- +77277540900
- +77002724204
- enkaz.kz@gmail.com
- 040400, Алматы облысы, Еңбекшіқазақ ауданы, Есік қаласы, Алматы көшесі, № 112.
Профилактика ДТП и зимнее содержание дорог - в центре внимания
Сегодня аким Алматинской области Канат Бозумбаев провел совещание по вопросам обеспечения безопасности дорожного движения и содержания автомобильных дорог в зимний период. В совещании приняли участие акимы районов, городов, представители подрядных организаций, руководители соответствующих управлений, руководство департамента полиции, - сообщает пресс-служба акима Алматинской области.
В ходе совещания глава региона Канат Бозумбаев отметил, что несмотря на то, что в области ведется работа по улучшению дорожной инфраструктуры, строятся и ремонтируются дороги республиканского и местного значения, в последние годы участились случаи дорожно-транспортных происшествий. Только за прошедшие 10 месяцев зарегистрировано 1873 ДТП, что на 7,5% больше по сравнению с аналогичным периодом 2020 года. При этом количество ДТП со смертельным исходом возросло на 20%.
- В связи с похолоданием, ухудшением погодных условий увеличивается и риск возникновения аварийных ситуаций на дорогах. В этой связи на сегодняшний день актуальными являются обеспечение безопасности дорожного движения и содержание автомобильных дорог в зимний период. Эти два вопроса мы обсудим сегодня, - сказал К. Бозумбаев, открывая совещание.
По первому вопросу с докладом выступил руководитель областного управления пассажирского транспорта и автомобильных дорог Галымжан Дарибаев. По его словам, с начала года 704 ДТП произошло на дорогах республиканского значения, 1 169 – местного. «В ходе анализа этих событий было выяснено, что большая часть ДТП произошла на республиканских трассах «Алматы – Кокпек – Коктал – Хоргос», «Алматы – Бишкек», «Алматы – Талгар», проходящих через Енбекшиказахский, Талгарский, Карасайский районы. В целях исправления текущей ситуации совместно с департаментом полиции выявлен 101 особо аварийный участок. На этих участках планируется установить стробоскопы, видеокамеры, шумовые полосы, дорожные знаки, осветить пешеходные переходы. На эти цели необходимо 2,7 млрд. тенге», - сообщил Г. Дарибаев.
Аким области Канат Бозумбаев потребовал конкретных результатов от запланированных мер:
- Проблема на лицо. Ее нужно решать оперативно. Должны быть приняты конкретные меры, по результатам которых будет обеспечено снижение аварийности. Это самое главное, - сказал К.Бозумбаев.
О мерах профилактики правонарушений на дорогах доложил начальник областного департамента полиции, генерал-майор полиции Серик Кудебаев.
Выслушав доклад, аким области отметил, что в следующем году запланирован ввод в эксплуатацию автомобильной дороги «Талдыкорган –Усть-Каменогорск», 312 км которой проходит через область, а значит поток туристов на этом участке в разы возрастет. В этой связи уже сейчас необходимо продумать комплекс мер по предотвращению аварий.
Как сообщил директор Алматинского областного филиала АО «НК «КазАвтоЖол» Болатбек Айтбаев, филиалом ежегодно проводятся мероприятия по снижению аварийности на дорогах. Совместно с акиматом области и департаментом полиции разработан и утвержден план мероприятий по устранению факторов и условий, способствующих совершению ДТП на республиканских дорогах области. Устанавливаются различные дорожные знаки, полосы «зебры» и принимаются другие необходимые меры для обеспечения безопасности дорожного движения. Так, на 100 км автодороги «Алматы – Шелек – Хоргос» установлено ограждение, исключающее выход скота на дорогу. Совместно с ДП решаются вопросы о том, на каких участках дороги должны быть установлены автоматизированные камеры «Сергек», «Автоураган».
Выслушав докладчика, Канат Бозумбаев подчеркнул, что в сообщении указаны только положительные факты, но не уделено соответствующее внимание анализу проблемных вопросов, которые способствовали росту количества ДТП. При этом глава региона подчеркнул, что необходимо взять на особый контроль повышение эффективности принимаемых профилактических мер.
Кратко о текущей ситуации на дорогах доложили акимы Талгарского, Карасайского, Енбекшиказахского районов. Их работа тоже не получила положительной оценки. Аким области подчеркнул, что и на местах нужно активизировать работу по снижению аварийности.
- Помимо дорожно-транспортных происшествий на дорогах республиканского значения, на дорогах вверенных вам районов тоже постоянно происходят различные аварийные ситуации. Вам необходимо обратить особое внимание на принимаемые меры по предотвращению аварий. Проведите всесторонний анализ обстоятельств, по итогам которого примите соответствующие решения. Используйте меры государственно-частного партнерства. Есть разные формы ГЧП, но необходимо использовать именно те механизмы, которые наиболее эффективны для государства, - резюмировал первый вопрос повестки совещания К. Бозумбаев, дав конкретные поручения соответствующим должностным лицам.
В частности департаменту полиции нужно будет усилить контроль за обеспечением безопасности на дорогах. Важно предотвращать ДТП, вовремя выявляя нарушителей правил дорожного движения, уделяя больше внимания профилактическим мерам, а не констатации фактов. Областному управлению пассажирского транспорта и автомобильных дорог и областному филиалу АО «НК» КазАвтоЖол» совместно с представителями Департамента полиции области поручено провести подробное обследование участков автомобильных дорог, где наиболее часто фиксируются ДТП, для выявления причин и принятия соответствующих оперативных мер.
В продолжение совещания по вопросу содержания автодорог в зимний период отчитались представители соответствующих управлений, подрядных организаций. Была подробно обсуждена проделываемая ими работа, существующие проблемы и пути их решения.
Так, в своем выступлении руководитель управления пассажирского транспорта и автомобильных дорог Г.Дарибаев сообщил, что наиболее заснеженными участками являются автодороги «Талдыкорган – Ушарал», «Сарыозек – Коктал», «Ушарал – Достык». Определены специальные подрядные организации, которые должны обеспечивать их качественное содержание в зимний период. Однако уже при первых снегопадах этого года на трех участках было допущено несвоевременное проведение уборки снега с задержкой на 2-3 часа, что способствовало созданию аварийных ситуаций. Ответственные за этот участок работы АО «НК «КазАвтоЖол» и «Азимут жол» заверили акима области, что впредь подобной проблемы не возникнет, для этого будут приняты соответствующие меры.
Руководитель областного филиала «КазАвтоЖол» отметил, что вся необходимая техника имеется в полном объеме, подготовка инертных материалов осуществлена на 88%, работа в этом направлении продолжается.
- Почему обеспечение инертными материалами до сих пор не достигло 100%, когда в любой день могут начаться сильные снегопады. В чем причина? Нужно принимать срочные меры. Следить за этой работой обязан областной штаб, его работу нужно усилить, - сказал Канат Бозумбаев.
Затем о содержании автодороги «Ушарал – Достык» доложили представители ТОО «АБК – автодор НС», автодороги «Талдыкорган – Усть-Каменогорск» – компания «СІТІС Construction Ltd».
В завершение совещания аким области К. Бозумбаев озвучил ряд поручений по обсужденным вопросам. В первую очередь необходимо усилить контроль за деятельностью подрядных организаций и провести мониторинг своевременного и качественного проведения работ по зимнему содержанию дорог области.
- Взять на особый контроль особо опасные участки дорог, подверженные снежным заносам. Сейчас у всех есть возможность заранее узнать прогноз погоды и действовать по нему. На участках дорог с бетонным покрытием вовремя принимайте профилактические меры в соответствии с погодными условиями, используя современные реагенты. На постоянной основе необходимо контролировать участки, переданные на обслуживание подрядным организациям. Совместно с департаментом полиции и ДЧС, их региональными подразделениями нужно в срочном порядке провести оперативный обмен информацией о состоянии дорог области и разработать совместный пошаговый алгоритм действий. Поручаю совместно с Департаментом полиции провести проверку на соответствие нормам снегоуборочной спецтехники и противогололедных материалов. Контроль за исполнением данных поручений возлагаю на заместителя акима Жениса Туякова. В результате население должно почувствовать снижение аварийности, - подытожил аким Алматинской области Канат Бозумбаев.
Отметим, что в Алматинской области зимнему содержанию подлежат 9 628 км автодорог, из них 2 817 км - дороги республиканского, 6 811 км - дороги областного значения. В текущем году на ремонт и содержание дорог областного значения из местного бюджета выделено 2,8 млрд. тенге, из них 623 млн. тенге - на зимнее содержание. В работе по обеспечению безопасности дорожного движения задействовано 13 подрядных организаций, в достаточном количестве имеется техника и специальные средства для содержания дорог.
Пресс-служба акима Алматинской области
Жастарға кеңес берілді
Жастар арасындағы құқықбұзушылық пен қылмыстың алдын алу мақсатында, аудандық жастар ресурстық орталығы мен Есік қаласы әкімі аппаратының бірлесе ұйымдастыруымен Есік гуманитарлық-экономикалық колледжінің мәжіліс залында «Азаматтық құқықтық құқықбұзушылық» атты студент жастардың қатысуымен жиын өткізілді.
Кездесуге аудандық ювеналды полиция тобының аға инспекторы, полиция капитаны А.Акимжанова және АПБ Штаб тобының аға инспекторы, полиция капитаны А.Касымова арнайы келіп, жастар арасындағы қазіргі таңдағы құқықбұзушылық, бопсалау және тағы басқа да тіркелген фактілер бойынша сөз қозғап, жастарға құқықтық сауаттылық жайында мәлімет берді. «Азаматтық құқық бұзушылық» атты тақырыпта әңгіме өрбіткен полиция капитаны жастар арасындағы белең алған әлімжеттік, үлкендердің кішілерге сес көрсетулері заң аясында қылмыстық іс болып табылатындығын айтып өтті. Сонымен қатар аудан жастары арасында тіркелген құқық бұзушылық пен қылмыстардың саны мен түрлеріне тоқталып, заң баршамызға ортақ екендігін тілге тиек етіп, қылмыстың өтеуі жаза екендігі туралы әңгіме қозғалды. Шара соңында жастар қоғамда кездесетін әр түрлі жағдаяттарды айтып, жиын қонағынан кеңестер алды.
Аружан ОРАЗОВА,
жастар ресурстық орталығының маманы.
Балалар құқығы — күн тәртібінде
Қырбалтабай ауылдық округіндегі Ы.Алтынсарин атындағы орта мектебінде мектеп ұжымының ұйымдастыруымен барлық санитарлық талаптарды сақтай отырып, жоғары сынып оқушылары арасында «Оқушылардың құқықтары және міндеттері» тақырыбында ашық сабақ өтті.
Ашық сабаққа Қырбалтабай ауылдық округінің ішкі саясат маманы, жастар ісі жөніндегі нұсқаушы және Еңбекшіқазақ аудандық полиция басқармасы ювеналды полиция тобының инспекторлары қатысты.
Сабақта балалардың құқығы жөнінде бейнебаян көрсетілді. Полиция қызметкері әлеуметтік желіде тараған Пенжім ауылында орын алған жағдай туралы айта келіп, елімізде барлық ұлттар мен ұлыстардың құқықтары бірдей екенін айтты. Кімде-кім заң бұзса жазаланады. Сондықтан қандай да бір келеңсіздік орын алған жағдайда балалардың құқықтарын қорғау жөніндегі «111 Жедел қызметі» байланыс орталығына хабарлауды атап көрсетті. Ювеналды полиция инспекторы оқушылардың, ұстаздардың сұрақтарына жауап беріп, заңда көрсетілген баптар бойынша оқушылардың және ата-ананың құқықтары мен міндеттерін түсіндірді.
Жиынды қорытындылаған мектептің тәрбие ісі жөніндегі орынбасары ашық сабаққа қатысқан мемлекеттік орган қызметкелеріне рахмет айта келіп, оқушыларға сәттілік тіледі.
Е.СУЙЕНИШЕВ,
Қырбалтабай ауылдық округі әкімі аппаратының бас маманы
Қанатты жеңіс құдайы “Алтын НИКА” иегері
Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданының құрметті азаматы, Дүниежүзілік Қызыл Крест комитетінің Алтын медалі иегері, грек мифологиясындағы қанатты жеңіс құдайы “Алтын НИКА” статуэткасының иегері, Францияның Алтын Ордені және Грамотасы иегері, Дүниежүзілік психологтар, дәрігерлер, рухани және халық емшілері Ассоциациясы мүшесі, ҚР Денсаулық сақтау министрі «Қазақстанның Жұлдызды емшісі» белгісінің иегері, Құртқа тәуіп атындағы Дәстүрлі және рухани медицина Академиясының мүшесі Асқарбек Рахимов – саналы өмірін еліне, халқына арнаған азамат.
Асқарбек Рахимов 1935 жылы 1 сәуірде Алматы облысы Шелек ауданы Тескенсу ауылында дүниеге келген. Ол – шаруашылық жұмыста табандылықпен еңбек еткен, үнемі саламатты өмір салтын уағыздаған және қазақша күресті дамытуға өмірін сарп еткен, сегіз қырлы, бір сырлы адам. Ширақ жүріс, қалыпты шабыс жинақы мінезге үйлесе кеткен. Табиғатынан о баста қонған ерекше қарапайымдылық, байыптылық пен байсалдылық аға тұлғасын шоқтықтандыра түседі. Табиғатынан ешкімге дауыс көтеріп сөйлемейді. Ал палуандық, күрес туралы әңгіме қозғалса, арқасы қозып кететіні бар.
1880 жылдарда Талғар өңірінде лақап аты «зымиян», Кузнецов деген орыс байы билік жүргізіп, оның рұқсатынсыз таудан ағып жатқан судан ел бір құлақ су алуға қорыққан. Бойы 2 метр, салмағы 350 келідей, ат көтере алмайтын болғандықтан пар ат жеккен кашаба арбамен жүреді. Сол «Күресте мені жеңген адамға байлығымның жартысын беремін» деп жар салып жүреді екен. Асекеңнің әкесінің Әйтен деген палуан ағасы бір күні Кузнецовпен белдесіп, орысты аспанға тік көтеріп, шыр айналдырады. Жерге бір-ақ ұрайын десе, өліп қала ма деп қорқып, бір жағынан «ұлтаралық достықты» ойлап ақырын орнына қоя қойған екен. Орыс Әйтекеңе бір қап тары сыйлапты.
Жетісу өңірінде өткен бір аста Тезек төре палуандар бәсекесіне бұқа палуанын шығарады. Әйтен Бұқа палуанның жауырынын әп-сәтте жерге тигізіп, басынан аттап кетіпті. Ызаланған бұқа палуан зұлымдық жасап, артынан аңдытып жүріп, шиті мылтықпен Әйтенді атып өлтіртіпті.
Асекең жас кезінде өзі де өлім мен өмірдің арасында қалғаны бар. Жоғары сыныпта оқып жүргенде қырмандағы жұмыстарға көмектесетін. Астықты элеваторға өткізу үшін жастар дымқыл бидайды кептіруге жерге жайып, әлсін-әлсін аударып, кешке жапқышпен жабады. Асқарбек бидай жапқан палатканың астына кіріп ұйықтап қалады. Таңертең палатка үстімен өткен автокөліктің дөңгелегі Асекеңнің белінен басып, жақ сүйегін сындырған. Асекең 19 күн ауруханада жатады. Жамбас пен жақтың сынығы, мертіккен бел омыртқа зардабынан аяғын нық басып жүріп кету үшін 2 жыл қажет болды. Қатарынан қалмау үшін өзінің ауыр жарақат алғанын жасырып 1955 жылы әскерге кетеді. Онда да тынбай шыңдалады. Ленинград қаласында, Инженерная көшесі, 8 номерлі ғимаратта әскери округ бойынша спорттық жарыста спорт шебері, КСРО-ның 10 дүркін жеңімпазы Ширяев деген палуанды 15 секундта алып ұрып, жеңімпаз атанған. Асекеңді жарыста үнділіктер аспанға көтеріп, бас киім кигізіп, құрметтеп дәріптейді. Бұл ғимаратта кезінде дүниежүзілік жарыстарда 48 алтын медальды жеңіп алған Қажымұқан атамыз да күрескен екен. Асекең 1963 жылы Көкшетау облысы Қызылту ауданында Кеңес Одағының Батыры Қ.Мұсаев жүлдеcі үшін болған республикалық жарыста жеңімпаз болып, қазақша күрестен спорт шебері атағын алған еді. Жалпы 16 жыл бойы жас палуандарды жаттықтырған, күрестің түрлерінен Алматы облысының 35 дүркін жеңімпазы, ал республикалық жарыстарда 20 рет жеңімпаз атанған Асе-кеңе өткен жылы қазақ елі бойынша 17 атақты палуанның бірі ретінде Қ. Байдосов атындағы алтын медаль тапсырылған еді.
20 қазан 2013 жылы Москва қаласында 17 мемлекеттен дүниежүзіне танымал атақты 580 ғалым қатысқан “Ұлттың денсаулығы – ұлттың қауіпcіздігі негізі” атты халықаралық конференцияда аты аталып, марапаттауға А.Рахимовты шақырғанда президиумда отырған академик В.Царевский орнынан тұрып, төмен түсіп залда Асекеңді өзі қарсы алып, құшақтап, қолтықтап қолынан ұстап cахнаға шығарып, Асекеңнен ем алып сауыққан Ресей Ғылым академиясының 3 академигі, оның ішінде академик фармацевт Никонов “А.Рахимов Москваға бір келеді, сонда есте қаларлықтай бағалы затты ескерткішті тапсыруды аманаттаған еді” – деп конференцияға қатысып отырған адамдарға жария етеді. Конференцияда көне грек мифологиясындағы қанатты жеңіс құдайы “Алтын НИКА” статуэткасын, Францияның Алтын Ордені және арнайы грамотасын, Дүниежүзілік психологтар, дәрігерлер, рухани және халық емшілерінің Ассоциациясының мүшесі – дүниежүзі бойынша емші куәлігін тапсырады. Және де бұған дейін “Алтын Ника” статуэткасын дүниежүзі бойынша бірхалық батыры, олимпиаданың 5 дүркін жеңімпазы және баритон дауысты әнші ғана ие болғанын айтады. Бұл атақтар Асекеңнің саналы өмірінің 70 жылында халқына жасаған қызметінің қорытындысы, бағасы деп те айтуға болады.
Асекеңнің тамыршы, науқастарды шөппен емдеп халыққа жасап жүрген көмегі – өзінше бір төбе. Науқастың тамырын ұстап, бет-жүзіне, сөйлеген сөзіне, дем алысына, көз жанарына, тіліне қарап сырқатын анықтаған.
Асекеңнің тамыршылық қасиеті және науқастарды емдеуде түрлі шөптерді пайдалануы әжесі Табиядан дарыған қасиет болса керек. Бүгіндері бойындағы дарынның көзі ашылып, халық денсаулығы күзетінде тұрған Құртқа тәуіп, Өтебай Тілеуқабылұлы сияқты ұлы бабалардың ісін жалғастырған, шынайы ізбасары Асқарбек Рахимовтың өмір жолы небір қызықтарға толы. Үнемі көпшіліктің ортасында жүреді, жұртқа ерекше сыйлы. Асқарбек аға – республиканың барлық өңірін жаяу жүріп аралап түрлі емдік шөптерді теріп, науқас адамдарға көмек беріп, ғұмырларын ұзартқан адам. Іле Алатауы бөктерінен, Хантәңірі, Тянь-Шань тауларынан, Шәлкөде, Қарқара, Асы жайлауларынан, Шұбартау, Зайсан мен Тарбағатай өңірлерінен, Оңтүстік Қазақстан облысы тауларынан емдік шөптер жинап, кептіріп, тазалап дәрі, бальзам жасап, әуелі өзі ішіп көреді. Жетілдіре келе, шөп тамырынан «Бальзам №1» жасалып тұмауды емдеп, сыныққа, ісікке, басқа да жұқпалы ауруларға қолданады. Сырқаттың құлантаза жазылуына көмегі тиеді. Бальзамды Алматы фармацевтика зертханасында тексертеді. Олар пайдалы деген арнайы куәлік береді. Әрі бірнеше ауруға шипа болатыны да анықталынады. Бұл қадам оған қуат беріп «Бальзам № 2» жасайды. Емдік қасиеті бар бұл дәрілерге медицина ғылымдарының докторы, фармацевт К.Үшбаев пен ресейлік академик А.Никонов тарапынан оң баға берілді.
Асқарбек ағамыз 1961-1970 жылдары Алматы қаласы Горький атындағы дема-лыс орнында 850 шөп түрін жинап емдік шөп көрмесін – жасыл әлем гербарийін жасаған. Бұл көрмеге арнайы Москва қаласынан келіп қатысқан Халық университеті ректоры академик А. П. Каширина үлкен баға берген.
Асқарбек Рахимовтың «Халық емшісі» деген кітабында дәрілері шипа болған, ауруларынан айыққан жандардың алғыс хаттарына да мол орын беріліпті. 225 түрлі емдік шөптің қазақша және орысша атауларын түгендеп, қасиетін жазған. 70 жылдың көлемінде Асекең емінен сақайған мыңдаған адам өмірдің талай қуанышты сәттерін бастарынан өткізіп, балаларын тәрбиелеп, еңбек етуге мүмкіндік алған. Мәселен, Нұрмұхамедова деген әйел күйеуіне бірнеше ота жасалып, бүйрегі алынып тасталғанын, 27 келі салмағын жоғалтып, шашы түсіп, тамақ ішуден қалған кезде денсаулығын түзеуге Асекең ғана көмектескенін, оның емінен кейін 10 жыл бойы өздерін жақсы сезінетінін айтады. Ал өмірден мүлде түңілген латвиялық неміс әйелі миындағы ісіктің Асекеңнің дәрілерінен кейін жоғалғанын жазыпты, мұны Германияда жасалған диагностика дәлелдеген. Өткен жылы америкалық демалу аппаратымен ғана дем алып жүрген Түмен облысындағы бір мұнай өндіру заводы директоры ауруынан айығып шыққанын атап өтуге болады.
Асекең алдына келген адамға еш уақытта «жоқ» демейді. Білегін, саусақтарының ұштарын ұзақ уақыт ұстап отырып, үміт отын жағады. Адам көңіліне мұнан артық қандай демеу керек. Жүгінген науқасқа бірнеше диагноз қойғанда абдыраған жан емшіден шыға салып диагностикалық орталықтарға барып түрлі аппараттарға түсіп, тексеріліп, үлкен, кіші дәреттері мен қан қысымын, тіпті, құрамын тексерте отырып, дәрігердің алдына тоқтағанда қорытынды сөз Асқарбек Рахимовтың айтқанымен дәл келіп жатады. Берген дәрілерін уақытында ішсеңіз ауырған жерге бірден әсер етеді. Ол дәрілер химиялық заттардан емес, табиғи шөптен жасалған.
Асқарбек Рахимов 2013 жылы 4-5 шілдеде Алматыда өткен Дәстүрлі және рухани медицина қызметкерлерінің V съезіне қатысып, өз тәжірибесімен бөлісті. Құртқа тәуіп атындағы Дәстүрлі және рухани медицина Академиясының мүшесі болды. Денсаулық сақтаудың дәс-түрлі жүйесін дамытып, үлес қосқаны, саламатты өмір салтын насихаттағаны үшін «Қазақстанның Жұлдызды Емшісі» атағымен, «Бәйтерек» қоғамдық қорының Алтын медалімен марапатталған. А.Рахимовтың осындай бейнетті де қажырлы еңбегі елге сіңірген еңбегінің арқасы. Бүгінде Асекең – түрлі шөптен жасаған 49 дәріге патент алған фармацевт ғалым. “ГҮЛЖАПЫРАҚ” атауымен тек табиғи шөптен жасалған Қаражоталық академиктің бальзамы өлімнен араша, шипа болған, ауруларынан айыққан жандардың рақметі мол.
Қазақша күрестің саңлағы, Халықаралық дәрежелі емші, Қазақстанның Жұлдызды Емшісіне таусылмас қайрат, жігерлі жеңістер тілейміз.
Нұрлан ЕРДӘУЛЕТҰЛЫ,
Журналистер одағының мүшесі.
Тіл — әлем есігін ашатын кілт
Ойымыз орамды,көкірек көзіміздің ашық болуын қаласақ, тіл мәселесін әлем деңгейінде қарастырғанымыз жөн болар. Дүниеде адамға ең қасиетті қатынас құралы – тіл. «Үш жұрттың тілін білген өзгеден үш есе биік тұрады»деген нақыл бекер айтылмаса керек.
Адамзат қоғамы неғұрлым дамыған сайын сананың өзге-руі жаңаны қабылдап, ескіден арылуы – уақыт талабы. Сондықтан көп тіл білген сайын қарым-қатынас ортаң кеңейе түседі. Ең бастысы, жаңа тіл жаңа адамдармен танысуға жол ашады. Осы психологияны, әсіресе, мелекеттік тіл – қазақ тілін үйренуде ойға алар мәселе болғаны жөн.
Қазіргі заманда тіл білу өте маңызды. Өз көзқарасыңды білдіре отырып, басқа ұлт өкілдерімен сол тілде сөйлесіп, пікір алмаса аласың. Өзге ұлттың мәдениеті, салт-дәстүрі, тарихы туралы деректермен түпнұсқада таныса аласың.
«Халық бірлігі және жүйелі реформалар – ел өркендеуінің берік негізі» атты Жолдауында Президентіміз «Қазақ тілін дамыту – мемлекеттік саясаттың басым бағытының бірі болып қала бермек. Бұл салада айтарлықтай нәтиже бар. Қазақ тілі шын мәнінде білім мен ғылымның, мәдениет пен іс жүргізудің тіліне айналуда. Ата заң бойынша Қазақстанда бір ғана мемлекеттік тіл бар. Ол – қазақ тілі. Болашағын Отанымызбен байланыстыратын әрбір азамат қазақ тілін үйренуге ден қоюы тиіс. Бұл – отаншылдықтың басты белгісі десе болады» – деп атап көрсетті. Егеменді ел болып, еңсемізді тіктеген тұста мемлекеттік тілді өз биігіне қондыру да тіл мамандарына арналған үлкен міндет, жауапкершілік.
Сөз өнерінің сұлулығы – жан сұлулығы. Бұл жөнінде:
Таза мінсіз асыл тас
Су түбінде жатады.
Таза мінсіз асыл сөз
Ой түбінде жатады.
Су түбінде жатқан тас
Жел толқытса шығады.
Ой түбінде жатқан сөз
Шер толқытса шығады – деп Асан Қайғы бабамыз сөз құдіретінің рухы, талғамы мен танымы, сөздің күш-қуаты мен ғибратының әсерін бағзы заман-дарда ұрпағына жеткізіп кеткен.Жаны сұлу адамдар асыл сөздің қасиетінен нәр алып сусындайды. Сөздің қасиеті тіл арқылы тебіренеді, тіл арқылы күңіренеді. Ендеше, тіл мәселесі – баршамыз үшін ойланып-толғанатын, жаны ашып жауапкершілікпен қарайтын жанды тақырып.
Тәуелсіздік алғалы сең қозғалып, мұз еріп, тіл мәселесіндегі талай шаруа қолға алынды. «Тілге құрмет – елге құрмет» қағидасы орнықты. Өз ана тілімізге деген сүйіспеншілік, құрмет артып, көзқарас өзгеріп, оң пікір қалыптасты. Осындай игі істердің жалғасы ретінде осы жылдың қыркүйек айында «Алматы облысы «Тіл» оқу-әдістемелік орталығы» Еңбекшіқазақ аудандық филиалында «Қазақша сөйлейік» клубы ашылды. Оның құрамына Түрген ауылында орналасқан АҚ «Алтын азық» компаниясының 12 қызметкері алғашқылардың бірі болып тіркелді. Клубтың негізгі мақсатын жүзеге асыру аясында облыстық «Тіл» оқу-әдістемелік орталығының оқытушылары этнос өкілдеріне арналған «50 – 100 – 150 тамақтану орындарында, азық-түлік» тақырыптарында сөздігін ұсынып, жарыққа шығарды. Сөздіктің мақсаты – қазақ тілін бірінші тіл ретінде оқыту, қазақ тілді ортаны нығайту. Аталған сөздікті меңгеру арқылы қазақ тілін оңай әрі тез үйренуге болады. Жалпы, клуб мүшесінің қызметіне кедергісіз, сөздікті қолдана отырып, күнделікті тұрмысқа қажетті сөздерді,сөз тіркестерін, сөйлемдерді аз уақыт аралығында жеңіл игеру мүмкіндігі жасалған. Қараша айынан бастап үш топтан құрылған 36 тіл үйренушіге арнайы сабақтар жүргізілуде.
Біз үшін Абай мұрасы – тіл игерудің ең құнды құралы. Сөздің қадірі туралы да ақын қазақ халқының санасына жеткізе айтты. Гете мен Крыловтың, Пушкин мен Лермонтовтың өлеңдеріне сөзбен зерлі шапан жапты, халқын сөз өнерімен жаңа ел, жаңа әлеммен таныстырды. Абайдың көңіл таразысының өлшемі санада саңылаудың болуын ғана емес, сөздің келісті, тілдің өрісті болуын да міндеттейді. Ұлы ақын айтқандай, жүрек кірсіз, тіл мінсіз болса, сөз атаулы көкірекке сәуле түсірмек.
Нұрсұлу РАХЫМБАЕВА,
«Алматы облысы «Тіл» оқу-әдістемелік орталығы Еңбекшіқазақ аудандық филиалының меңгерушісі.
Мәңгілік ел – мұратым
МӘҢГІЛІК ЕЛ – АТА-БАБАЛАРЫМЫЗДЫҢ ҒАСЫРЛАР БОЙЫ АҢСАҒАН АСҚАҚ АРМАНЫ. МӘҢГІЛІК ЕЛ ИДЕЯСЫ – ЕЛІМІЗДІҢ ТҰРМЫС-ТІРШІЛІГІН ЖАҚСАРТЫП, БІРЛІГІН АРТТЫРЫП, ОТАНЫМЫЗДЫҢ ДАМЫП, ӨРКЕНДЕУДІҢ ЖАҢА КЕЗЕҢІНЕ ЖЕТЕЛЕЙТІН ЖАҢА ҚАДАМ.ЕЛ ІШІНДЕГІ ТҰРАҚТЫЛЫҚ ПЕН ТҰТАСТЫҚТЫҢ БІРҚАЛЫПТЫ ДАМУЫНЫҢ ЖОЛЫ.
Қоғамда «Қазақ елінің ұлттық идеясы қандай?» деген талқыға жиі түсіп жүрген сауалға Елбасы: «Қазақ елінің ұлттық идеясы – Мәңгілік ел» – деп, нақты жауап берді. «Мәңгілік ел» сөзінің бастауы тым тереңде жатыр. Біздің жалпыұлттық идеямыз ежелден бастау алады. Осыдан 13 ғасыр бұрын «Түркі халқының мұраты – мәңгілік ел» – деп, Тоныкөк өсиет қалдырған болатын.
Елі мен жерін қорғауда ата-бабамыз қаны мен терін төгіп, сыртқы жау басқыншылықтарына тойтарыс беріп, қазақ жерін аман сақтап қалуда аянбады. Мақтанышымызға айналған тәуелсіздігіміз де сан ғасырғы бабалар арманымен келді. Бүгінгі күні «Мәңгілік ел» құндылықта-рын патриотизм, азаматтық теңдік, еңбексүйгіштік, адалдық, білімпаздық, оқымыстылық сынды ұғымдар толықтырады.Қазақстанды жарқын болашаққа жетелеп, мәңгілік елді қалыптастыратын – болашақ ұрпақ пен саналы жастар. Себебі біз – қазақ деген халық қайтпас та қайсар кешегі Бөгенбай мен Қабанбайдың, Кенесары мен Абылайдың ұрпағымыз. Осындай тұлғалардың ұрпағы екенімізді бойымызға сіңіріп, Мәңгілік ел ұғымдарын мәңгі қастерлеп өту – үлкен парыз.
Қазіргі кезде қолжетімді ақпараттар мен дамыған технологиялар жастарға кері әсер етіп, теріс іс-әрекеттерді жасауларына себеп болуда. Білім, сауаттылық деңгейінің төмендеуі салдарынан қазіргі таңда көптеген жастар теріс діни ағымның жетегінде кетіп жатыр. Ол халықты өзінің ертеден келе жатқан бай рухани құндылықтары мен салт-дәстүрінен бас тартқыза отырып, мәдени, тарихи, рухани санасын жойып жіберуді көздейді. Оған қарсы тұрудың шарттары – жастардың діни сауатын арттыру, оларды адамгершілікке, сүйіспеншілікке тәрбиелеу, ұлттық салт-дәстүрімізді бойына сіңіріп, дәріптеу, оларды еліне, жеріне, дәстүріне, дініне жанашыр азамат етіп тәрбиелеу. Өйткені қазақ халқының қалыптасуы мен өркендеуі дəстүрлі ұлттық тəрбие мен рухани құндылықтарды санасына сіңірген жастардың қолында.
Қорыта айтқанда, ендігі міндет – бабалар аманатына адал болып, Ұлы Дала елінде тәуелсіздікті мәңгі ету. Ата-бабаларымыздың арманы болған егемендігімізді тұтастай сақтап, мұратымызға айналған Мәңгілік ел идеясын жүзеге асыру жолында аянбай еңбек етейік.
Дильназ МҰХАММЕДОВА,
№1 Азат орта мектебінің 11 сынып оқушысы.
Қалтарысына шындық Жасырған «Қара шекпен»
Жақында Қаракемер ауылдық мәдениет үйінің жанынан құрылған халықтық театр әртістері Г.Шугаевтың «Қара шекпен» қойылымын көрермендерге тарту етті.
Көрермен көңілінен шыққан «Қара шекпен» қойылымының қоюшы режиссері – Б.Төкенов. Аталған қойылым Тұзар атты иттің иесіне адалдығы жөнінде баяндалады. Қойылымның басты ерекшелігі – адал, ақкөңіл адамдар мен қараниетті сұмпайылардың бетпердесін аң, құс, жануар ретінде бейнелеп жеткізуі. Спектакльде суреттелген Тұзар төбеттің қызықты да қиын тағдыры арқылы адам бойындағы пендешілік әрекеттердің болатындығын көре аламыз. Автордың адам мен жануар арасындағы қулық пен адалдық, махаббат пен немқұрайдылық сынды сезімдердің арпалысын салыстырмалы түрде баяндауы, қазіргі қоғамда орын алған түйткілді адамгершілік мәселелерін жаңаша қырынан көрсетілген. Оқиға аңдардың арасында өтіп жатқанымен, адам өмірінен еш айырмашылығы жоқ. Әлдінің әлсізге зорлығы, адалдық пен арамдық, аярлық, достық пен сатқындық, іштарлық сияқты қасиеттердің бәрі күнделікті өмірде әртүрлі жағдайларда адамдардың бойынан көрініс тауып жатады. Актерлер кейіпкерлері арқылы осыны айшықтап көрсете білді. Қожайынның Кико деген есегінің күйі кісі аяғандай, қырық есекке жүк болатын қапшықтарды бір соның арқасына арта береді, оның көз жасын көріп жатқан ешкім жоқ. Төбет қана оған аяушылық танытады. Сахнадан көрермендер залына, одан сахнаға қарай ұшқан құстай зулап жүрген Тұзардың Көкжалдардың арбауына түсіп, Көкшуланға ғашық болып қалатын тұсы бар. Аңдардың түпкі мақсатын түсінген ол Көкшуланға деген махаббатын тәрк етіп, қожайынына деген адалдығын сақтап қалмақ болады. Жайлаудан қыстауға көшкен қойшының есегінің арқасынан түсіп қалған қойшының қара шекпенін көзінің қарашығындай күзетеді. Өз тобына қосып алғысы келетін Көкжалға: «Қожайыным қара шекпенінің қалып қойғанын білсе, осында міндетті түрде қайтып оралады. Өйткені ол менің оны күзетіп отыратынымды біледі», – деп, десте бермей, қақаған қыста аштан-аш қара шекпенге оранып, қожайынын күтеді. «Қарның аш қой» деп қоянның етін әкелген Көкшуланды қуып жібереді. Бірақ қожайынына сонша берілген Тұзардың еңбегі еш болады, ақырында шопанның қолынан мерт болады. Бұл спектакльден түйгеніміз – өмірде бір адамға өзіңді құрбандыққа шалып, көзсіз сенудің арты жақсылыққа апара ма? Төбеттің басындағы жағдай арқылы адамдардың өмірде біреулерді құдайдай көретіні, табынатыны дұрыс еместігін меңзеп, құлдық психологиядан арылу қажеттігін ескертіп тұрғандай ой түйдік. Т.Молдағалиев атындағы аудандық мәдениет үйінің концерт залында өткен «Қара шекпен» спектакліне көрермен ерекше ықылас танытты. Қойылым соңында аудандық мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің басшысы Салтанат Беспаева халықтық театр ұжымына және жетекшісі Арайлым Мамырбековаға алғыс білдіріп, мәдениет қайраткері Балтабай Ибраев оларға зор шығармашылық табыс тіледі. Көптің ризашылығын алған халықтық театрымыз алда өтетін облыстық конкурста бақ сынамақ. Өңір руханиятына тыңнан түрен сала бастаған өнер ұжымының алар асуы алда екені шүбәсіз.
Е.АСЫЛ.
АЛМАТЫ ОБЛЫСЫНДА СУ ЖАҢА ӘЛЕУМЕТТІК ҒИМАРАТ ҚОЛДАНЫСҚА БЕРІЛДІ
Ел Тәуелсіздігінің 30 жылдығы мен Тұңғыш Президент күні қарсаңында су жаңа әлеуметтік ғимарат қолданысқа берілді. Оны ауданымыздың жомарт жүрек кәсіпкері Чикаев Тавабир Хайруллаевич өзінің туған ауылы Төле биде салды.
Жалпы көлемі 325 шаршы метрлік екі қабатты ғимаратта тәулігіне 50 адам қабылдайтын амбулатория, пошта торабы мен учаскелік полиция бөлімшесін қоныстанды. Ашылуына аудан әкімі Әлібек Жақанбаев арнайы қатысып, тұрғындар қуанышын ортақтасты. Сонымен қатар «Қазпошта» АҚ атқарушы директоры Жанбота Букенова, «Қазпошта» АҚ Алматы облысы бойынша директоры Мұхит Карибаев сөз сөйлеп, игі істің ұйытқысы болған аудан әкіміне, жомарт жүрек кәсіпкер Тавабир Чикаевқа алғысын білдіріп, қошемет көрсетті.
Сондай-ақ, шара барысында ардақты ана Ақиқат Чикаеваның 80 жастық мерейтойымен құттықтап, иығына камзол, құшағын гүлге толтырды аудан әкімі Әлібек Әскербекұлы.
Айта кетейік, 15 сотық жерге салынған бұл ғимарат орнында кезінде ескі пошта болған. Небәрі үш ай ішінде салынған нысан Көктөбе оругі тұрғындарының қуанышын еселеді.
Еңбекшіқазақ ауданы әкімінің
баспасөз қызметі
Алматы облысындағы вакцинация барысы
Алматы облысы халықты коронавирустық инфекциядан вакцинациялаумен қамту деңгейі бойынша республикада жетекші орында тұр. Бүгінгі күні өңірде вакцинаның алғашқы дозасын алғандар саны 851 429 адамға жетті, бұл 71% - ды құрайды. Толық курстан өткендердің саны – 778 939 азамат немесе иммундауға жататын ересек тұрғындардың 65%-ы.
Қазіргі уақытта облыс тұрғындары вирусқа қарсы препараттар арасында: «Спутник V», «QazVac» және «Sinopharm» вакцинасын таңдай алады. Айта кету керек, Ақсу және Балқаш ауданының тұрғындары короновирустық инфекцияға қарсы 100% егілді.
Өңірде вакцинация жұмыстары алгоритмге сәйкес жүргізілуде.
Облыс бойынша 318 егу пункті ашылды, оның ішінде 76 – жылжымалы, 71 мобильді бригада және 17 жылжымалы медициналық кешен ұйымдастырылған. Облыс бойынша мектеп қабырғасында 338 егу кабинеті жұмыс істейді.
Сонымен қатар Алматы облысында 15 қарашадан бастап 12-18 жас аралығындағы жасөспірімдер, жүкті және бала емізетін әйелдер арасында вакцинация жұмыстары басталды. Облысқа барлығы 46 800 доза Комирнати вакцинасы келіп түсті. Бүгінгі таңда вакцинацияланған тиісті контингент саны 1 980 адамды құрайды, оның ішінде 1673 жасөспірім, 43 жүкті әйел және лактация кезеңінде 264 әйел.
Естеріңізге сала кетейік, жасөспірімдерді вакцинациялау тек ата-аналарының немесе заңды өкілдердің келісімімен жүзеге асырылады.
52 новых случая заражения коронавирусной инфекцией зарегистрировано в Алматинской области
На утро 26 ноября зарегистрировано 52 случая КВИ, темп прироста – 0,1%. Среди них КВИ 4 ребёнка до 14 лет,
7 школьников, 2 студента.
За все время пандемии, в Алматинской области зарегистрировано 57157 лабораторно подтвержденных случаев КВИ.
Превышение областного показателя заболеваемости отмечается в городах г.Талдыкорган, Текели, Каратальском, Коксуском, Балхашском, Ескельдинском , Уйгурском
районах.
Темп прироста КВИ по области при сравнении за последние 2 недели на одном уровне 0,1%.
Толығырақ ...
55 жылдық мерейтой
Есік гуманитарлық-экономикалық колледжінің құрылғанына биыл 55 жыл толды. Жарты ғасырдан астам уақыт шәкірт тәрбиелеп, ұстаздар ұстаханасына айналған оқу орны бұл айтулы шараны өз деңгейінде атап өтті.
Салтанатты жиынға әлеуметтік серіктестер, ауданымыздың білім ордаларының үздік қызметкерлері, Есік гуманитарлық-экономикалық колледжінің бұрынғы басшылары, ардагер ұстаздар мен оқу орнының қазіргі ұжымы, білім алушылар түгел қатысты. Колледж директоры Алмас Жылқыбаев алдымен оқу орнының тарихына кеңінен тоқталып, білім ордасындағы ұстаздар мен шәкірттердің жетістіктерін ерекше толғаныспен тізіп өтті. 55 жылдық мерейтоймен ұжымы мен білім алушыларды құттықтап, жаңа белестерді бірге бағындыруға шақырды. Сондай-ақ «Nur Otan» партиясы Еңбекшіқазақ аудандық филиалы төрағасының бірінші орынбасары Қуат Байғоджаев, «Демеу» Алматылық жергілікті кәсіподағы қоғамдық бірлестігінің бас бухгалтері Бекбүбі Бутимбаева, ардагер ұстаздар атынан Гүлнар Байтукенова, Абылай хан атындағы орта мектеп директоры Ләйлә Тункаева және салтанатты жиынның тағы басқа да құрметті қонақтары сөз сөйлеп, жылы лебіздерін білдірді. Басқосуға арнайы келген колледждің бұрынғы басшылары Жұмақан Букаев пен Гүлнар Жошибаева кешегі күннің әдемі естеліктерімен бөлісіп, колледж тарихына тоқталып өтті. Жиын соңында ұжымдағы үздік қызметкерлер мерейтойлық Алғыс хаттармен марапатталды.
Кеш концерттік бағдарламамен жалғасып, білім ордасының өнерлі жұлдыздары қонақтарға әуезді ән мен керемет күй сыйлады.
Қ. МҰРАТҚЫЗЫ.
Сала ардагерлеріне құрмет
Ауыл шаруашылығы – ел эконмикасыныңи ең тіректі саласы екендігі сөзсіз. Ал төрт түлікті мал ауруларынан сақтап, еліміздің азық-түлік қорын молайтуды міндет санайтын ветеринария қызметкерлерінің еңбегі зор.
Жақында ауыл шаруашылығы саласының қызметкерлері күніне орай аудандық ветеринариялық станция ұжымы ардагерлерін ардақтап, сала үздіктерін марапаттады. Ең әуелі салтанатты шарада ауданымыздың ветеринариялық саласында ұзақ жылдар қызмет етіп, зейнет жасына толған Әлмұрат Қожаұлы, Жанғабыл Айтәлі, Бауыржан Қабдықай, Сабырбек Садық, Қылышбай Нұрмағанбетұлына облыстық ветеринариялық басқарма басшысы Н.Қиялбековтің Алғыс хаты табысталды, сала үздіктері аудандық ветеринариялық станция басшысы Т.Мукашевтың Алғыс хатымен марапатталды. Сонымен қоса ауданың ветеринариялық саласына елеулі еңбек етіп, оның өркендеуіне үлес қосқан Сейдолла Камзаев, Өскенбай Бөкенов сынды арадагерлерге қазақы дәстүрмен құрмет көрсетіліп, сый-сияпат жасалды.
Е.АСЫЛ.
Ұстаз мәртебесіне газет нұқсан келтіре ме?
Биылғы 2021 жылға баспасөз құралдарына жазылу барысында мектептерде өтетін сан қилы іс-шараларға білім мекемесі басшыларының шақыруымен барған тілші, фототілшілерімізге редакция тарапынан тапсырма беріп отырамыз: мұғалімдер газетке жазыла ма екен, анықтай кел деген. Өте ғажайып жағдайлар болып жатыр. Оқырманнан кешірім сұрай отырып, моральдық, заңдық тұрғыдан қызметкерлеріміздің естіген жауаптарын аттарын атамай келтіре кетпекпін. «Қандай газетке жазылдыңыз?» деген сұраққа біркелкі жауап – «Газетке жазылуға міндетті емеспін!».
Иә, газет оқы деп ешкім мәжбүрлемес. Газет-журналдарға жазыл деп те қыстау жоқ. Бірақ қай мамандықты алсаңыз да жоғарғы оқу орнының дипломымен бірге білім мен тәжірибе берілмеуі заңдылық. «Ғасыр өмір сүрсең, ғасыр бойы оқы» деген тәмсіл қайда қалады? Газет оқу міндеттелмеген деген жауаптан да сорақы ақпарат жетті газет редакциясына. «Газетке жазылмаймын, жаздырмаймын» деп жазбаша қолхат талап еткен де жағдай орын алған.
«Япырмай, ұлт ұстаздары Ахмет Байтұрсынов, Ыбырай Алтынсарин бабаларымыз, олардан бергі оқу-білім саласының белгілі тұлғалары осындай ақпарат алаңынан тыс вакуум жағдайында жұмыс істейміз деген әріптестерге не дер еді?» деген ой келеді.
Ұстаздың беделін түсіріп алғанымыз рас. Кеңес заманында сол білім саласының қызметкерлері Орталық, Шығыс, Солтүстік аумақтарда астық жинау, оңтүстікте мақта теру сияқты маусымдық науқандарға қатысқан. Осы жолдардың авторы мектепте істей жүріп, комбайнмен егін соғуға, жүк машинасымен астық тасуға да қатысқанын бұл үрдісті дәріптеу үшін жазып отырғаным жоқ.
Ол техниканың, жұмыс күшінің жетпей жатқан кезеңдері еді. Ол заманның мұғалімдері қырманда бидай қабылдай жүріп-ақ беделін жоғалтпаған.
Әрине, бүгінгі күндері кейбір шала басшылар ауыл, қала көшелерін сыпыртқызып қойса, газетке мәжбүрлеп жаздырса, әртүрлі комиссиялар құрамына кіргізіп, негізгі жұмысы жайында қалса, мұғалім мәртебесі плинтустан да төмен түсері анық. Бірақ қаланың да, даланың да алдыңғы қатарлы өркениетті азаматтары саналатын ұстаздар мен дәрігерлер, жоғары білімді мамандар мен мемлекеттік қызметкерлер оқымаса-тоқымаса, қалай интеллигенция санатындамыз деп өздерін атай алады?!
Мемлекеттік қызметкер демекші аудан бөлім, басқарма басшылары мен мамандары қызмет бабымен газетте жариялаған мақала-хабарландыруларының ең болмаса көшірмесін алуға ішкі саясат бөліміне осындағы тігінділерден скриншот алуға сабылады дейді бөлім басшылары мен мамандары.
Апырмай, әр бөлімде кемі үш-төрт қызметкер бар. Мың теңгеден жинаса бір дана аудан газетін жаза алады екен. Енжарлық па, сараңдық па? Әлде, кешіріңіздер, білімсіздік пе? Мемлекеттік қызметтің бір бағыты осы көрсетілетін қызметтің орындалу жолдарын елге түсіндіру. Айтары жоқ ауыл, қала әкімдіктері осы түсініктемелерді үздіксіз жіберіп, жариялап беруімізді өтініп жатады. Өтініштерін орындап отырмыз. Өкіндіретіні – кейіннен редакцияға қоңырау шалып, электронды пошта арқылы көшірмесін сұрайтыны. Ал сол ауыл тұрғындары газет алдырып оқымаса әкімдіктер түсініктерін кімге жолдағаны?
Бұл жағдай құқық қорғау органдарында да бар. Мен мемлекеттік құпия болмаса да ішкі істер басқармасының қатары біршама баршылық деп қана қояйын. Ішкі істердің атқарып жатқан қызметі ұшан-теңіз. Ақпарат алу-беру де өте қажет. Бірақ ең болмаса бөлім-бөлімше дегендей бір-бір тал газет жаздыру орнына қызметкерін жіберіп бір экземпляр сұрататыны қиын. Сол жүздеген тәртіп сақшылары, қылмысқа тосқауыл қоюшылардың оннан бірі газет алса, сауаттары ашылар ма еді, қайтеді? Тағы бір ашындыратын мәселе – ішкі істер қызметі негізінен орыс тілінде. «Равняйсь! Смирно!» деген сияқты сөздерді аудан аумағындағы әскери бөлім түгелдей қазақшалап, мемлекеттік тілді үйрету жүйесін де әлдеқашан жолға қойған. Ал түгелдей дерлік қазақ полиция қызметкерлері есепті баяндамаларын да орысша өткізеді.
«Газеттің күні қараң» деп сонау отыз жыл бұрынғы өтпелі кезеңде үкімет басқарған бір азамат аудан, қала газеттерін қысқартуды да ұсынған еді. Сонда кітап палатасында сақталған Ұлы Отан соғысы жылдары үздіксіз шығып, жерлестерінің ерліктерін, тыл еңбеккерлерінің қажырлы еңбегін жариялаған «Еңбекшіқазақ» газетінің «Үлгілі колхоз» деген атпен шыққан нөмірлерін мысалға келтіре отырып, аудан газетін шығаруды тоқтатуға қарсы болған көптің бірімін. Бір айтарлығы сол кездегі ыдыраған Кеңес одағынан кейінгі Тәуелсіз Қазақстанның Еңбекшіқазақ ауданының жаңа басшылығынан қолдау таптық.
Газеттің көлемі шағын дегенмен, жарияланымдар ауқымы кең. Ауданымыздың экономикалық бағыты ауылшаруашылық өнімдерін өндіру мен өңдеу болған-дықтан әр кезде кәсіпкерлердің, фермерлердің іс-әрекеттерін бұл саладағы мемлекет қамқорлығын жариялап отыру міндетіміз деп есептеймін. Әттең «соны түсінетін бала қайда» дегендей фермер-кәсіпкерлеріміз белсенділік таныта қоймағаны да рас. Бір кездерде өсімдік өсіру саласына берілетін тегін немесе арзандатылған тыңайтқыш, өсімдіктердің аудан экономикасына пайдалы түрлерін өсіруге берілетін қайтарымсыз субсидия дегендей ақпараттарды да жариялап келгенбіз. Бірақ кейіндері бұл тақырып та жабылып тынды. Неге екенін көзі қарақты оқырман өзі болжай жатар.
Баспа ақпарат құралдарының болашағы жоқ деген сөздерге айтар уәжім – электронды, цифрлы құралдардан тыс қалған жоқ «Еңбекшіқазақ» газетінің редакциясы. 2017 жылы мемлекеттік тіркеуден өткізілген mezet.kz желілік басылымы негізі аудан аумағында болса да мүмкіндігі облыс, республикаға дейін ақпарат тарата алады. Бұл ақпарат құралы да ешбір қаржыландырусыз газет редакциясының есебінен қызмет көрсетіп тұр.
Сөз соңында айтарым – еліміздегі интернет қызметі жөнге келмей, баспа ақпарат құралының маңызы жойылмайды. Теледидар көрермендерінің жуықта көрген оңтүстік өңірдегі кірпіштен қаланған биік мұнар-мінбер естерінде болар. Бұл мұнараға мобильді байланысқа шығу үшін көтеріледі екен. Өз облысымызда да онлайн сабақ алу үшін үйдің шатырына, биік төбеге шығып сигнал «аулаған» тәлімгер-студенттер көрінісі де көз алдымызда. Көш жүре түзелер дегендей цифр қызметі де дамып кетер. Ал бүгінгі күні баспа ақпарат құралының маңызы кеміген жоқ, құрметті оқырман! Тек мәжбүрлеп оқытып, мәжбүрлеп газетке жаздырмасақ та жазылушылар бар. Оған айғақ сөз басында айтылған білім саласы қызметкерлерінің қоңырау шалып: «Неге мұғалімдерге газетке жазылуды шектейді?» деген наразылықтары. Ал бірнеше мектеп директорының орынбасарлары редакцияға келіп, осы тақырып бойынша шағымданғанын қайтерсің?! Менің жауабым: «Газетке, журналға мәжбүрлеп жаздыру деген заң жоқ және оған шектеу қою да шектен шыққан заңсыздық».
Хайролла АХМЕТЖАНОВ,
Қазақстанның құрметті журналисі.
Есептер тыңдалып, ұсыныстар айтылды
Өткен аптада Бәйдібек би ауылының мәдениет үйінде Еңбекшіқазақ аудандық мәслихаттың тұрақты комиссиясының біріккен көшпелі отырысы өтті. Жиынға мәслихат хатшысы Бекет Ахметов, тұрақты комиссия төрағалары, аудандық мәслихат депутаттары қатысып, санитарлық-эпидемиологиялық бақылау басқармасының, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы және тұрғын үй инспекциясы, кәсіпкерлік бөлімдерінің есептері тыңдалды.
Күн тәртібіне сәйкес алғашқы болып баяндама жасаған аудандық санитарлық-эпидемиологиялық бақылау басқармасының басшысы Миржан Азербаев санитарлық-эпидемиологиялық бақылау бас-қармасының қызметінің негізгі бағыттары, 2021 жылдың есепті кезеңінде атқарған жұмыстары мен аудан аумағындағы эпидемиологиялық ахуалға тоқталып өтті. Басқарма басшысының сөзіне сәйкес 2021 жыл басынан бүгінгі күнге дейін тіркелгені 4789 науқас, оның ішінде 3680 науқаста КВИ белгілері анықталса, 1109 симптомсыз науқастар.
Миржан Амангелдіұлы өз сөзінде талапқа сай келмейтін тіршілік нәрі жайлы да сөз қозғады. Орталықтандырылған су құбырларынан 25 сынама алынып, оның ішінде 4 сынамадан санитарлық-химиялық көрсеткіштері бойынша (түсі, лайлылығы) сәйкессіздік анықталып, тиісті округ әкімдеріне хат жолданған. Басқарма басшысына мәслихат хатшысы мен депутаттар сұрақтарын қойып, нақты ұсыныстар мен ескертулер жасады. COVID-19 вирусына қарсы жасөспірім, жүкті әйелдер мен емізулі аналарға Pfizer екпесін салу бойынша ақпараттық түсіндіру жұмыстарын жүргізудің маңыздылығын назарға алуды тапсырды. Сонымен қатар мәслихат жанындағы жұмыс тобы елді мекендерді аралаған кезде мектептеріміздегі санитарлық нормалардың толықтай сақталмай отырғандығын байқағандығын жеткізе отырып, балаларымыздың қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған шараларды бақылауда ұстау қажеттігін ескертті. Өз кезегінде басқарма басшысы аталған мәселелер бойынша тиісті жұмыстар жасалып жатқандығына тоқталып, алдағы уақытта ескертулер мен ұсыныстар бойынша барынша бағытты жұмыстар жүргізілетінін жеткізді.
Аудан аумағындағы «Өңірлерді дамыту», «Ауыл – ел бесігі» сынды салалық бағдарламаларды іске асыру бойынша 2021 жылдың есепті кезеңінде атқарылған жұмыстарының барысы мен өзекті мәселелерді шешу бойынша алдағы кезеңге арналған жоспарлары туралы тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық және тұрғын үй инспекциясы бөлімінің жетекші маманы Данияр Нүсіпжанұлы баяндама жасады. Бұл сала бойынша Бекет Төлегенұлы мен тұрақты комиссия төрағаларының, жалпы депутаттық корпустың сын-ескертпелері мен сұрақтары көп болды. Соның ішінде жеке үйлердің көгілдір отынға қосылуы жағынан туындаған мәселелер. Газға қосылу бағасы есеп бойынша 300-350 мың теңге болғанымен, тұрғындардан түскен арыз-шағымдарда қосылу бағасы 800 мың теңгеге дейін барады екен. Осы бойынша депутаттық сауал да жолданған. Қазіргі таңда облысымыздың басқа өңірлерінде газға қосылу бағасы әлдеқайда төмен. Сондай-ақ ауылдарды газдандыру жоспар бойынша жүзеге аспай отыр.
Тұрғындарды сапалы ауыз сумен қамтамасыз ету де өзекті болып отыр. Тіршілік нәрімен қамтамасыз ету жүйелерін жөндеуді, жаңартуды қажет ететін ауылдар аз емес. Әсіре-се, шалғайдағы халық тығыз қоныстанған елді мекендерде бұл мәселе әлі күнге оң шешімін таппай келеді. Осындай түйіткілді мәселенің кейпін Нұра, Қайрат, Малыбай, Қаратұрық, Тауқаратұрық, Қазақстан, Ашыбұлақ, Бірлік, Алмалы, Төле би, Ақбастау, Жаңашар, Қорам, Толқын ауылдарының тұрғындары және осы күнге дейін ауыз сулары белгіленген уақытта 1-2 сағатқа ғана беріліп отыратын Көкпек, Ақбастау, сонымен қатар Есік қаласы мен Ақши, Бәйдібек би, Бәйтерек сияқты ауылдардың жанынан жаңадан қосылған шағын ықшам аудандар кешіп отырғандығы жасырын емес. Кезінде «Ақ бұлақ», «Өңірлерді дамыту» бағдарламалары аясында құбырлар жүргізіліп, жаңадан станциялар салынған болатын, құжат бойынша пайдаланылуға берілгені көрсетілген ауыз су жүйесіне қатысты нысандардың игілігін тұрғындар көрмей отыр.
Тіпті кейбір құрылғылар әлі күнге дейін іске қосылмаған. Соның бір көрінісі Екпінді, Қазатком, Құлжа ауылдарындағы су жүйелері. Ауыл тұрғындары орталықтандырылған су жүйесіне қосылудан бас тартқандық-тан жұмыс істемей тұр. Тағы 1-2 жылда еш пайдаға жарамаса істен шығып, тоналып кетуі әбден мүмкін. Депутаттар қазан айындағы елді мекендерге сапары барысында осындай олқылықтарды анықтап, бөлім қызметкерлеріне сын-ескертпелерін жаудырды. Сондай-ақ мәслихат депутаттары жұмыс сапары барысында бюджеттік нысандардың, соның ішінде білім беру мекемелерінің жылыту маусымына дайындығына талдау жасалынбағандығын анықтаған болатын. Жеткізілген сұйық отын мен қатты отынның сапасы бойынша да ескертулер жеткілікті.
Жылыту маусымы басталысымен көмірге деген сұраныс артқандығы белгілі. Ал аудан тұрғындарын қөмірмен қамтамасыз ету түйінді мәселенің бірі болып отыр. Бүгінгі таңда қатты отынның тапшылығы сезілуде. Әлеуметтік желілерде көмір тапшылығы, құнының қымбаттауы және көмір қоймаларында тұрғындарға көмір жеткізу жұмыстарына тиісті бақылауды арттыру қажеттігін айтты халық қалаулылары.
Баяндама соңында бөлімге бағытталған сын-ескертпелер бойынша тиісті шаралар қабылданатынын жеткізді Данияр Нүсіпжанұлы.
Күн тәртібіндегі үшінші мәселе «Бизнестің жол картасы-2025» мемлекеттік бағдарламасын орындау, шағын және орта бизнесті қолдау, туризм индустриясын дамыту, инвестиция тарту мәселелері бойынша жыл басынан бері атқарған жұмыстарының барысы туралы баяндама жасаған кәсіпкерлік бөлімінің басшысы Серғали Нұрболатқа да айтылған сын-ескертпелер көп болды.
Бүгінгі таңда әлеуметтік маңызы бар 19 түрлі азық-түлік тауарлары белгіленген. Дегенмен аудан аумағында осы аталған азық-түлік тауарларының бағасын тұрақтандыруға талдау жасау жағы ақсап тұр. Салдарынан тұрғындардың күнделікті тұтынатын азық-түліктері қымбаттап кеткендігін тілге тиек етті депутаттар.
Бұдан бөлек республикалық маңызды жолдардың бойында орналасқан Бәйтерек, Бәйдібек би, Байсейіт сияқты елді мекендер мен Есік қаласындағы кәсіпкерлік нысандары күн санап «қызыл жолақтан» асып, құрылыс жүргізуде. Жабайы сауда өршіп тұр. Сол аумақтарда жол ережелері өрескел бұзылып, көлік кептелісі туындап, жаяу жүргіншілердің өміріне қауіп төндіруде. Бұл олқылықтардың орнын толтыру үшін сапалы, сұранысқа сай заманауи сауда орындарын дамытуды қолға алу керектігін айтты депутаттар.
Жиын барысында мәслихат жанындағы жұмыс тобының ауылдық округтерге жасаған іс-сапарлары барысында көтерілген өзекті мәселелер мен кемшіліктер бойынша аудандық бөлімдердің өкілдері арнайы шақыртылып, сауалдар қойылды. Шара соңында Еңбекшіқазақ аудандық мәслихаттың тұрақты комиссиясының біріккен көшпелі отырысы күн тәртібі бойынша есеп берген бөлім-дердің хабарламаларын назарға алғанымен, депутаттар тарапынан көтерілген мәселелер мен кемшіліктердің, ұсыныстар мен ескертулер аясында жауапты мекемелердің атқарылған жұмыстары бойынша есептерін комиссия отырысында қайта қарау туралы ұйғарым қабылданды.
– «Уақыт пен кеңістіктің көк-жиегі тоғысқан кезде ұлт тарихы басталады» демекші, ғасырлар тоғысында ата-бабалар аңсаған Тәуелсіздіктің бақ жұлдызының жарқырай жанғанына міне, биыл 30 жыл толып отыр. Бұл – біз үшін тек мерейтойлық оқиға ғана емес, жетістігімізді де, кемшілігімізді де саралайтын, болашақты бағдарлайтын кез. Сондықтан біз ауқымды іс-шараларды нәтижелі орындап, айқын көзқарас, нақты ұстанымның арқасында барлық жоспарланған мақсат-міндеттерімізге қол жеткізуіміз қажет – деген Бекет Төлегенұлы жиынды қорытындылады.
С.НҰРАДИН.
Соңғы жаңалықтар
Как сохранить природу и добывать…
Эксперт: IT-гиганты делают ставку на…
Қазақстанда өндіріс саласын қалай…
Обращение с ОЯТ
Депутат оценил риски для экологии…
Жас маман АЭС жөнінде: Басқа…
Асхат Бекбаев: АЭС салу арқылы…
Атом электр станциясын салу – ұзақ…
Готовят ли в Казахстане специалистов…
