Физика заңдылығы бойынша белгілі бір жұмыстың істелуі үшін оған жұмсалатын соған сай энергия болуы керек екені бұлжымыс заңдылық. Ал физиканың заңдылығы табиғаттың заңы екенін ескерсек, адам баласының өмір сүріп, тіршілік жасауы үшін де энергияның маңызы зор. Десе де, энергия ешқашан өзінен өзі пайда болмайтыны тағы шындық. Сондықтан мәңгі жұмыс істейтін құрылғы жасау да мүмкін емес шаруа. Бірақ энергияның сақталу заңына орай жұмсалған энергия із-түзсіз жоғалып та кетпейді. Тек басқа энергияға өзгеріп қана отырады (Мысалы, механикалық энергияның электр энергиясына айналуы). Осыдан келіп энергияны дұрыс пайдалана білу үшін де адамдардың көп ізденуіне тура келді. Адам баласы жаралғалы бері қажетті энергияны табиғаттан алып, соның арқасында өсіп-өніп, жер бетіндегі талай кереметті жаратқаны рас. Дегенмен мәдениеті биік белеске көтеріліп, өркениетті қоғам құруына байланысты энергияны өздері өндіретін деңгейге жетті. Яғни, табиғаттағы бар энергияны келесі бір энергияның түріне айналдырудың жолын үйренді. Бірақ ғылым мен техника дамыған сайын адамзаттың энергияны тұтыну көрсеткіші де жоғарылай берді. Сонымен бірге, энергия көзі болып табылатын шикізаттардың қоры азайып, экологиялық пробемалар күн өткен сайын күрделене түсті. Енді адамдар энергияны аз жұмсаудың әрі экологияға қауіпсіз болуының жолдарын қарастыруына тура келді. Бұл ғаламдық маңызы бар жағдайға айналып, ақыр соңында қазіргі заман ғалымдарының ең алдымен шешуі тиіс мәселесі болып отыр. Бұл адамзат тарихы ары қарай жалғасуы үшін қажет. Егер шешімін таппаса адамзат баласының ғасырлар бойы жасаған өркениеті желге ұшып, жер бетіндегі тіршіліктің жойылып кетуі ғажап емес. Қазақстан Республиксы да әлемнің бір бөлшегі ретінде осы үрдістен шет қала алмасы анық. Сондықтан энергияны үнемдеудің жолдарын қазақ елі де қапысыз меңгеруі тиіс. Осыған орай, «Энергияны үнемдеу – 2020» бағдарламасы қабылданып, энергияны экологияға қауіп төндірмейтін жолмен үнемдеп пайдаланудың ұлттық жоспары жасалған болатын.
Ежелгі заманда-ақ «Әлемнің жеті кереметін» жасаған адамзат баласының математикалық білімін ертеден қалыптастырғанын байқаймыз. Дегенмен осы алып құрылыстарды салуда жұмсалған энергия көздері бірдей еді. Олар ауыр заттарды көтеруге рычагтарды пайдаланғанымен, оны қозғалысқа келтіруге адам мен жануарлардың күші жұмсалатын. Жылынуға, металдарды балқытуға, тамақ пісіруге керекті жылу энергиясын алу үшін отын немесе көмір қолданса, судың не желдің күшімен диірмен тартатын. Әйтеуір жұмыс істеуге пайдаланылатын энергия көздері шектеулі болды. Бірақ машиналасу дәуірінен кейін энергияға сұраныс күрт өсіп, соның әсерінде мұнай, газ, электр секілді көптеген энергия көздері ашылды. Кейіндеп энергия алудың басқа да жолдары қолданысқа енді.
Ғалымдардың айтуынша адамзат ХХ ғасырға дейінгі 60 мың жыл бойы жұмсаған энергия көздерімен салыстырғанда бүгінге дейін одан он есе көп мөлшерде дәстүрлі энергия ресурстарын пайдаланып қойған. Уақыт өткен сайын жұмсалатын энергия көлемі артып, тұтынушылар жылдан жылға өсіп келеді. Олардың үлесіне 2030 жылы мұнай сұранысының 80%-ы тән болса, оны тұтынудың мөлшері 2/3 есе өсетіні анықталып отыр. Көмірсутек қорларын барлау және оларды өндірудің тиімді әдістері бар болғанымен мұнай мен газды толығымен алмастыра алатын жаңа энергия көзі әлі табылған жоқ. Энергия ресурстарының шектеулі факторын қалпына келтіріп отыратын техникалық прогресс қазірде өз рөлін жеткілікті деңгейде сәулелендіре алуға мүмкіндігі болмай отыр. Мұның нəтижесі əлемде энергия дағдарысын тудырып, ал ол дағдарыс уақытша немесе өтпелі сипатта емес, ресурстардың сиреуіне, қазба байлықтардың бағасының өсуіне байланысты жүйеленген құрылымдық сипатқа ие болды. Онымен қоса, дəстүрлі энергетика көздері атмосфераға шығатын зиянды газдардың 80%-ын иеленіп, нәтижесінде пайда болған «парниктік» эффект ғаламшардағы климаттың өзгеруіне әсер етуде. Бірақ қаншалықты зиянды әсерлері байқалғанымен көмірсутек қорлары әліде энергетика тұтынысының біраз бөлігін қамтамасыз ете бермек. Егер алдағы кезеңде қолданылатын деңгей сақталатын болса, көмір қоры 250 жылға, мұнай 40 жылға, ал табиғи газ 65 жылға жетеді деп болжануда. Деседе 2020 жылдардан кейін мұнай мен газға деген тапшылық болуы әбден мүмкін. Сондықтан, мұнай мен табиғи газ және көмірге деген сұраныс күн сайын арта түспек және оларды жеткізу аралығы артып, тасымал құны да жоғарылай берері сөзсіз.
Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 29 қаңтардағы «Жаңа онжылдық – жаңа экономикалық өрлеу – Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері» атты Қазақстан халқына Жолдауымен және Қазақстан Республикасының үдемелi индустриялық-инновациялық дамуы жөнiндегi 2010-2014 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламамен экономиканың тұрақты және теңгерімді өсуі бойынша жаңа міндеттер қойылды. Энергия үнемдеу саласында ЖІӨ-нің энергия сыйымдылығын 2015 жылға қарай кемінде 10%-ға және 2020 жылға қарай кемінде 25 %-ға төмендету міндеттері қойылған. Сондай-ақ, 2013 жылғы 23 қаңтарда Қазақстан Республикасының Президенті Қазақстан Республикасы Үкіметіне 2013-2015 жылдар аралығында ЖІӨ-нің энергия сыйымдылығын жыл сайын 10 пайызға төмендету арқылы электр энергиясын тұтынуды үнемдеуді тапсырды.
Осылайша елімізде ғана емес бүкіл әлем бойынша іске асып жатқан энергия үнемдеу науқаны дамып келеді. Мұндағы басты бағыт тек дәстүрлі энергия көздерін үнемдеу ғана емс, сонымен қатар, оның орнын басатын балама энергия көздерін ашу болып табылады.
Әлбетте, энергия – біздің өмір сүруіміздің кепілі. Ал энергияға жауапкершілікпен қарау өз өмірімізге жауапкершілікпен қарағанмен бірдей. Осыған байланысты Елбасы Н.Ә.Назабаев: «Ең алдымен, біз жақында энергияны үнемдеу өмір салтына көшеміз. Сондықтан, компаниялар мен кәсіпорындардың басшылары мен еліміздің барлық азаматтары осы тенденцияны ескеріп, энергияны үнемдеу жолдарын ойластыру керек. Энергияны үнемдеудің нәтижесі әлемдік деңгейде энергияның жұмсалуын төмендету мен оның дамуы мен тұрақтылығына алып келеді», – деген болатын. Мамандардың айтуынша біздің елімізде энергия ресурстарын пайдалану тиімділігі бүгінгі күні 30 пайыздан аспайды, яғни, тұтынылатын энергияның үштен екісін ысыраппен пайдаланып отырмыз.
Энергияны үнемдеу проблемасы – суды үнемдеумен тығыз байланысты, өйткені суды тұтынуды азайту түпкілікті өнім – таза суды алу және оны тұтынушыға жеткізуге қажетті энергия ресурстарын азайтуға әкеледі.
Суды үнемдеуді тұрмыста қолданбас бұрын оны тиімді есептеуді жолға қою қажет. Суды үнемдеудің ең тиімді тәсілі крандардың ақаусыздығы. Өйткені сіріңке талынан сәл қалың су ағыны арқылы тәулігіне 300 литрге дейін су ағуы мүмкін. Егер осылай бір ай бойы жалғасса қанша судың шығын боларын ойлап көрдіңіз бе?! Қарапайым ереже ретінде душ қабылдау арқылы сіз ванна қабылдаумен салыстырғанда суды тұтынуды екі есеге азайта аласыз. Душ қабылдау кезінде судың тұрақты ағыны міндетті емес. Кір жуу машинасында мүмкіндігінше суды берудің қажетті деңгейін белгілей отырып пайдаланыңыз. Ыдыстарды жуу кезінде кранды үнемі ашық қалдырмаңыз. Толықтай ашық краннан сіз ойлағаннан көп су ағатынын есте ұстаңыз, яғни минутына – 15 литр. Бұл жағдайда тек қалтаңызды ғана емес, осы ысырап болып жатқан судың обалын да ескеріңіз. Өйткені аталарымыз «судың да сұрауы бар» деп тегін айтпағаны ақиқат.
Электр энергиясын үнемдеу туралы аз айтылып жүрген жоқ. Дегенмен кейбіреулер оған мән бермейді. Себебі «ақшасын төлесек болды емес пе?» деп ойлайды. Алайда электр энергиясын үнемдеу қоршаған ортаның ластануын азайтады. Біздің елімізде электр энергиясы жылу электр және су электр станциялары арқылы өндіріледі. Жылу электр станциясы жұмыс істеу үшін отын жағылады. Ол ауаны ластайды. Біз ол ауа-мен тыныс аламыз. Өкінішке орай, біздің елімізде экологиялық білім кенже қалып келеді. Үкімет көптеген іс-шара жүргізсе де, адамдар электр энергиясын үнемдеуге әдеттенбей келеді.
Қорыта келгенде, энергияны үнемді пайдалану сіздің ішкі мәдениетіңіз бен санаңыздың биіктігін көрсететін қасиет. Сіз энергияны үнемдеу арқылы өз ақшаңызбен қатар ел экономикасының да артуына үлес қосасыз. Әрі өзіңіздің адамгершілігіңіз бен тиянақтылығыңызды әйгілейсіз. Кез келген дінде де ысырапшылдыққа жол беруге қарсы екенін жақсы білетін шығарсыз. Демек үнемшіл болу сараңдықтың емес, адамдықтың белгісі екенін ұмытпаңыз.
Нұрсерік ТІЛЕУҚАБЫЛ.
Спорт бүгінгі дәуірде бейбітшілік пен татулықтың символына айналғаны баршаға аян. Өйткені, спорт мемлекттер арасындағы достық пен бәсекені үндестіріп, бейбіт қоғамға жетелейтін кілт іспетті. Сонымен бірге, халық денсаулығы мен береке-бірлігінің де ұйытқысы осы спорт екені даусыз. Аудан тұрғындарының саламатты өмір салтын ұстанып, спортты өзінің жансерігіне айналдыру үшін бүгінде атқарылып жатқан іс-шаралар аз емес. Ол үшін спорттық жарыстар мен акциялар жиі өткізілуде. Бұл жағынан ауданымыздың жеткен жетістіктері де біршама.
Аудан тұрғындары арасында достық қарым-қатынасты нығайту, оларды саламатты өмір салтына шақыра отырып, ауыл тұрғындары арасында үстел теннисі ойынын насихаттау мақсатында жуырда Шелек ауылдық округі аппаратының ұйымдастыруымен және Еңбекшіқазақ ауданының дене шынықтыру және спорт бөлімінің, сонымен қатар, Еңбекшіқазақ ауданы жас-тар ресурстық орталығының қолдауларымен Шелек ауылына қарасты Абай атындағы орта мектебінің спорт залында ауыл тұрғындары арасында «Өркендей бер, Қазақстан!» атты үстел теннисінен аудандық жарыс өткізілді. Оған 50-55 жас аралығындағы азаматтар мен 18-29 жастағы жастар қатысып, бәсекеде өз бақтарын сынады.
Жарысқа Шелек, Масақ, Бартоғай, Сөгеті, Малыбай, Асы және Қорам ауылдық округтерінен жалпы елуге жуық ойыншы қатысты. Аталмыш ойынға Абай атындағы орта мектебінің дене шынықтыру пәнінің мұғалімі А.Өскенбаев төрелік жасап, ойынның әділ өтуіне атсалысты. Сайыс барысында қатысушылар жас ерекшеліктеріне қарай екі топқа бөлініп өнер көрсетті.
Жарыс нәтижесі бойынша, 3 орынды Малыбай ауылдық округінен келген А.Избуллаев иеленсе, 2 орынды Шелек ауылдық округінің тұрғыны Б.Көкенов пен Қорам ауылдық округінен келген С.Айтолқын қанжығаларына байлады. Ал 1 орынды Асы ауылдық округінің тұрғыны Т.Иманбеков пен Шелек ауылының қатысу-шысы Қ.Айтжанов жеңіп алды. Жарыстың шегі саналатын бас жүлде мен кубок Шелек ауылдық округінің намысын қорғаған Н.Сүтбековке бұйырды. Осылайша үстел теннисінен өткізілген дүбірлі жарыс өз мәресіне жетті.
Н.ИСАБЕКОВА,
Шелек ауылдық округі әкімі аппаратының жастар ісі жөніндегі
әдіскер-нұсқаушысы.
Быть готовым к любым неожиданностям, уметь адекватно и грамотно реагировать на террористические атаки – главная задача правоохранительных служб и ведомств. В связи с этим районный оперативный штаб по борьбе с терроризмом 28 августа провел плановые ученья, которые были приближены к реальным условиям и включали в себя различные элементы сложности. Проверку готовности к выполнению антитеррористических мер правоохранители выполнили успешно, оперативный штаб полностью справился с возложенными на него обязанностями.
Соб.инф.
Түрген ауылдық округінде «Тіл туралы» және «Жарнама туралы» Заңдарының талаптарына сәйкес сауатты жазылуын тексеру мақсатында «Тіл тазалығын сақтайық!» акциясы жүргізілді. Түрген ауылдық округі әкімі аппаратының ұйымдастыруымен округіміздегі халыққа қызмет көрсету нысандары тексеріліп, жеке кәсіп-керлерге әдістемелік көмек көрсету жұмыстары іске асты. Шара барысында Қ.Құлмамбет көшесі бойында орналасқан мейрамханалар мен асханалар, дүкендер, автобөлшек сататын дүкеншелер иелеріне «Қазақстан Республикасындағы Тіл туралы» Заңының 21-бабы талаптарын түсіндіріліп, барлық ақпарат жазылған парақшалар мен сөздіктер таратылды.
Сондай-ақ, акция барысында нысан иелеріне заң бұзушылықтарды түзетуге тамыз айының соңына дейін уақыт берілгенін және де белгіленген мерзімде түзетілмеген жағдайда Қазақстан Республикасының «Әкімшілік құқық-бұзушылық туралы» кодексінің 75-бабына сәйкес әкімшілік шара қолданылатыны туралы ескертілді.
Түрген ауылдық округі
әкімі аппараты
Сель - грозное стихийное явление, обладающее огромный разрушительной силой, имеющее большое распространение в горной местности. Более полное понятие «сель» можно определить так - временный горный поток с большим содержанием наносов от мельчайших частиц до крупных камней и глыб.
Селевые явления, наряду с оползнями, обвалами, землетрясениями и другими видами денудации, относятся к числу активных экзогенных процессов, производящих за короткий промежуток времени значительные изменения формы долины и русла горных речных бассейнах и накопления селевых отложении.
Основными причинами возникновения селей являются ливневые дожди, прорывы морено-ледниковых озер и землетрясения.
Селевые потоки характеризуется внезапностью возникновения, масштабностью размеров и огромной разрушительной силой. Они являются грозной стихией гор.
Меры безопасности:
- постоянно следите за сообщениями средств массовой информаций об обстановках в горных районах;
- при обнаружений признаков селевого потока покиньте селеопасное русло. (если в верховьях селеопасного бассейна наблюдается интенсивный ливневый дождь и помутнение воды в русле)
- не останавливайтесь на отдых и не разбивайте палаточный лагерь вблизи селеопасных русел;
- не спускайтесь селевое русло после прохождение селевого вала.
Учитывая месторасположение города Есик и населенных пунктов Енбекшиказахского района. Филиал ИАТЭТУ ГУ «Казселезащита» КЧС МВД РК оповещает население, гостей и отдыхающих, находящихся в селеопасных зонах горного хребта Иле Алатау, быть предельно внимательными.
А также предупреждает об опасности купания на реке Есик и озере Есик.
А.Копжасаров,
руководитель ДСМиО филиала
ИАТЭТУ ГУ «Казселезащита».
Условно осужденные, досрочно освобожденные – особая категория граждан, подвергшихся правовому наказанию. Отношение к таким людям особое – им требуется не только применение ограничительных мер, но социальная реабилитация, подразумевающаяя максимально возможное включение в общественную жизнь. В том числе и спортивную. С такой целью районной прокуратурой ко дню Конституции РК во Дворце спорта (ФОК) г.Есика была организована спартакиада для жителей района, состоящих на учете службы пробации управления полиции. Более 50 человек с большим желанием откликнулись на приглашение участвовать в соревнованиях. О том, какое внимание уделяется ресоциализации условно осужденных, говорит тот факт, что на открытие спартакиады прибыли секретарь районного маслихата Бекет Ахметов, прокурор района Азамат Куренкей, руководитель отдела внутренней политики района Момунжан Исламов, руководитель районного отдела спорта Ерболат Сарабеков, начальник отдела пробации УП Бахтияр Мусаев, сотрудники правоохранительных органов, тренеры ФОКа, представители общественного актива. Директор ДЮСШ Абай Сыргабаев оказал содействие в проведении соревнований.
Секретарь районного маслихата Бекет Ахметов поздравил участников спартакиады с днем Основного закона страны и пожелал им скорейшего возвращения к полноценной жизни в обществе.
Команды Шелекского и Есикского регионов разыграли кубки и медали прокуратуры в матчах по волейболу и мини-футболу, которые судили тренеры Кажымукан Транов и Кахарман Аюпов, а также в состязаниях по гиревому спорту под судейством Ялкунжана Садыкова.
В футболе и волейболе победила команда Шелекского региона, а в гиревом спорте первыми стали Давид Лезгиев (32 кг), Жапар Лезгиев (24 кг) и Исрафиль Мурсалимов (16 кг). От имени прокурора района победителям и призерам, лучшим игрокам были вручены дипломы, грамоты, кубки, медали, а также ценные подарки.
По словам прокурора района Азамата Күренкей, подобные мероприятия прокуратура планирует проводить ежегодно.
И.ВИКТОРОВ.
Елбасының «Рухани» жаңғыру» бағдарламасы аясында Алматы облыстық Қазақстан халқы Ассамблеясы, «Достық үйі – Қоғамдық келісім орталығының» ұйымдастыруымен «Ұлы Жібек жолындағы сұхбат» халықаралық мәдени жобасының аясында «Жібек Жолы Жетісудан басталады» атты акция аясында жолға шыққан облыстық керуен өткен аптада аудан орталығына келді.
Ежелгі заманда шығыс пен батысты сауда-экономикалық және саяси-дипломатиялық, мәдени жағынан байланыстырған Ұлы Жібек жолының тарихы бірнеше мың жылдардан тұрады. Оның жұмыс істеуінің әртүрлі кезеңдерінде осы байланыстарды жүзеге асырудың мазмұны мен мағынасында, бағыттары мен ауқымында өзгерістер болды, алайда, Жібек жолы өркениетаралық көпірдің рөлін сақтағаны өзгеріссіз болды. Дүниенің қос торабын жалғаған «Ұлы көпірдің» Жетісу жерінде болғандығы жасырын емес.
Аудандық ішкі саясат бөлімінің басшысы Момунжан Исламов пен қонақтар Есік қаласындағы Есік тарихи-мәдени қорық-музейіне барды. Облыстық Қазақстан халқы Ассамблеясы төрағасының орынбасары Ғабит Тұрсынбай, «Достық үйі – Қоғамдық келісім орталығының» директоры Тәңірберген Қасымберкебаев, Қазақстан халқы Ассамблеясының мүшелері, тарих пен география пәні мұғалімдері, этномәдени бірлестіктердің өкілдері мен белсенділері, «Жаңғыру жолы» жастар штабының мүшелерінен құрылған топ сақ дәуірінің тарихынан сыр шертіп, «Алтын адаммен» жақынырақ танысты. Қонақтар «Сақтардың тарихы мен мәдениеті», «Алтын адам», «Қазақстан археологиясы», «Уа-қытша көрмелер залын аралап, экспонаттарды тамашалады. Сонымен қатар, «Алтын адамды» алғаш ашушылардың бірі – Бекмұханбет Нұрмұханбетовтың мемориялдық бөлмесіне бас сұқты.
С.НҰРАДИН.
Атақты ақынымыз әрі «Педагогика» кітабының авторы М.Жұмабаев «Алты алаштың баласы жиналса, төрдегі орын мұғалімдікі» деп ұстаздардың мәртебесін әйгілеп кеткен еді. Иә, ұстаз болу білімділік пен тәрбиелілікті, адамгершілік пен мейірімділікті, төзімділік пен туралықты, әділдік пен адалдықты, өзін-өзі күнде қамшылап отыратын талап пен жалықпай, талмай ізденгіштікті қажет ететін ерекше қастерлі ұғым. Ұстаз болу – өзгенің бақыты үшін өзіңнің алтын уақытың мен күш-жігеріңді сарп ету. Мұндағы ұстаз деген сөзді мектепте, колледждер мен университетте сабақ беретін жалпы мұғалімдермен шатыстра көрмеңіз. Өйткені, мұғалім болу – мамандық, ал ұстаз болу кез келгеннің қолы жетпес асқар шың секілді. Сол себепті сонау көне замандардан бері ұстаздардың қадірі мен қасиеті, абыройы мен беделі ешқашан төмендеген емес. Осындай ұстаз деген атқа лайықты жандардың бірі – Шелек ауылындағы Ы.Алтынсарин орта мектебінің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Гүлмира Қалитқызы Адамова.
Ы.Алтынсарин атындағы орта мектебі Шелек ауылында ғана емес, жалпы аудан бойынша ең үздік әрі білім беру деңгейі өте жоғары мектеп. Мектеп шәкірттері жыл сайын өтетін білімділік пен өнер бәсекелерінде топ жарып, жүлделі орындардан көрініп жүр. Ал бітіруші түлектерінің барлығы дерлік еліміз бен шетелдердегі танымал жоғары оқу орындарының студенттері атануда. Мектептің осындай ірі жетістіктерге жетуінің кілті ең алдымен өз ісіне зор жауапкершілікпен қарайтын білімді ұстаздардың арқасы болса керек. Осындай білікті ұстаздардың басында Гүлмира ұстаз жүретіні анық.
Кейіпкеріміздің дайындаған талай шәкірті аудандық, облыстық, респуб-ликалық шығармашылық байқаулар мен педагогикалық оқулардан, мәнерлеп оқудан, эссе жазудан, ғылыми жобалардан тағы басқа додаларда жүлделі орындар алып, мектебі мен ауданымыздың атын шығарып жүр. Олардың қатарында Назерке Ербосынова, Гүлдана Ералы, Темірлан Біржанұлы секілді талантты шәкірттері бар. Бұл жағынан тізе берсек тізіміміздің бірталай болатыны анық. Ең бастысы, оқушылардың жоғарғы оқу орнына түсуіне жолдама беретін ҰБТ пайда болғаннан бері бүгінге дейін Г.Адамованың тестке дайындаған шәкірттері жыл сайын 100% үлгерім көрсетіп, мектеп сапасын көтеруде. Және бұл дәстүрден ешқашан жаңылған емес.
Г.Адамова бүгінде талай жылғы еңбегі еленіп, төккен терінің қайтарымы мен жемісін көруде. Сондықтан жасаған істеріне орай марапаттар мен мақтаулардан кенде емес. Олардың бас-тылары 1999 жылы «ҚР Білім беру ісінің үздігі» төсбелгісімен, «ЮНЕСКО» (сыртқы істер министірлігінің) Шығармалар жарысында мақтау қағазымен, 2010 жылы ҚР «Білім және ғылым министрлігінің» алғыс хатымен, 2018 жылы «Қазақ елінің үздік ұстазы» төсбелгісімен марапатталған. Г.Адамованың ие болған аудандық, облыстық, республикалық марапаттарының қатары мұнымен аяқ-талмайды. Бізде оның бәрін тізіп жазуды қаламадық. Өйткені, газетіміздің алдағы сандарында Гүлмира Қалитқызы Адамова туралы толыққанды сұхбат-мақаламызды жариялайтын боламыз. Әрқашан ұстаз деген ұлы атқа дақ түсірмей, соған сай лайықты қызмет етіп жүрген апайымыздың қызметіне табыс, отбасына береке, басына бақыт тілейміз!
Нұрсерік ТІЛЕУҚАБЫЛ.
«Әуелгі байлық – денсаулық» дейді екен ғой бұрынғылар. Расында, ауру – атанды да шөктіреді. Ал оның алдын алу – салауатты өмір салтын ұстану.
Әлбетте, спортты серік, жақсылық жасауды көңіліне көрік еткен жанның көңілі жай. Мұндағы айтпағымыз, тас шайнаған шағында футбол алаңында қауышқан ардагерлер әлі де алаңнан ала допты ауыстырар емес.
Оған жуырда өткен турнирде көзіміз жетті.
Шағын футболдан Есік қаласының жоғарғы бетінде өткен аудандық турнирге төрт команда қатысты. Ұйытқы болған еңбек ардагері – Төлеген Иманбаев. Ұдайы спорт десе ішкен асын жерге қоятын Төлеген Шоманұлының бұл жолғы мақсаты тіптен бөлек. Ол турасында: – «Бала кезімізде тай-құлындай тебіскен, аяқ асын бөліскен, футбол алаңында талай мәрте бірге ойнаған азаматтар осында келді. «Сырлы аяқтың сыры кетсе де, сыны кетпейді» демей ме атам қазақ. Расында, байқасақ бәрі де тың. Бұл спортпен шұғылданғанның жемісі. Ала доп бәсекесінің әдіс-тәсілдерін толық пайдаланып жатыр. Міне, жас буын осы ісіміз арқылы татулықтың, бауырмалдықтың көрінісін көрсін, спортпен айналысудың пайдасын білсін деген ниет біздегі. «Ат тұяғын тай басар». Уақыт ырқымен көш керуен өзгереді. Сол сәтте соңымызда үлгі болар ұрпақ өссін деген мақсатымыз бар» дейді. Шынымен, алма-кезек ауысқан ала доп бәсекесі тартысты өтті. Арасында 67 жас-ты арқалаған Төлеген Жүнісов те жүр. – Спорт тек денсаулық кепілі емес, бейбітшілік елшісі. Біз осыны ұғынуымыз тиіс. Қазіргі буын сөзбен айтқанды емес, көзбен көргенді істейді. Сол себепті, спортқа деген риясыз құштарлығымыз әлі де таусылмағанын жастар көрсін, біріне бауыр, біріне дос болсын деген тілегіміз бар, – деп ақтарылды спорт ардагері. Кезектесіп ойнаған командалар жасыл алаңда барын салды. Әсіресе, екінші орынға таласқан Рахат округі мен Есік құрамасы үздіксіз шабуылмен жанкүйерлерінің делебесін қоз-дырды. Бастапқы айналымда 2-0 есебімен есіктіктер алға шықты. Командалық ойын үлгісін көрсеткен Рахат округі есепті теңестіріп те үлгерді. Не керек, 2-4 есебімен екінші орынға рахаттықтар жайғасты. Есік құрамасы үштікті тәмамдады. Ал жүзден жүйрік шыққан қаракемерлік спорт ардагерлері біріншілікке көтерілді. Сөйтіп, ауыспалы кубокты еншіледі. – Біз қанша ойынды көріп жүрміз. Бірақ бүгінгі ойын ерекше. Тамаша әсерде отырмыз. Жалпы, жаппай спортпен шұғылдану мемлекеттік саясаттың басым бағыты. Ал оны тек сөзбен емес, іспен дәлелдеуміз қажет. Ұрпағың айнадағы – өзің. Біз бүгінгі буынға қандай тәрбие, үлгі көрсетсек, ол міндетті түрде жалғасады. Осыны ұмытпайық!– дейді аудандық мәслихат депутаты Сейтхан Қырқынбаев.
Турнир соңында жеңімпаздар арнайы медальдармен марапатталды. Үздік ойын үлгісін көрсеткен ойыншылар да номинацияларға ие болды. Сол секілді Көктөбе құрамасы да арнайы алғысқа бөленді.
Қайнар ЖҰМАҒОЖА.
В 2017 году при поддержке Евросоюза в Енбекшиказахском районе стартовал проект «Одақ», цель которого – повышение устойчивости социально-экономического развития фермерства, предпринимательства и улучшение материального положения социально уязвимых категорий населения сельских регионов. Партнерами «Одақ» являются Агенство торгово-промышленной, сельскохозяйственной и ремесленной палаты г.Милана «Формапер», международная школа «КИП» (Италия), акимат района, отдел внутренней политики района, сельхозотдел района, ОО «Международная экологическая ассоциация женщин Востока» (МЭАЖВ), ОФ «Фермер Казахстана».
22 августа 2019 г. в малом конференц-зале районного акимата состоялся информационный семинар по повышению конкурентоспособности сельхозпродукции местных фермеров и их эффективному сотрудничеству с провайдерами (поставщиками) товаров и услуг, внедрению в фермерские хозяйства инновационных технологий. Партнеры проекта «Одақ» пригласили на семинар фермеров и глав крестьянских хозяйств, сельхозкооперативов, НПО, провайдеров и специалистов аграрных НИИ. С вступительным словом к участникам семинара обратились заместитель акима района Максат Бекетаев и президент Агросоюза РК Алик Сагиндыков. С ходом и результатами проекта на сегодняшний день присутствующих ознакомили президент ОО МЭАЖВ Рашида Рахманова, директор ОО «Фермер Казахстана» Владимир Левин. Главный специалист сельхозотдела района Талгат Алимгазиев разъяснил условия и порядок получения государственных субсидий сельхозпроизводителями. С презентациями провайдерских услуг выступили представители сельскохозяйственных сервисных компаний.
Основным вопросом семинара было обсуждение конкурсной программы «Одақ» по реализации инновационных бизнес-инициатив в сельском хозяйстве. Такими инициативами (бизнес-проектами) могут быть строительство теплиц и овощехранилищ, внедрение «зеленых» технологий и альтернативной энергетики, развитие системы агротуризма, маркетинга, переработки, технологии производства сельхозпродукции.
И.ВИКТОРОВ.
Кітапқұмар нағышыларымнан жұқты ма, білмеймін, әйтеуір, үшінші класқа көшкеннен бастап әкем марқұм әкелетін газет-журналдарды парақтап отыратын болдым. Алпысыншы жылдарға қарай «Жұлдыз», «Мәдениет және тұрмыс», «Қазақстан әйелдері» журналдары мен «Коммунизм таңы» («Жетісу»), «Коммунистік еңбек үшін!» (Еңбекшіқазақ»), «Пионер» газеттерін, қазақша күнтізбелерді қалдырмай оқитын болдым, қала берді огородтың аяғындағы колхоз кітапханасына жиі барғыштай бастадым. О кезде Қазаткомдағы үйлердің көбі, қойма-складтардың дені ағаштан қиылған, терезелері бір қабат, көздері кішкентай, бала сиярлықтай ғана.
Кітапханашы әлі тұрмысқа шықпаған Күлшахан әпкеміз, сары Серіктің тәтесі, Талдыбұлақтағы қазіргі қария, Тілеш жездеміздің кейінгі кемпірі. Бұ кісіде сап-сары, сары алтындай сызылып отырғаны. Шамасы ауылдағы мектептен соң істеп жүрген болар. Мен барсам болды қос бөлмедегі қаздай тізілген төрт-бес сөреге қарай сүңгітіп жібереді де, кітабын оқып отыра береді. Сөреден орын тимеген кітап атаулы бұрышта жатады. Отырам да суреттерін көрем, ол кезде кітап ішіндегі сурет біткен қолдан салынады ғой деймін, сол суреттері ұнаған көп кітаптың бірнешеуін таңдап алам да әпкемізге әкелем. Ол кісі де қарап жатпайды, жазады да бере салады. Содан қос бөлмелі қамыс үйдің қамыстан қалың етіп жапқан шатыры астында төбеден тізіліп тор дорбалардан сап-сары боп майы аққан апамның құрттарын көмейлете отырып оқуға кірісем, ежіктеп оқымаймын, көзбен оқимын және тез оқимын, бірақ түсініп оқымайтыным тағы бар.
Келе-келе төселіп, әжептәуір тез, әрі түсініп оқитын деңгейге жетіп қалдым-ау деймін, бастауыш класта жүріп-ақ «Робинзон Крузо», «16 жасар чемпион», «Мой помощник Карсыбек» (орысша), «Мұрат», «Батырлар жыры», мен Қазақ ертегілері, «Бұғауда», М.Әуезовтың пьесаларын т.т. Есімде қалмаған ондаған кітаптарды күндіз үй төбесінде, түнде дөңгелек жозы үстінде керосин шамның жарығымен оқи бастадым, бірін ұқтым, біріне тісім батпады, білерім – басқа балаларға қарағанда тәп-тәуір жатық жаза бастағаным...
Он жастамын, иә үшінші, не төртінші класс болар. Өйткені, апайымыз (біз о кезде «Тәтей» дейміз) Мұратбектің шешесі – Марияхан Демесінова анамыз.
Ойымда ешнәрсе жоқ. Солдаттай болып шікірейіп школьный формамды киіп, қойқайтып фуражкамды басыма қондырып мектепке келейін. Әдеттегі у-шу, үйреншікті абыр-дабыр, бес қыз, он екі ұл, біреуі 1948 жылғы, біреуі 49-50, енді біреулеріміз 50-51 жылғы туылған, соғыстан кейінгі «свежыйлармыз», екеуінен басқасында, әйтеуір, әке бар... Сайди, Керімбай мен Ұлтуған төменгі класта қалып қойған, біраз азайып қалыппыз. Қоңырау соғылып, класқа тәтейіміз, ол кісіге ілесе мектеп директоры Жылқыайдар Сайранов ағай кірді, екеуі де ашулы, екеуі де тым сұсты. «Отырыңдар!» – деді, – отырдық, – бірнеше фамилияны атап, тақта алдына шығарды, шықтық, ең кемі жеті-сегізіміз тұрмыз, ішінде үш Мұрат – Қалидың Мұраты, мен Нақатайдың Мұраты және Мұратбек тәтейіміздің ұлы.
– Қайсың ұрладың?- болды директордың алғашқы сұрағы. Өзі денелі, жалпақ кісі, ашудан қып-қызыл боп кеткен, – Қане, айтыңдар? Кім алды?
Кім алды, нені алды, түкке түсінбей көзіміз жыпылықтап біз тұрмыз. О заманда жалпы мұғалім атаулыдан қорқатын байғұстармыз, директор зіркілдегенде бұтымызға жіберіп қоя жаздап әрең тұрмыз.
– Сен алдың ба, сен алдың ба?-деп жағалай сұрап келе жатқан ағай менің тұсыма келгенде тоқтай қалды. Мол денесімен кластағы бойы ең аласа мені таптап кетердей төніп келді де қолындағы қара құлыппен басымнан періп кеп жіберді, жарға соғылған жарқанаттай жалп ете түстім. Көзімді ашсам жанымда доғдыр әкеміз Иван Васильевич Довганюк пен тәтейіміз тұр. Басым көтертпейді, солқылдап барады, пора-пора жас көзімде, қор-қорс етіп жылап мен жатырмын. «Нақатайчик, қалай голова болит?» дейді қолында біздей ұзын шприці бар Валя шешем, доғдыр әкейдің келіншегі. Со күні мен үшін сабақ болған жоқ, болған істі мен де әке-шешеме айтқам жоқ, келдім де кеспемді ішіп жатып қалдым.
Ертесіне мектепке келейін. Аздап жүрексінгенім болмаса басым басылған жағым да ауырмайды. Қоңырау соғылды. Тәтейіміз келді, ілесе директор енді. «Тұр Тойғанбаев!» – тұрдым,- «Кітаптар қайда?» кешегі жеген таяғым бар, қорыққанымнан үнім шықсайшы, түкке түсінбей көзім жыпылықтап жылауға шақ қалдым, жылайын десем «қатынсың» деп балалар мазақтайды, жыламайын десем мұрным қорсылдап барады, сөзге тәтейім араласты; – «Кітапханадан кітап ұрладың ба?» «Қандай кітап?» деп міңгірлеймін, «Ештеңе ұрлағам жоқ»,- «Ендеше кім ұрлады? Айт жаныңның барында!» – директор ағай төніп келеді, шыдамадым, жылап қоя бердім, «Білмеймін, мен ұрлағам жоқпын...»
Сол күннен бастап сабаққа келсем болды, мен бастаған бес-алты баланы «Кітаптарды тауып келіңдер!» – деп шығарып жіберетін болды. Сөйтсек, колхоздың кітапханасының бала ғана сиятындай көзін сындырып кірген біреу (лер) бірталай дүниені қолды қылған сияқты. Кітап қоры онсыз да 300-400 дана болатын «конторға» ұры түскен соң бәрі аянбай іздеуге кіріскен ғой, сұрастырған: «Оқушылардан кім кітап оқиды?» Әпкеміз айтқан: «Мұрат келгіштеп кітап алып жүреді». «Ә, онда, сол-ақ алған ғой». Бәрі осыған тоқтайды, осылай ұйғарады, мені әу бастан кінәлі етіп келген, директор ағайдың ә дегеннен мені ұрып жібергені де сондықтан екен.
Бірақ мен жаратылысымнан қорқақпын, ұрлық жасамақ түгілі, түнде дәретке шығуға қорқамын, онымды кім біліп, кім түсініп жатыр. «Осы кітап оқиды, осы ұрлады!» Аяқасты ұры боп қалдым, аяқасты бәрі менен жиіркеніп, жеріп кеткендей, үйдегілерге айтуға анамнан қорқам, ашуланса аямай ұрып тастайды, «өртеймін» деп от ала жүгіруі де мүмкін. Жүрегім жылап, ішім мұздап, елдің бәрін, әсіресе директор ағайды жау көре жүре сентябрь де (қазіргі қыркүйек) аяқталды. Ел жаппай огородтарын жинай бастаған. О тұста огородқа егілетіні тек – ақ жүгері, сары жүгеріні әлі Америкадан Хрущев әкем әкеле қоймаған. Жүгері әрі астық, әрі жем, сабағы малға шөп. Тартылған жүгерінің наны тым тәтті, үгіліп тұрады, талқаны тағы бар, көпшілік сонымен күн көреді десе де болғандай, ара-тұра бидай да тартылып қалады, ол тек күзге қарай, колхоздың қамбасы толып, өкіметтің араны тойып болғанда ғана берілетін бір-екі дағара (қолдан тігілетін 100 килолық) қап, оған себепші болары – сол өзіміз салатын ақ жүгері, қала берді асқабақ, оны да тек суға пісіріп береді, манты-санты жасау деген жоқ, сірә, аналарымыз ол жағын білмесе керек, оның үстіне сол дөңкиген асқабақтар, қазір ойласам азықтық тұқымдар болар...
Огород орылып біте шу шықты. Оны жеткізгендер Бақберген мен Нұрмұқан: «Кітаптарды Болат ұрлапты, солардың огородынан апасы тауып алыпты!» Өсек сөз, рас боп шықты. Тоғызақ шалдың кемпірі қатал, немересі Болатты алдына сап айдап келді. Сірә, бұл кісі атайдың кейінгі кемпірі ғой деймін, өйткені, Болатқа тым суық (жер хабар бермесін) кісі еді. Болат сабақтан жиі қашатын, онша сабақ оқымайтын. Алуға (шешеннің баласы) ілесіп жүретін, жасырып темекі шегетіні де бар-ды со кезде. Бірақ өте жақсы бала еді. Сөйтсек Алуға ілесіп кітапхананы тонаған батыр болып шықты. Алу жасынан бұзық, Атамқұлдан велосипед ұрлайды, оған кітаптың керегі шамалы, бәрін Болаттың огородына жүгерінің арасына жинап тастаған. Бөкең де кітап оқиды екен сөйтсек... Өзі мойындады, «махорка» (ұсақ темекі) ораған кітаптарының орнын толтырды, әйтседе соққыдан да, сотталудан аман қалды.
Сентябрь бойы сергелдеңге түсіп, жылаған мен, сентябрь бойы қуылған мен бұған қатты қуандым. Бірақ біраз кісілерге өкпелеп және колхоздың кітапханасына жоламай кеттім. Және менен ешкім кешірім де сұраған жоқ. Содан бері де 60 жыл атқан оқтай, аққан судай боп өте шығыпты. Десе де сол кітапқа деген әуесқойлығым, қызығушылығым нан тауып жеуіме себепші болғаны рас, әрі кітапқұмарлығым әлі басыла қойған жоқ, аптасына екі кітап ақтармасам көңілім көншімейтіндей болам да тұрам... Ал өкпем әлі тарқаған жоқ екі кісіге деген, әлі қара қазандай... Дәл қазіргі уақытта мұғалім оқушысын «Кітапты неге ұрладың?» деп жазықсыз ұрып жіберсе, не болар еді деп ара-тұра ойлап та қоям.
Қазір ғой ұл-қыз, тіпті ересектердің өзі де сирек оқиды-ау деймін. Бала түгілі, біз қатарлы шал-кемпірдің үңіліп отырғаны – телефон, тыңдайтыны – интернет өсек. Бұлай бола берсе, етекке түскен біз ғана емес, өсіріп отырған ұл-қыз, немерелер емес, күні ертең дүние есігін ашар қазақ ұрпақтың, таза ұрпақтың обалына қалатын шығармыз. Тарихта жақсылық та, жамандық та ауысып отыратын шығар, адам ғұмыры оған дәлел. Өйткені, тарих – адам, адамзаттың өмірінен тұрады емес пе? Ал құрып жатқан қоғамымыздың дамуы – әрбір қоғам мүшесінің тазалығына, жауапкершілігіне, ең бастысы – біліміне, ой-өрісіне байланысты екені даусыз аксиома. Ал бұл аталған қасиеттер оқумен келеді десек, оның көзі – кітап екені дау тудырмаса керек. Жүсіп Баласағұн бабамыз айтқан мына жолдар осындайда ойға орала береді екен:
«Түйсік болып, қансақ білім нәріне,
Жетер қолың ой-тілектің бәріне»
Рас-ау, білімді болсаң (ал бұл дегеніміз, кітап оқу деп ұғу керек) жауапкершілікті сезінесің, оны сезсең, елдің қамын, бастың арын ойлаған азамат болып өсесің-ау, бұл және дәл қазіргі үлкен-кішімізге, әкім-қаралардың санасына жетіп жатса, жақсы-ақ болар еді. Мүмкін, сонда ғана пыш-пыш қысыр сөзден құтылып, өркениетті елдер қатарынан көрінер мемлекет, әділетті қоғам құрылатын шығар. Ләйім, ұрпағымыз, соған жетсін деп тілейік. Ал әзірше...
Телефонды таста, балам!
Кітап оқы...дегім келеді.
Мұрат Нақатаев, зейнеткер.
Кітап – білім бұлағы... – деген заманда өстік. Алған білімнің белгілі бір мөлшерін өміріміздің қилы жолдарында пайдаландық. Адами қасиеттерге кітап арқылы да тәрбиелендік. Бірақ, сол біздің ұрпақтың үлесіне тиген заманда кітап деген өте қат болатын. Әсіресе, қазақ әдебиеті аз басылып, кітапқұмар қауымға жетпей жататын дәуір еді ол.
Тұманбай ақын Молдағалиевтың алпысқа толған мерейтойының қарсаңында автограф қойдыру мақсатында ақынның кітаптарын іздедік. Ешбір кітап дүкендерінен таппай Есік қаласындағы бір дүкеннің қоймасының бір бұрышында шаң басып жатқан ақынның үш томдығының жүздеген томдарына тап болдық. Бұл деген Кеңес заманындағы кітапқа немқұрайлықпен қарау ғана емес, ұлттық әдебиеттің аяғына «тұсау» салып, «ұлы» деп аталған ұлттың шығармаларына жол ашу болғаны шындық.
Ал Тәуелсіздік туы тігіліп, өз саясатымызды, әдебиетімізді, мәдениетімізді қолымызға алған кезеңде өкінішке қарай сол кеңестік дәуірдің бір позитивті дәстүрін – кітапқұмарлықты ұстап қала алмадық. Оның бір себебі, өтпелі кезеңнің экономикалық қиындықтары болса, екінші, меніңше басты себебі –техникалық прогресстің жедел басып өмірге кіруі деп түсіну керек. Бар-жоғы бір-екі онжылдық ішінде ғаламтор бүкіл әлемдегі секілді елімізді өз торымен шырмап алды. Ал сол ғаламтор – интернетке үш-төрт жастағы сәбиден бастап, еңкейген қарияларға дейін кез-келген жерде кез-келген уақытта кіріп ақпарат ала да алады, алмаса да алады. Бүгінгі кезеңді қысқа да нұсқа хабар ақпараттар, қазіргі тілмен айтқанда посттар дәуірі деп атауға да болады. Жоғарыдағы менің әріптесім Мұрат Нақатаевтың кітап туралы басынан өткен оқиғалар мен пікірін қолдай отырып, телефонға, яғни гаджеттерге тосқауыл қоя алмайтынымызды мойындауымыз керек. Тек сол техпрогресс жаңалықтарын ақылмен қолдана отырып, өткен өміріміздегі рухани байланысымыз – кітапты да биікте ұстап, білімде әдебиет пен мәдениетте де орнын аласартпауға ден қоя білуіміз керек.
Нұрсұлтан Назарбаев «Болашаққа бағдар: Рухани жаңғыру» шығармасында жаңа жаһандық үдерістер ешкімнен сұрамай-ақ бірден төрімізге озды. Сондықтан заманға сәйкес жаңғыра отырып, ұлттық құндылықтарамызды сақтау қажеттігін ескерткен болатын. Кітап – тек бір ұлттың ғана емес бүкіл адамзаттың мәдени байлығы.
Х.Ахметжанов
В рамках программной статьи Лидера нации «Рухани жаңғыру» в Талдыкоргане состоялась презентация книги британского писателя и исследователя Джона Масси Стюарта «Томас, Люси и Алатау: Приключения Аткинсонов в Сибири и казахской степи».
История повествует о путешествии известного архитектора, путешественника, художника, первого британца, посетившего Казахстан - Томаса Витлама Аткинсона и его семье. Впервые Томас Аткинсон посетил Казахстан в 1844 году. Он совершил путешествие через Урал к Алтаю. В этом нелегком пути художника и исследователя сопровождала супруга Люси. Через год они достигли подножья Алатау. Именно в этой местности появился на свет их сын – Алатау Тамшыбулак Аткинсон, чьи потомки спустя полтора столетия решили посетить малую родину своего прадеда и земли, где путешествовали их знаменитые предки. Мальчика назвали в честь горной цепи Джунгарского Алатау и живительного источника Тамшыбулак, на территории которого Аткинсоны находились в период появления чада.
«Изучением путешествия Аткинсонов я занимался на протяжении 20 лет. В книге подробно описаны особенности культуры местного населения. И представлены иллюстрации, большинство из которых были нарисованы вручную Томасом Аткинсоном. Томас рисовал красивые пейзажи и вел подробный дневник, в котором описывал быт и культуру местного народа. Это лишь первая часть книги, в планах выпустить вторую часть этой увлекательной истории», - рассказал автор книги, Джон Масси Стюарт.
Интересный факт, потомка Алатау Тамшыбулак Аткинсона назвали в честь великого предка, родившегося в Казахстане.
К слову, книги были изданы в прошлом году в Великобритании.
Джон Масси Стюарт, писатель, лектор, фотограф, эколог. Он был одним из основателей Лондонской инициативы по охране окружающей среды в России, специальным советником Палаты общин по экологическим исследованиям и делегатом на расширенном семинаре НАТО по экотуризму на озере Байкал в Сибири.
Встреча с жетысусцами и презентация книги прошла увлекательно и продуктивно. Аудитория и журналисты тепло встретили гостей. Автор рассказал о процессе создания книги и о жизни путешественников.
Мероприятие состоялось при поддержке Управления внутренней политики Алматинской области.
«В рамках реализации программы «Рухани жаңгыру» в Жетысу состоялась презентация книги британского писателя , написавшего книгу про путешествие Томаса Аткинсона и его жены Люси на территории Алматинской области. Книга была издана на собственные средства Джона Масси Стюарта. Думаю, в последующем история будет вызывать большой интерес у молодежи и англоязычной публики. Мы надеемся после презентации книги перевести ее на казахский и русский языки. И пропагандировать внутренний туризм на мировой арене», – поделился руководитель управления внутренней политики Алматинской области Рустам Алпысбаев.
Автор приехал вместе со своей дочерью Джулией, которая является талантливым фотографом и видеографом. Стало известно, что гости пробудут в Жетысу три дня и посетят музеи и родник Тамшыбулак в поселке Капал.
Отметим, это уже вторая книга, написанная о путешественниках Аткинсонах. Британский журналист Ник Филдинг в 2015 году выпустил книгу «На юг в Великую Степь: Путешествия Томаса и Люси Аткинсон в Восточный Казахстан».
Соб.инф.