Бейсенбі, 16 Қаңтар 2025 15:47

Уақыттың өзгеруі – таңның атуы мен күннің батуына байланысты

Ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың республикалық «Ana tili» газетіне жарияланған «Мақсатым – экономиканы және егемендікті нығайту» тақырыбындағы сұхбатында тілшінің уақыт белдеуі туралы сұрағына: «...Уақытты дұрыс пайдалану туралы Барселона декларациясында әртүрлі уақыт белдеуін енгізуге, оны қысқы және жазғы уақытқа ауыстыруға әуес болмау қажеттілігі айтылған. Дегенмен азаматтарымыз өтініш білдіріп жатыр. Үкімет шешіміне қатысты ашық талқылаулар жандана түсті. Меніңше, қоғамда көзқарас қайшылығын тудыратын мұндай мәселелерді мұқият талқылау қажет...» – деп жауап берген-ді.

Әлі де нақты шешімін таппаған  бұл мәселені тараптар ел экономикасына және азаматтардың тұрмысына әсері тиетін барлық мәселелерді ескеріп, 1 наурызға дейін жан-жақты зерттеу жүргізілетінін жеткізген болатын Президент.

Қазақстан жер көлемінен әлем бойынша тоғызыншы орында. Табиғаты да сан алуан. Таулы, орманды, жазық далалы болып келеді.  Елімізде уақыт бір сағатқа артқа шегерілгелі бері күнгей аймақтағы халықтың тұрмысына біршама кері әсер еткені жасырын емес. Бұл уақыт шегеру еліміздің  орталық аймағына қолайлы болуы мүмкін. Ал Жетісу жерінде (қаңтар айындағы мерзіммен) таң сағат 6-да атады. Жаңа уақыт белдеуі бойынша сағат 7-і деп есептеледі. Жұмыс сағат 9-00 де бас-талса, бұрынғы уақытымен 10-да бастайды. Күн ұясына сағат 16-40 та батады. Шығыс Қазақстан облысында уақытты артқа ауыстыру тіпті қолайсыздық тудыруда.

Адам уақытты өзгерткенімен, Құдайдың уақыты өзгермейді ғой. Таңның атуы мен күннің батуы да жылдың төрт мезгіліне қарай өзгеріп отыратыны да рас. Әсіресе, қыс мезгілінде жаңа уақыт тым қолайсыздық тудыруда. Өйткені, күн қысқа да, түн ұзақ.  Уақытты кейінге шегеру шығыс облыстағы азаматтарды жалқаулыққа дағдыландыруға бастайды. Қолайсыздығы сол, кеш тұрады, бұрынғы дағдыланған уақытына орай кеш ұйқыға жатады. Бұл құбылыс адамдардың тірлігіне де, денсаулығына да кері әсер етеді.

Атам қазақ ұрпағын тәрбиелегенде: «Ерте тұрған еркектің ырысы артық, ерте тұрған әйелдің бір ісі артық», – деп ақыл айтып, еңбекке баулыған. Ауылдық жерлерде көктемнен қысқа дейін ерте тұрып, еңбек етеді. «Жаздың бір күні қысқа азық» деген мақал да осыны меңзеген ғой. Өйткені, тірі адам жатып алмай, ерте тұрып, тіршілік етеді.  Еліміздің шығыс аймағында сағатты артқа емес, керісінше алға жылжытқан ыңғайлы.  Әсіресе, қыс мезгілінде бұл өте тиімді. Өйткені, күні қысқа, түні ұзақ. Оқушылар да сабағына ерте барып, қараңғы түспей, үйлеріне ерте келеді.

Елімізде, керісінше батыс, солтүстік аймақтарда сағатты артқа қойған дұрыс. Олай дейтінім, шығыс жақта кеш батып жатқанда, батыста түс мезгі-лінен енді ауып бара жатады. Жердің Күнді айналуы – табиғи заңдылық. Шығыста ерте, батыста кеш таң атып, кеш батады. Соған орай әр аймақта  уақыт табиғаттың «бұйырған» күні мен түніне қарай сағат та соған сәйкес болуы керек. Мен Америка елінің бірнеше штатында болдым. Әр штатта сағат айырмашылығы әртүрлі. Оларда қай штатта таңның атуы мен батуына орайластырып, уақытты өздері белгілейді екен.

Уақыттың ең дәл көрсететін үлгісін ислам дінінен үйренгеніміз дұрыс. Мысалға, дініміздің бес уақыт намазын үмбетіне оқуды қасиетті Құранда  таңның атуымен басталып, тал түс, бесін, күннің батуы және ұйықтар алдындағы уақыттармен белгілеген. Ал намаз уақыты әр аймақта әртүрлі мерзімде кіруі – осы таңның атуы мен күннің батуына оңтайластырылып белгіленген.

 

Анарбек БЕРДІБАЕВ.

Оқылды 383 рет

Соңғы жаңалықтар

Ақп 17, 2025

Казахстанский дзюдоист завоевал…

Ерасыл Кажыбаев победил в схватке за «бронзу» на турнире серии Grand Slam в Баку…
Ақп 17, 2025

Спортсмен из Костаная стал призером…

Глеб Ивченко выступал в Италии в составе мужской сборной Казахстана по шорт-треку…
Ақп 17, 2025

Казахстанская теннисистка завоевала…

Казахстанка Жания Бекмухамбетова достигла новых высот в настольном теннисе. Она…
Ақп 17, 2025

Пулевая стрельба: сборная Казахстана…

В столице Таиланда — Бангкоке — продолжается Кубок Азии по пулевой стрельбе. После недели…
Ақп 17, 2025

Шымкенттік студент армрестлингтен…

Өзбекстанның астанасы Ташкент қаласында армрестлингтен өткен жарыста Шымкенттегі Жұмабек…
Ақп 17, 2025

Четыре месяца спустя с запуска…

По поручению Главы государства был построен самый протяженный мост в стране через…
Ақп 17, 2025

Күршім көпірі іске қосылғаннан кейін…

Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша Шығыс Қазақстан облысындағы Бұқтырма су қоймасы…
Ақп 17, 2025

КАК УСТРАНЕНИЕ БАРЬЕРОВ СПОСОБСТВУЕТ…

Конкуренция — ключевой фактор экономического роста и повышения благосостояния граждан.…
Ақп 17, 2025

Международная выставка электроники и…

Компания World Silk Way приглашает вас принять участие в Международной выставке…

Күнтiзбе

« Ақпан 2025 »
Дс Сс Ср Бс Жм Сб. Жк
          1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28    

Кез келген материалды
көшіріп басу үшін
mezet.kz - ке гиперсілтеме
қою керек 

Яндекс.Погода

 

https://kurs.kz/ - Курсы валют в обменных пунктах г. Алматы и других городах Казахстана

Жарнама

для детей, достигших 12 лет