда в 1991 году вернулся на историческую родину и создал крестьянское хозяйство, стал культивировать их на нашей почве. Чтобы добиться успеха со столовым виноградом, дающем пудовые кисти, понадобилось два десятка лет. Помимо того, Нурадин ага разработал свой способ зимнего хранения урожая  прямо на лозе, в поле, благодаря чему виноград сохраняет все полезные свойства и остается до мая свежим. В 2010 году, когда мы познакомились, он вывел сорт помидоров, которые поспевают уже в июне. А в 2017 году  земледелец из Тургеня впервые высадил хлопчатник, прекрасно принявшийся в предгорье. Как говорит Нурадин ага, вовсе не из экспериментального интереса, а для  получения семян и разведения в Казахстане хлопка урожайностью до 70 центнеров с гектара, в два раза больше, чем получают в Узбекистане. В хлопководческих регионах республики  его достижения, безусловно, будут иметь большое значение.

 Одно огорчает земледельца, свыше 50 лет самостоятельно занимающегося  селекцией. Ему уже за 70, но он так и остался  одиночкой-селекционером, о достижениях которого время от времени сообщает  пресса.   Но лучшим вознаграждением за свои труды для Нурадина Маткаримова будет польза для сельского хозяйства страны. По его словам, пока не спешат к нему  на поле ученые, не находятся инвесторы, способные практически воплотить его идеи, наработанный опыт районирования саженцев и семян плодоовощных культур, даже зерновой кукурузы и хлопка. В 2018 году Нурадин ага обещает продемонстрировать новый сорт кукурузы, дающий два урожая в год и новый сорт винограда, какого нет больше нигде. 

 Нужно совсем немного – поддержка и внимание со стороны государства, науки, предпринимателей, чтобы  знания  и достижения Нурадина ага  стали востребованы  в аграрной практике. Тогда выращивание гранатов и инжира будет обычным делом в наших садах…

И.ТУРАНИН.

Аудан аумағында мемлекеттің қолдауымен жеңілдетілген несие алып, жаңадан кәсіп ашқандар жетіп-артылады. Өндіріс көлемін ұлғайтып, кәсібін арттырғысы келетіндер үшін де барлық жағдай жасалған. Есік қаласының тұрғыны, кәсіпкер Құрылыс Бидахан жақында төмен пайызбен несие алып, бүгінде кәсібінің тасын өрге домалатуда.

«Нәтижелі жұмыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған бағдарламасы» арқылы 2 млн 900 мың теңге несие алған кәсіпкер бүгінде бірнеше адамды тұрақты жұмыспен қамтуда. Цехта тапсырыс арқылы түрлі жиһаздарды жасап шығарады. Жұмыстың барлығы арнайы станоктардың көмегімен атқарылады. Айтуынша, базарда дайын жиһаздарды сататын дүкені де бар, тапсырыс та жетерлік. Алдағы уақытта тағы да өндіріс көлемін ұлғайтып, жаңа жұмыс орындарын ашуды жоспарлап отыр.

Сардарбек НҰРАДИН.

1992 жылы ұжымшардан бөлініп, кооператив негізінде жұмыс жасаған қожалық 2006 жылы «Бакиров» шаруа қожалығы болып құрылған. Мұнда негізінен сүтті бағыттағы сиырларды ұстайды.

Қожалық басшысы Фарамус Бакировтың айтуынша, мүгінгі таңда мұнда жалпы саны 520 сиыр бар. Оның ішінде 170 басы сауын сиыр. Негізінен ферма 600 сауын сиыр ұстауға лайықталған. Келешекте сауылатын сиырдың санын 170-тен 600-ге жеткізуді жоспарлап отыр. Мұндағы сиыр сауу заманауи әдіспен жүзеге асады. Барлығы арнайы құрылғылардың көмегімен. Тәулігіне 2,5-3 тонна сүт нарыққа жіберіледі. Күніне 14-15 литр сүт беретін сиырлардың тұқымы да ерекше. Өткен ғасырдың 80 жылдары Германия, Латвия сынды Балтық елдерінен келген «Қара-ала» (Черно-пестрая) тұқымды ірі қаралар климатқа әбден үйреніп алған.

Қожалықта 30-ға жуық адам тұрақты еңбек етеді. Негізінен, механизаторлар мен сауыншылар. Орташа жалақылары 90 мың теңгеге жуық. Сонымен қатар, оларға барлық жағдай жасалған. Осында 8 отбасына арналған тұрғын үйлер орналасқан. Алыста тұратындар осы үйлерге қоныстанады. Балаларын мектеп-балабақшаға жеткізетін көлік те бар – дейді қожалық басшысы.

Елімізде осындай шаруаларға үлкен көмек көрсетілуде. Соның арқасында кәсіпкерлердің тынысы кеңеюде. Айтар болсақ, шаруа қожалықтағы 1 литр сүтке мемлекет 15 теңге субсидия береді. Яғни, жылына 17-18 млн теңге қайырымсыз субсидия алады. Оған қоса, жерге себетін тұқымдардың 50 пайызын мемлекет қаржыландырады. Биыл несиеге бірнеше трактор сатып алған, соның 50 пайызын мемлекет төлеген. Күнделікті қолданып жүрген дизель отыны да арзандатылған бағамен беріледі.

Сардарбек НҰРАДИН