Күн қатты суытып, қоршаған ортада төменгі температура қалыптасқан жағдайында көптеген адамдар гипотермия мен үсікке ұшырайды, бұл денсаулыққа ауыр зардаптар әкелуі мүмкін.
Үсік шалу – бұл төмен температураның әсерінен дененің кез-келген бөлігіне (қайғылы жағдайға дейін) зақым келтіру.
Адамда үсіктің пайда болудың негізгі себептері:
-дененің мәжбүрлі түрде ұзақ уақыт бойы қозғалыссыз және ыңғайсыз жағдайда болуы;
-түрлі аурулар нәтижесінде ағзаның әлсіреуі;
-аяқ - қол тамырларының және жүрек-қантамыр жүйесінің созылмалы аурулары;
-көп мөлшерде қан жоғалту, адам ағзасына келтірілген ауыр механикалық зақымданулар;
- өлшемі кіші және тығыз, дымқыл киім мен аяқ киім кию;
- физикалық шамадан тыс жұмыс, аштық;
-темекі шегу, алкогольдік масаңдық және т.б.
Үсік шалу мен жалпы гипотермияның белгілері:
-терінің бозғылт көкшіл түстес болуы;
-дене температурасының төмендеуі, тактильді және ауырсыну сезімталдығының төмендеуі не жоқ болуы;
-жұмсақ тіндердің қатты ауру сезімі, қызаруы және ісінуің пайда болуы;
-12-24 сағаттан кейін терең зақымдану кезінде қанды құрамы бар көпіршіктердің пайда болуы мүмкін;
-жалпы үсік шалғанда адам әлсіз, қоршаған ортада болып жатқан заттарға назарын аудармайды, терісі бозғылттанады, дене температурасы +36С0 градустан төмендейді, жүрек қағысы жиілейді, қан қысымы төмендейді.
Үсік шалған кездегі алғашқы көмек:
Үсік шалудың алғашқы белгілері анықталғанда бірінші кезекте зардап шегушіні жақын маңдағы жылы бөлмеге жеткізіп, аяқ киімді, шұлықты, қолғапты шешіп тастау қажет. Дененің зардап шеккен аймақтарын біртіндеп, баяу, негізінен пассивті түрде жылыту керек. Дененің үсіген жерлерін қолмен, матамен, спиртпен, қармен сүртуге болмайды.
Зардап шеккен адамды жылы көрпеге орап немесе дененің зардап шеккен бөлігіне жылу оқшаулағыш мақта - дәке таңғышыпен орау, таңу керек.
Жоғарыдағы алғашқы көмек шараларын өткізумен қатар жедел медициналық көмек көрсету үшін дәрігерді, жедел жәрдемді шақыру қажет.
Ең бастысы, құзырлы мекемелерден қатты аяз болатындығы туралы ескерту берілген жағдайда қажеттіксіз далаға және ұзақ сапарға шықпаған жөн.
Еңбекшіқазақ аудандық СЭББ
басшысы М.Азербаев