Жаңа 2020 жыл құтты болсын!
Баршамызға мол жақсылық әкелсін!
Әр шаңыраққа берекелі де, мерекелі жыл болсын!
Еліміз аман, жұртымыз тыныш болсын!
7 января православные отмечают Рождество Господа и Спаса нашего Иисуса Христа — один из важнейших христианских праздников и государственный праздник в более чем 100 странах мира.
Нравственные ценности христианства во многом созвучны с нравственными основами других религий. Русская Православная Церковь вносит большой вклад в укрепление мира и согласия в нашем обществе. Казахстан является тем государством, где царят гражданское согласие, добрососедство и взаимное уважение представителей всех вероисповеданий.
От лица православной общины нашего города сердечно поздравляю всех вас с Рождеством Христовым! Этот светлый и радостный день знаменует собой добрые традиции: проявлять милосердие и искреннее внимание к тем, кто особенно нуждается в нашей помощи и заботе.
Пусть этот праздник подарит тепло любви и дружбы, свет высокой духовности! От всей души желаю всем крепкого здоровья, благополучия, мира, взаимопонимания и семейного уюта.
С уважением, благочинный Есикского церковного округа, настоятель Покровского храма г. Есика игумен Игнатий (Сидоренко).
1943 жылы Павлодарда Құрманғазы атындағы музыкалық мектеп ашылды. Мұнда соғыс жылдары фашистер басып алған қалалардан көшірілген адамдар сабақ берді. Сол кезде жеңіске жетуге әлі бір жарым жыл уақыт бар еді, қаланы аштық пен суық жалмады, алайда қала тұрғындары Жеңістен үміт үзбей, өз балаларын музыканы оқытуға берді.
1994 жылы академик Зейнолла Қабдоловқа «Қазақстанның халық жазушысы» құрметті атағы берілді.
1994 жылы әнші Мақпал Жүнісоваға «Қазақстанның халық әртісі» құрметті атағы берілді.
1996 жылы Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың Жарлығымен «Шет елдерде тұрып жатқан отандастарымызды қолдау жөніндегі мемлекеттік бағдарлама» бекітілді.
2004 жылы Алматыда Қазақстанның тарихы, мәдениеті және өнері туралы «World Discovery Kazakhstan» журналының бірінші саны жарық көрді. Жаңа журналда тарих, мәдениет, қазіргі Қазақстан қоғамы туралы түрлі тақырыптар қозғалды.
2013 жылы Еуропалық бизнес ассамблеясы мен әлемнің 54 елінің ғалымдарын ұсынатын Еуропа ректорларының клубы «Әлемдік ғылымға қосқан үлесі» үшін орденімен «Ғылымдағы есім» құрметті атағын алған «Қазақстан Ғарыш Сапары» ҰК» АҚ президентінің міндетін атқарушы, техникалық ғылымдар докторы Марат Нұрғожинді марапаттады. Қазақстандық ғалымның есімі XXI ғасырдың көрнекті ғалымдарының халықаралық тізіміне жазылды.
2014 жылы қоғамның түрлі әлеуметтік маңызды салаларын жарыққа шығаруға үлес қосқаны үшін журналист, «ҚазАқпарат» ХАА Алматы тілшілер бюросының басшысы Сара Мұстафинаға «Бес қару» заңды тұлғалар бірлестігі алтын медаль табыстады.
Дереккөз: https://www.inform.kz/kz
Баяғыда бір ауқатты кісі кедей адамды өзіне қызметші етіп алыпты. Қызметшісі сондай сымбатты, ал оны қызметке алған адам сұрықсыздау екен. Бірі әмір беріп, екіншісі оның бұйрықтарын орындап, қызмет етумен күндер өтіп жатыпты. Күндердің күнінде аптап ыстық пен аштықтан сол өңірде көптеген адам көз жұмыпты. Сонда кедей қызметші «Қожайыным екеуімізді танитындар жоқтың қасы, бәрі жұтта өліп кетті. Менің сымбатты көркім нағыз қожайын болуға лайық қой. Ал мына сұрықсыз ендігі уақытта маған қызмет етсін» деген оймен ауқатты адамға:
— Ей, қызметші, мен саған қожайынмын, – депті.
Осылайша екеуі сөз таластырып, айтыса бастапты. Олардың бұл тартысы бір әділ адамның құлағына жетіпті. Әлгі адам кімнің қожайын, ал кімнің қарапайым қызметші екенін білу үшін екеуін биік мұнараға кіргізіп, оның терезесінен қолдарын созып сыртқа шығаруын өтініпті. Ал екеуі оның айтқанын істеген екен. Сол кезде жерде тұрған данышпан адам жоғарыдағы баскесерге:
— Ал, енді жақсылап қара да, кімнің қолы қызметшінікі деп ойласаң, соны шауып таста! – деп айғайлапты. Мұны естіген қызметші қолын дереу тартып алған екен. Осылайша жұрт кімнің қожайын, ал кімнің қызметші екенін біліпті.
Аударған: Құралай Мұратқызы
Африка тәмсілі
Өтіп бара жатқан доңыз жылы еліміз үшін елеулі оқиғаларымен есте қалды. Биыл жаңа Президентімізді сайлап, әлеуметтік-экономикалық салаларда оң өзгерістер орын алды. Жаңа тарих бетін ашқалы отырған қазақ халқы үшін тышқан жылы да табысты, жаңалықтарға мол жыл болмақ. Сонымен, 2020 жылы қазақстандықтарды қандай өзгерістер күтпек? Тарқатып көрейік.
Алдымен 2019 жылы күн тәртібінен түспеген көпбалалы аналардың жәрдемақысына тоқталсақ. 2020 жылдың басты жағымды жаңалығы көпбалалы отбасыларға табысына қарамастан төленетін жаңа мемлекеттік жәрдемақы болмақ. 2020 жылдың 1 қаңтарынан бас-тап еліміздегі барлық көпбалалы отбасыға табысына қарамастан мемлекеттік жәрдемақы төленеді. Ай сайынғы жәрдемақы кәмелетке толмаған төрт және одан көп немесе 23 жасқа дейінгі күндізгі бөлімде оқитын студенттері бар көпбалалы отбасыларға беріледі. Мемлекеттік жәрдемақы бала санына қарай сараланады. Айталық, төрт баласы бар отбасыларға – 42 496 теңге, бес балаға – 53 127 теңге. Ал алты бала тәрбиелеп отырған отбасына – 63 757 теңге, жеті және одан да көп балаларға – 74 388 теңге төленеді. Айта кетейік, мемлекет аталған жәрдемақыны төлеуде отбасы мүшелерінің табысына қарамайды.
Сонымен қатар, жаңа жылдан бас-тап атаулы әлеуметтік көмекті төлеу жүйесі өзгереді. Атаулы әлеуметтік көмек бұрынғыдай алты немесе он екі айға емес, тоқсан сайын тағайындалады. Егер отбасының еңбекке жарамды мүшесі мемлекет ұсынған жұмыстан бас тартса, атаулы әлеуметтік көмек бүкіл отбасыға тоқтатылады. Бұған қоса, атаулы әлеуметтік көмек алып жүрген отбасылардың балаларына кепілдендірілген әлеуметтік пакет беріледі. Яғни, мектеп жасына дейінгі балалар азық-түлік және гигиеналық құралдармен қамтылса, мектеп жасындағыларына тегін ыстық тамақ, мектеп формасы мен оқу құралдары беріледі, күнделікті мектепке барып-келуге жұмсалатын жол шығыны өтеледі. Осылайша, мемлекет алаяқтық жолмен, табысын жасырып атаулы әлеуметтік көмек алып отырған отбасыларға тосқауыл қоймақ. Атаулы әлеуметтік көмек тек шынайы мұқтаж жандарға беріледі.
Тышқан жылы жалақыны өсіру де жоспарланып отыр. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев биылғы жылғы тамыз кеңесінде алдағы төрт жылда ұстаздардың жалақысын екі есеге арттыруды тапсырған еді. Яғни, ұлағат иелерінің еңбек ақысы жыл сайын 25 пайызға артады.
Ал Қазақстанның еңбек заңнамасы бойынша, елімізде тек ең төменгі жалақының мөлшері ғана реттеледі. Қалғаны – жұмыс берушінің қалауына қарай. 2019 жылдың басынан бері әлеуметтік жауапкершілік аясында 203 мың кәсіпорын 1,2 миллион жұмысшының жалақысын 32 пайызға, 46 мың теңгеден 61 мың теңгеге дейін көтерді. Келер жылы мәдениет саласында қызмет етіп жүрген азаматтардың жалақысы 35-50 пайызға артпақ. Бұл турасында Қ.Тоқаев өзінің «Сындарлы қоғамдық диалог – Қазақстанның тұрақтылығы мен өркендеуінің негізі» атты Қазақстан халқына арнаған Жолдауында: «Біз мәдениет саласында жұмыс істейтін азаматтарға жеткілікті түрде көңіл бөлмей отырмыз. Бұл – ең алдымен кітапхана, музей, театр қызметкерлеріне қатысты мәселе. Олардың еңбекақысы соңғы жылдары мүлде көбейген жоқ. Соның салдарынан мәдениет қызметкерлері, әсіресе жас мамандар жеңілдігі бар тұрғын үй бағдарламаларына қатыса алмайды. Мұндай ахуал осы кәсіптің беделін түсіріп, лайықты кадрлардың тапшылығы айқын сезілуде. Келесі жылдан бастап Үкімет мәдениет қызметкерлерінің еңбекақысын көтеруі тиіс» – деп нақты тапсырмалар берген болатын. Сонымен қатар, әлеуметтік сала қызметкерлерінің жалақысы да 30-60 пайызға дейін көтеріледі деп жоспарлануда.
2020 жылы ең төменгі базалық зейнетақы 800 теңгеге ұлғайып, 16 839 теңгені құрайды. Биыл ең төменгі зейнетақының мөлшері 36 108 теңге болса, келесі жылы 38 636 теңгеге жетеді. 2020 жылдың басынан қазақстандықтардың зейнетақысы инфляция деңгейіне қарай өседі.
Жыл сайын айлық есептік көрсеткіштің өсіп отыруына байланысты (2020 жылы 2 651 теңге), мемлекеттен балаларға, мүгедектерге, асыраушысынан айырылу бойынша, аса зиянды және ауыр жұмыстарда еңбек ететін адамдарға төленетін әлеуметтік жәрдемақылар да көбейеді.
Елбасы Н.Назарбаев жариялаған жас-тар жылының жабылу салтанатында ел Президенті студенттер үшін жағымды жаңалықты жеткізді. Қ.Тоқаев 2020 жылдың 1 қаңтарынан студенттердің шәкіртақысын 25 пайызға ұлғайтуды тапсырды. Келер жылдан бастап бакалаврда оқитын студенттер 20 949 теңгеден 26 186 теңгеге дейін, магистранттар 53 530 теңгеден 66 913 теңгеге дейін шәкіртақы алатын болады. Ал докторантурада оқитындардың стипендиясы 81 998 теңге мен 102 498 теңгенің аралығында болады.
2020 жылдан бастап елімізде пациенттерді қабылдау мен емдеу жаңаша форматта жүргізіледі. Оған себеп, Қазақстан міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесіне көшкелі жатыр. МӘМЖ аясында мемлекет тегін медициналық көмектің кепілдендірілген көлемін сақтайды.
Доңыз жылының үлкен жаңалықтарының бірі – мемлекет несие алып, оны төлей алмай жүрген жандардың банк алдындағы борышының бір бөлігін өтеп берген еді. Жаңа жылдан бастап кірісі күнкөріс деңгейінен төмен қазақстандықтарға кепілсіз кредит берілмейді. 2020 жылы ең төменгі күнкөріс деңгейі 31 183 теңгеге тең болады. Сонымен қатар, жұмыссыздар да несие ала алмайды. Өйткені банктен қарыз алу үшін соңғы 3-12 айдағы ресми табысты көрсету қажет. Айта кетерлігі, банктерге азаматтардың кредит бойын-ша берешегі 90 күннен асып кеткен жағдайда, комиссия есептеуге тыйым салынды.
Тышқан жылы кәсіпкерлер үшін де табысты болмақ. Мемлекет басшысының тікелей тапсырмасына сәйкес, 2020 жылдың басынан бастап арнайы салық режимін қолданатын микро және шағын бизнес субъектілері табысқа салынатын салықтан үш жылға босатылады. Алайда бұл өзгеріс жер қойнауын пайдаланушылар, акциздік өнім өндірушілер, ойын бизнесі, сыртқы экономикалық қызмет қатысушыларына қатысы жоқ. Бұдан бөлек, шағын және орта бизнес-ке үш жылға тексеріс жүргізуге мораторий жарияланды. Алайда, тексеріс жұмыстары мүлдем тоқтап қалмайды. Кедендік тексеріс, кезікпе салық тексерісі, қылмыстық іс аясында және салық төлеушінің өтініші бойынша өз қызметіне қатысты жүргізіліп жатқан тексерістер қала береді.
Жаңа жыл автокөлік жүргізушілері үшін жағымсыз болмақ. Себебі, келер жылы жанармай бағасы көтеріледі деп күтілуде. 1 қаңтардан бастап бензин акцизі екі есеге дейін көтеріледі. Тоннасына 10 500 теңгеден 24 435 теңгеге дейін. Бұл өзгеріс өз кезегінде бензин бағасына әсер етеді. Бензин бағасы литріне 10 теңгеге өседі. Яғни, бір литр үшін акциз 8 теңгеден 18 теңгеге дейін ұлғаяды.
Осымен, еліміз жаңалықтарға толы тағы бір табысты кезеңді артқа тастап, жаңа жылға қадам басты. Келер жыл қазақстандықтар үшін жақсылыққа толы болмақ. Әсіресе, әлеуметтік салада болатын оң өзгерістер жұртшылықтың көңіліне қуаныш ұялатты. Қашанда жаңа жылдан тек жақсылық күтетін қазақ халқының сенімі ақталмақ. Лайым солай болғай.
Дайындаған С.НҰРАДИН
Жыл қайыру жайында
Бір мүшел 12 жылдан тұрады. Жыл есебін бұлай жүргізу өте ежелгі кезден басталған және ешқандай діни қағидамен байланысты емес. Ғалымдардың пайымдауынша, олай жыл қайыру табиғат құбылыстарының қайталама заңдылығына негізделген. Қазақша мүшелдік жыл санау тышқан жылынан бастау алады. Одан ары қарай кезекпен сиыр, барыс, қоян, ұлу, жылан, жылқы, қой, мешін, тауық, ит, доңыз келіп отырады. Жыл аттары не себепті жануарлардың атымен аталатыны және жыл басы неге тышқаннан басталатыны туралы халық арасында аңыз-ертегі бар. Аңыз бойынша осы он екі жануар жыл атына ие болуға таласқан. Сонда тышқан тұрып: «Дауласатын дәнеңе жоқ, таңертең бәріміз шығып келе жатқан күнді аңдимыз. Сонда күннің көтеріліп келе жатқанын кім бірінші көрсе, сол – бірінші жылдың, одан кейін көргеніміз екінші жылдың атын аламыз. Осылай өз кезегімізбен барлық жылды бөліп аламыз», – деп ұсыныс жасаған. Бұған келіскен жануарлар демалып жатқанда тышқан түйенің басына шығып алады. Осылайша ол күнді бәрінен бұрын көріп, жыл басы атанған. Ал түйе бойына сеніп, жылдан құр қалыпты деседі. 12 жылдық қайталама негізінде мүшелмен жыл есебін жүргізуді қазақ халқы «жыл қайыру» деп атайды. Талай жылдың тауқыметін, қызығын басынан өткізген тəжірибесі бай, ұғымды халық əр жылға тиісті баға беріп һəм соған сай күтініп те отырған.
Тышқан жылы қандай болады?
Қазақтар тышқан жылын береке, ырыс, татулық пен тыныштықтың жылы деп санаған. Халықтың бұл сенімі көп жағдайда дәл келген. Шынында да тышқан жылында қиыншылық, жаугершілік, аштық көп болмады. Тышқан жылының мыңдаған жылдық тарихына назар аударсақ, оның көп жылы аштықсыз, жаугершіліксіз, қиындықсыз, молшылықта өткен. Жыл санау туралы деректер VIII ғасырдағы «Күлтегін» ескерткіштері мен ХІ ғасырда өмір сүрген Махмұт Қашқаридың еңбектерінде кездеседі. Ал осыдан 5 ғасыр бұрын жазылған Өтейбойдақ Тілеуқабылұлының «Шипагерлік баян» кітабында мүшел жыл белгілерінің ерекшеліктеріне қарай адам мінезі сипатталған.
Астрологтардың айтуынша...
Астролог мамандардың мінездемесіне сәйкес, тышқан жылы туғандардың мінезі тік, алғыр, бастаған ісін аяғына дейін жеткізетін мол жауапкершілікке ие. Ал жаман қасиеттері – қызғаншақ, сатқын, кейде шыдамсыз, қырсықтау.
«Әділ, кең пейілді, жомарт жүректі және өз-өзін басқара біледі. Әркіммен тіл табыса алатын қасиетінің арқасында таныстары жетерлік. Бірақ нағыз досқа мұқтаж. Ақыл-ой жағынан алып бара жатқан ерекшелігі болмағанымен, алға қойған мақсатына жетпей тынбайтынына көпшілік тәнті. Үсті-басын таза ұстап, сақ жүреді. Думан-той, ырду-дырдудан бойын аулақ салуға тырысады. Мінезі – тәкаппар, сәл нәрсеге өкпелегіш. Олардан жақсы саудагер, жазушы, сыншы және публицист шығуы мүмкін», – дейді мамандар.
Нумеролог не дейді?
Белгілі нумеролог Құралай Бақытқызы келер жылға болжам жасап, қазақстандықтарды қандай тосынсый күтіп тұрғанын айтты. Нумеролог 2020 жыл, жалпы алғанда, позитивті болады деп отыр. Келер жылдың басты саны – 4 екен. «Төрт – төзімділікке, шыдамдылыққа, еңбекқорлыққа жауап беретін сан. Адамдар өз денсаулығына мән беріп, оны жақсартуға ұмтылады. Сауықтыру орталықтары, медициналық мекемелер көптеп салынуы мүмкін. Бұдан бөлек, тұрмысы төмен азаматтардың баспана мәселесі шешіледі. Әлеуметтік жағдайы төмен халыққа тұрғын үй бағдарламалары ұсынылып, шетелдік инвестор-лар көп үй тұрғызады», – деді Құралай Бақытқызы. Қазақстандықтардың еңбекке деген құлшынысы оянады. Бірнеше жұмысты қатар істеуі мүмкін. Халықтың табысы қатты өспегенімен, әр адам өзі тырмысып, еңбектенеді. Бұдан бөлек, маманның айтуынша, адамдар рухани жағынан баюға көбірек мән береді. Біліктілігін арттыратын түрлі курстарға жазылады. Тіл үйреніп, саламатты өмір салтына бет бұрады. «Төрт – тұрақтылық саны. Сол себепті 2020 жылы отау құратын жастардың шаңырағы берік болады. Десе де, келесі жылы адамдар карьера жағын көбірек ойлайды», – деп болжады Құралай Бақытқызы. Маман, 4 – спортшылар мен журналистердің саны екенін айтты.
Әр айдан не күтеміз?
Қаңтар – тазалық пен медицина айы. Жылдың алғашқы айында жол-көлік оқиғасы, әуе апаты жиі болуы мүмкін. Сондықтан осы айда саяхатқа шығуға кеңес бермейміз. Қауіпті!
Ақпан – салық және кеденмен байланысты ай. Осы салада қандай да бір өзгерістер орын алуы мүмкін. Әділетті ай деуге болады. Яғни, ақпан айында саясатта әділетті шешімдер көп болады.
Наурыз – әдемілік, сәулет және сән айы. Жаңа тұрғын үй бағдарламалары әзірленіп, құрылыс қарқын алады.
Сәуір – сыншыл ай. Шенеуніктер халықтан көп сын естиді. Саясатта Конституция, заңнамамен байланысты өзгерістер болуы мүмкін.
Мамыр – денсаулық айы. Медицинада кейбір аурулардың емі табылады. Бұдан басқа, латын әліпбиіне қатысты жаңалық болады.
Маусым – ІТ мен спорт айы. Ғарышкерлер, программис-тер мен спортшылардың айы оңынан туады. Тың идеялар мен жаңа жобалар қолға алынады.
Шілде – отбасын құратын ай. Жастар неке қиып, саяхатқа шығады. Жұмыста адамдардың қызметі жоғарылайды.
Тамыз – сауда-саттық айы. Бірақ, алаяқтық жиілеуі ғажап емес. Алдап-арбау, сатқындық көбейеді. Сондықтан абай болған жөн. Сонымен қатар, жаздың үшінші айы – ана атанғысы келетіндер үшін таптырмас кезең.
Қыркүйек – мансап қуғандар айы. Бұл айда адамдардың мансабы өсіп, қызметте жоғары нәтижелерге қол жеткізеді. Кез келген бизнес жоба сәтті басталады. Сондай-ақ, хирургтер үшін табысты ай болмақ.
Қазан – дау-жанжал, арандатушылық айы. Адамдардың көбі жұмысында басшылығымен, әріптестерімен сөзге келіп қалады.
Қараша – мәдениет айы. Бұл кезеңде көрмелерге, музей мен театрларға жиі барған дұрыс. Адамдар өнерге, сәнге, мәдени шараларға мән береді. Археологияда жағымды жаңалықтар күтіледі.
Желтоқсан – кез келген істі аяқтау айы. Туризммен байланысты уақыт. Ел экономикасында экспорт пен импорт артады.
ТҮЙІН: Жылдың басы жаңа бастамалардың, жаңа өмірдің, жақсылықтар мен игіліктердің бастауы болатынына сенім мол. Қуанышты күндеріңіз қап-қап болып, бақыттарыңыз бастарыңызға сап-сап «төгілсін».
Баспаға әзірлеген Алмагүл НҰҒМАН
Барша адамзаттың, әсіресе, балғын балалар қауымының асыға күтетін жаңа жыл мерекесі босағамызды аттағалы тұр. Әлемнің барлық елінде дерлік тойланатын бұл мейрам көптеген мемлекеттерде 31 желтоқсаннан 1 қаңтарға қараған түні тойланады. Алайда, жаңа жылдың шығу тарихы, оның дәстүрлері туралы барлығымыз біле бермейтініміз белгілі. Соған аз-кем тоқталайық.
Әр елдің салты басқа...
Мерекенің шығу тарихы тереңде жатыр. Ғалымдардың зерттеуінше жаңа жыл алғаш рет біздің заманымызға дейінгі 3000 жылы Месопотамияда пайда болған. Көне замандағы адамдар дәл осы уақытта Мадрук деген құдай зұлымдық пен өлімді жеңді деп санаған. Сол себепті де, Месопотамия халқы жақсылықтың жамандықты жойғанына қуанып, бірнеше ай бойы тойлаған. Әртүрлі карнавалдар, маскарадтар мен шерулер өткізген. Сонымен қатар мерекеде еңбек етіп, жұмыс істеуге, адамдарды жазалауға және үкім шығаруға тыйым салынған.
Уақыт өте келе бұл дәстүр мысырлықтар мен гректер арасында жалғасын тауып, содан соң римдіктер мен өзге халықтарға кеңінен тарай бастаған. Ежелгі грек елінде жаңа жыл жазғы күні 22 маусымда тойланып, шарап құдайы Диониске арналған. Ал гректердің жыл санауы Олимпиада ойындарынан басталған. Ежелгі Римде жаңа жылды наурыз айында қарсы алатын болған. Біздің заманымызға дейінгі 46 жылы рмдік иператор Юлий Цезарь жыл басын 1 қаңтар деп белгілейді. Оның атымен аталған юлиандық күнтізбе бүкіл Еуропаға таралған.
Қазіргі таңда Грекияда тура сағат түнгі 12:00-де отағасы аулаға шығып, анар жемісін қабырғаға атады. Дәндері бақшаға шашырап кетсе, сол жылы отбасы берекелі, тату өмір сүреді. Греуияда жаңа жыл мейірімділігімен танымал Ұлы Василий күні болып есептеледі. Балалар пеш түбіне аяқ киімдерін қойып, оған Ұлы Василий сыйлық салады деп сенеді.
«Әр елдің салты басқа, иттері қара қасқа» – деген дана қазақ. Бұл нақыл жаңа жыл мерекесіне де қатысты айтылғандай. Мереке әр халықта түрліше тойланып, әр елдің салт-дәстүріне сәйкес атап өтіледі. Бірнеше ғасыр бойы көне мысырлықтар шылде-қыркүйек айларында алып Ніл өзенінің арнасынан асуын атап өткен. Бұл кезеңді жергілікті тұрғындар жаңа егін маусымының басталуы деп білетін. Ніл өзені суының киесі бар деп сенетін мысырлықтар жаңа жылды тойлаған кезде аталған өзеннің «қасиетті суын» құмыраларға құйып алатын болған. Наным-сенімге сүйенсек, Нілдің суы ескі-құсқыны шайып жібереді. Сол кезден бастап қазіргідей жаңа жылда ән айтып, би билеу, мерекелік дастархан жайып, бір-біріне сыйлық жасау дәстүрі басталыпты.
Еврейлердің жаңа жылы Рош Ха-Шана – йудейлердің ай күнтізбесі бойынша тишрей айының алғашқы күнінен басталған. Ол көбінесе қыркүйек айының ортасы, қазан айының басына сәйкес келеді. Еврейлер Рош Ха-Шана күні адамның келер жылғы тағдыры шешіледі деп сенген. Қазіргі уақытта да бұл дәстүр жалғасын табуда. Қасиетті саналатын бұл кезде адамдар жасаған күналарын ойлап, келер жылы жақсы істермен жуып-шаюды уәде етеді. Балаларға міндетті түрде жаңа киім алып береді. Дәстүрлі нандарын пісіріп, жемістер жейді.
Күз кезінде жаңа жыл тойлағандардың қатарында Кельттер де бар. Олар сол заманғы Батыс Еуропа дәстүріне сәйкес жаңа жылды қазан айының аяғында атап өткен. Ең қызығы, мейрам жаңа жыл емес, «Жаздың соңы» деп аталыпты. Адамдар үйлерін ақ жидекті улы бұталармен безендірген. Ол адамдарды зұлымдық пен жамандықтан қорғауға тиіс болған. Сонымен қатар, Кельттер арасында мистикалық наным-сенім де кеңінен тараған. Жаңа жыл күні өлілер қайта тіріледі деген ұғым қалыптасқан. Бұл күні отағасы әйелі мен бала-шағасына әртүрлі сыйлық алу үшін ақша береді.
Қазіргі уақытта біздің 31 желтоқсан күні атап өтіп жүрген жаңа жылымыздың тарихы мүлдем өзгеше. Ол ежелгі Русьтің өткенімен тығыз байланысты. Русьте жаңа жылды көктемде, жергілікті адамдар ауыл шаруашылығы жұмыстарына кірісе бастаған уақытта – 1 наурызда тойлаған. Уақыт өте келе жылдың басы қазіргі білім күні саналатын қыркүйек айының алғашқы күніне ауыстырылған. Кейінірек, 1699 жылы І Петр жаңа жылды 1 қаңтарға қойып, жыл санау осы күннен басталатын болған. Сол кездегі адамдар жаңа жылды қазіргідей түн ортасында тойлайтын. Барлық отбасы мүшелері мерекелік дастархан басында жиналып, мерекені күткен. Сағат тілі түнгі 12:00-ді көрсеткенде, қалада хабар беретін зеңбіректер атылып, шіркеулерде қоңырау соғылған. Сонымен қатар, бірқатар этнограф тарихшылар қыпшақтарда да шырша мерекесі болғанын, жаңа жыл көшпелі халықтардың да байырғы мейрамы екендігін жазады.
Бағзы заманда аспан асты елінің жаңа жылы мүлдем өзгеше, қытай күнтізбесі бойынша мерекені бір ай бойы тойлаған. Жаңа жыл жаңа ай туған кезде басталатын – ай күнтізбесі бойынша 17-19 ақпан аралығы. Жаңа жыл түні Қытай көшелерінде сансыз көп шам жағу дәстүрі қалыптасқан.
Францияда 755 жылға дейін жыл басы 25 желтоқсан саналған екен. 1564 жылы ІХ Карл патшаның бұйрығымен 1 қаңтар деп белгіленген. Ағылшындар жаңа жылды 25 наурызда тойлаған. 1752 жылы ғана 1 қаңтарға ауыстырылған. Ал эскимостар жаңа жылды қар жауған күннен бастап санайды.
Жасыл шырша тарихы
Жаңа жылды сыйлықтар мен шырша, мерекелік безендіру мен шамдарсыз елестету қиын. Бұрындары да солай болған. Тарихшылардың дерегіне сүйенсек, алғашқы безендірілген шыршалар 1605 жылы қазіргі Франция аумағындағы Эльзаста пайда болған. Кейіннен бұл дәстүр бүкіл Еуропа аумағына тарап, мереке қарсаңында шырша безендіріле бастаған. Әрине, оған барлығының бірдей шамасы жетпеген. Тек, ауқатты адамдар мен саудагерлердің үйінде ғана шырша болған. Ал ХІХ ғасырда барлық жерде шырша қою дәстүрге айналған.
Шыршаны безендіруге арналған алғашқы шар тәріздес шыны ойыншық Тюрингияда (Саксония) ХVІ ғасырда жасалған. Шеберлер шыныдан әртүрлі пішінді ойыншықтар дайындап, оларды көздің жауын алатын қанық түстермен бояған. Қоңырау, жүрек, аң-құс, шар, бүршік, жаңғақ тәрізді шынылар сол кезден бастап қолданылуда.
Ал жарық электрикалық түрлі-түсті тізбекпен (гирляндамен) безендірілген алғашқы шырша Америка Құрама Штаттарында пайда болған. 1895 жылы шамдары жарқыраған шырша Ақ үйдің алдына қойылған.
Кейіпкерлер қайдан шыққан?
Келер жылы молшылық болсын, жаңа дүниелерге қол жеткізейік деген ниетпен адамдар мейрам қарсаңында жаңа киімдерін киюге тырысады. Жаңа жыл алдында біреуге қарыз бермеген жөн деп санаған. Ал өзі біреуге қарыз болса тезірек қайтаруға тырысқан. Ескі-құсқыдан арылу дәстүрі алғаш Италия жерінде пайда болған. Адамдар осылайша жан дүниемізді тазарады деп сенген. Келе жатқан жыл жақсылыққа толы болу үшін мол дастархан жаюды да дәстүрге айналдырған. Сондай-ақ, жаңа жылдың ең маңызды дәстүрі – жақсы тілек тілеу көне заманнан келе жатса да әлі күнге ұмыт болған жоқ. Себебі, жаңа жыл қарсаңында қандай тілек тілесең де, әрқашан орындалады деген сенім қалыптасқан.
Жаңа жыл туралы сөз қозғағанда мерекенің басты кейіпкерлері жайлы ұмыт қалдыру мүмкін емес. Балалар тілек жазып, сыйлықтарын асыға күтетін Аяз ата соңғы бір жарым ғасырда ғана жаңа жылдың символына айналған. Алғашында Аяз ата мерекедегі жалғыз кейіпкер болған. 1873 жылы Александр Островский «Қаршақыз» пьесасын жазып, аппақ қардай сұлу қыз әуелі Аяз атаның туған қызы болған. Кейінірек, жұрт арасында немересі ретінде қабылдап кеткен. Ал қардан жасалатын Аққала ХІХ ғасырда жаңа жылдық кейіпкерлердің санатына енгізілген. Сол кезде де қазіргідей қардан жасалған үш үлкен шарды бір-бірінің үстіне қойып, басына шелек кигізіп, мұрны сәбізден болған.
Баспаға дайындаған
Сардарбек НҰРАДИН
1995 жылы Қарағанды облысының Егіндібұлақ ауылында Қазыбек биге ескерткіш орнатылды.
1998 жыл Қазақстан халықтарының бірлігін нығайтып, өскелең ұрпақтың бір-бірімен байланысын нығайту мақсатында 1999 жыл «Ұрпақтар бірлігі мен сабақтастығы жылы» деп жарияланды.
1999 жылы Ақмола облысының Атбасар қаласында жазушы Ілияс Есенберлиннің мұражай-үйі ашылып, қаламгер тұрған үйге ескерткіш тақта орнатылды.
2005 жылы Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев «Қазақстан Республикасындағы еңбек туралы» Қазақстан Республикасының Заңына толықтырулар енгізу туралы» Заңға қол қойды. Осы Заңға сәйкес, мұсылман күнтізбесі бойынша аталып өтетін Құрбан айттың алғашқы күні және Православиенің Рождество мерекесі демалыс күндері болып бекітілді.
2011 жылы Д.Қонаевтың 100 жылдығына арналған фотоальбом жарыққа шықты. Фотоальбом отбасылық мұрағаттан материалдардан пайдаланған эксклюзивті басылым болды.
2011 жылы Астана қаласының туризм, дене шынықтыру және спорт басқармасы Еуропалық сапа менеджменті қорының (EFQM) «Мінсіздікті мойындау» сертификатына ие болды. Ол елордалықтарға Еуропада таралған қалалық туризм және спорт басқармаларының сапа стандартына сәйкестігі үшін берілді.
2013 жылы Бейжіңде Қазақстан Республикасының Қытайдағы елшісі Нұрлан Ермекбаев Қазақстан Республикасының Хошимин қаласындағы (Вьетнам) құрметті консулы Нгуен Тхань Хунгке консулдық патентті табыстады. Құрметті консул Қазақстанның Вьетнамдағы мүддесін қорғап, консулдық аймақта Қазақстан Республикасының заңды және жеке тұлғаларының мүдделері мен құқықтарының сақталуын қамтамасыз етуге міндетті.
2013 жылы Ақтөбеде драма театрының саябағында қазақ әдебиетінің классигі - ҚР Халық жазушысы, драматург Тахауи Ахтановқа, халық ақыны, драматург Қуандық Шаңғытбаевқа салтанатты түрде ескерткіш ашылды. Қола ескерткіш екі фигураны біріктірді. Драматург Тахауи Ахтанов орындықта отырса, оның қасында досы, жерлесі, ақын Қуандық Шаңғытбаев бейнеленді. Ескерткіштің биіктігі - 6,5 метр. Авторы - жас болса да, кәсіби ортада танылған мүсінші Жеңіс Жұбанқосов.
2015 жылы «Назарбаев Университеті» дербес білім беру ұйымына зерттеу университеті мәртебесі беріліп, оның даму бағдарламасы бекітілді.
2017 жылы Олимпиада чемпионы, әлемдік ең беделді жарыстардың бірнеше дүркін жеңімпазы мен жүлдегері Александр Винокуров негізін қалаған «Vino» брендінің кәсіби спорттық велосипеді Халықаралық велосипедшілер одағының (UCI) аккредитациясын алды.
2018 жылы Малайзия астанасы Куала Лумпурде өткен менталды арифметика бойынша XXIII бүкіләлемдік жарыста қазақстандық «есептеуіш-балалар» 37 медаль жеңіп алды. Чемпионатқа әлемнің 80 елінен 5000-ға жуық «есептеуіш-бала» қатысты.
Дереккөз: https://www.inform.kz/kz
Жаңа жыл үнемі бір сиқырмен байланысты сияқты болады да тұрады. Ақ қарға оранған айнала, безендірілген көшелер мен шыршалар, сықырлаған сары аяз – бәрі бір кереметтің болатынынан хабар беретіндей... Биыл, жалпы, табалдырығымыздан Тышқан жылы аттайды. Қазақтар тышқан жылын береке, ырыс, татулық пен тыныштықтың жылы деп санаған. Халықтың бұл сенімі алдамаған. Шындығында да тышқан жылында қиыншылық, жаугершілік, аштық көп болмаған. Тарихқа зер салатын болсақ, Қанжығалы Бөгенбай батыр тышқан жылы (1684) туса, алғаш Қазақ ордасы (1456) тышқан жылында құрылған. Астролог мамандардың мінездемесіне сәйкес, тышқан жылы туғандардың мінезі тік, алғыр, бастаған ісін аяғына дейін жеткізетін мол жауапкершілікке ие адамдар. Үсті-басын таза ұстап, сақ жүреді. Думан-той, ырду-дырдудан бойын аулақ салуға тырысады. Әділ, кең пейілді, жомарт жүректі және өз-өзін басқара біледі. Олардан жақсы саудагер, жазушы, сыншы және пуб-лицист шығуы мүмкін, – дейді мамандар.
Хош, өткен жылмен өкпелемей қоштасып, жаңа жылды жақсылығымен күтетін жандарға «Жаңа жылдық сиқырға сенесіз бе?» деген сауал жолдаған едік...
Айнұр Сақанова, жеке кәсіпкер:
Жаңа жылды күтіп, кереметтей қылып тойлау бала кезімізден қалыптасқан ғой. Анамыз біз үшін үйді де ерекшелеп безендіріп, жаңа жылдық киімдерімізді де дайындап, алда бір күшті мерекенің, қуаныштың келе жатқанынан белгі бергендей болатын. Соған бала көңіл алып ұшып, қанаттанып жүретінбіз. Үйде дас-тархан жайылатын. Дәмдінің бәрі сол дастарханға салынып, ол тек он екіде ғана желінетін. Бұл сиқыр ма, ертегі ме, әйтеуір, бір ерекше күн деп есептеймін. Қазір отбасылымыз. Жолдасым жаңа жылды аса бір серпінмен тойлауды ұната қоймайды, мұсылмандардың мерекесі емес деп. Дегенмен, қалыптасқан үрдіс бойынша дастархан жайып, сағат тілінің он екіні соғуын күтеміз балаларымызбен.
Динара Исабекова, үй шаруасындағы ана:
Жаңа жыл – балалық шақтың тәтті естелігі ғой. Кішкентайымызда бәріміз шыршаны шыр айналып, Аяз атаны айқайлап шақырып, біз қаттырақ айқайлаған сайын тезірек келеді ғой деген сеніммен одан сайын жан ұшыра, дауысымыз қарлыққанша шақыратыным есімде. «Таудан асып, қырдан асып келеді» дегенге бала көңіл қатты сенді. Келе жатқанын көргенде шынымен бір сиқыр орын алғандай қуанатынмын. Кейіннен, жаңа жылдағы Аяз атамыз өтірік екенін білгенде, кәдімгідей ренжіп, көңілім түскені бар. Қазір сол сиқырды балаларымыз үшін жасаймыз. Бәрібір, бір кереметке сенгің келеді, жаңа жыл қарсаңында.
Мөлдір Сапарғалиева, сақтандыру компаниясының операторы:
Жаңа жылдық сиқыр дегенде, ең алдымен көз алдыма кең жайылған ақ дастархан басындағы отбасым елестейді. Солардың қуанышты жүздері – бір жақсылықтың нышаны екенін сеземін, білемін. Сағат дәл 00.00 соққанда бәріміз бір ерекше көңіл-күймен шаттанып, сыйлықтарымызды таратып, алып жайдарланып кетеміз ғой. Осының өзі сиқыр емей, немене?!
Айгүл Шәріпқызы, тележурналист:
Жеке басым Жаңа жылды асыға күтемін. Ең жақсы көретін мерекелерімнің бірі. Қалай қарасақ та жаңа жылдың кіретін, күнтізбенің ауысып жаңаратын уақыты. Әлбетте, қазақ халқына тән емес немесе мұсылмандардың мерекесі емес деп қарайтындар да жоқ емес. Біздің жаңа жылымыз – Наурыз дейтіндер көпшілік бүгінгі таңда. Десек те, 31-желтоқсаннан 1-қаңтарға қараған түн ерекше сиқырлы, жаңа уақыттың, жылдың, жақсылықтардың бастауы деп білемін. Мектепте өтетін әрбір жаңа жылда мерекелік костюмдарымды өзгеше қылып дайындап, сол үшін берілетін жүлдеден құр қалмайтынмын. Балалығымның ең тәтті қиялдарының бірі осы жаңа жыл мерекесімен ұштасады.
Шынар Тілеубекова, фармацевт:
Жаңа жыл әрқашан біздің жанұямыз үшін қуанышқа, сиқырға толы. Әр жылды өз ерекшелігімен қарсы алуға тырысамыз. Оның үстіне үш балапанымыз бар, олар үшін де ерекше мереке, тағатсыздана күтіп жүреді. Үйде шырша әрлегенде жүздері бал-бұл жайнап, Аяз атаға хат жазады. Мектептегі шырша кешіне де қатты дайындаламыз. Айналадағы әсемдікті, ғажайыпты көргенде балалар асыр салып, бәрін де ұмытып кететіндей. Мұның бәрі өздігінен-ақ орын алып жатпағаны, бір сиқырдың бар екені сезілетіндей осы мереке жақындаған сайын.
Р.S. Жаңа жылдың жарқыраған шамдары, Аяз атаның сыйлық толы дорбасы, терезе сыртындағы сиқырлы сықыр еріксіз елітпей қоймайды. Бала кезімізден қалыптасқан Жаңа жыл мерекесі бәрібір бір қуанышты күндердің алда екендігінің жаршысы іспетті. Ғажайыпқа сенейік, өмірлеріңіз ертегідегідей болсын. Сіз не дейсіз, оқырман?
Алмагүл НҰҒМАН
Әлемдік халық санағы мен тұрғын-үй қорының 2020 жылға дейінгі раундына арналған БҰҰ-ның ұсыныстарын ескере тұрып, 2016 жылы 16 қыркүйек күні Бішкек қаласында өткен ТМД төраға Кеңесінің отырысында ТМД елдерінің кезекті Ұлттық халық санағын 2019 жылдың қазан айы мен 2020 жылғы қазан айлары аралығында өткізу туралы шешім қабылданған болатын. Осыған байланысты, 2020 жылы Қазақстан Республикасы халқының ұлттық санағын өткізу Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2019 жылғы 19 маусымдағы № 419 қаулысы негізінде 2020 жылдың қазанында өткізу бекітілді. Жалпыұлттық іс-шараны өткізу аясында осы жылдың 18 желтоқсан күні аудан әкімдігінің мәжіліс залында Еңбекшіқазақ ауданы тұрғындарының ұлттық санағын өткізуге жәрдемдесу жөніндегі аудандық комиссия құрамына Алматы облысы статис-тика Департаменті басшысының орынбасары және санақ жөніндегі бөлім басшылары келіп, семинар-жиналыс өткізді.
Семинар-жиналыс барысында халық санағын жүргізудің негізгі пункттері түсіндірілді. Халық санағын жүргізу соңғы онжылдықтағы практикаға қарайтын болсақ, оны ұйымдастыру және жүргізу үшін әдіснамалық тәсілдердің сапалы өзгерістері қажет екендігін көрсетті. Санақты екі әдіспен жүргізу қолға алынып отыр. Атап айтқанда, заманауи ақпараттық технологияларды, яғни интернет желісін және портативті-есептеу құрылғыларын (планшеттерді) пайдалану арқылы өткізу жоспарлануда. Жаңа IT-технологияларды пайдалана отырып санақты өткізудің осы әдістері біздің елімізде бірінші рет жүзеге аспақ. Интернет-пікіртерім жүргізу кезінде азаматтар өз бетінше өзіне және өзінің отбасы мүшелеріне электрондық санақ парақтарын мамандандырылған сайтта толтыра алады. Екінші әдіс санақты жүргізетін персонал мәліметтерді жинау үшін қалған азаматтарды жаппай аралап шығуды пайымдайды. Ақпаратты жинауды санақты жүргізетін персонал планшеттер арқылы электрондық санақ парақтарына енгізуді жүзеге асырады. Сондай-ақ, ақпараттың қайталануын болдырмау үшін және ақпараттық деректер базасын өзектілендіру мақсатында санақ парағына әр адамның жеке сәйкестендіру нөмері (ЖСН) арқылы қосылады.
Ұлттық халық санағының логотипі әзірленіп бекітілді. Логотиптің негізгі көріністері халықтың бірлігін және отбасы құндылықтарын білдіреді. Шаңырақ астындағы қолдарын көтеріп тұрған «адамдар бейнесі» өткізілетін халық санағының ашықтығын, қауіпсіздігін және маңыздылығын білдіреді. Халық санағының ұраны – «Қазақстанда әркім маңызды!». Халық санағын өткізудегі ақпараттық-түсіндіру жұмыстарының негізгі мақсаты – халық арасында халық санағына өз еркімен қатысып, нақты мәлімет беру үшін қоғамдық пікір қалыптастыру.
Диас Рахымбаев
«СК-Фармация» ЖШС атынан Бірыңғай дистрибьютор жүйесі тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде халықты дәрілік заттармен қамтамасыз ету, Қазақстан Республикасының фармацевтикалық саласының тұрақтылығы мен бәсекеге қабілеттілігін арттыру, дәрілік заттарды мемлекеттік сатып алуды шоғырландыру жолымен фармацевтикалық өнеркәсіпті дамыту мақсатында құрылған.
Серіктестік сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатты толығымен қолдайды және өз қызметіне енгізеді.
2019 жылдың қараша айында дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың бірыңғай дистрибьюторы базасында «СҚ-Фармация – Адалдық алаңы» жобалық кеңсесі ашылды. «Сыбайлас жемқорлықтан ада өңірлер» (Адалдық алаңы) жобалары шеңберінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы стратегияны іске асыру бойынша елорда тәжірибесін тарату идеясы Тұңғыш Президент – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың 2018 жылғы 5 қазандағы «Қазақстандықтардың әл-ауқатының өсуі: табыс пен тұрмыс сапасын арттыру» Жолдауы аясында айтылды.
Жобаның негізгі мақсаты - ұйым қызметінде парасаттылық қағидаттары мен комплаенс саясатын енгізу. Компанияда сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылға бағытталған тиімді тетіктер мен рәсімдер құрылатын болады. Азаматтық қоғам мен бизнес-қоғамдастық өкілдері қатарынан консультативтік-кеңесші орган құру жоспарлануда, оның міндеті компания қызметінің мониторингі болады. Жоба шеңберінде қазіргі заманғы сандық технологиялар мен сыбайлас жемқорлықтың алдын алу құралдарын, парасаттылық, ашықтық және сыбайлас жемқорлыққа нөлдік төзбеушілік қағидаттарына негізделген HR-менеджмент стратегиясын енгізуге баса назар аудару жоспарлануда.
Сонымен қатар компанияда қызметтің барынша ашықтығы мен транспаренттігін құру бойынша жұмыстар белсенді жүргізілуде.
Осылайша, тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде дәрілік препараттарды сатып алу кезінде 2018 жылдан бастап дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету саласында электрондық сатып алуды енгізу жобасы іске асырылуда.
Электрондық сатып алу форматы әкімшілік кедергілерді жоюға, сатып алу рәсімдерінің ашықтығы мен объективтілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді, бұл, ақыр аяғында салаға қазақстандықтардың сенімін нығайтуға көмектеседі. Қағаз тасығыштардағы жұмыс толығымен жойылады. Сатып алудың электрондық форматы кезінде Бірыңғай дистрибьютор қызметкерлері мен әлеуетті өнім берушілер арасындағы тікелей өзара іс-қимыл толығымен алынып тасталады, бұл сатып алудың сыбайлас жемқорлық деңгейін төмендетеді, ал әлеуетті өнім берушілердің де, тендерлік комиссия мүшелерінің де әрбір іс-әрекеті жүйеде электрондық із қалдырады.
2019 жылы сервистік қызмет көрсетуді талап ететін медициналық бұйымдарды сатып алу да электрондық форматқа ауыстырылды.
Қызметтерді сатып алу бойынша тендерлік рәсімдердің ашықтығы мен транспаренттілігін қамтамасыз ету үшін Бірыңғай дистрибьютор Facebook әлеуметтік желісіндегі өзінің ресми аккаунтында негізгі тендерлік рәсімдердің онлайн көрсетілімін ұйымдастырады. Нақты уақыт режимінде Бірыңғай дистрибьютордың қызметін қамтамасыз ететін қызметтерді сатып алу кезінде тендерлік рәсімдердің барлық кезеңдері көрсетіледі.
Ұзақ мерзімді шарттарды жасасу жөніндегі конкурстық комиссияға Денсаулық сақтау министрлігінің, Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің, «Атамекен» ҰКП мен бейінді қауымдастықтардың өкілдері кіреді. Сонымен қатар, тендерді өткізудің жариялылығы мен ашықтығын қамтамасыз ету мақсатында конкурстық комиссияның барлық отырыстарына қатысатын бақылаушылардың құрамы кеңейтілді.
1439 қысқа нөмірі бойынша тегін дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету мәселелері бойынша байланыс орталығы жұмыс істейді. Барлық қоңыраулар қалалық және ұялы телефондар арқылы тегін.
Байланыс орталығының операторлары жүгінген пациенттерге тегін берілетін қажетті дәрі-дәрмектерді жеткізу мерзімі мен күні туралы ақпарат береді. Байланыс орталығының операторлары әрбір шағымды егжей-тегжейлі талдайды, дәрі-дәрмек алуда іркіліс себептерін белгілейді, ал аймақтық кураторлар мен Бірыңғай дистрибьютордың өкілдері медициналық ұйымдармен бірлесіп тиісті өтінімді қалыптастыруды және дәріханаларға қажетті препараттарды жедел жеткізуді ұйымдастырады, тіпті егер емхананың өзі қандай да бір себеппен тапсырыс бермесе немесе дәрі-дәрмектің жеткіліксіз көлеміне тапсырыс берсе де.
Өңірлік өкілдер мәселені шешу туралы Байланыс орталығын хабардар еткеннен кейін және дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етудің ақпараттық жүйесінде препараттардың босатылуы көрсетілгеннен кейін, байланыс орталығының операторлары дәрі-дәрмек алуды бақылау үшін пациентпен қайтадан байланысады.
Науқастарға нақты берілген тегін дәрі-дәрмекті бақылау үшін бірлескен жоба шеңберінде Денсаулық сақтау министрлігі, ӘМСҚ, Республикалық электрондық денсаулық сақтау және «СК-Фармация» арқылы тегін дәрі-дәрмек алушылар ретіндегі деректері дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етудің ақпараттық жүйесінде көрсетілген пациенттерге SMS-хабарлама жіберу жөніндегі жоба іске асырылды. Жалпы тарату 3 млн. телефон нөмірін қамтитын деректер базасы бойынша жүргізілді.
Хабарламада дәрі-дәрмектің рецептінің нөмірі және берілген күні туралы ақпарат қамтылған. Пациент бұл дәрі-дәрмектерді алмаған жағдайда, оған SMS-хабарламаға жауап ретінде «0» санын жіберу немесе 1439 нөмірі бойынша «СК-Фармация» байланыс орталығына қоңырау шалу ұсынылды. Қоңырау және SMS-тегін. Әрбір қоңырау мен SMS бойынша ақпарат талданды, одан кейін қорытынды ақпарат Денсаулық сақтау министрлігіне құқық қорғау органдарының тексеруіне бастамашылық жасау үшін жіберді.
Пациенттердің SMS-жіберіліміне жауап ретінде 2881 жауап келіп түсті. Осылайша, 441 пациент аталған препараттарды алмаған, 32 адам диспансерлік есепте тұрмаған және ешқашан тегін дәрі-дәрмек алмаған, тағы 10 пациентке жартылай дәрі-дәрмек берілді. Бұл жұмысты тұрақты негізде жүргізу жоспарланып отыр.
SMS-хабарламаларды тарату пациенттерді бақылау жүйесіне тартуға мүмкіндік берді. Олардың мониторингке қатысуының арқасында Дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етудің ақпараттық жүйесіндегі препараттардың алынғаны және олардың нақты қамтамасыз етілгендігі туралы белгілер арасындағы сәйкессіздік фактілері анықталды.
Бірінші жоба 2018 жылдың қараша – желтоқсанында, қайта 2019 жылдың сәуір – маусымында іске асырылды. Жобаны тұрақты негізде жаңарту жоспарлануда.
Сонымен қатар, 2019 жылы Бірыңғай дистрибьютордың интернет-порталында медициналық ұйымдарда тегін дәрілердің болуы бойынша бірыңғай электрондық анықтамалық іске қосылды. Енді медициналық ұйымдардың дәрілік препараттарға берген өтінімдері пациенттер үшін одан да ашық болды: анықтамалық интерактивті карта форматында орындалды, онда пациенттер медициналық ұйымдардың дәрілік заттарға берген өтінімі бойынша барлық ақпаратты онлайн-режимде көре алады: медициналық ұйымның іздестірілетін препаратқа өтінім орналастырылмағаны, қандай мөлшерде және қандай кесте бойынша, сондай-ақ оның ағымдағы сәтте және келесі жеткізілімдердің жоспарланған мерзімдерінде болуы.
Серіктестік қызметінде барынша ашықтық пен транспаренттілік жасау жөніндегі жұмыс жалғастырылатын болады.
Система Единого дистрибьютора в лице ТОО «СК-Фармация» создана с целью обеспечения лекарственными средствами населения в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи, повышения устойчивости и конкурентоспособности фармацевтической отрасли Республики Казахстан, развития фармацевтической промышленности путем консолидации государственных закупок лекарственных средств.
Товарищество всецело поддерживает и внедряет антикоррупционную политику в свою деятельность.
В ноябре 2019 года на базе единого дистрибьютора лекарственных средств и медицинских изделий заработал проектный офис «СК-Фармация – Адалдық алаңы». Идея о распространении опыта столицы по реализации антикоррупционной стратегии в рамках проектов «Регионы, свободные от коррупции» (Адалдық алаңы) была озвучена в рамках Послания Первого Президента – Лидера Нации Нурсултана Назарбаева «Рост благосостояния казахстанцев: повышение доходов и качества жизни» от 5 октября 2018 года.
Основная цель проекта – внедрение комплаенс политики и принципов добропорядочности в деятельности организации. В компании будут выработаны эффективные механизмы и процедуры, направленные на противодействие коррупционным действиям. Планируется создать консультативно-совещательный орган из числа представителей гражданского общества и бизнес-сообщества, задачей которого станет мониторинг деятельности компании. Большое внимание в рамках проекта планируется уделять внедрению современных цифровых технологий и инструментов профилактики коррупции, стратегии HR-менеджмента, основанной на принципах добропорядочности, открытости и нулевой терпимости к коррупции.
В то же время в компании уже активно ведется работа по созданию максимальной прозрачности и транспарентности в деятельности.
Так, при закупе лекарственных препаратов в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи с 2018 года реализуется проект по внедрению электронных закупок в сфере лекарственного обеспечения.
Электронный формат закупа позволяет устранить административные барьеры, обеспечить прозрачность и объективность закупочных процедур, что, в конечном итоге, поможет отрасли укрепить доверие казахстанцев. Полностью исключается работа на бумажных носителях. При электронном формате закупок полностью исключается прямое взаимодействие между работниками единого дистрибьютора и потенциальными поставщиками, что снижает коррупциогенность закупа, а каждое действие как потенциальных поставщиков, так и членов тендерной комиссии, оставляет электронный след в системе.
В 2019 году в электронный формат был переведен и закуп медицинских изделий, требующих сервисного обслуживания.
Для обеспечения прозрачности и транспарентности тендерных процедур по закупу услуг Единый дистрибьютор организует онлайн трансляцию основных тендерных процедур в онлайн режиме на своем официальном аккаунте в социальной сети Facebook. В режиме реального времени транслируются все этапы тендерных процедур при закупе услуг, обеспечивающих деятельность Единого дистрибьютора.
В конкурсную комиссию по заключению долгосрочных договоров входят представители Министерства здравоохранения, Министерства индустрии и инфраструктурного развития, НПП «Атамекен» и профильных ассоциаций. Более того в целях обеспечения гласности и прозрачности проведения тендера, расширен состав наблюдателей конкурсных процедур, которые присутствуют на всех заседаниях конкурсной комиссии.
Действует Контакт-центр по вопросам бесплатного лекарственного обеспечения по короткому номеру 1439 доступен как для городских, так и для мобильных телефонов. Все звонки бесплатны.
Операторы контакт-центра предоставляют обратившимся пациентам информацию о сроках и датах поставки необходимых медикаментов, отпускаемых бесплатно. Операторы контакт-центра детально разбирают каждую жалобу, устанавливают причины перебоев в получении лекарств, а региональные кураторы и представители единого дистрибьютора совместно с медицинскими организациями организуют формирование соответствующей заявки и скорейшую поставку необходимых препаратов в аптеки, даже если сама поликлиника по какой-то причине не заказала или заказала недостаточный объем лекарств.
После того, как региональные представители информируют контакт-центр о решении проблемы, и в информационной системе лекарственного обеспечения отражается отпуск препаратов, операторы контакт-центра вновь связываются с пациентом, чтобы промониторить получение им лекарств.
Для контроля фактического отпуска лекарств пациентам в рамках совместного проекта Министерства здравоохранения, ФСМС, Республиканского центра электронного здравоохранения и «СК-Фармация» реализован проект по рассылке SMS-оповещений пациентов, чьи данные как получателей бесплатных лекарств отражены в информационной системе лекарственного обеспечения. В общей сложности рассылка проводилась по базе данных, включающей 3 млн. телефонных номеров. В сообщении содержалась информация о номере рецепта и дате предоставления лекарства. В случае, когда пациент не получал эти медикаменты, ему предлагалось направить в ответ на SMS-уведомление цифру «0» или позвонить в контакт-центр «СК-Фармация» по номеру 1439. Звонок и SMS — бесплатны. Информация по каждому звонку и SMS была проанализирована, после чего направлена в министерство здравоохранения для инициации проверок правоохранительными органами.
В рамках проекта за апрель – июнь 2019 года в ответ на SMS-рассылку от пациентов поступил 2881 отклик. Так, 441 пациент не получал указанных препаратов, 32 человека не состоят на диспансерном учете и никогда не получали бесплатных лекарств, еще 10 пациентам лекарства были выданы частично.
Рассылка SMS-уведомлений позволила вовлечь в систему контроля самих пациентов. Благодаря их участию в мониторинге удалось выявить факты несоответствия между отметками в системе ИСЛО о получении препаратов и их фактическому обеспечению.
Первый проект был реализован в ноябре – декабре 2018 года, повторный в апреле – июне 2019 года. Проект планируется возобновлять на регулярной основе.
Кроме того, в 2019 году на интернет-портале единого дистрибьютора запущен единый электронный справочник по наличию бесплатных лекарств в медицинских организациях. Теперь заявки медорганизаций на лекарственные препараты стали еще более прозрачны для пациентов: справочник выполнен в формате интерактивной карты, где пациенты сами смогут увидеть в онлайн-режиме всю информацию по заявке медицинских организаций на лекарственные средства: была ли размещена заявка на искомый препарат медицинской организацией, в каком количестве и по какому графику, а также его наличие на текущий момент и планируемые сроки следующих поставок.
Работа по созданию максимальной прозрачности в деятельности Товарищества будет продолжена.
1892 жылы қалалық дума мен 1-гильдия көпесіАртемий Деров пен басқа да меценаттардың жәрдемдесуімен шет жақта орналасқан қалада тегін оқу залы бар қоғамдық кітапхана ашылды. Ол 1896 жылдан бастап уездік деп аталды, уақыт өте Павлодар облыстық кітапханасына айналды.
1924 жылы Семейде Орыс географиялық қоғамының Абайды еске алуға арналған мәжілісі және қалалық театрда ұйымдастырған кеші өтті. Кеште Мұхтар Әуезов Абай шығармашылығы туралы баяндама жасады.
2005 жылы Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен Қазақстан Республикасы Парламентінің 10 жылдығы құрметіне арналған мерекелік медаль бекітілді. Мерейтойлық медаль қазақстандық парламентаризмнің дамуы мен орнығуына елеулі үлес қосқан Қазақстан Республикасының азаматтарын және шетел азаматтарын көтермелеу, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Парламентінің 10 жылдығын атап өту мақсатында белгіленген.
2007 жылы Ақтөбеде КСРО халық әртісі, композитор Ғазиза Жұбанованың (1927-1993) ескерткіші ашылды. Ескерткіш оның есімімен аталатын облыстық филармония ғимаратының алдындағы алаңда орнатылды. Жоба авторлары - мүсіншілер, ҚР Суретшілер одағының мүшелері Жәдігер Кенбай, Марат Ғабдырахманов, Ахмет Құбай. Ескерткіштің биіктігі - 4,5 метр.
2010 жылы ҚР Ұлттық банкі «Еркін күрес». Олимпиада ойындары-2012» шақасын айналымға шығарды. Шақаның бет жағының (аверсі) төменгі бөлігінде стадионның стильдендірілген бейнесімен көмкерілген Қазақстан Республикасының елтаңбасы бейнеленген, монета дайындалған металды, оның сынамасын және массасын білдіретін «Ag 925 31,1g» деген жазу және монетаның соғылған жылын білдіретін «2010» деген сан жазылған. Қыры бедерлі. Шақа 925-ші сынамалы күмістен жасалған, массасы - 31,1 грамм, диаметрі - 38,61мм, «proof» сапасымен дайындалған. Ең көп таралымы - 12 мың дана (3 мың данасы Қазақстанның ішкі нарығы үшін).
2011 жылы ғаламшардың оңтүстік нүктесінде Қазақстанның Туы желбіреді. Оны қазақстандық экспедицияның мүшелері орнатты. Қазақстандық поляршылар Оңтүстік полюске сегіз күн жүрсе, қайтар жолы бес күнге созылды. Бұл бірегей сапарынан естелік ретінде поляршылар Астана қаласының әкіміне Мемлекеттік Ту мен Астана туын, сондай-ақ сапарларында бірге ұстаған Конституция үлгісін сыйға тартты.
2014 жылы БҰҰ миссиясының Батыс Сахарадағы әскери контингентінің қолбасшысы, генерал-майор Имам Эди Мулионо миссия қызметінің 2014 жылғы қорытындыларын шығару кеңесінде қазақстандық «көгілдір береттердің» Батыс Сахарада бейбіт өмірді қамтамасыз етудегі үлесін атап өтті. БҰҰ миссиясының әскери байқаушылары ретінде бұл елге қазақстандық «Қазбат» бітімгерлік батальонының офицерлері Бахтияр Ақбалаев, Темірлан Мүсәпіров, Талғат Тасболатов жіберілді. Олардың негізгі міндеті - патрульдеу, мониторинг жүргізу және жағдайды жеткізіп отыру.
2016 жылы Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі «proof» сапасымен «Қазақстанның бейнелеу өнері» монеталар сериясынан номиналы 500 теңгелік «Қазақ вальсі» ескерткіш күміс шақаларын айналымға шығарды. «Қазақ вальсі» монетасы - ұлттық мәдениетіміздің бай мұрасын танымал етуге арналған және «Қазақстанның бейнелеу өнері» атты жаңа монеталар сериясының алғашқысы. Монетаның реверсінде қазақтың әйгілі бишісі, Қазақ КСР Халық әртісі Шара Жиенқұлованың билеп тұрған кейпі салынған суретші Гүлфайрус Ысмайылованың «Қазақ вальсі» картинасы (Ә. Қастеев атындағы Қазақстан Республикасының Мемлекеттік өнер мұражайы) бейнеленген.
2017 жылы «ҚазАқпарат» Халықаралық ақпарат агенттігі мен Қазақстанның Ұлттық Олимпиада комитеті ынтымақтастық туралы меморандум орнатты. Соның аясында «ҚазАқпарат» ХАА ҰОК-тың «Ресми ақпараттық серіктес» статусына ие болған алғашқы ақпарат агенттігі болды. Ынтымақтастық аясында еліміздің бас лентасы - «ҚазАқпарат» ХАА «SPORTINFORM» Спорт ақпарат агенттігі арқылы Ұлттық Олимпиада комитетіне ақпараттық қолдау көрсететін болды.
2017 жылы «Рухани жаңғыру» атты республикалық журнал жарыққа шықты. Алғашында 1000 тиражбен басылып шыққан түрлі-түсті журнал еліміздің жаңғыру жолындағы жетістіктері мен жеңістерін паш етті. Басылымда жан-жақты әрі салмақты тақырыптар қамтылмақ. Ақылдастар алқасы да зиялы қауым өкілдерінен, елге танымал азаматтардан құралған.
2018 жылы Зырян ауданы мен Зыряновск қаласы Алтай ауданы және Алтай қаласы болып өзгерді. «Қала мен аудан атын өзгерту туризмді дамытуға жаңаша серпін береді. Өзгеріс тарихи тұрғыда дұрыс және экономикалық тұрғыда өзін ақтайтын шешім болады деп есептеймін», - деді Шығыс Қазақстан облысының әкімі Даниал Ахметов.
Дереккөз: https://www.inform.kz/kz
Беттегі әжімнен адамның мінез-құлық ерекшеліктерін байқауға, айыруға, тануға болатынын ғалымдар дәлелдеген. Біз сіздерге соның кейбір құпияларын ашпақпыз.
Көңілді - ауыз бен көз шетінде орналасқан әжім сызықтары көңілді адамдардың мінез-құлқын көрсетеді.
Қорқақ - езудің екі жағына тарамдалған әжімдер өмірде қорған іздейтін, қорқақ адамдарға тән.
Қоршаған ортаға мән бере қарайтын адамдар - өмірде ұсақ-түйекке көп мән беретін адамдардың көзінің айналасына әжімдер үйір-ақ. Оны «қаз табан» әжімдер деп те атайды.
Адалдық пен шынайылық - екі қастың үстіне көлденең түсетін әжімдер мінезінде адалдық пен тұрақтылығы басым адамдарға тән.
Зиялылы - екі көздің арасында терең орналасқан әжімдер зиялы адамдарға тән.
Алды-артын байқағыш және кең пейілділік - алды-артын байыптағыш, мейірімді, кең пейіл адамдардың маңдайына ұзын-ұзын көлденең орналасқан әжімдер толады. Ал алдына қойған мақсатын тындыра алмайтын адамдардың маңдайындағы әжімдері көлденеңнен түскен қысқа және ұсақ болады.
Түңілу - қатты күйзелістен туатын әжімдер тез жоғалып кетуі де мүмкін, бірақ уақыт өткен сайын айқын көрінетін болады. Бұл әжімдер мұрынның төменгі жағы мен езудің шетін жайлап жатады. Егер әжімдер ауыздан төмен қарай, яғни иекте орналасса, ол - адам денсаулығының бұзылғанының белгісі, я болмаса бұл - өмірден түңілген адамға тән әжімдер.
Алаңдаушылық - бүкіл бетке және екі қастың үстіне қиғаш орналасқан әжімдер мазасыз адамдарға тән.
Ашуланшақтық - бетінде үшбұрыш кейіпіндегі әжімдер (әсіресе, екі әжімнің қосылған тұсы үшкір болса) намысшыл, ашуланшақ адамдарға тән.
Күйгелектік - өзімізге таныс маңдайдағы үшкір әжімдермен қатар көздің айналасындағы және екі езуден төмен қарай бағытталған әжімдер жүйкесі тозған, жиі мазасызданатын адамдарға тән.
Таңқалу - көздерінің төменгі жағына көлденең орналасқан әжімдер көбінесе айналасындағыларға таң қала қарайтын жандарда болады.
Немқұрайлық - жүзінде әжімі жоқ, бетінің еті бос, екі езуінің тұсында қос сызығы бар адамдар еріншек, айналасына немқұрайлы қарайтын жандар болып келеді.
Дайындаған: Психолог Қанапияева Балжан Нұрғалиқызы
Дереккөз : anabol.kz