ҚР Үкіметінің қаулысымен оралмандарды қабылдаудың өңірлік квотасы 2020 жылы 1 378 адам болып белгіленген, деп хабарлайды ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің ресми сайты.

Аталған қаулыны қабылдаудың мақсаты - ҚР Үкіметі белгілеген өңірлерде оралмандарды оңтайлы орналастыру.

Сайтта жарияланған мәліметтерге қарағанда, 2020 жылы квота былайша бөлінді: Павлодар облысы бойынша – 500 адам, Қостанай облысы бойынша – 350, Ақмола облысы бойынша – 258, Шығыс Қазақстан облысы бойынша-150, Солтүстік Қазақстан облысы бойынша – 120.

Оралмандарды қабылдаудың өңірлік квотасына енгізілген адамдарға Нәтижелі жұмыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған «Еңбек» мемлекеттік бағдарламасын іске асыру шеңберінде субсидия беру түрінде қолдау көрсетілетін болады: көшуге – отбасының әрбір мүшесіне 35 АЕК (84,2 мың теңге) біржолғы төлем; тұрғын үйді жалдау (жалға алу) және коммуналдық қызметтерді төлеу бойынша шығыстарды жабу үшін 12 ай ішінде отбасына 15-тен 30 АЕК (36,1-ден 72,2 мың теңге).

Бұдан бұрын хабарланғандай, 2019 жылы ҚР Үкіметі 2 031 адамды қамтитын оралмандарды қабылдаудың өңірлік квотасын бекітті, ол мынадай түрде бөлінді: Қостанай облысы бойынша – 815, Павлодар облысы бойынша – 550, Ақмола облысы бойынша – 306, Шығыс Қазақстан облысы бойынша-250, Солтүстік Қазақстан облысы бойынша – 110 адам.

Жалпы алғанда, 2019 жылы 17,661 этникалық қазақ немесе 9993 отбасы тарихи отанына оралып, қандас мәртебесін алды.

Естеріңізге сала кетейік, 1991 жылдан 2020 жылғы 1 қаңтарға дейін 313 256 отбасы немесе 1 057 280 этникалық қазақ тарихи отанына оралып, қандас мәртебесін алған болатын.

АТАУЛЫ КҮНДЕР

Жеке мәліметтерді қорғау күні

Жеке мәліметтерді қорғау туралы конвенцияға сәйкес 28 қаңтар Мәліметтерді қорғау күні болып белгіленді. Бұл күнді өткізудегі мақсат - азаматтардың өздері туралы қандай мәліметтерді не үшін жиналып жатқанынан хабардар ету болды. Бұл күн 2007 жылы белгіленді және алғаш рет сол жылы атап өтілді.

ЕСТЕ ҚАЛАР ОҚИҒАЛАР

1955 жылы Қазақ КСР халық әртісі Асқар Тоқпанов Құрманғазы атындағы Алматы мемлекеттік консерваториясы жанынан театр факультетін ашты, 1977 жылы оның базасында Алматы театр-көркемсурет институты құрылды. 1989 жылы Алматы мемлекеттік театр-көркемөнер институтына Қазақстанның тұңғыш халық ағарту комиссары, мәдениет пен өнерді дамытуға сүбелі үлес қосқан Темірбек Қараұлы Жүргеновтің есімі берілді. 1993 жылы Т. Жүргенов атындағы Алматы мемлекеттік театр-көркемөнер институты Т. Жүргенов атындағы Қазақ мемлекеттік театр және кино институты болып өзгертілді. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2000 жылғы 14 ақпандағы №236 қаулысына сәйкес, бұрынғы Қазақ мемлекеттік театр және кино институты мен Қазақ мемлекеттік көркемөнер академиясы негізінде Т.Қ. Жүргенов атындағы Қазақ мемлекеттік өнер академиясы құрылды.

1992 жылы Қазақстан Республикасы мен Корея Республикасы арасында дипломатиялық қарым-қатынас орнату туралы хаттамаға қол қойылды.

1993 жылы ҚР Жоғарғы Кеңесі тәуелсіз Қазақстан Республикасының тұңғыш Конституциясын қабылдады.

1994 жылы Шығыс Қазақстан облысының Абай ауданында ұлы Абайдың шәкірті, ақын Көкбай Жанатайұлы атындағы қор ашылды.

1994 жылы «Қазақстан-Заман» бірлескен қазақ-түрік газетінің базасында қазақ тіліндегі халықаралық тәуелсіз апталық - «Түркістан» газетінің бірінші нөмірі жарық көрді. Бірінші бас редакторы - Қазақстанның халық жазушысы Қалтай Мұхамеджанов.

2010 жылы Ақын Мұзафар Әлімбаевтің соғыс жылдарында Татарстан композиторы Мақсұт Латиповке жолдаған өлеңдері мен хаттары Астанадағы Қазақстанның ұлттық мұражайына табысталды. Қолжазбаларды Татарстан халқы ассамблеясы төрағасының орынбасары Сағиқ Жақсыбаев тапсырды. Хаттың жартысы орыс тілінде, жартысы – қазақ тілінде, ал соңғы сөздері латын әліпбиімен жазылған.

2010 жылы Шымкент арқылы ағып өтетін Қошқарата өзені айрықша қорғалатын аумақ мәртебесіне ие болды. 12,3 гектар аумақ - өзен бастауын алатын бұлақтан қаланың ортасындағы Ордабасы алаңына дейінгі жер бұдан былай қалалық дендрабақтың бөлігі болып саналады.

2011 жылы Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев ҚР Парламенті палаталарының бірлескен отырысында «Болашақты бірге жасайық!» Жолдауын таныстырды.

2013 жылы Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Орталық коммуникациялар қызметі (ОКҚ) өзінің ресми сайтын, қазақ, орыс және ағылшын тілдеріндегі веб-ресурсы - ortcom.kz таныстырды.

2015 жылы Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі «Тайқазан», «Amir Timur», «Боран», «Шәкен Айманов», «8 наурыз» және «Баскетбол. Олимпиада ойындары-2016» естелік монеталарын шығарды. Монеталар 925-ші сынамалы күмістен шығарылған. Максималдық тиражы - 3 мыңнан 13 мың данаға дейін.

2015 жылы Қазақстан «Ғарыш байланысының республикалық орталығы» (ҒБРО) АҚ және ресейлік «Академик М.Ф.Решетнев атындағы «Ақпараттық спутниктік жүйелер» ААҚ қазақстандық «KazSat-3» жерсерігіне тапсырыс беруші және оны дайындаушы ретінде «KazSat-3» ғарыштық байланыс жүйесін құру туралы жариялады. Қазақстанда «KazSat-2» және «KazSat-3» ғарыш аппараттарының топтамасы құрылып, еліміз «KazSat» спутниктік байланыс пен хабар таратудың ғарыштық жүйесінің толыққанды иесі атанды.

2017 жылы Алматыда Бүкіләлемдік XXVIII Универсиада басталды. Оны хоккейшілер бастап берді. Спорттың осы түрінен Универсиада медальдарын Ұлыбритания, Қазақстан, Канада, Қытай, Словакия, Латвия және Жапония құрамалары сарапқа салды.

2017 жылы Венгрияның Шымкент қаласындағы консулдығының ашылу салтанаты өтті. Венгрияның Қазақстан Республикасындағы Құрметті консулы болып «OTAU Group» компаниясының президенті, белгілі меценат Қайрат Молдасейітов тағайындалды. Бүгінгі таңда Венгрия Қазақстанның Шығыс Еуропадағы ең белсенді экономикалық әріптесі. Географиялық алшақтығына қарамастан, Қазақстан ТМД елдерінің арасында Ресей мен Украинадан кейін Мажарстан 3-ші сауда серіктесі.

2018 жылы Қытайда өткен Global golden chart awards салтанатында қазақстандық әнші Димаш Құдайберген «Үздік әртіс» аталымы бойынша жеңімпаз атанды. Салтанатты шара Бейжіңдегі «Жұмысшылар» стадионында өтті. Димаш қытай тілінде ән айтты.

2019 жылы Атырауда Қазақстанның халық әртісі, дәулескер күйші Қаршыға Ахмедияровқа ескерткіш орнатылды. Қаршыға Ахмедияров шебер орындаушы ғана емес, өскелең ұрпақты өнер жолына баулыған, ұлттық сананың қалыптасуына үлкен еңбек сіңірген педагог болды,

Бес жасында қолына алған қазақтың қасиетті домбырасы өмірлік серігіне айналды. Қаршыға Ахмедияров белгілі күйшілердің шығармаларын орындап қана қойған жоқ, өзі де 60-тан астам күй шығарды.

Жақында Тескенсу ауылдық округіне қарасты Толқын орта мектебінің спорт залында аудандық жастар ресурстық орталығы мен Толқын орта мектебінің дене шынықтыру пәні ұстаздарының ұйымдастыруымен ұлттық ойындарымызды насихаттау мақсатында «Асық – қазақтың ұлттық ойыны» атты аудандық асық ату жарысы өтті.

Талап бойынша жарыс екі кезеңнен тұрды. Мерген балалар сақаны иіріп жіберіп асқан бір құмарлықпен ойынның сәнін кіргізді. Сақа сарт етіп тиген асық, шыр көбелек айлана шеңбер ішінен шыға берді. Ненедей мықты мерген жігіттер ұлттық дәстүріміздің әлі де өміршең боларын меңзегендей сыңай танытты. 

Сайыс қазылар алқасы тарапынан әділ бағаланды. Нәтижесінде, 1-орынды Асы ауылдық округінен Айбар Алмухамбет алса, 2-орынды Толқын ауылынан Мақсат Жетпісбай еншіледі. 3-орын Асы ауылдық округінен Ерғалиға Қали бұйырды. Абзал Нұрғазы және Бағлан Аханбаева үздік асық атудың шебері номинациясына ие болды.

Жәнібек Болғамбай,

Тескенсу ауылдық округінің

жастар ісі жөніндегі әдіскер-нұсқаушысы

Қазақстан Республикасының 2019 жылғы 26 қарашадағы №273-VI Заңымен мемлекеттік қызмет саласындағы заңнамаға бірқатар өзгерістер мен толықтырулар енгізілді. Енгізілген өзгерістер мемлекеттік қызметке қабылдану, мемлекеттік қызметтің өткерілуі және мемлекеттік қызметшілердің жауапкершілігіне қатысты болды.

Лауазымға тағайындалу

Қолданыстағы заңнамаға сәйкес, бос лауазымдарға орналасу тек конкурс арқылы екені белгілі, бірақ жекелеген тұлғалар конкурстан тыс тағайындала алады.

Қызметтегі судьялар, өз өкілеттіктерін кемінде алты ай орындаған Парламент депутаттары, тұрақты негiзде жұмыс iстейтiн мәслихат депутаттары, сондай-ақ мемлекеттiк саяси қызметшiлер, халықаралық қызметшілер, судьялар «А» корпусының мемлекеттік әкімшілік қызметшілері мемлекеттік әкімшілік лауазымдарына іріктеуден өтпестен орналаса алатынын білеміз.

Бұдан басқа, заңнамаға соңғы енгізілген өзгерістерге сәйкес, уәкілетті комиссия айқындайтын халықаралық, шетелдік немесе трансұлттық ұйымдарда, шетелдік мемлекеттік құрылымдарда кемінде соңғы бес жыл жұмыс өтілі бар адамдар, шетелде кадрлар даярлау жөніндегі республикалық комиссия айқындайтын шетелдік жетекші жоғары оқу орындарында докторантура бағдарламалары (PhD, бейін бойынша доктор) бойынша оқуын аяқтаған адамдар, квазимемлекеттік сектор субъектісінде басшы немесе басшының орынбасары лауазымын атқаратын адамдар және Президенттік жастар кадр резервіне енгізілген адамдар лауазымдарға конкурстық іріктеусіз тағайындала алады.

Мемлекеттік органның бірінші басшыларының көмекшілері, кеңесшілері, баспасөз хатшыларының бос лауазымдарына да конкурс өткізілместен орналасуға жол беріледі. Алайда, аталған адамдарды мемлекеттік орган ішінде кейіннен ауыстыруға жол берілмейді. Олар ішкі конкурстарға тестілеуден және жеке қасиеттерін бағалаудан өткен жағдайда қатыса алады.

Мемлекеттік қызметші мемлекеттік қызметтен шығарылған күннен бастап отыз күнтізбелік күн ішінде тестілеуден өтпестен, «Б» корпусының мемлекеттік әкімшілік лауазымына орналасуға конкурсқа және сайлауға қатысуға құқылы.Бұл жағдайда оларға міндетті арнайы тексеруден өту, декларация тапсыру сияқты талаптар қойылмайды.

Заңнамаға соңғы енгізілген өзгерістерге сәйкес, конкурсқа қатысатын мемлекеттік қызметшілер тестілеуден өтпейді, тек жеке қасиеттерін бағалаудан өтеді.

Өзгертулер енгізілмей тұрғанда, конкурс өткізу қағидасына сәйкес, ішкі конкурстың бірінші кезеңіне тек сол мемлекеттік органның қызметшілері ғана қатыса алатын. Енді мемлекеттік органның мемлекеттік қызметшілері  арасында өткізілетін ішкі конкурсқа (жергілікті атқарушы органдарда)осы облыстың барлық жергілікті атқарушы органдарының мемлекеттік қызметшілері де қатыса алады.

Сонымен қатар, конкурс өткізу кезеңдеріне де толықтырулар енгізілген. Ол мәдениет, дене шынықтыру және спорт, білім беру және денсаулық сақтау саласындағы заңдарға сәйкес, кандидатпен әңгімелесу өткізу кезеңінің алдында олардың кандидатураларын министрліктер, комитеттермен келісу қажеттілігі.

Бұдан басқа, егер негізгі жұмыскер жұмысқа шықпай, жұмыстан босатылған жағдайда, осы уақытша бос мемлекеттік лауазымда қызмет атқарып жүрген мемлекеттік қызметші конкурс өткізілместен, жұмысын тұрақты негізде жалғастыра алады.

Заңнамаға енгізілген тағы бір жаңалық ол қызметке қабылдаған мемлекеттік қызметшіге оның мемлекеттік лауазымы мен лауазымдық өкілеттіктерін растайтын құжат болып табылатын сәйкестендіру картасы берілетін болады.

Сынақ мерзімі туралы

Мемлекеттік қызметке қайта қабылданған тұлғаларға сынақ мерзімі тағайындалмайтын болады. Егер мемлекеттік қызметтен теріс себептермен, сынақ мерзімінің нәтижесі, аттестация немесе бағалау нәтижесі бойынша жұмыстан босатылған болса, ондай қызметшілерге міндетті түрде сынақ мерзімі тағайындалады.

Егер сынақ мерзімінде жүрген мемлекеттік қызметші конкурс арқылы басқа лауазымға тағайындалып жатса және оның функционалдық міндеттері өзгермеген жағдайда қайтадан сынақ мерзімі тағайындалмайды, бұрынғы тағайындалған сынақ мерзімі жалғаса береді.

Сонымен қатар, заңнамада тәлімгерлердің бекітілуіне қатысты да өзгерістер бар. Ендіоблыстық атқарушы органдар және аудан, қалалық атқарушы органдар басшылары лауазымдарына тағайындалған азаматтарға сынақ мерзімі қолданылмайды.

Шектеулер мен талаптардың күшейтілуі

Мемлекеттік қызметте болуға байланысты белгілі бір шектеулер болатынын білеміз, оның ішінде мемлекеттік қызметшінің тікелей басшылығында қызмет атқаратын туыстарына қатысты шектеулер.

Заңға сәйкес, мемлекеттiк қызметшi өзiнiң жақын туыстары (ата-аналары (ата-анасы), балалары, асырап алушылары, асырап алынғандары, ата-анасы бір және ата-анасы бөлек аға-інілері мен апа-сіңлілері (қарындастары), аталары, әжелері, немерелері) немесе жұбайы (зайыбы) тікелей басшығында қызмет атқаруға болмайды. Заңға енгізілген соңғы өзгерістерге сәйкес, жекжаттары(жұбайының (зайыбының) аға-інілері, апа-сіңлілері (қарындастары), ата-аналары және балалары) атқаратын лауазымға тiкелей бағыныстағы мемлекеттiк лауазымды атқара алмайды.

Бұдан басқа, мемлекеттік қызметшілер қызмет бабында ілгерілеуіне қатысты талаптар да күшейтілген. Мәселен, мемлекеттік қызметшіде оның қызметтік әдеп нормаларын бұзғаны не мемлекеттік қызметке кір келтіретін тәртіптік терiс қылық жасағаны үшін алынбаған тәртiптiк жазасы болған кезде ауысу тәртiбiмен, сондай-ақ конкурстар арқылы басқа лауазымға орналасуына жол берiлмейдi.

Мемлекеттік қызметшінің оқытылуы

Заңға енгізілген өзгерістерге сәйкес, мемлекеттік қызметшілер қайта даярлау және біліктілігін арттыру курстарынан Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы білім беру ұйымдарында және олардың филиалдарында, сондай-ақ дербес білім беру ұйымдарынан өте алады.

Міндеттердің жүктелуі туралы

Қызметтік қажеттілікке байланысты мемлекеттік қызметшіге өзінің атқаратын қызметінен босатылмай, басқа мемлекеттік лауазымның міндеттері уақытша жүктелуі мүмкін.

Облыстық атқарушы органдар, аудан, қалалық атқарушы органдар басшыларының, қалалар мен аудандар әкімдері орынбасарларының міндеттері уақытша үш айдан аспайтын кезеңге ғана жүктеле алады.

Осы ретте, мемлекеттік органдардың бірінші басшыларының көмекшілері мен кеңесшілеріне басшының міндеттері жүктелмейді.

Мемлекеттік қызметшілердің жауапкершілігі

Бірінші басшы өзінің қызметшісінің сыбайлас жемқорлық құқықбұзушылығы анықталған жағдайда (сот шешімімен) тәртіптік жауапкершілікке тартылатын болады.

Саяси мемлекеттік қызметшілер егер олар тағайындалған күннен бастап үш ай өткен соң өзінің орынбасары, өзіне тікелей бағынысты мемлекеттік саяси қызметші, аппарат басшысы не аудан, қаладағы аудан әкімі сыбайлас жемқорлық қылмыс жасаған кезде облыстың әкімі, өзінің орынбасары, әкім аппаратының басшысы, өзі жетекшілік ететін, жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын атқарушы органның басшысы, ауыл, кент, ауылдық округ әкімі сыбайлас жемқорлық қылмыс жасаған кезде аудан әкім отставкаға өтініш береді.

         Ляззат Бейсеқұлова,

ҚР Мемлекеттік қызмет істері Агенттігінің

Алматы облысы бойынша

Департамент басшысының орынбасары