Көкжөтел – уыттану (интоксикация) көріністерімен сипатталатын, өзіне тән қатты, қалшылдаған жөтел және құсу ұстамалары болатын жоғарғы тыныс алу жолдарының катаральдық көріністерімен қоса жүретін, ауа-тамшы арқылы берілетін антропонозды, жіті респираторлық бактериялық инфекция.
Аурудың жасырын (инкубациялық) кезеңі 4 тен 21 күнге дейін, жиі жағдайда 14 күнге созылады.
Ауруды қабылдағыш болып 5 жасқа дейінгі балалар саналады, ал 10 және одан үлкен жастағы балалар көкжөтелмен сирек ауырады. Ересектер арасында да бұл ауру сирек кездеседі, жұқтырған күннің өзінде аурудың белгілерісіз өтеді.
Бактериялар науқас жөтелгенде оның демі мен ұсақ сілекей тамшылары арқылы қоршаған ортаға тарап, дені сау адамдарға жұғады. Бактериялар науқастың тыныс алу ағзаларында өсіп-өнеді.
Ауру қоздырғышы сыртқы орта әсерлеріне төзімсіз келеді, бірақ өте сирек болса да науқастың қолданған заттары (ойыншығы, ыдысы т.б.) арқылы жұғуы мүмкін. Көкжөтелмен бір рет ауырған адам қайталап ауырмайды, өйткені адамның ағзасында осы ауруға қарсы тұрақты иммунитет пайда болады.
Көкжөтел, әдетте 6 – 7 аптаға созылады. Алғашқы кезде науқас жөтеледі, мұрны бітіп ұйқысы қашады, дене қызуы көтеріліп, тамаққа тәбеті тартпайды. Біртіндеп жөтелі күшейеді (әсіресе, түнге қарай). Жөтел жиі ұстағанда бала тұншығып, қысылады, қызарып-көгеріп, көзінен жас ағып, тілі аузына симай, кейде кіші дәретін де ұстай алмай қалады. Жөтел қақырық түскеннен кейін басылады. Ұстамалы жөтел болмаған аралықта баланың дені сау болып көрінеді. Көкжөтел әдетте 3 ай немесе одан да көп уақытқа созылуы мүмкін. Ауру әсіресе, бір жасқа дейінгі емшектегі балалар үшін қауіпті.
Көкжөтелдің алдын алу ерте анықтауға (диагностикалау), науқастарды оқшаулауға және белсенді иммунизацияға негізделген.
Көкжөтел – бұл вакцинациялау арқылы алдын алуға болатын ауру. Қазақстан Республикасының Ұлттық егу күнтізбесіне сәйкес көкжөтелге қарсы вакцинация баланың 2,3,4 және 18 айында жасалады. Вакцинациялау арқылы ауруды және оның асқынуының алдын алуға болады.
Еңбекшіқазақ аудандық СЭББ
басшысы М.Азербаев
