Шариғат тілінде «білім» сөзі – бір мәселені жан-жақты, анық-қанығына дейін жіті түсіну деген мағынаны білдіреді. Білім – ақылдылық пен парасаттылықтың белгісі. Білімді адам жарық шам секілді. Білімсіз надан қараңғы түн сияқты.

Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) хадис шәріпінде «Білім алу – әрбір мұсылман ер мен әйелге парыз» делінсе, тағы бір хадисінде «Тал бесіктен жер бесікке дейін білім үйрен» деп насихат айтылған. Қарап отырсақ, ислам дінінен басқа ешқандай дінде білімге қатты көңіл бөлмеген. Бәріңізге ақиқат болғандай, Әлемдердің Раббысы Жаббар иеміз Алла Тағала құранның ең алғашқы аятында «Оқы!» деп пәрмен берген. Көзі қарақты жанға бұдан исламның білім-ғылымға қаншалықты көңіл бөлгенін айыру қиын болмаса керек. Әрине, ислам діні – адамзат баласын қараңғылықтан жарыққа, надандықтан даналыққа шақыратын дін. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтқан хадис шәріпте былай дейді: «Кімде-кім білім іздену жолына түссе, онда Алла оған жәннатқа апарар жолды жеңілдетеді. Шынында, періштелер міндетті түрде білім ізденушіге разы болғанын білдіріп, қанаттарын жаяды. Шын мәнінде, ғалым үшін міндетті түрде аспандағы әрі жердегі бүкіл нәрсе, тіпті судағы балық та, Алладан оның күнәларының кешірілуін тілейді. Ал ғалымның қарапайым құлшылық етушіден артықшылығына келер болсақ, оның артықшылығы – аспандағы толық айдың басқа жұлдыздардан артықшылығындай. Шынында,  ғалымдар – пайғамбарлардың мұрагерлері, ал пайғамбарлар болса, өздерінен кейін динар да, дирһам да қалдырмаған, олар тек білімді мұра етті. Кімде-кім бұл білімді алса, онда ұлысы бағаға қол жеткізді».

Исламда «Білім қақпасы» аталып кеткен хазіреті Алиге он шақты яһуди келіп, егер ол шын саңлақ болса, әртүрлі жауап тауып сөйлер деген ниетпен бір сұрақ қоюды ойлайды:

– Ғылым артық па, әлде мал артық па? – деп оқыстан сұрақ қойыпты.

Сол мезетте Али:

– Бірінші, ғылым артық. Өйткені ғылым – пайғамбар-лардан қалған мирас, ал мал – перғауын мен Қарынбайдың мирасы. Екінші, ғылым сені сақтайды, ал малды сен сақтайсың. Үшінші, ғылымның досы көп, ал малдың дұшпаны көп. Төртінші, ғылымды жұмсасаң арта береді, малды жұмсасаң азая береді. Бесінші, ғылым саған құрметті атақ береді, ал мал сараң деген атақ қалдырады. Алтыншы, ғылым өзін-өзі сақтайды, ал малды үнемі бағып, күту керек. Жетінші, ғылым қиямет күні иесіне шапағатын жасайды, ал мал иесіне қисапсыз жауап бергізеді. Сегізінші, ғылым тозбайды, жоғалмайды, мал болса, қолдың кірі, өледі, жоғалады. Тоғызыншы, ғылым көңілді нұрландырады, адамға ақыл-ой қосады, ал мал масаттандырады, болған үстіне бола түссе екен деп дүниеқоңыз етеді. Оныншы, ғылым Аллаға зекет, тауһид, ғибадат қылады, ал мал иесінің көңіліне тәкәппарлық салады, – деп, тапқырлық танытыпты.

Қазақ даласында өткен ұлы ақындарымызда білімнің артықшылықтарын өз еңбектерінде айтып өтті. Бұған ағартушы, ғалым Ыбырай Алтынсариннің мына өлең жолдары дәлел:

Бір Аллаға сыйынып,

Кел, балалар, оқылық.

Оқығанды көңілге,

Ықыласпен тоқылық.

Оқысаңыз, балалар,

Шамнан шырақ жағылар.

Тілегенің алдыңнан,

Іздемей-ақ табылар.

Тағылымды тарихымыздан шариғат жолын ұстанған ата-бабамыз ілім жолын ұлық тұтқаны тайға таңба басқандай көрініп тұр. Мұзафар Әлімбаев та білімді баға жетпес қазынаға теңеді.

«Білім – қымбат қазына,

Қанағат тұтпа азына».

Тұңғыш Президент Нұрсұлтан Назарбаев білім кітапта екенін ашып айтты. Қазіргі таңда балалардың басым көпшілігі компьютер мен  ұялы телефонға телміріп отырады. Сондықтан Елбасы: «Болашақта кітап оқығандар компьютерде отырғандарды басқарады» деу арқылы білімді кітаптан іздеу керектігін айшықтап өтті.

Білімді ұрпақ – жарқын болашақ кепілі екенін ұмытпай, ұрпақтарымызды білімді де білікті қылып тәрбиелеу – әрбір ата-ананың борышы екенін естен шығармайық.

Сапархан қажы АЙДАРХАНҰЛЫ,

Еңбекшіқазақ ауданының бас имамы.